Inhlakanipho ‘EseLizwini LikaNkulunkulu’

 1, 2. Yiphi incwadi uJehova asibhalele yona njalo uyibhaleleni?

UYAKHUMBULA yini isikhathi owamukela ngaso incwadi eyayivela emuntwini omthandayo ohlala khatshana? Zilutshwana izinto ezingasithokozisa ngendlela esithokoza ngayo nxa singathola incwadi evela emuntwini esimthandayo. Sijabula kakhulu nxa singezwa ukuthi uziphilele lokuthi kwenzakalani empilweni yakhe kanye lalokho afuna ukukwenza. Ukuhlala sikhulumisana labantu esibathandayo lanxa behlala khatshana kwenza sizwe siseduze labo.

² UJehova laye usibhalele incwadi. Incwadi le liLizwi lakhe iBhayibhili. Siyathokoza kakhulu nxa silibala ngoba yikho lapho asitshela khona ukuthi ungubani lokuthi kuyini akwenzileyo kanye lalokho azakwenza. UJehova usinike iLizwi lakhe ngenxa yokuthi ufuna sibe seduze laye. Ukhethe indlela engcono kakhulu yokukhuluma lathi. Indlela iBhayibhili elibhalwe ngayo kanye lalokho elikumumetheyo kutshengisa ukuthi ulenhlakanipho enkulu.

 3. UJehova wasebenzisa yiphi indlela ngesikhathi enika uMosi uMthetho?

³ Abanye bacabanga ukuthi besizakuzwisisa ngcono lokho uJehova asitshela khona aluba ubekhuluma lathi esezulwini kulokuthi asebenzise iBhayibhili. UJehova wake wakhuluma labantu esezulwini esebenzisa izingilosi. Ngokwesibonelo, wenza njalo ngesikhathi enika ama-Israyeli uMthetho. (KwabaseGalathiya 3:19) Ama-Israyeli athi esizwa ilizwi elalivela ezulwini esaba kakhulu aze acela ukuthi uJehova akhulume lawo esebenzisa uMosi. (U-Eksodusi 20:18-20) Ngakho uJehova watshela uMosi imithetho engaba ngu-600, yena waseyidlulisela ebantwini.

 4. Kwakuzakwenzakalani aluba uMosi kayibhalanga phansi imithetho kaNkulunkulu?

⁴ Kodwa kwakuzakwenzakalani ngabe uMthetho lo kawuzange ubhalwe phansi? UMosi wayezakwenelisa yini ukukhumbula kuhle wonke amazwi oMthetho lo ngokulandelana kwawo aphinde awatshele isizwe sonke engaphambanisanga? Abantu babezakwenelisa yini ukukhumbula konke uMosi abatshele khona besebekutshela abantwababo ukuze labo bakutshele izizukulwane ezizayo? Hatshi, abantu babengeke bayizwisise kuhle imithetho kaNkulunkulu aluba yayingabhalwanga phansi. Cabanga ukuthi kuyini okungenzakala nxa ubungazama ukutshela abantu abaludwendwe indaba ethile ngokuqalisa utshele osekuqaliseni kodwendwe ubususithi laye atshele olandelayo kuze kuyefika ekucineni besenza njalo. Kungenzakala ukuthi lokho umuntu osekucineni azakuzwa kuzabe kutshiyene kakhulu lalokho umuntu osekuqaliseni akuzwileyo. Kodwa iLizwi likaNkulunkulu lona alizange liphambaniseke. Ngenxa yani?

 5, 6. UJehova watshela uMosi ukuthi enzeni njalo kungani iBhayibhili liyisipho esihle kakhulu?

⁵ UJehova wakhetha ukuthi amazwi akhe abhalwe phansi. Wathi kuMosi: “Kumele ubhale phansi amazwi la ngoba ngenza isivumelwano lawe labantu bako-Israyeli ngokuvumelana lamazwi la.” (U-Eksodusi 34:27) Ngakho ngo-1513 B.C.E., uMosi waqalisa ukubhala lokho ayekutshelwa nguNkulunkulu. Okweminyaka engu-1 610 uJehova ‘uNkulunkulu wakhuluma kanengi langezindlela ezinengi’ labantu abangu-40 ababhala iBhayibhili. (KumaHebheru 1:1) Phakathi kweminyaka leyo abanye babekopa imibhalo leyo bayigcine ukuze iLizwi likaNkulunkulu lingatshabalali.—U-Ezra 7:6; IHubo 45:1.

⁶ IBhayibhili yisipho esihle kakhulu esisiphiwe nguJehova. Wake wamukela incwadi owayithanda kakhulu yini okokuthi waze wayigcina ukuze ubulokhu uyiphinda ukuyibala? Mhlawumbe yakukhuthaza kakhulu yikho wawusufuna ukuhlala uyibala. Linjalo leBhayibhili. UJehova wenza ukuthi libhalwe ukuze senelise ukuhlala silibala njalo sicabangisise ngalokho elikutshoyo. (IHubo 1:2) ‘IMibhalo ingasiduduza’ kuloba yibuphi ubunzima esingabe siphakathi kwabo.—KwabaseRoma 15:4.

 7. UJehova watshengisa njani ukuthi uhlakaniphile?

⁷ UJehova watshengisa ukuthi uhlakaniphile ngokusebenzisa abantu ukuthi babhale iLizwi lakhe. Ngabe uJehova wasebenzisa izingilosi ukuthi zibhale iBhayibhili, besizalikholisa ngendlela esilikholisa ngayo yini? Hatshi. Izingilosi zazingabhala konke ezikwaziyo ngoJehova, zibhale langokuthi kungani zimthanda futhi zimkhonza. Zazingasitshela langezinceku zikaNkulunkulu ezithembekileyo ezisemhlabeni. Kodwa kwakungabanzima ukuzwisisa okubhalwe zingilosi ngenxa yokuthi zona ziphelele njalo zilolwazi olunengi ukwedlula olwethu.—KumaHebheru 2:6, 7.

 8. UJehova wavumela abantu ababhala iBhayibhili ukuthi benzeni? (Khangela lamabala angaphansi.)

⁸ IBhayibhili lilemicabango kaNkulunkulu futhi liyasithinta inhliziyo nxa silibala ngenxa yokuthi uNkulunkulu wasebenzisa abantu ukuthi balibhale. (2 KuThimothi 3:16) Izikhathi ezinengi wayebavumela ukuthi bazikhethele ‘amazwi athokozisayo lamazwi aqondileyo futhi aliqiniso’ ababengawasebenzisa. (UmTshumayeli 12:10, 11) Lokhu yikho okwenza ukuthi indlela izindaba ezilandiswe ngayo eBhayibhilini itshiyane. Kanti njalo abantu abalibhalayo babelobuntu obutshiyeneyo futhi besenza imisebenzi etshiyeneyo.a Lanxa kunjalo “babekhuluma okuvela kuNkulunkulu njengoba babeqhutshwa ngumoya ongcwele.” (2 UPhetro 1:21) Yikho kuthiwa iBhayibhili ‘lilizwi likaNkulunkulu.’—1 KwabaseThesalonika 2:13.

 9, 10. Kungani iBhayibhili lisithinta inhliziyo?

⁹ Siyakukholisa kakhulu ukubala iBhayibhili futhi silizwisisa ngcono ngenxa yokuthi uNkulunkulu wasebenzisa abantu ukuthi balibhale. Abantu labo babenjengathi. Babelenhlupho ezinjengezethu futhi besehlelwa yizilingo lathi ezisehlelayo ngoba labo babelesono njengathi. Ngezinye izikhathi uJehova wayebaphefumulela ukuthi babhale lokho ababekuzwa ezinhliyweni zabo. (2 KwabaseKhorinte 12:7-10) Ngakho bachasisa ubunzima ababephakathi kwabo ngendlela izingilosi ezazingeke zibuchasise ngayo.

¹⁰ Ngokwesibonelo iNkosi uDavida yenza izono ezinkulu kakhulu, yasibhala ihubo itshela uNkulunkulu konke okwakusenhliziyweni yayo futhi imcela ukuthi ayithethelele. Yabhala yathi: “Ungihlambulule esonweni sami, ngoba ngizazi mhlophe iziphambeko zami, lesono sami sihlezi siphambi kwami. Ngazalwa ngilesono, ngavele ngaba yisoni ngiqalisa nje ukuba khona esiswini sikamama. Ungangixotshi phambi kwakho njalo ungawususi kimi umoya wakho ongcwele. Umhlatshelo okuthokozisayo yinhliziyo ezisolayo. Inhliziyo edabukileyo futhi esebuhlungwini awusoze uyilahle, awu Nkulunkulu.” (IHubo 51:2, 3, 5, 11, 17) Nxa sibala amazwi la siyazwisisa ukuthi uDavida wayephakathi kobuhlungu obunganani. Ingilosi yayingeke yenelise ukubhala amazwi anjengakaDavida.

11. Kungani uJehova wenza ukuthi kubhalwe izindaba eziphathelane labanye?

¹¹ Kulokunye futhi okwenza iBhayibhili lisithinte inhliziyo. Lisitshela okunengi ngabantu ababekhonza uNkulunkulu lalabo ababengamkhonzi. Liyasitshela ngenhlupho ababelazo kanye lokuhle okwenzakala kubo. Siphinda sibale langokuthi izinto abakhetha ukuzenza zaphetha ngani. Izindaba ezinjalo zabhalwa eBhayibhilini ukuze ‘zisifundise.’ (KwabaseRoma 15:4) UJehova usebenzisa izibonelo zabantu laba abake baphila ukuze sizwisise lokho asifundisa khona. Asixoxeni ngabanye babo.

12. Izindaba eziseBhayibhilini zabantu ababengathembekanga zisinceda njani?

¹² IBhayibhili lisitshela ngabantu ababengathembekanga lababesenza izinto ezimbi kanye lokuthi kwenzakalani kubo. Nxa sibala ngabo kuba lula ukuzwisisa ukuthi kungani izinto abazenzayo zizimbi. Ngokwesibonelo, iBhayibhili lisitshela ukuthi ukungathembeki kubi. Kodwa lokhu sikuzwisisa ngcono nxa singabala lokho okwenziwa nguJudasi ngesikhathi ethengisa uJesu. (UMathewu 26:14-16, 46-50; 27:3-10) Izindaba ezinjengalezi zisithinta inhliziyo zisincede sibone izifiso loba imikhuba emibi esingabe silayo besesiyibalekela.

13. IBhayibhili lisinceda njani ukuthi siqhubeke sisenza okuhle?

¹³ IBhayibhili liphinda lisitshele ngezinceku zikaNkulunkulu ezinengi ezazithembekile. Nxa sibala ngazo siyayibona indlela ezazizimisele ngayo ukuhlala ziqotho. Sibona lezinto ezinhle labobantu abazenzayo esingazilingisela ukuze sibe ngabangane bakaNkulunkulu. Okunye okuhle esingakulingisela lukholo lwabo. IBhayibhili liyachasisa ukuthi ukholo luyini lokuthi luqakathekile ukuze sithokozise uNkulunkulu. (KumaHebheru 11:1, 6) Kodwa liphinda libe lezibonelo zabantu abatshengisa ukuthi balokholo. Ngokwesibonelo u-Abrahama watshengisa ukuthi ulokholo oluqinileyo ngesikhathi efuna ukunikela ngo-Isaka. (UGenesisi, isahluko 22; KumaHebheru 11:17-19) Izindaba lezi ziyasinceda sizwisise ukuthi kutshoni sibili ukuba lokholo. UJehova kasikhuthazi ukuthi senze okuhle kuphela kodwa uphinda asinike lezibonelo esingazilingisela. Lokhu kutshengisa ukuthi ulenhlakanipho emangalisayo!

14, 15. IBhayibhili lisitshelani ngomunye owesifazana owayesethempelini njalo indaba yakhe isifundisani ngoJehova?

¹⁴ Izindaba eziseBhayibhilini zisifundisa okunengi ngoJehova. Ngokwesibonelo kukhona esingakufunda endabeni yowesifazana owabonwa nguJesu ethempelini. UJesu wayehlezi duze lamabhokisi eminikelo futhi wayebona abantu abatshiyeneyo bephosela iminikelo yabo. Abantu abanengi abanothileyo babenikela ngalokho ‘abakucuphe enothweni yabo.’ Kusenjalo uJesu wabona umfelokazi owayengumyanga. Wafika wanikela ‘ngokuzinhlamvu kwemali okubili okungatsho lutho.’b Kwakuyimali yokucina ayelayo. UJesu wakunanzelela lokhu wasesithi: “Umfelokazi lo ongumyanga unikele ukwedlula bonke abanye.” Lokhu kutshengisa ukuthi uJehova wayebona umfelokazi lo enikele ukwedlula bonke abanye.—UMakho 12:41-44; ULukha 21:1-4; UJohane 8:28.

¹⁵ Kuyamangalisa ukuthi lanxa kwakulabantu abanengi ethempelini ngalelolanga, uJesu wambona umfelokazi lo futhi wakhuluma kuhle ngaye. UJehova laye waba leqiniso lokuthi indaba yakhe iyabhalwa eBhayibhilini. Indaba le itshengisa ukuthi uJehova uyakuqakathekisa konke esikwenzayo. Uyajabula nxa sinikela ngomphefumulo wonke kungelani lokuthi esikunikeleyo kuncane nxa kuqathaniswa lokwabanye. Siyambonga uJehova ngokusebenzisa isibonelo somfelokazi lo ukuze asifundise lokho.

16, 17. Indlela iBhayibhili elibhalwe ngayo iyiveza njani inhlakanipho kaJehova?

¹⁶ Nxa ubhalela umuntu omthandayo incwadi, kawungeke ubhale yonke into. Uyabe uzakhetha ukuthi kuyini ozakubhala. UJehova laye wakhetha ayefuna kubhalwe eLizwini lakhe. Wakhetha ukuthi kubhalwe ngabantu abathile lanxa singatshelwa konke ngabo. (UJohane 21:15) Ngokwesibonelo, iBhayibhili liyasitshela ukuthi uJehova ubahlulela njani abantu kodwa alisitsheli konke esingafisa ukukwazi. Lokhu kutshengisa ukuthi uJehova ulenhlakanipho enkulu. Njani?

¹⁷ Indlela iBhayibhili elibhalwe ngayo yenza sihlole inhliziyo zethu ukuze sikwazi ukuthi thina singabantu abanjani. UHebheru 4:12 uthi: ‘Ilizwi likaNkulunkulu liyaphila njalo lilamandla, libukhali ukwedlula loba yiphi inkemba esika inxa zombili futhi lihlaba lize lehlukanise umphefumulo lomoya, njalo liyenelisa ukuveza imicabango lenhloso zenhliziyo.’ OkuseBhayibhilini kuyasinceda ukuthi sihlole imicabango yethu kanye lenhloso yethu yokwenza izinto. Labo abalibalayo iBhayibhili behlose ukusola bandise ukungazizwisisi izindaba ezingelazimpendulo ezingabasuthisa. Abantu abanjalo bangathandabuza lokuthi uJehova ulothando, ulenhlakanipho lokwahlulela kuhle.

18, 19. (a) Kungani kungamelanga sikhathazeke kakhulu nxa singazitholanga izimpendulo zemibuzo esingaba layo ngendaba esiyabe siyibala? (b) Kumele silibale njani iBhayibhili ukuze silizwisise futhi indlela elibhalwe ngayo iyiveza njani inhlakanipho kaJehova?

¹⁸ Nxa singataditsha iBhayibhili silenhloso yokusondela kuJehova asisoze simsole nxa singazitholanga izimpendulo zemibuzo esingaba layo ngendaba esiyabe siyibala. Ngenxa yani? Ngenxa yokuthi siyabe sesikwazi ukuthi uJehova unguNkulunkulu onjani. Ukuqhubeka sibala iBhayibhili kwenza simazi ngcono uJehova. Ngakho nxa sesihlangana lendaba ethile eBhayibhilini engaba nzima ukuyizwisisa sizakhumbula ukuthi uNkulunkulu ulothando futhi uhlala esenza okuqondileyo ngazo zonke izikhathi.

¹⁹ Ukuze silizwisise iLizwi likaNkulunkulu, kumele silibale silenhloso yokufunda ngoNkulunkulu hatshi eyokusola. Abantu abakhaliphileyo babhala amabhuku azwisiswa ‘ngabahlakaniphileyo labafundileyo’ kuphela. Kodwa iBhayibhili lona lingazwisiswa yiloba ngubani olenhliziyo eqotho. Lokhu kutshengisa ukuthi uNkulunkulu uhlakaniphile sibili.—UMathewu 11:25.

20. Kungani kumele simlalele uJehova nxa esifundisa indlela okumele siphile ngayo njalo kuyini okutholakala eBhayibhilini okungenza siphile impilo emnandi?

²⁰ UJehova usebenzisa iLizwi lakhe ukuze asifundise indlela okumele siphile ngayo. Njengoba enguMdali wethu, uyakwazi okungenza sithokoze. Wonke umuntu uyafuna ukuthokoza lokuthandwa lokuba lemuli ejabulayo kanye labangane abamthandayo. IBhayibhili ‘lilokuhlakanipha okuncedayo’ okungenza siphile impilo emnandi. (IZaga 2:7) Ingxenye ngayinye yebhuku leli ilesahluko esitshengisa indlela esingasebenzisa ngayo lokho esikufundiswa liBhayibhili. Kasixoxeni ngokunye elisitshela khona esingakusebenzisa ezimpilweni zethu.

21-23. Yikuphi okutshiwo liBhayibhili okungasinceda ukuthi singabambi izikhwili futhi singahlali sizondile?

²¹ Uyake ukunanzelele yini ukuthi abantu ababamba izikhwili labahlala bezondile kabathokozi? Umuntu obamba isikhwili uzithwalisa nzima ngoba uyabe engaselakuthula futhi esehlala ecabanga ngobuhlungu abuzwiswe ngumuntu omoneleyo. Odokotela bathi nxa umuntu ehlala ezondile angacina eselomkhuhlane wenhliziyo kumbe esetshona egulagula. Kusasele iminyaka eminengi ukuthi odokotela bakuthole lokhu, iBhayibhili lathi: “Yekela ukuzonda, utshiye ulaka.” (IHubo 37:8) Singakwenza njani lokho?

²² ILizwi likaNkulunkulu lithi: “Ukuzwisisa komuntu kuyalwehlisa sibili ulaka lwakhe, njalo kuyinto enhle kuye ukungabi lendaba lokuqalwa.” (IZaga 19:11) Umuntu ozwisisayo ngowenelisa ukubona okungangale kolutho. Kakhangeli kuphela ukuthi umuntu wenzeni loba ukuthi utheni kodwa uyahlolisisa lokuthi kuyini okubangele ukuthi enze njalo. Nxa singazama ukuzwisisa umuntu osoneleyo lokuthi bekutheni aze akhulume akukhulumileyo, kasisoze simcaphukele loba simbambele isikhwili.

²³ IBhayibhili lisicebisa lisithi: “Qhubekani libekezelelana futhi lithethelelana ngenhliziyo yonke lanxa umuntu engabe elesizatho sokusola omunye.” (KwabaseKholose 3:13) Amazwi athi “qhubekani libekezelelana” atsho ukuthi akumelanga sizonde nxa abanye besenza izinto esingazithandiyo. Lokhu kuzasinceda ukuthi singabambi izikhwili. ‘Ukuthethelela’ khona kutsho ukuthi siyabe singasamzondelanga umuntu osiphambanisileyo. UNkulunkulu wethu uyakwazi ukuthi kumele sithethelele abanye nxa kulesizatho esizwakalayo sokwenza njalo. Lokhu akuncedi labo abasoneleyo kuphela kodwa kunceda lathi ukuthi sihlaliseke engqondweni lasenhliziyweni. (ULukha 17:3, 4) Lokhu kutshengisa ukuthi iLizwi likaNkulunkulu lilenhlakanipho enkulu!

24. Ukulandela lokho okutshiwo liBhayibhili kuzasinceda ngani?

²⁴ UJehova ukhuluma lathi esebenzisa iLizwi lakhe ngenxa yokuthi uyasithanda kakhulu. Wasebenzisa abantu ababekhokhelwa ngumoya wakhe ukuthi asibhalele incwadi elenhlakanipho yakhe. Le yindlela engcono kulazo zonke ayikhethayo ukuthi akhulume lathi. Konke okuseBhayibhilini ‘kuthembekile.’ (IHubo 93:5) Nxa singalandela okutshiwo liBhayibhili njalo sikufundise labanye, sizasondela kuNkulunkulu wethu olenhlakanipho emangalisayo. Esahlukweni esilandelayo sizaxoxa ngokuthi uJehova uyenelisa ukugcwalisa injongo yakhe lokukhuluma okuzakwenzakala esikhathini esizayo.