अध्याय सोह्र
आफ्नो परिवारका लागि अनन्तकालीन भविष्य हासिल गर्नुहोस्
१. परिवारका लागि यहोवाको उद्देश्य के थियो?
यहोवाले आदम र हव्वाको विवाह गरिदिनुहुँदा आदमले हिब्रू भाषाको प्रथम कविता वाचन गर्दै आफ्नो आनन्द प्रकट गरे। (उत्पत्ति २:२२, २३) तथापि, सृष्टिकर्ताको उद्देश्य आफ्नो मानव सन्तानलाई आनन्दित तुल्याउनु मात्र थिएन। पतिपत्नी तथा परिवारहरूले मिलेर उहाँको इच्छा पूरा गरेको उहाँ चाहनुहुन्थ्यो। उहाँले प्रथम मानव जोडीलाई यसो भन्नुभयो: “फल्दै-फुल्दै, वृद्धि हुँदै, पृथ्वीमा भरिंदै र त्यसलाई आफ्नो वशमा पार्दै जाओ। औ समुद्रका माछाहरू, आकाशका पक्षीहरू तथा पृथ्वीका सबै जीवित प्राणीहरूमाथि अधिकार गर।” (उत्पत्ति १:२८) कति फलदायी काम! पूर्णतः आज्ञाकारी हुँदै यहोवाको इच्छा गरेको भए आदम, हव्वा तथा उनीहरूका भावी सन्तान कति खुशी हुनेथिए!
२, ३. परिवारहरूले आज सबैभन्दा ठूलो आशिष् कसरी पाउनसक्छन्?
२ आज पनि मिलेर परमेश्वरको इच्छा गर्दा परिवारहरू अत्यन्त सुखी हुन्छन्। प्रेरित पावलले लेखे: “शारीरिक साधन थोरैको निम्ति उपयोगी हुन्छ, तर भक्तिचाहिं अहिले भइरहेको र पछि हुनेसमेत जीवनको प्रतिज्ञा भएका सबै कुराको निम्ति उपयोगी हुन्छ।” (१ तिमोथी ४:८) बाइबलमा उल्लिखित यहोवाको निर्देशनअनुसार तथा ईश्वरीय भक्तिसाथ हिंड्ने परिवारले “अहिले भइरहेको र पछि हुनेसमेत जीवनमा” पनि आनन्द अनुभव गर्नेछ। (भजन १:१-३; ११९:१०५; २ तिमोथी ३:१६) बाइबल सिद्धान्तलाई परिवारको एक जनाले मात्र प्रयोगमा ल्याउँदा पनि स्थिति धेरै राम्रो हुनसक्छ।
३ पारिवारिक सुख बढाउने बाइबलका धेरै सिद्धान्तहरू यस पुस्तकमा छलफल गरिएका छन्। केही सिद्धान्तहरू चाहिं पुस्तकभरि दोहोऱ्याइएको तपाईंले याद गर्नुभयो होला। किन? किनभने ती सिद्धान्तहरू शक्तिशाली सच्चाइहरूमा आधारित छन्। ती पारिवारिक जीवनको हरेक क्षेत्रमा उपयोगी हुन्छन्। बाइबलका ती सिद्धान्तहरूअनुसार जीवन बिताउन खोज्ने परिवारले ईश्वरीय भक्ति वास्तवमा ‘अहिलेको जीवनका लागि उपयोगी’ छ भन्ने कुरा अनुभव गर्नेछ। ती महत्त्वपूर्ण सिद्धान्तहरूमध्ये चारवटालाई अब फेरि नियालेर हेरौं।
आत्मसंयमको महत्त्व
४. वैवाहिक जीवनमा आत्मसंयम किन महत्त्वपूर्ण हुन्छ?
४ राजा सुलेमानले भने: “जुन मानिसले आफ्नो रीस थाम्नसक्तैन त्यो मानिस शत्रुको आक्रमणको निम्ति पर्खालबिनाको शहरजस्तै हो।” (हितोपदेश २५:२८; २९:११) सुखी वैवाहिक जीवन चाहनेहरूका लागि ‘रीस थाम्नु’ अथवा आत्मसंयम प्रयोगमा ल्याउनु अत्यावश्यक छ। क्रोध तथा अनैतिक कामवासनाजस्ता विनाशक भावहरूको वशमा पर्दा वर्षौंपछि पनि सच्याउन नसक्ने गल्तीहरू हुनसक्छन्।
५. असिद्ध मानिसले आत्मसंयम कसरी खेती गर्नसक्छ र यसबाट के कस्तो लाभ हुन्छ?
५ हुन त आदमको कुनै पनि सन्तानले आफ्नो असिद्ध शरीरलाई पूर्णतः वशमा राख्नसक्दैन। (रोमी ७:२१, २२) तापनि आत्मसंयम पवित्र आत्माको एउटा फल हो। (गलाती ५:२२, २३) अतः परमेश्वरको आत्माले हामीमा आत्मसंयम विकसित गराउनसक्छ। तर यसका लागि हामीले प्रार्थना गर्नुपर्छ, शास्त्रमा उल्लिखित उपयुक्त सल्लाहलाई प्रयोगमा ल्याउनुपर्छ, त्यस्तो गुन प्रदर्शित गर्नेहरूसित संगत गर्नुपर्छ तथा प्रदर्शित नगर्नेहरूदेखि अलग्गै बस्नुपर्छ। (भजन ११९:१००, १०१, १३०; हितोपदेश १३:२०; १ पत्रुस ४:७) यसो गरिरहयौं भने, परीक्षामा पर्दासमेत हामी “व्यभिचारदेखि अलग” रहनसक्नेछौं। (१ कोरिन्थी ६:१८) हामी हिंसाको विरोध गर्नेछौं र मद्यपानको दुर्व्यसनमाथि विजयी हुनेछौं। रीस उठ्ने तथा कठिन परिस्थितिहरूसामु पनि शान्त हुनसक्नेछौं। साना केटाकेटीलगायत सबैले आत्माको यो अत्यावश्यक गुन विकसित गर्न सिकून्।—भजन ११९:१, २.
अगुवाइप्रति सही दृष्टिकोण
६. (क) अगुवाइसम्बन्धी ईश्वर-स्थापित प्रबन्ध के हो? (ख) आफूले गरेको अगुवाइबाट परिवारलाई सुखी बनाउने हो भने मानिसले कुन कुरा सम्झिराख्नुपर्छ?
६ अगुवाइ स्वीकार्नु दोस्रो महत्त्वपूर्ण सिद्धान्त हो। पावलले अगुवाइसम्बन्धी यो व्याख्या गरे: “तर तिमीहरूले यो जान भन्ने म चाहन्छु, कि हरेक मानिसको शिर ख्रीष्ट हुनुहुन्छ, औ स्त्रीको शिर पुरुष हो, र ख्रीष्टका शिर परमेश्वर हुनुहुन्छ।” (१ कोरिन्थी ११:३) यसको अर्थ परिवारमा पतिले अगुवाइ लिनुपर्छ, पत्नीले वफादारीसाथ उनलाई सहयोग गर्नुपर्छ र छोराछोरीले चाहिं आमाबाबुको आज्ञा मान्नुपर्छ। (एफिसी ५:२२-२५, २८-३३; ६:१-४) तर नबिर्सनुहोस्, अगुवाइ पनि उचित रीतिले गरिएको छ भने मात्र परिवार सुखी हुनसक्छ। अगुवाइ गर्नुको अर्थ, तानाशाह हुनु होइन भनी ईश्वरीय भक्तिअनुसार हिंड्ने पतिहरूले बुझेका हुन्छन्। उनीहरूले आफ्नो शिर येशूको अनुकरण गर्छन्। येशू “सबै कुराको शिर” हुनुहुन्थ्यो। तापनि उहाँ “सेवा पाउनालाई होइन, तर सेवा गर्न” आउनुभयो। (एफिसी १:२२; मत्ती २०:२८) यस्तैगरि, मसीही पतिले पनि आफ्नै फायदाका लागि होइन तर आफ्नी पत्नी तथा छोराछोरीको हितका लागि अगुवाइ गर्छ।—१ कोरिन्थी १३:४, ५.
७. परिवारमा आफ्नो ईश्वर-प्रदत्त जिम्मेवारी पूरा गर्न धर्मशास्त्रमा उल्लिखित कुन कुन सिद्धान्तहरूले पत्नीलाई मदत गर्नसक्छन्?
७ ईश्वरीय भक्तिअनुसार जीवन बिताउने पत्नीले चाहिं आफ्नो पतिको प्रतिद्वन्दी हुने तथा हक जमाउने कोसिस गर्दिनन्। बाइबलमा कहिलेकाहीं पत्नीलाई पतिको ‘सम्पत्ति’ सरह उल्लेख गरेको पाउँछौं। र त्यसले पति पत्नीको शिर हो भनेर प्रष्ट पार्छ। (उत्पत्ति २०:३, NW) विवाहपश्चात् पत्नी “पतिको व्यवस्था[को]” अधीनमा हुन्छिन्। (रोमी ७:२) बाइबलमा तिनलाई “सहयोगी” अनि “पूरक” पनि भनिन्छ। (उत्पत्ति २:२०, NW) तिनले पतिमा नभएका गुन तथा योग्यताहरू प्रयोगमा ल्याउँछिन्। पतिलाई चाहिंदो सहयोग दिन्छिन्। (हितोपदेश ३१:१०-३१) बाइबलमा पत्नीलाई पतिको सहकर्मी अर्थात् “जीवन-साथी” पनि भनिएको छ। (मलाकी २:१४) यी धर्मशास्त्रीय सिद्धान्तहरूद्वारा पतिपत्नीले एकअर्काको भूमिका बुझ्ने तथा एकअर्कासित आदर र सम्मानपूर्वक व्यवहार गर्ने मदत पाउँछन्।
“सुन्नालाई छिट्टो” हुनुहोस्
८, ९. परिवारमा पारस्परिक कुराकानी गर्ने खुबी बढाउन मदत गर्ने केही सिद्धान्तहरू वर्णन गर्नुहोस्।
८ यस पुस्तकमा अक्सर पारस्परिक कुराकानीमाथि जोड दिइएको छ। किन? किनभने एकअर्कासित कुरा गर्नुका साथै ध्यान दिएर सुनिदिंदा समस्या समाधान गर्न सजिलो हुन्छ। पारस्परिक कुराकानी दुइतर्फी सडकजस्तै हो भनी यस पुस्तकमा बारम्बार जोड दिइएको छ। त्यसको व्याख्या चेला याकूबले यसप्रकार गरे: “हरेक मानिस सुन्नालाई छिट्टो, बोल्नालाई ढीलो र रिसाउनालाई धीमा होस्।”—याकूब १:१९.
९ हामी कसरी बोल्छौं, यसबारे पनि होशियार हुनु आवश्यक छ। नसोची बोल्दा, कठोर अथवा आलोचनात्मक शब्दहरू प्रयोग गर्दा हाम्रो कुराकानी सफल हुँदैन। (हितोपदेश १५:१; २१:९; २९:११, २०) हामीले भन्ने कुरा ठीकै भए तापनि त्यसलाई क्रूर, घमण्डी अथवा अविवेकी ढंगमा व्यक्त गर्दा त्यसबाट लाभभन्दा हानि नै हुनेछ। हाम्रो बोली “नूनले स्वादिलो पारेको जस्तै” हुनुपर्छ। (कलस्सी ४:६) हाम्रा शब्दहरू “चाँदीको टोकरीमा सुनका स्याउहरूजस्तै” हुनुपर्छ। (हितोपदेश २५:११) जुन परिवारले आपसमा राम्ररी कुराकानी गर्न सिकेका हुन्छन्, ती परिवारहरू आनन्द पाउने बाटोमा निकै अघि बढिसकेका हुन्छन्।
प्रेमको महत्त्वपूर्ण भूमिका
१०. वैवाहिक जीवनमा कुन प्रकारको प्रेम अत्यावश्यक छ?
१० यस पुस्तकभरि “प्रेम” भन्ने शब्द बारम्बार प्रयोग गरिएको छ। यहाँ विशेषतः कुन प्रकारको प्रेमको चर्चा गरिएको छ, के तपाईंले सम्झिराख्नुभएको छ? हुन त वैवाहिक जीवनमा रोमान्टिक प्रेम (युनानी, इरोस्) को महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ। साथै, सफल विवाहहरूमा पतिपत्नीबीच गहिरो स्नेह तथा मित्रताको भाव (युनानी, फिलिया) पनि बढ्दै जान्छ। तर योभन्दा पनि महत्त्वपूर्ण चाहिं युनानी शब्द अगापे-बाट बोध हुने प्रेम हो। यसैप्रकारको प्रेम हामी यहोवा, येशू तथा हाम्रो छिमेकीका लागि बढाउने गर्छौं। (मत्ती २२:३७-३९) यहोवाले यस्तै किसिमको प्रेम मानिसजातितर्फ दर्साउनुहुन्छ। (यूहन्ना ३:१६) आफ्नो पति या पत्नी तथा छोराछोरीलाई त्यस्तै किसिमको प्रेम देखाउनसक्नु कति असल कुरा हो!—१ यूहन्ना ४:१९.
११. वैवाहिक जीवनमा प्रेमले कसरी फाइदा गर्छ?
११ वैवाहिक जीवनमा यस्तो उच्च श्रेणीको प्रेम वास्तवमा “सिद्धताको गाँठो” हुन्छ। (कलस्सी ३:१४) यसले पतिपत्नी दुवैलाई एकअर्काको नजीक ल्याउँछ र सबै कुरा एकअर्का तथा छोराछोरीको हितका लागि गर्ने प्रेरणा दिन्छ। परिवारसामु संकटकालीन स्थिति आइपर्दा प्रेमले नै तिनीहरूलाई एक भएर काम गर्ने मदत दिन्छ। पतिपत्नी बूढो हुँदै जाँदा प्रेमले तिनीहरूलाई एकअर्काको मोल गर्न तथा एकअर्कालाई सहयोग पुऱ्याउन मदत दिन्छ। “प्रेम[ले] . . . आफ्नै भलाइ खोज्दैन, . . . सबै कुरा सहन्छ, सबै कुराको पत्यार गर्छ, सबै कुराको आशा गर्छ, सबै कुरामा स्थिर रहन्छ। प्रेम कहिल्यै टल्दैन।”—१ कोरिन्थी १३:४-८.
१२. परमेश्वरलाई प्रेम गरेर पतिपत्नीले आफ्नो वैवाहिक सम्बन्ध अझ बलियो कसरी बनाउनसक्छन्?
१२ पतिपत्नीबीच प्रेम हुँदा मात्र होइन तर विशेषतः यहोवालाई प्रेम गर्दा वैवाहिक सम्बन्ध धेरै बलियो हुन्छ। (उपदेशक ४:९-१२) किन? किनभने प्रेरित यूहन्नाले लेखेका छन्: “हामीले उहाँको आज्ञा पालन गर्नुनै परमेश्वरप्रति प्रेम हो।” (१ यूहन्ना ५:३) अतः छोराछोरीको गहिरो मायाले प्रेरित भएर मात्र होइन तर यहोवाको आदेश सम्झी पतिपत्नीले छोराछोरीलाई ईश्वरीय भक्ति सिकाउनुपर्छ। (व्यवस्था ६:६, ७) पतिपत्नीहरू एकअर्काको प्रेमको खातिर मात्र होइन तर यहोवाको प्रेमका लागि अनैतिकतादेखि जोगिएर बस्छन्। “व्यभिचारीहरू र जारी गर्नेहरूलाई परमेश्वरले इन्साफ गर्नुहुनेछ” भनी तिनीहरू जान्दछन्। (हिब्रू १३:४) वैवाहिक जीवनमा पति वा पत्नीमध्ये एकले गर्दा कुनै गम्भीर समस्या उठे पनि अर्को चाहिं यहोवाको प्रेमको खातिर बाइबल सिद्धान्तहरूअनुसार चल्नेछ। ती परिवारहरू वास्तवमा सुखी हुन् जहाँ एकअर्काको प्रेमलाई यहोवाप्रतिको प्रेमले बलियो बनाएको हुन्छ!
परमेश्वरको इच्छा गर्ने परिवार
१३. परमेश्वरको इच्छा पूरा गर्ने अठोट गर्दा कसरी जीवनका वास्तविक महत्त्वपूर्ण कुराहरूमाथि ध्यान केन्द्रित गर्ने मदत पाउन सकिन्छ?
१३ एक जना मसीहीको सारा जीवन परमेश्वरको इच्छा गर्नुमा केन्द्रित हुन्छ। (भजन १४३:१०) ईश्वरीय भक्तिको अर्थ यही हो। परमेश्वरको इच्छा गर्दा परिवारहरूले वास्तवमा महत्त्वपूर्ण कुराहरूमाथि ध्यान केन्द्रित गर्ने मदत पाउँछन्। (फिलिप्पी १:९, १०) उदाहरणका लागि, येशूले यस्तो चेताउनी दिनुभयो: “म मानिसलाई उसको बाबुको विरुद्धमा, र छोरीलाई उसकी आमाको विरुद्धमा, र बुहारीलाई उसकी सासूको विरुद्धमा अलग गराउन आएँ। मानिसका शत्रु ता उसको आफ्ना परिवार भित्रकैहरू हुनेछन्।” (मत्ती १०:३५, ३६) येशूको चेताउनीअनुसार, उहाँका थुप्रै अनुयायीहरूले आफ्नै परिवारबाट सतावट भोगेका छन्। कति दुःखको कुरा! तथापि, हामीले यहोवा परमेश्वर र येशू ख्रीष्टलाई भन्दा पारिवारिक नातालाई बढी प्रेम गर्नु हुँदैन। (मत्ती १०:३७-३९) पारिवारिक सतावटको सामु धैर्य धारण गर्दा विरोधीहरूले हामीमा ईश्वरीय भक्तिको राम्रो प्रभाव देखेर मन फेर्नसक्छन्। (१ कोरिन्थी ७:१२-१६; १ पत्रुस् ३:१, २) तथापि, फेरे नै भने पनि विरोधको कारण परमेश्वरको सेवा छाड्नु कसैका लागि हितकर हुँदैन।
१४. परमेश्वरको इच्छाअनुसार हिंड्न चाहने आमाबाबुले छोराछोरीको सर्वोत्तम हित कसरी गर्नसक्छन्?
१४ परमेश्वरको इच्छा गर्दा आमाबाबुले सही फैसला गर्ने मदत पाउँछन्। उदाहरणका लागि, कुनै कुनै समाजमा आमाबाबुले छोराछोरीलाई राम्रो लगानी ठान्छन्। छोराछोरीलाई बुढेसकालको सहारा सम्झन्छन्। हुन त छोरीछोरी हुर्केपछि वृद्ध आमाबाबुको हेरविचार गर्नु पूर्णतः उचित हो। तर यसो भन्दैमा आमाबाबुले छोराछोरीलाई भौतिकवादी जीवनशैली अपनाउने प्रोत्साहन दिनु सही होइन। आमाबाबुले छोराछोरीलाई आध्यात्मिक कुराहरूभन्दा भौतिक चीजहरूको कदर गर्न सिकाउनु कुनै रीतिले फायदाजनक हुँदैन।—१ तिमोथी ६:९.
१५. तिमोथीकी आमा युनिस परमेश्वरको इच्छा गर्ने आदर्श आमा कसरी हुन सकिन्?
१५ यस सिलसिलामा युनिसले राम्रो उदाहरण कायम गरेकी छिन्। तिनी पावलको जवान सहकर्मी तिमोथीकी आमा थिइन्। (२ तिमोथी १:५) तिनको पति विश्वासमा नभए तापनि तिनले तिमोथीकी बज्यै लोइससित मिलेर तिमोथीलाई ईश्वरभक्तिको मार्गमा हिंड्न सिकाइन्। (२ तिमोथी ३:१४, १५) तिमोथी हुर्केपछि तिनले उसलाई घर छाडेर पावलसित टाढा टाढा राज्य प्रचार गर्न जान दिइन्। (प्रेरित १६:१-५) पछि गएर तिमोथी पनि प्रसिद्ध प्रचारक हुँदा तिनी कति हर्षित भई होलिन्! सानैदेखि राम्रो प्रशिक्षण पाएको हुनाले तिमोथी ठूलो भएर ईश्वरभक्तिको बाटोमा हिंडन सके। उसको अनुपस्थितिमा घर अवश्य शून्य हुन्थ्यो होला। तापनि उसको विश्वासिलो सेवकाईको खबर सुनेर युनिस निश्चय खुशी तथा सन्तुष्ट हुन्थिन्।—फिलिप्पी २:१९, २०.
परिवार तथा तपाईंको भविष्य
१६. छोराको हैसियतमा येशूले कस्तो उचित चासो व्यक्त गर्नुभयो तर उहाँको मुख्य लक्ष्य के थियो?
१६ येशूको पालनपोषण ईश्वरभक्त परिवारमा भएको थियो र वयस्क हुनुभएपछि उहाँले आमाका लागि उचित चिन्ता प्रदर्शित गर्नुभयो। (लूका २:५१, ५२; यूहन्ना १९:२६) तथापि येशूको मुख्य लक्ष्य परमेश्वरको इच्छा पूरा गर्नु थियो। उहाँले मानिसजातिका लागि अनन्त जीवन पाउने बाटो खोल्नु परेको थियो। यसो गर्नु नै उहाँको लागि परमेश्वरको इच्छा थियो। र यसका लागि उहाँले आफ्नो सिद्ध मानव जीवन पापी मानिसजातिको छुटकाराको निम्ति अर्पण गर्नुभयो।—मर्कूस १०:४५; यूहन्ना ५:२८, २९.
१७. येशूको विश्वासिलो गतिविधिले गर्दा परमेश्वरको इच्छा गर्नेहरूका लागि कस्तो गौरवमय प्रत्याशा सम्भव भयो?
१७ येशूको मृत्युपश्चात् यहोवाले उहाँको पुनरुत्थान गर्नुभयो। उहाँलाई स्वर्गीय जीवन प्रदान गर्नुभएर ठूलो अख्तियार सुम्पनुभयो। अन्ततः उहाँलाई स्वर्गीय राज्यको राजा नियुक्त गर्नुभयो। (मत्ती २८:१८; रोमी १४:९; प्रकाश ११:१५) येशूको बलिदानद्वारा केही मानवहरू उहाँसित त्यो स्वर्गीय राज्यमा शासन गर्न रोजिने भए। साथै असल हृदय भएका बाँकी मानिसहरूले चाहिं पुनः प्रमोदवन स्थापित भएको पृथ्वीमा सिद्ध मानव जीवन उपभोग गर्न सम्भव हुनेभयो। (प्रकाश ५:९, १०; १४:१, ४; २१:३-५; २२:१-४) आज हामीले पाएको सबैभन्दा ठूला सुअवसरहरूमध्ये एक, हाम्रा छिमेकीहरूलाई यो गौरवमय सुसमाचार सुनाउनु हो।—मत्ती २४:१४.
१८. परिवारहरू तथा व्यक्तिविशेषलाई समेत कस्तो सम्झौटो र प्रोत्साहन दिइएको छ?
१८ प्रेरित पावलले उल्लेख गरेझैं ईश्वरीय भक्तिसाथ जीवन बिताउने मानिसहरूले ती जम्मै आशिष्हरू ‘पछि हुने जीवनमा’ पाउने आशा गर्नसक्छन्। निश्चय, आनन्द हासिल गर्ने यो नै सर्वोत्तम उपाय हो! नबिर्सनुहोस्, “संसार बितिजान्छ र त्यसको अभिलाषा पनि बितेर जान्छ, तर परमेश्वरको इच्छाबमोजिम गर्ने चाहिं सधैंभरि रहिरहन्छ।” (१ यूहन्ना २:१७) अतः अहिले तपाईं केटाकेटी, अभिभावक, पति, पत्नी, अथवा छोराछोरी भएको वा नभएको एक्लो वयस्कमध्ये जे नै हुनुहुन्छ भने पनि परमेश्वरको इच्छा गर्ने हर प्रयास गर्नुहोस्। कडा दबाब वा गाह्रोभन्दा गाह्रो कठिनाइहरूमा पर्नुहुँदा पनि तपाईं जीवित परमेश्वरको सेवक हुनुहुन्छ भन्ने कुरा कहिल्यै नबिर्सनुहोस्। तपाईंका कामहरू देखेर यहोवा आनन्दित होऊन्। (हितोपदेश २७:११) अनि आफ्नो आचरणले गर्दा तपाईंले अहिले आनन्द पाऊन् अनि आउनै लागेको नयाँ संसारमा अनन्त जीवन!