28:30

പൗലോസ്‌ രണ്ടു വർഷം . . . താമസി​ച്ചു: ഈ രണ്ടു വർഷക്കാ​ല​ത്താ​ണു പൗലോസ്‌ എഫെ​സൊ​സി​ലു​ള്ള​വർക്കും (എഫ 4:1; 6:20) ഫിലി​പ്പി​യി​ലു​ള്ള​വർക്കും (ഫിലി 1:7, 12-14) കൊ​ലോ​സ്യ​യി​ലു​ള്ള​വർക്കും (കൊലോ 4:18) ഫിലേ​മോ​നും (ഫിലേ 9) സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ എബ്രാ​യർക്കും കത്തുകൾ എഴുതി​യത്‌. പൗലോ​സി​ന്റെ ഈ വീട്ടു​ത​ടങ്കൽ ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 61-ൽ അവസാ​നി​ച്ചി​രി​ക്കണം. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ആ വർഷം നീറോ ചക്രവർത്തി​യോ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ഏതെങ്കി​ലും പ്രതി​നി​ധി​യോ പൗലോ​സി​നെ വിചാരണ ചെയ്‌ത്‌ അദ്ദേഹം നിരപ​രാ​ധി​യാ​ണെന്നു വിധി​ച്ചി​രി​ക്കാം. മോചി​ത​നാ​യ​ശേഷം പൗലോസ്‌ എപ്പോ​ഴ​ത്തെ​യും​പോ​ലെ തീക്ഷ്‌ണ​ത​യോ​ടെ​തന്നെ പ്രവർത്തി​ച്ചു. താൻ നേരത്തേ പദ്ധതി​യി​ട്ടി​രുന്ന സ്‌പെ​യിൻ യാത്ര പൗലോസ്‌ ഈ സമയത്താ​യി​രി​ക്കണം നടത്തി​യത്‌. (റോമ 15:28) പൗലോസ്‌ റോമൻ സാമ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ “പടിഞ്ഞാ​റേ അറ്റംവരെ” യാത്ര ചെയ്‌ത​താ​യി റോമി​ലെ ക്ലെമന്റ്‌ ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 95-ൽ എഴുതി​യി​ട്ടുണ്ട്‌. മോചി​ത​നാ​യ​ശേഷം പൗലോസ്‌ എഴുതിയ മൂന്നു കത്തുക​ളിൽനിന്ന്‌ (1-ഉം 2-ഉം തിമൊ​ഥെ​യൊ​സും തീത്തോ​സും) അദ്ദേഹം ക്രേത്ത​യും മാസി​ഡോ​ണി​യ​യും നിക്കൊ​പ്പൊ​ലി​യും ത്രോ​വാ​സും സന്ദർശി​ച്ചി​രി​ക്കാ​മെന്നു മനസ്സി​ലാ​ക്കാം. (1തിമ 1:3; 2തിമ 4:13; തീത്ത 1:5; 3:12) പൗലോ​സി​നെ പിന്നീടു ഗ്രീസി​ലെ നിക്കൊ​പ്പൊ​ലി​യിൽവെച്ച്‌ അറസ്റ്റ്‌ ചെയ്‌തെ​ന്നും അങ്ങനെ ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 65-ൽ അദ്ദേഹം വീണ്ടും റോമിൽ തടവി​ലാ​യെ​ന്നും ചിലർ പറയുന്നു. എന്നാൽ ഇത്തവണ നീറോ പൗലോ​സി​നോ​ടു യാതൊ​രു കരുണ​യും കാണി​ച്ചി​ല്ലെന്നു വേണം കരുതാൻ. തലേ വർഷം ഒരു അഗ്നിബാധ റോമിൽ കനത്ത നാശം വിതച്ചി​രു​ന്നു. അതിന്റെ കുറ്റം മുഴുവൻ നീറോ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളു​ടെ മേൽ കെട്ടി​വെ​ച്ച​താ​യി റോമൻ ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ റ്റാസി​റ്റസ്‌ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌. അതെത്തു​ടർന്ന്‌ നീറോ ഒട്ടും കണ്ണിൽച്ചോ​ര​യി​ല്ലാ​തെ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾക്കെ​തി​രെ ഉപദ്രവം അഴിച്ചു​വി​ട്ടു. തിമൊ​ഥെ​യൊ​സിന്‌ എഴുതിയ രണ്ടാമ​ത്തേ​തും അവസാ​ന​ത്തേ​തും ആയ കത്തിൽ, തിമൊ​ഥെ​യൊ​സും മർക്കോ​സും പെട്ടെന്നു തന്റെ അടുത്ത്‌ എത്താൻ പൗലോസ്‌ ആവശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​താ​യി കാണാം. കാരണം അധികം താമസി​യാ​തെ താൻ വധിക്ക​പ്പെ​ടു​മെന്നു പൗലോ​സിന്‌ അപ്പോൾ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഈ സമയത്ത്‌, ലൂക്കോ​സും ഒനേസി​ഫൊ​രൊ​സും സ്വന്തം ജീവൻപോ​ലും പണയം​വെച്ച്‌ പൗലോ​സി​നെ ആശ്വസി​പ്പി​ക്കാൻ ചെന്നു. (2തിമ 1:16, 17; 4:6-9, 11) സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 65-ലാണു പൗലോസ്‌ വധിക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നത്‌. “യേശു ചെയ്യു​ക​യും പഠിപ്പി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌ത എല്ലാ കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​യും​കു​റിച്ച്‌” പൗലോസ്‌ തന്റെ ജീവി​ത​ത്തി​ലൂ​ടെ​യും മരണത്തി​ലൂ​ടെ​യും ശ്രദ്ധേ​യ​മായ ഒരു സാക്ഷ്യം നൽകി.—പ്രവൃ 1:1.