Исусово доаѓање или Исусова присутност — што?

„Што ќе биде знакот на твојата присутност и на завршетокот на системот на ствари?“ (МАТЕЈ 24:3, НС).

 1. Каква улога играле прашањата во Исусовата служба?

ИСУСОВАТА вешта употреба на прашања ги поттикнувала неговите слушатели да размислуваат, па дури и да гледаат на работите од нови перспективи (Марко 12:35—37; Лука 6:9; 9:20; 20:3, 4). Можеме да бидеме благодарни што тој исто така одговарал на прашања. Неговите одговори осветлуваат вистини што ние инаку можеби не би ги знаеле или разбрале (Марко 7:17—23; 9:11—13; 10:10—12; 12:18—27).

 2. На кое прашање треба сега да му обрнеме внимание?

² Во Матеј 24:3 наоѓаме едно од најважните прашања што Исус некогаш ги одговорил. Додека се приближувал крајот на неговата земна служба, Исус штотуку предупредил дека ерусалимскиот храм ќе биде уништен — нешто што ќе го означи крајот на еврејскиот систем. Матеевиот извештај додава: „Додека тој седеше на Маслинската гора, му пристапија учениците насамо, велејќи: ‚Кажи ни: Кога ќе бидат овие работи, и што ќе биде знакот на твојата присутност [„Твоето доаѓање“, Свето писмо на македонски јазик] и на завршетокот на системот на ствари?‘“ (Матеј 24:3, НС).

3, 4. Каква значајна разлика постои во тоа како Библиите преведуваат еден клучен збор од Матеј 24:3?

³ Милиони читатели на Библијата се прашувале: ‚Зошто учениците го поставиле тоа прашање, и како треба Исусовиот одговор да влијае врз мене?‘ Во својот одговор, Исус зборувал за појавувањето на лисја кои покажуваат дека летото „е близу“ (Матеј 24:32, 33). Затоа, многу цркви учат дека апостолите барале знак за Исусовото „доаѓање“ — знакот што докажува дека претстои негово враќање. Тие веруваат дека „доаѓањето“ ќе биде моментот кога тој ги зема христијаните на небо и потоа го донесува крајот на светот. Дали ти веруваш дека тоа е точно?

⁴ Наместо преводот „доаѓање“, некои верзии на Библијата, вклучувајќи го и New World Translation of the Holy Scriptures, го употребуваат зборот „присутност“. Дали е можно она што го прашале учениците и она што го рекол Исус во одговорот да се разликува од она што се учи во црквите? Што навистина било прашано? И каков одговор дал Исус?

Што прашале тие?

5, 6. Што можеме да заклучиме во врска со размислувањето на апостолите кога го поставиле прашањето што го читаме во Матеј 24:3?

⁵ Со оглед на она што Исус го рекол во врска со храмот, кога учениците побарале ‚знак на неговата присутност [или: „доаѓање“] и на завршетокот на системот на ствари [дословно: „векот“]‘, тие веројатно мислеле на еврејското уредување. (Спореди „свет“ во 1. Коринтјаните 10:11 и Галатјаните 1:4, KJ.)

⁶ Во овој момент, апостолите имале само ограничено сфаќање на Исусовите учења. Порано си замислувале дека „набргу ќе се открие царството Божјо“ (Лука 19:11; Матеј 16:21—23; Марко 10:35—40). А дури и после разговорот на Маслинската гора, но пред да бидат помазани со свет дух, тие прашале дали Исус тогаш го обновувал царството на Израел (Дела 1:6).

 7. Зошто апостолите би го прашувале Исуса за неговата идна улога?

⁷ Меѓутоа, тие не знаеле дека тој ќе замине, бидејќи кратко пред тоа рекол: „Уште малку време Светлината е со вас; одете дури има светлина“ (Јован 12:35; Лука 19:12—27). Затоа, тие најверојатно се прашувале: ‚Ако Исус треба да замине, како ќе го препознаеме неговото враќање?‘ Кога тој се појавил како Месија, повеќето не го препознале. А по повеќе од една година, сѐ уште траеле прашањата околу тоа дали тој ќе го исполни сето она што Месијата требало да го стори (Матеј 11:2, 3). Затоа, апостолите имале причина да се распрашуваат во врска со иднината. Но, повторно, дали тие прашувале за знак дека тој наскоро ќе дојде или, пак, за нешто друго?

 8. На кој јазик апостолите веројатно зборувале со Исус?

⁸ Замисли си дека си бил птица која го слуша разговорот на Маслинската гора. (Спореди Проповедник 10:20.) Ти веројатно би чул као Исус и апостолите зборуваат на хебрејски (Марко 14:70; Јован 5:2; 19:17, 20; Дела 21:40). Сепак, веројатно го знаеле и грчкиот јазик.

Што напишал Матеј — на грчки

 9. На што се темелат повеќето современи преводи на Матеј?

⁹ Изворите кои датираат наназад до вториот век н. е., покажуваат дека Матеј го напишал своето евангелие најпрвин на хебрејски. Очигледно, подоцна го напишал на грчки. До нашево време преживеале многу ракописи на грчки и послужиле како основа за преведување на неговото евангелие на денешните јазици. Што напишал Матеј на грчки во врска со тој разговор на Маслинската гора? Што напишал за „доаѓањето“ или „присутноста“ за која прашувале учениците и за која Исус коментирал?

10. а) Кој грчки збор за „доаѓа“ често го употребувал Матеј, и какви значења може да има? б) Кој друг грчки збор е интересен?

¹⁰ Во првите 23 поглавја од Матеј, преку 80 пати наоѓаме еден општ грчки глагол за „доаѓа“ — е́ркоме. Тој честопати ја пренесува мислата за пристапување или приближување, како во Јован 1:47: „Исус . . . го виде Натанаила да иде при Него“. Зависно од употребата, глаголот е́ркоме може да значи „доаѓа“, „оди“, „пристигнува“, „стигнува“ или „да оди по својот пат“ (Матеј 2:8, 11; 8:28; Јован 4:25, 27, 45; 20:4, 8; Дела 8:40; 13:51). Но, во Матеј 24:3, 27, 37, 39 (НС), Матеј употребил еден поинаков збор, една именка што не се наоѓа никаде на друго место во евангелијата: паруси́ја. Поради тоа што Бог го инспирирал пишувањето на Библијата, зошто го поттикнал Матеј да го избере овој грчки збор во овие стихови кога го запишувал своето евангелие на грчки? Што значи тоа и зошто треба да сакаме да го знаеме?

11. а) Која е смислата на паруси́ја? б) На кој начин примерите од Јосифовиот спис го поткрепуваат нашето разбирање на паруси́ја? (Види ја фуснотата.)

¹¹ Во суштина, паруси́ја значи „присутност“. Вајновиот Expository Dictionary of New Testament Words (Толковен речник на новозаветни зборови) вели: „ПАРУСИЈА . . . досл[овно] присутност, пара — со и усија — постоење (од ејми — да се биде), означува и пристигнување и присутност како последица. На пример, во едно папирусно писмо, некоја госпоѓа зборува за потребата од нејзината парусија на едно место за да се погрижи за работите поврзани со нејзиниот имот“. Други лексикони објаснуваат дека паруси́ја ја означува ‚посетата на некој владетел‘. Затоа, тоа не е само момент на пристигнување туку присутност што се протега од пристигнувањето па натаму. Интересно е што токму на тој начин еврејскиот историчар Јосиф, современик на апостолите, употребил паруси́ја.a

12. На кој начин самата Библија ни помага да го потврдиме значењето на паруси́ја?

¹² Значењето „присутност“ е јасно поткрепено од древната литература, но сепак христијаните се особено заинтересирани за тоа на кој начин Божјата Реч употребува паруси́ја. Одговорот е истиот — присутност. Тоа го гледаме од примерите во Павловите писма. На пример, на филипјаните им напишал: „Како што секогаш ме слушавте, не само во мое присуство, туку многу повеќе сега, кога сум отсутен, . . . градете го вашето спасение“. Тој зборувал и за престојот кај нив за да воскликнуваат „преку [неговата] повторна присутност [паруси́ја] кај [нив]“ (Филипјаните 1:25, 26, НС; 2:12). Други верзии гласат „да бидам повторно со вас“ (Weymouth; New International Version); „кога повторно ќе бидам со вас“ (Jerusalem Bible; New English Bible) и „кога уште еднаш ќе ме имате меѓу вас“ (Twentieth Century New Testament). Во 2. Коринтјаните 10:10, 11, Павле го контрастирал ‚своето лично присуство‘ со ‚отсуствувањето‘. Во овие примери тој очигледно не зборувал за своето приближување или пристигнување; тој употребил паруси́ја во смисла да биде присутен.b (Спореди 1. Коринтјаните 16:17.) Но, што е со осврнувањата на Исусовата паруси́ја? Дали тие се во смисла на негово „доаѓање“ или, пак, покажуваат некаква продолжена присутност?

13, 14. а) Зошто мораме да заклучиме дека една паруси́ја се протега низ времето? б) Што мора да се рече за должината на Исусовата паруси́ја?

¹³ Со дух помазаните христијани во Павлово време биле заинтересирани за Исусовата паруси́ја. Но, Павле ги предупредил да не ‚се поколебаат лесно во мислите свои‘. Прво мора да се појави „човекот на беззаконието“, кој се покажал дека е свештенството на христијанскиот свет. Павле напишал дека „присутноста на беззаконикот е според дејствувањето на Сатана со секакви моќни дела и лажни знаци“ (2. Солунјаните 2:2, 3, 9, НС). Очигледно, паруси́јата или присутноста на „човекот на беззаконието“ не била само моментално пристигнување; таа требало да се протега низ времето во кое ќе настанат лажни знаци. Зошто е значајно ова?

¹⁴ Разгледај го стихот непосредно пред тоа: „Ќе биде откриен беззаконикот, кого Господ Исус ќе го отстрани со духот на својата уста и ќе го уништи со манифестирањето на својата присутност“. Исто како што присутноста на „човекот на беззаконието“ ќе биде низ одреден временски период, и Исусовата присутност ќе се протега некое време и ќе кулминира во уништувањето на тој беззаконски ‚син на уништувањето‘ (2. Солунјаните 2:8, НС).

Аспектите на хебрејскиот јазик

15, 16. а) Кој особен збор е употребен на хебрејски во многу преводи на Матеј? б) Како е употребен бо́х во Писмото?

¹⁵ Како што беше забележано, Матеј своето евангелие очигледно првин го напишал на хебрејски јазик. Тогаш, кој хебрејски збор го употребил тој во Матеј 24:3, 27, 37, 39? Верзиите на Матеј преведени на современ хебрејски имаат облик на глаголот бо́х, како во прашањето на апостолите така и во Исусовиот одговор. Тоа би можело да доведе до толкувања како: „Што ќе биде знакот на твојата [бо́х] и на завршетокот на системот на ствари?“ и „Како што беа Ноевите денови, таква ќе биде [бо́х] на Синот Човечки“ (Матеј 24:3, 37, НС). Што значи бо́х?

¹⁶ Иако има различни значења, хебрејскиот глагол бо́х во основа значи „доаѓа“. Theological Dictionary of the Old Testament (Теолошкиот речник на Стариот завет) вели: ‚Со тоа што се појавува 2.532 пати, бо́х е еден од најчесто употребуваните глаголи во Хебрејските списи и е на чело на глаголите што изразуваат движење‘ (1. Мојсеева 7:1, 13; 2. Мојсеева 12:25; 28:35; 2. Царства 19:30; 4. Царства 10:21; Псалм 64:2; Исаија 1:23; Језекиил 11:16; Даниил 9:13; Амос 8:11). Да употребиле Исус и апостолите некој збор со таков широк круг на значења, смислата би можела да биде спорна. Но, дали тие го употребиле тој збор?

17. а) Зошто современите хебрејски преводи на Матеј можеби баш не покажуваат што рекле Исус и апостолите? б) Кај кој друг извор можеме да најдеме информација за тоа кој збор можеби го употребиле Исус и апостолите, и од која друга причина нѐ интересира овој извор? (Види ја фуснотата.)

¹⁷ Задржи на ум дека современите хебрејски верзии се преводи што можеби не го прикажуваат точно она што Матеј го запишал на хебрејски. Факт е дека Исус лесно можел да употреби и друг збор наместо бо́х, некој што одговара на смислата на паруси́ја. Тоа го гледаме од книгата Hebrew Gospel of Matthew (Хебрејско евангелие по Матеј) од 1995 година од професор Џорџ Хауард. Книгата се сосредоточила на една полемика од XIV век против христијанството од еврејскиот лекар Шем-Тоб бен Исак Ибн Шапрут. Тој документ изнел еден хебрејски текст за Матеевото евангелие. Постои доказ дека наместо да е преведен од латински или грчки од времето на Шем-Тоб, овој текст на Матеј бил многу стар и првобитно бил составен на хебрејски.c Тој би можел да нѐ донесе поблиску до она што било речено на Маслинската гора.

18. Кој интересен хебрејски збор го употребува Шем-Тоб, и што значи тој?

¹⁸ Во Матеј 24:3, 27, 39, Шем-Тобовиот Матеј не го користи глаголот бо́х. Место тоа, ја користи сродната именка би́ах. Таа именка се појавува во Хебрејските списи само во Језекиил 8:5, каде што значи ‚влез‘. Наместо да го изразува дејствието на доаѓање, би́ах таму се однесува на почетокот на некоја зграда; кога си на приодниот пат или на прагот, ти си во зградата. Исто така, небиблиските религиозни документи меѓу свитоците од Мртво Море честопати користат би́ах во врска со пристигнувањето или почетокот на свештеничките служби. (Види 1. Летописи 24:3—19; Лука 1:5, 8, 23.) А еден превод на древната сириска (или арамејска) Пешита од 1986 година на хебрејски исто така користи би́ах во Матеј 24:3, 27, 37, 39. Значи, постои доказ дека во старо време именката би́ах можеби имала смисла што некако се разликувала од глаголот бо́х што е употребен во Библијата. Зошто ова е од интерес?

19. Да го употребиле Исус и апостолите би́ах, што би можеле да заклучиме?

¹⁹ Апостолите во своето прашање и Исус во својот одговор можеби ја употребиле оваа именка би́ах. Дури и ако апостолите ја имале на ум само идејата за Исусовото идно пристигнување, Христос можеби употребил би́ах за да вклучи повеќе отколку што тие мислеле. Исус можеби укажувал на своето пристигнување за да отпочне една нова служба; неговото пристигнување би го претставувало почетокот на неговата нова улога. Тоа би се сложувало со смислата на паруси́ја што Матеј ја користи во продолжение. Разбирливо е дека една таква употреба на би́ах би требало да го поддржи она што Јеховините сведоци одамна го учат — дека комбинираниот „знак“ што го дал Исус требало да одрази дека тој е присутен.

Во очекување на кулминацијата на неговата присутност

20, 21. Што можеме да научиме од Исусовиот коментар за времето на Ное?

²⁰ Нашето проучување на Исусовата присутност треба да има директно влијание врз нашиот живот и очекувањата. Исус ги поттикнал своите следбеници да останат будни. Тој дал еден знак за да може да се препознае неговата присутност, иако повеќето нема да забележат: „Како што беше во деновите на Ноја, така ќе биде и при доаѓањето [присутноста, НС] на Синот Човечки; оти, како што во деновите пред потопот јадеа и пиеја, се женеа и се мажеа до оној ден, кога Ное влезе во ковчегот, и не узнаа, додека не дојде потопот и истреби сѐ, — така ќе биде и доаѓањето [присутноста, НС] на Синот Човечки“ (Матеј 24:37—39).

²¹ Во текот на Ноевото време, повеќето луѓе од таа генерација едноставно ги вршеле своите нормални работи. Исус прорекол дека исто ќе биде и со ‚присутноста на Синот Човечки‘. Луѓето околу Ное можеби мислеле дека нема ништо да се случи. Ти знаеш дека било поинаку. Тие денови, што се протегале низ времето, довеле до кулминација, ‚дошол потопот и истребил сѐ‘. Лука изнесува сличен извештај во кој Исус ги споредил „деновите на Ноја“ со „деновите на Синот Човечки“. Исус опоменал: „Така ќе биде и во денот, кога ќе се јави Синот Човечки“ (Лука 17:26—30).

22. Зошто треба да бидеме особено заинтересирани за Исусовото пророштво во Матеј, поглавје 24?

²² Сето ова добива посебно значење за нас, бидејќи ние живееме во време кога ги препознаваме настаните што ги прорекол Исус — војни, земјотреси, болести, оскудица на храна и прогонување на неговите ученици (Матеј 24:7—9; Лука 21:10—12). Таквите услови биле очигледни уште од конфликтот што ја променил историјата, карактеристично наречен I светска војна, иако повеќето луѓе ги сметаат за нормални делови од историјата. Меѓутоа, вистинските христијани го чувствуваат значењето на овие значајни настани, исто како што будните луѓе разбираат од разлистувањето на една смоква дека летото е близу. Исус советувал: „Па така, кога ќе видите дека станува ова, знајте оти се приближи царството Божјо“ (Лука 21:31).

23. За кого имаат посебно значење Исусовите зборови од Матеј, поглавје 24, и зошто?

²³ Голем дел од својот одговор на Маслинската гора Исус го упатил до своите следбеници. Тие биле оние кои ќе учествуваат во животоспасувачкото дело на проповедање на добрата вест по целата Земја пред да дојде крајот. Тие требало да бидат оние кои ќе можат да ја распознаат ‚мерзоста на запустението како стои на свето место‘. Тие требало да бидат оние кои ќе се оѕвијат ‚бегајќи‘ пред големата неволја. И тие требало да бидат оние кои особено се трогнати од додатните зборови: „Ако не се скратат оние дни, никој не би се спасил; но заради избраните ќе се скратат тие дни“ (Матеј 24:9, 14—22). Но, што точно значат тие отрезнувачки зборови и зошто може да се рече дека тие ни даваат темел да имаме зголемена среќа, доверба и ревност сега? Одговорите ќе ги даде следната студија на Матеј 24:22.

[Фусноти]

Како би одговорил?

◻ Зошто е важно да ја видиме разликата меѓу тоа како Библиите го преведуваат Матеј 24:3?

◻ Кое е значењето на паруси́ја, и зошто ова е важно?

◻ Каква можна паралела би можела да постои во Матеј 24:3 на грчки и на хебрејски?

◻ Кој фактор во врска со времето треба да го знаеме во разбирањето на Матеј, поглавје 24?

[Слика на страница 10]

Маслинската гора што гледа на Ерусалим