“Mpivarotra lamba volomparasy”

Nipetraka tany Filipy, tanàna lehibe indrindra tany Makedonia, i Lydia. Kanefa, avy tany Tyatira, tanàna iray tany amin’ny faritr’i Lydia, tany amin’ny faritra andrefan’i Azia Minora, izy. Noho io antony io, dia toa tondroin’ny sasany fa ny hoe “Lydia” dia anaram-bosotra nomena azy tany Filipy. Raha lazaina amin’ny teny hafa, dia izy “ilay Lydiana”, toy ny azo niantsoana ilay vehivavy nanaovan’i Jesosy fanambarana hoe ‘ilay vehivavy Samaritana’. (Jaona 4:9). Nivarotra “lamba volomparasy” na entana nanana io volon-doko io i Lydia. (Asan’ny Apostoly 16:12, 14). Ny fisian’ny mpandoko lamba tany Tyatira sy tany Filipy dia hamarinin’ny soratra nofongarin’ireo arkeology. Nety ho nifindra monina i Lydia noho ny asany, na mba hampandehanana ny fandraharahany manokana, na tamin’ny naha-solontenan’ny fikambanam-barotra mpandoko iray avy tany Tyatira.

Nety ho azo avy tamin’ny loharano samihafa ny volon-doko volomparasy. Ny tena lafo indrindra dia nalaina avy tamin’ny karazana akoran-driaka sasany. Araka an’i Martial, poeta romana tamin’ny taonjato voalohany, ny vidin’ny akanjo fanao ivelany iray vita tamin’ny loko volomparasy tsara indrindra avy tany Tyro (foibe hafa iray namokarana io singan-javatra io), dia nety ho nahatratra 10 000 sesterces na denaria 2 500, mitovy amin’ny karaman’ny mpiasa iray mandritra ny 2 500 andro. Mazava fa ny akanjo toy izany dia entana haitraitra izay olom-bitsy ihany no afaka nividy azy. Koa nety ho nanankarena àry i Lydia. Na ahoana na ahoana, dia afaka nanolotra ny handray ho vahininy ny apostoly Paoly sy ireo namany — i Lioka, i Silasy, i Timoty sy ny hafa angamba, izy.

‘Mpivavaka tamin’Andriamanitra’

‘Mpivavaka tamin’Andriamanitra’ i Lydia, nefa azo inoana fa proselyta nitady ny fahamarinana ara-pivavahana izy. Na dia nanana asa tsara aza i Lydia, dia tsy tia fatratra zavatra ara-nofo. Nanokana fotoana ho an’ny zavatra ara-panahy kosa izy. “[Jehovah, NW ] nanokatra ny fony hitandrina ny teny izay nolazain’i Paoly”, ka nanaiky ny fahamarinana i Lydia. Raha ny marina, dia “natao batisa ravehivavy mbamin’ny ankohonany.” — Asan’ny Apostoly 16:14, 15.