തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽനി​ന്നുള്ള പാഠങ്ങൾ: സെഖര്യാവ്‌ 1:1–14:21

യഹോവ തന്റെ ജനത്തിന്റെ ആവേശത്തെ ഉണർത്തു​ന്നു

ക്രി.മു. 538-ന്റെ ഒടുവി​ലോ ക്രി.മു. 537-ന്റെ ആരംഭ​ത്തി​ലോ “യഹോ​വ​യു​ടെ ആലയം പുനർനിർമ്മി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌” യഹൂദൻമാർ ബാബി​ലോ​നിൽനിന്ന്‌ യരൂശ​ലേ​മി​ലേക്ക്‌ മടങ്ങി​പ്പോ​ക​ണ​മെന്ന്‌ പേർഷ്യൻരാ​ജാ​വായ കോ​രേശ്‌ ഒരു വിളം​ബരം പുറ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചു. (എസ്രാ 1:3) എന്നിരു​ന്നാ​ലും, ക്രി.മു. 520 ആയിട്ടും ആലയം പുനർനിർമ്മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നില്ല. അതു​കൊണ്ട്‌ ജനത്തിന്റെ ആവേശത്തെ ഉണർത്തു​ന്ന​തിന്‌ ഹഗ്ഗായി​യോ​ടൊ​ത്തു പ്രവർത്തി​ക്കാൻ യഹോവ സെഖര്യാവ്‌ പ്രവാ​ച​കനെ എഴു​ന്നേൽപ്പി​ച്ചു.

യഹോവ വിശ്വ​സ്‌ത​രായ യഹൂദൻമാ​രെ പിന്തു​ണ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നും അവരുടെ വേലയെ അനു​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​മെ​ന്നും പ്രകട​മാ​ക്കി​ക്കൊണ്ട്‌ സെഖര്യാ​വി​ന്റെ നിശ്വ​സ്‌ത​വ​ച​നങ്ങൾ അവരെ പുനരൂർജ്ജി​ത​പ്പെ​ടു​ത്തി. ഈ ബൈബിൾപു​സ്‌ത​ക​ത്തിൽ മശി​ഹൈ​ക​പ്ര​വ​ച​ന​ങ്ങ​ളും നമ്മുടെ കാലത്ത്‌ നിറ​വേ​റി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കുന്ന മററു പ്രവച​ന​ങ്ങ​ളും അടങ്ങി​യി​ട്ടു​ള്ള​തു​കൊണ്ട്‌, അത്‌ നമ്മെയും ഉത്സാഹി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.a അതു നമുക്കു വിലപ്പെട്ട പാഠങ്ങ​ളും നൽകുന്നു.

യഹോവ തന്റെ ജനത്തെ അനു​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നു

യഹോ​വക്ക്‌ തന്റെ ജനത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ താൽപ്പ​ര്യ​മുണ്ട്‌. യഹോ​വ​യിൽനി​ന്നു തങ്ങൾക്കു ലഭിച്ച ശിക്ഷണം നീതി​നി​ഷ്‌ഠ​മാ​യി​രു​ന്നു​വെന്ന്‌ അവർ സമ്മതി​ച്ച​ശേഷം അവന്‌ അവരോ​ടു തുടർന്നുള്ള താൽപ്പ​ര്യം പ്രകട​മാ​ക്കുന്ന മൂന്നു ദർശനങ്ങൾ സെഖര്യാ​വി​നു ലഭിക്കു​ന്നു. ആദ്യ​ത്തേ​തിൽ ദൂതസ​വാ​രി​ക്കാർ സഹിത​മുള്ള കുതി​ര​കളെ അവൻ കാണുന്നു. യഹൂദൻമാർക്ക്‌ അനർത്ഥം​വ​രു​ത്തിയ ജനതകൾക്ക്‌ “കുഴപ്പ​മി​ല്ലാ”തിരി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഒരു ദൂതൻ അസ്വസ്ഥ​നാ​കു​ന്നു. രണ്ടാമ​ത്തേ​തിൽ, യഹോവ “നാലു കൊമ്പു​കളെ”—തന്റെ ജനത്തെ ചിതറിച്ച ഭരണാ​ധി​കാ​രി​കളെ—തള്ളിയി​ടാൻ തീരു​മാ​നി​ക്കു​ന്നു. മൂന്നാ​മത്തെ ദർശനം യരൂശ​ലേ​മി​നെ​സം​ബ​ന്ധിച്ച യഹോ​വ​യു​ടെ സ്‌നേ​ഹ​പു​ര​സ്സ​ര​മായ സംരക്ഷ​ക​പ​രി​പാ​ല​നത്തെ വർണ്ണി​ക്കു​ന്നു.—1:1–2:13.

ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വിശ്വ​സ്‌ത​ദാ​സൻമാർക്കു തടസ്സം​സൃ​ഷ്ടി​ക്കാൻ ആർക്കും കഴിക​യില്ല. നാലാ​മത്തെ ദർശന​ത്തിൽ, യഹോ​വ​യു​ടെ ജനത്തിന്റെ മുഖ്യ എതിരാ​ളി​യായ സാത്താൻ ഊററ​മാ​യി ശാസി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. (വെളി​പ്പാട്‌ 12:10 താരത​മ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തുക.) അഞ്ചാമ​ത്തേ​തിൽ, പർവത​സ​മാ​ന​മായ തടസ്സങ്ങൾ ഗണ്യമാ​ക്കാ​തെ ദൈവ​ജനം അവന്റെ ഇഷ്ടം ചെയ്യു​മെന്ന്‌ സെഖര്യാവ്‌ മനസ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നു. എങ്ങനെ? “‘ഒരു സൈന്യ​ത്താ​ലല്ല, ശക്തിയാ​ലു​മല്ല, പിന്നെ​യോ എന്റെ ആത്‌മാ​വി​നാ​ലാണ്‌’ എന്ന്‌ സൈന്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ യഹോവ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു.”—3:1–4:14.

ദൈവ​ദാ​സൻമാർ “തിൻമയെ വെറു​ക്കു​ന്നു.” (സങ്കീർത്തനം 97:10, 11) ആറാമത്തെ ദർശന​ത്തിൽ, ഇത്ര​ത്തോ​ളം ശിക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​തെ പോയ ദുഷ്‌പ്ര​വൃ​ത്തി​ക്കാ​രു​ടെ​മേൽ ദൈവം ഒരു ശാപം ഉച്ചരി​ക്കു​ന്നു. ഏഴാമ​ത്തേ​തിൽ, ദുഷ്ടത​യു​ടെ ഒരു പ്രതി​നി​ധാ​നം വ്യാജ​ബാ​ബി​ലോ​ന്യ​മ​ത​ത്തി​ന്റെ സ്ഥാനമായ “ശീനാർ ദേശ​ത്തേക്ക്‌” വഹിച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. അതിനു പററിയ ഒരു സ്ഥലം! തിൻമക്ക്‌ യഹോ​വ​യു​ടെ ജനത്തിന്റെ ഇടയിൽ സ്ഥാനമില്ല. അവർ അതിനെ വെറു​ക്കു​ന്നു. സെഖര്യാവ്‌ അടുത്ത​താ​യി കുതി​രകൾ വലിക്കുന്ന നാലു രഥങ്ങൾ കാണുന്നു—ഭൂമി​യി​ലെ ദൈവ​ദാ​സൻമാ​രെ സംരക്ഷി​ക്കാൻ നിയു​ക്ത​രായ ദൂതാ​ത്മ​ശ​ക്തി​കൾതന്നെ.—5:1-6:8.

പ്രാവ​ച​നിക പൂർവ​ദർശ​ന​ങ്ങൾ

യഹോ​വ​യു​ടെ പ്രവാ​ച​ക​വ​ച​ന​ത്തി​ന്റെ നിവൃത്തി പുളക​പ്ര​ദ​വും വിശ്വാ​സത്തെ ബലപ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തു​മാണ്‌. നമ്മുടെ നാളി​ലേ​ക്കുള്ള സെഖര്യാ​വി​ന്റെ പ്രവാചക പൂർവ​ദർശ​ന​ങ്ങൾസം​ബ​ന്ധിച്ച്‌ ഇത്‌ എത്ര സത്യം! യഹൂദ​പ്ര​വാ​സി​കൾ സംഭാ​വ​ന​ചെയ്‌ത വെള്ളി​യും പൊന്നും ഉപയോ​ഗി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ അവൻ മഹാപു​രോ​ഹി​ത​നായ യോശു​വാ​യി​ക്കു​വേണ്ടി ഒരു മഹത്തായ കിരീടം ഉണ്ടാക്ക​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. തന്നെയു​മല്ല, “വിദൂ​ര​ത്തു​ള്ളവർ [ബാബി​ലോ​നിൽ] വരുക​യും യഥാർത്ഥ​മാ​യി യഹോ​വ​യു​ടെ ആലയം പണിയു​ക​യും ചെയ്യും,” 1919-നുശേഷം അനേകർ ആലയം​പ​ണി​യിൽ സഹായി​ക്കാൻ മഹാബാ​ബി​ലോ​നെ വിട്ടതു​പോ​ലെ​തന്നെ. ഉപവാ​സത്തെ സംബന്ധിച്ച തെററായ ആശയങ്ങ​ളു​ടെ തിരുത്തൽ യരൂശ​ലേ​മി​ന്റെ വരാനി​രുന്ന സന്തോ​ഷ​ക​ര​മായ അവസ്ഥക​ളു​ടെ ഒരു വർണ്ണന​യി​ലേക്കു നയിച്ചു. ‘സകല ജനതക​ളി​ലും​നി​ന്നുള്ള പത്തു പുരു​ഷൻമാർ’ സത്യാ​രാ​ധ​ന​യിൽ ആത്മീയ യഹൂദൻമാ​രോ​ടു ചേരു​മെന്ന്‌ മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​യ​പ്പെട്ടു. (ഗലാത്യർ 6:16; വെളി​പ്പാട്‌ 7:4-10) “യരൂശ​ലേം​പു​ത്രി​യേ, ജയഘോ​ഷം മുഴക്കുക” എന്ന്‌ യഹോവ പറയുന്നു. അവളുടെ രാജാവ്‌ ഒരു കഴുത​പ്പു​റത്തു കയറി​വ​രു​ന്നു. അവൻ “ജനതക​ളോ​ടു സമാധാ​നം കൽപ്പി​ക്കും.”—6:9–9:11.

ദൈവ​വും ഇടയൻമാ​രും

മേൽവി​ചാ​ര​കൻമാർക്ക്‌ ഭാരിച്ച ഒരു ഉത്തരവാ​ദി​ത്ത​മുണ്ട്‌, ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടെ സേവി​ക്കു​ക​യും വേണം. തന്റെ ജനത്തെ രക്ഷിക്കു​മെന്നു വാഗ്‌ദ​ത്തം​ചെ​യ്‌ത​ശേഷം യഹോവ അവിശ്വ​സ്‌ത​രായ ഇടയൻമാ​രോ​ടുള്ള തന്റെ കോപം പ്രകട​മാ​ക്കു​ന്നു. യഹോവ തന്റെ ജനവു​മാ​യുള്ള ഉടമ്പടി ലംഘി​ക്കാൻത​ക്ക​വണ്ണം അത്ര​ത്തോ​ളം “മൂന്ന്‌ ഇടയൻമാർ” ആട്ടിൻകൂ​ട്ടത്തെ ദുഷി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. യരൂശ​ലേം “ഭാരമുള്ള ഒരു കല്ല്‌” ആയിത്തീ​രും. അവളെ ആക്രമി​ക്കുന്ന ഏവനും “ഗുരു​ത​ര​മായ പോറൽ ഏൽക്കും.” എന്നാൽ “യഹൂദ​യി​ലെ പ്രമാ​ണി​മാർ”—ദൈവ​ത്തി​ന്റെ തെര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെട്ട ജനത്തിന്റെ ഇടയിൽ മേൽവി​ചാ​ര​ണ​യു​ള്ളവർ—മുന്തിയ തീക്ഷ്‌ണ​ത​യോ​ടെ “ഒരു തീപ്പന്തം പോലെ” ആയിരി​ക്കണം.—9:12-12:14.

യഹോവ കൃത്രി​മ​ങ്ങളെ വെറു​ക്കു​ന്നു. ദൈവ​ത്തി​ന്റെ സഭയിൽ ‘വ്യാജം സംസാ​രി​ക്കു​ന്ന​തിൽ’ തുടരുന്ന ഏവരും ‘കുത്തി​ത്തു​ള​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും’ വിശ്വാ​സ​ത്യാ​ഗി​ക​ളെന്ന നിലയിൽ തള്ളപ്പെ​ടു​ക​യും​ചെ​യ്യു​ന്നു. ദേശത്തിൽ “രണ്ടു ഭാഗം” ഛേദി​ക്ക​പ്പെ​ടും, അതേസ​മയം, മൂന്നാം​ഭാ​ഗം തീയിൽ ശുദ്ധീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടും. ഇതിനു സമാന്ത​ര​മാ​യി ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളെന്ന്‌ അവകാ​ശ​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രിൽ—ക്രൈ​സ്‌ത​വ​ലോ​ക​ത്തിൽ പെട്ടവർ—ബഹുഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​വും യഹോ​വ​യാൽ ഛേദി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. 1919 മുതൽ വിശ്വ​സ്‌ത​രും അഭിഷി​ക്ത​രു​മായ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളു​ടെ ഒരു ചെറിയ ന്യൂന​പക്ഷം മാത്രമേ യഹോ​വ​യു​ടെ നാമത്തെ വിളി​ച്ച​പേ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യും അവന്റെ ശുദ്ധീ​ക​ര​ണ​പ്ര​ക്രി​യക്കു വിധേ​യ​രാ​കു​ക​യും ചെയ്‌തു​ള്ളു.—13:1-9.

യഹോ​വ​യു​ടെ ജനത്തിന്‌ അവന്റെ സംരക്ഷ​ണ​ത്തിൽ ആശ്രയി​ക്കാൻ കഴിയും. ദൈവം തന്റെ ജനത്തെ സംരക്ഷി​ക്കു​ക​യും സാത്താന്റെ കൂട്ടത്തെ തുടച്ചു​നീ​ക്കു​ക​യും ചെയ്യും. ഒലിവു​മ​ല​യു​ടെ പിളരൽ ഒരു പ്രതീ​കാ​ത്മക താഴ്‌വര ഉളവാ​ക്കു​ന്നു. അതിൽ അഭിഷി​ക്തർ യഹോ​വ​യു​ടെ സാർവ​ത്രിക രാജ്യ​ത്തിൻകീ​ഴി​ലും അവന്റെ പുത്രന്റെ മശി​ഹൈ​ക​ഗ​വൺമെൻറിൻകീ​ഴി​ലും സംരക്ഷണം അനുഭ​വി​ക്കു​ന്നു. ദൈവ​ത്തിൻറ വിശ്വ​സ്‌ത​ദാ​സൻമാർക്ക്‌ വെളി​ച്ച​വും ജനതകൾക്ക്‌ ഇരുട്ടും ഉണ്ടാകും. മനുഷ്യ​വർഗ്ഗം തെര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഒന്നുകിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ ജനത്തോ​ടൊത്ത്‌ അവനെ ആരാധി​ക്കുക, അല്ലെങ്കിൽ നിത്യ​നാ​ശ​മ​നു​ഭ​വി​ക്കുക.—14:1-21. (w89 6/15)

[അടിക്കു​റി​പ്പു​കൾ]

ബൈബിൾവാക്യങ്ങൾ പരി​ശോ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു

● 1:3—യഹൂദൻമാർ ക്രി.മു. 537-ൽ ബാബി​ലോ​നിൽനിന്ന്‌ മടങ്ങി​വ​ന്നെ​ങ്കി​ലും മുഴു​ദേ​ഹി​യോ​ടു​കൂ​ടിയ അനുസ​ര​ണ​ത്തി​ലും ആരാധ​ന​യി​ലും ദൈവ​ത്തി​ങ്ക​ലേക്കു മടങ്ങാ​നും അവർ പ്രോൽസാ​ഹി​പ്പി​ക്ക​പ്പെട്ടു. ആലയം പൂർത്തി​യാ​കു​ന്ന​തു​വരെ പുനർനിർമ്മാ​ണ​വേ​ല​യിൽ ഏർപ്പെ​ടു​ന്ന​തി​നാൽ അവർ ഈ മടങ്ങി​വ​ര​വി​ന്റെ ദൃശ്യ​തെ​ളി​വു നൽകും.

● 2:1-5—യുവാവ്‌ യരുശ​ലേ​മി​നു ചുററും ഒരു സംരക്ഷ​ണ​മ​തിൽ പണിയാൻ അതിനെ അളക്കു​ക​യാ​യി​രി​ക്കാ​നി​ട​യുണ്ട്‌. എന്നാൽ നഗരത്തി​ന്റെ വളർച്ച ഒരു മതിലി​നാൽ പരിമി​ത​പ്പെ​ടു​ത്താൻ പാടി​ല്ലെന്ന്‌ ദൈവ​ദൂ​തൻ സൂചി​പ്പി​ച്ചു. യാതൊ​രു മനുഷ്യ​നും യരൂശ​ലേ​മി​ന്റെ തുടർച്ച​യായ വളർച്ചയെ തടയാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. യഹോവ അതിന്റെ സംരക്ഷ​ണ​മാ​യി​രി​ക്കും, അവൻ ഇന്ന്‌ സ്വർഗ്ഗീ​യ​മായ പുതിയ യരൂശ​ലേ​മി​ന്റെ ഭാഗമാ​കാ​നി​രി​ക്കുന്ന അഭിഷി​ക്ത​ശേ​ഷി​പ്പി​നെ സംരക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​തന്നെ.—വെളി​പ്പാട്‌ 21:2.

● 6:11-15—മഹാപു​രോ​ഹി​ത​നായ യോശു​വാ​യു​ടെ കിരീ​ട​ധാ​രണം അവനെ ഒരു പുരോ​ഹി​ത​രാ​ജാ​വാ​ക്കി​യില്ല. എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ അവൻ ദാവീ​ദി​ന്റെ രാജവം​ശ​ത്തിൽപെ​ട്ട​വ​നാ​യി​രു​ന്നില്ല. എന്നാൽ അത്‌ യോശു​വാ​യെ മശിഹാ​യു​ടെ ഒരു പ്രവാ​ച​ക​മാ​തൃ​ക​യാ​ക്കി, അവനിൽ “മുള”യെ സംബന്ധിച്ച പ്രവചനം പൂർണ്ണ​മാ​യി സാക്ഷാ​ത്‌ക്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. (സെഖര്യാവ്‌ 3:8; യിരെ​മ്യാവ്‌ 23:5) യരൂശ​ലേ​മി​ലെ ആലയം​പണി പൂർത്തീ​ക​രി​ക്കാൻ യോശുവ സഹായി​ച്ചു. സ്വർഗ്ഗീയ പുരോ​ഹി​ത​രാ​ജാ​വായ യേശു​ക്രി​സ്‌തു ആത്മീയ ആലയം​പണി പൂർത്തീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു.

● 11:4-11—ചെമ്മരി​യാ​ടു​തു​ല്യ​രായ ആളുകളെ ഭരണകർത്താ​ക്ക​ളായ ഇടയൻമാർ ചൂഷണം​ചെ​യ്യു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അവരാ​യി​രു​ന്നു “കൊലക്ക്‌ ഉദ്ദേശി​ക്ക​പ്പെട്ട ആട്ടിൻകൂ​ട്ടം.” ആട്ടിൻകൂ​ട്ടത്തെ നയിക്കാൻ ഒരു വടിയും മൃഗങ്ങളെ ഓടി​ക്കാൻ ഒരു കോലും വഹിക്കുന്ന ഒരു ഇടയ​നെ​പ്പോ​ലെ “ഉല്ലാസം” എന്ന്‌ വിളി​ക്ക​പ്പെട്ട ഒരു വടിയും “ഐക്യം” എന്ന മറെറാ​ന്നും കൊണ്ട്‌ സെഖര്യാവ്‌ പ്രവർത്തി​ച്ചു. (സങ്കീർത്തനം 23:4) ഒരു ആത്‌മീയ ഇടയനാ​യി​രി​ക്കാൻ അയക്ക​പ്പെ​ട്ടെ​ങ്കി​ലും യഹൂദൻമാ​രാൽ തള്ളപ്പെട്ട യേശു​വി​നെ അവൻ മുൻനി​ഴ​ലാ​ക്കി. സെഖര്യാവ്‌ ഉല്ലാസം എന്ന വടി ഒടിച്ച​തു​പോ​ലെ ദൈവം യഹൂദൻമാ​രോട്‌ ഉല്ലാസ​ത്തോ​ടെ ഇടപെ​ടു​ന്നതു നിർത്തു​ക​യും അവരു​മാ​യുള്ള അവന്റെ ഉടമ്പടി ലംഘി​ക്കു​ക​യും​ചെ​യ്‌തു. സെഖര്യാവ്‌ ഐക്യം എന്ന കോൽ ഒടിച്ച​തു​പോ​ലെ ഇസ്ര​യേ​ലു​മാ​യുള്ള ന്യായ​പ്ര​മാണ ഉടമ്പടി ദൈവം റദ്ദാക്കി​യത്‌ യഹൂദൻമാർക്ക്‌ ഐക്യ​ത്തി​ന്റെ ദിവ്യാ​ധി​പത്യ ബന്ധം ഇല്ലാതാ​ക്കി. അവരുടെ മതപര​മായ അനൈ​ക്യം ക്രി.വ. 70-ൽ റോമാ​ക്കാർ യരൂശ​ലേ​മി​നെ നശിപ്പി​ച്ച​തോ​ടെ വിപത്‌ക്ക​ര​മാ​യി​ത്തീർന്നു.

● 12:11—“ഹദദ്‌രി​മ്മോ​നി​ലെ വിലാപം” യഹൂദ​യി​ലെ യോശീ​യാ​വു രാജാ​വി​ന്റെ മരണം​സം​ബ​ന്ധിച്ച വിലാ​പത്തെ പരാമർശി​ച്ചേ​ക്കാം. ഹദദ്‌രി​മ്മോൻ മെഗി​ദ്ദോ താഴ്‌വ​ര​യി​ലെ ഒരു സ്ഥാനമാ​ണെന്നു തെളി​വുണ്ട്‌. അവിടെ അവൻ ഫറവോൻനെ​ഖോ​യു​മാ​യുള്ള യുദ്ധത്തിൽ കൊല്ല​പ്പെട്ടു. യോശീ​യാ​വി​ന്റെ മരണത്തിൽ വിലാ​പ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. യിരെ​മ്യാവ്‌ വിലാ​പ​ഗാ​ന​മാ​ല​പി​ക്കു​ക​യും പാട്ടു​കാർ വിലാ​പ​ഗാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ രാജാ​വി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറയു​ക​യും​ചെ​യ്‌തു.—2 ദിനവൃ​ത്താ​ന്തം 35:20-25.

[32-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

സെഖര്യാവ്‌ മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, സകല ജനതക​ളി​ലെ​യും ആളുകൾ ഇപ്പോൾ ആത്മീയ യിസ്രാ​യേ​ലി​നോട്‌ കൂടെ സഹവസി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു