14. Manao ahoana ny soavaly sy mpitaingin-tsoavaly hitan’i Jaona, ary midika ho inona io fahitana io?

¹⁴ Inona no valin’ilay antso faharoa hoe: “Avia!”? “Ary nisy soavaly hafa nivoaka, dia soavaly mena toy ny afo. Ary ilay nitaingina azy navela hanaisotra ny fandriampahalemana amin’ny tany mba hifandripahan’ny olona, ary nomena sabatra lehibe izy.” (Apokalypsy 6:4) Fahitana mampalahelo tokoa izany! Tsy isalasalana fa ady no tiana hambara amin’ilay izy! Tsy ady marina sy feno fandresena hataon’ilay Mpanjaka voatendrin’i Jehovah anefa, fa ady iraisam-pirenena sy feno habibiana ataon’olombelona, sady misy ra mandriaka sy fanaintainana tsy amin’antony. Tsy mahagaga raha mena toy ny afo ilay soavaly itaingenany!

15. Nahoana isika no tsy tokony haniry hiaraka amin’ilay mpitaingin-tsoavaly faharoa?

¹⁵ Tsy te hiaraka tamin’ilay mpitaingin-tsoavaly mihitsy i Jaona, satria efa voalaza fa ‘tsy hianatra ady intsony’ ny vahoakan’Andriamanitra. (Isaia 2:4) Mbola ‘teo amin’izao tontolo izao’ i Jaona tamin’izay, toy ireo voahosotra sy ny vahoaka be ankehitriny, nefa ‘tsy anisan’ilay’ tontolo feno ra mandriaka. Tsy ara-bakiteny ny fitaovam-piadiantsika, sady “Andriamanitra no nanao azy ho mahery”, mba hitoriana ny fahamarinana, fa tsy hamonoana olona.—Jaona 17:11, 14; 2 Korintianina 10:3, 4.

16. Oviana sy tamin’ny fomba ahoana no nanomezana “sabatra lehibe” ny mpitaingina an’ilay soavaly mena?

¹⁶ Maro be ny ady talohan’ny 1914, taona nandraisan’ilay Mpitaingina soavaly fotsy ny satroboninahiny. Nomena “sabatra lehibe” anefa izao ny mpitaingina an’ilay soavaly mena. Inona no dikan’izany? Nahafaty olona be dia be sy namotika zavatra betsaka lavitra noho ny hatramin’izay ny ady, nanomboka tamin’ny Ady Lehibe I. Nampiasaina tamin’io ady nandripaka olona tamin’ny 1914-1918 io ny tanky, gazy misy poizina, fiaramanidina, sambo mpisitrika, tafondro lehibe sy ny sisa. Vaovao ny fitaovam-piadiana sasany tamin’izany, fa ny hafa kosa nampitomboina be ny isany. Noterena handray anjara tamin’ny ady ny mponina rehetra, fa tsy ny miaramila ihany, tany amin’ny tany 28. Maro be no namoy ny ainy. Miaramila sivy tapitrisa mahery no maty, ary be dia be koa ny sivily. Tsy tena nisy fandriampahalemana teto an-tany, na dia tapitra aza ilay ady. Nilaza toy izao i Konrad Adenauer, mpitondra fanjakana alemà, 50 taona mahery taorian’ilay ady: “Tsy nahita filaminana sy fahanginana intsony ny olona, nanomboka tamin’ny 1914.” Nomena fahefana hanaisotra ny fandriampahalemana amin’ny tany tokoa ny mpitaingina an’ilay soavaly mena!

17. Inona no vokatry ny asan’ilay “sabatra lehibe” taorian’ny Ady Lehibe I?

¹⁷ Niditra tamin’ny Ady Lehibe II indray ny mpitaingina an’ilay soavaly faharoa, sady vao mainka tena lian-dra. Nanjary nampihoron-koditra kokoa ny fitaovam-piadiana, ary avo efatra heny noho ny tamin’ny Ady Lehibe I no maty. Nipoaka tany Japon tamin’ny 1945 avy eo ny baomba ataomika roa, izay samy nahafaty olona an’aliny tao anatin’ny indray mipy maso. Nahafaty olona 55 tapitrisa ny mpitaingina an’ilay soavaly faharoa tamin’ny Ady Lehibe II, nefa mbola tsy nahafa-po azy izany. Voalaza fa olona mihoatra lavitra ny 20 tapitrisa no matin’ilay “sabatra lehibe”, taorian’ny Ady Lehibe II.

18, 19. a) Tsy fahombiazana ilay fandrosoana ara-tafika nahafaty olona maro nanomboka tamin’ny Ady Lehibe II, fa manaporofo inona kosa? b) Inona no loza mitatao amin’ny olombelona, nefa inona no hataon’ilay Mpitaingina soavaly fotsy momba izany?

¹⁸ Azo lazaina ho fahombiazana ve ny fandrosoana ara-tafika nahatonga izany famonoana olona izany? Tsia, fa manaporofo kosa izy io fa mirifatra tsy misy indrafo ilay soavaly mena. Ary aiza no hiafaran’ny lalany? Misy mpahay siansa milaza fa mety hisy ady niokleary tsy nahy, na mety ho ady niokleary iniana atao mihitsy! Soa ihany fa tsy izany no eritreretin’ny Mpitaingina an’ilay soavaly fotsy.

¹⁹ Mbola mety hipoaka foana ny ady niokleary, raha mbola ny fanindrahindram-pirenena na ny fankahalana no manjaka eo amin’ny fiaraha-monina. Na atao aza hoe nitady fandriampahalemana mafy ny olombelona, ka namotika ny fitaovam-piadiana niokleary rehetra, dia mbola hotahiriziny ihany ny teknika fanamboarana izany. Ho vitan’izy ireo vetivety ny hanamboatra fitaovam-piadiana niokleary indray. Na ny ady ampiasana fitaovam-piadiana tsotra aza amin’izay, dia mety hivadika tampoka ho ady niokleary, ka handripaka olona maro be. Tsy maintsy hifamono ny olombelona, raha mbola manjaka ny fireharehana sy ny fankahalana, raha tsy hoe hampitsahatra ny hazakazak’ilay soavaly mena toy ny afo angaha ny Mpitaingina an’ilay soavaly fotsy. Matokia fa hamita ny fandreseny i Kristy Mpanjaka, ka handringana ny tontolon’i Satana. Hanorina fiaraha-monina vaovao anjakan’ny fitiavana izy. Ilaina tokoa ny fitiavana an’Andriamanitra sy ny mpiara-belona mba hisian’ny fandriampahalemana. Vahaolana tsara lavitra izany, raha oharina amin’ny fisakanana ny fampiasana fitaovam-piadiana niokleary, toy ny ataon’ity tontolo adala ity.—Salamo 37:9-11; Marka 12:29-31; Apokalypsy 21:1-5.

[Efajoro, pejy 94]

“Navela Hanaisotra ny Fandriampahalemana Amin’ny Tany”

Mitondra mankaiza ny fandrosoana? Avy amin’ny gazety Gilaoby sy Taratasy (anglisy) any Toronto, Kanada, nivoaka tamin’ny 22 Janoary 1987, ny zavatra voalaza manaraka eto. Tsy inona izy io fa ampahan’ny lahateny nataon’i Ivan Head, prezidàn’ny Foibem-pikarohana Iraisam-pirenena Momba ny Fampandrosoana:

“Tombanana ho ny ampahefatry ny mpahay siansa sy ny teknisianina eran-tany no miasa amin’ny fikarohana sy fampandrosoana mifandray amin’ny fitaovam-piadiana. ... Vola maherin’ny 1 500 000 dolara [Ar 3 150 000 000 eo ho eo] isa-minitra no lanin’izy ireo, tamin’ny 1986. ... Nitondra fandriampahalemana ho antsika ve izany fikarohana izany? Ny fitaovam-piadiana niokleary ananan’ireo firenena matanjaka dia avo 6 000 heny amin’ny vanja rehetra nampiasain’ireo mpiady tamin’ny Ady Lehibe Faharoa, izany hoe azo averina in-6 000 ny Ady Lehibe Faharoa. Roa volana latsaka monja no tsy nisy ady taorian’ny 1945. Ady iraisam-pirenena na ady an-trano 150 mahery no niseho, ka tombanana ho 19,3 tapitrisa ny maty tamin’izany. Ny ankamaroan’izy ireo dia maty vokatr’ireo teknolojia vaovao, nipoitra tao anatin’izao andron’ny Firenena Mikambana izao.”