Tau Monuina Lalahi Puhala Mai he Maveheaga Fou

“Ne mua e mitaki he maveheaga ne eke [e Iesu] mo hulalo ki ai.”—HEPERU 8:6.

 1. Ko hai kua eke moli mo ‘tega he fifine’ ne mavehe i Etena, mo e kua ‘fakaunoko fefe a ia he muihui’?

HE MOLE e agahala a Atamu mo Eva, ne fakahoko e Iehova e fakafiliaga ki a Satani, ko ia ne fakavai a Eva, he pehe: “Mo e to tuku e au e faitaua ke he vahaloto hau mo e fifine, mo e vahaloto he hau a tega mo e hana tega. To fakaunoko e ia a koe i loto he ulu mo e to fakaunoko e koe a ia i loto he muihui.” (Kenese 3:15, NW) He magaaho ne papatiso a Iesu ke he Vaitafe i Ioritana he 29 V.N., ne liu kitia e Tega ne mavehe i Etena. He mate hana ke he akau fakakikiveka he 33 V.N., ne kua fakamoli ai e vala he perofetaaga tuai ia. Ne ‘fakaunoko e [Satani] e muihui’ he Tega.

 2. Hagaao ke he tau kupu a Iesu, aoga fefe e mate hana ma e tau tagata oti?

² Fiafia ai, ko e kafokia kua mamahi tagitofu, kua nakai tumau. Ne liu tu mai a Iesu he mate ko e agaga nakai liu mate mo e hake ke he hana Matua he lagi, ne kua foaki e ia e uho he liligi hana toto ko e “lukutoto ke hukui aki e tau tagata tokologa.” Ti, moli ni hana tau kupu: “Kia ta hake pihia e Tama he tagata ke lata ai; kia nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e moui tukulagi. Nukua pihia e fakaalofa mai he Atua ke he lalolagi, kua ta mai ai hana Tama fuataha, kia nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e ia e moui tukulagi.” (Mataio 20:28; Ioane 3:14-16; Heperu 9:12-14) Kua taute he maveheaga fou e matapatu gahua he fakamoli e perofetaaga a Iesu.

Ko e Maveheaga Fou

 3. Magaaho fe ne kitia mua ai e maveheaga fou kua fakagahuahua?

³ Nakai leva ato hoko e mate hana, ne tala age a Iesu ke he hana tau tutaki ko e liligi he toto hana ko e “toto he maveheaga fou.” (Mataio 26:28; Luka 22:20) Hogofulu e aho he mole e hake a ia ke he lagi, ne gahuahua ai e maveheaga fou he magaaho ne liligi hifo e agaga tapu ke he tau tutaki 120 ne fakapotopoto ke he poko tapa ki luga i Ierusalema. (Gahua 1:15; 2:1-4) Ko e ta mai he tau tutaki 120 ki loto he maveheaga fou ne fakakite ko e maveheaga “fakamua,” ko e maveheaga he Fakatufono, ne kua tuai mogonei.—Heperu 8:13.

 4. Kua nakai aoga kia e maveheaga tuai? Fakamaama.

⁴ Kua nakai aoga kia e maveheaga fakamua? Nakai pihia. Moli, ha kua hukui ai mogonei, ti kua nakai eke e tau Isaraela tino mo tau tagata fifili he Atua. (Mataio 23:38) Kua pihia ai ha kua nakai omaoma e tau Isaraela mo e tiaki a Ia ne Fakauku e Iehova. (Esoto 19:5; Gahua 2:22, 23) Ato hukui e Fakatufono, ne lahi e mena ne fakamoli. He tau senetenari, ne foaki ai e puhala he o atu ke he Atua mo e puipuiaga mai he lotu fakavai. Ne fakakite mai e tau ata he maveheaga fou mo e, tau poa fakatumau, ne fakatata e manako lahi he tagata he fakahao mai he hala mo e mate. Moli, ko e Fakatufono ko e ‘leveki tama ke takitaki kia Keriso.’ (Kalatia 3:19, 24; Roma 3:20; 4:15; 5:12; Heperu 10:1, 2) Pete ia, kua puhala mai he maveheaga fou ne mavehe mai e fakamonuina ki a Aperahamo ke mailoga katoatoa ai.

Tau Motu ne Fakamonuina Mai he Tega a Aperahamo

5, 6. Fakave ki ai, ko e fakamoliaga fakaagaga he maveheaga faka-Aperahamo, ko hai e Tega ha Aperahamo, mo e ko e motu fe ne moua mua e fakamonuinaaga mai ia ia?

⁵ Ne mavehe e Iehova ki a Aperahamo: “Ko e hau a fanau foki ke monuina ai e tau motu oti kana he lalolagi.” (Kenese 22:18) I lalo he maveheaga tuai, tokologa e tau tagata motu kehe loto fakatokolalo ne fakamonuina ha ko e feoakiaga ha lautolu mo Isaraela, ko e motu he tega a Aperahamo. Ha ko e fakamoliaga fakaagaga i ai, ko e Tega ha Aperahamo, ko e tagata mitaki katoatoa. Ne fakamaama e Paulo e mena nei he talahau a ia: “Ne talahau mai e tau mena ne talahaua kia Aperahamo mo e taha he hana fanau; nakai pehe mai, Ko e tau fanau, tuga ne tokologa, ka e tuga ne tokotaha, pehe, Ko e taha he hau a fanau; ko Keriso ni haia.”—Kalatia 3:16.

⁶ E, ko Iesu e Tega a Aperahamo, mo e mai ia Ia e fakamonuinaaga kua moua he tau motu kua mua ue atu ke he ha mena ne moua he Isaraela tino. Moli, ko e motu fakamua ke moua e fakamonuinaaga nei ko Isaraela. Nakai leva he mole e Penetekoso 33 V.N., ne talahau e aposetolo ko Peteru ke he vahega he tau Iutaia: “Ko e tau fanau he perofeta a mutolu mo e maveheaga ne eke he Atua mo e tau tupuna ha tautolu, kua pehe mai kia Aperahamo, Ko e taha he fanau hāu ke monuina ai e tau magafaoa oti he lalolagi, ko e Atua foki, kua fakatu mai ne ia hana Fekafekau ko Iesu, kua fakafano fakamua mai a ia kia mutolu, ke fakamonuina a mutolu he mafoki kehe takitaha a mutolu mai he tau mahani kelea ha mutolu.”—Gahua 3:25, 26.

 7. Ko e tau motu fe ne fakamonuina mai ia Iesu, ko e Tega a Aperahamo?

⁷ Nakai leva kua fakalaulahi atu e fakamonuina ke he tau Samaria mo e ke he tau Tagata Motu Kehe. (Gahua 8:14-17; 10:34-48) Falu magaaho he vahaloto he 50 mo e 52 V.N., ne tohi e Paulo ke he tau Kerisiano i Kalatia i Asia Tote: “Ne iloa foki he Tohi i tuai, ko e tua ke talahaua tututonu ai he Atua e tau motu kehe, ti talahau ai e ia i tuai e vagahau mitaki kia Aperahamo, kua pehe, To monuina e tau motu oti kana ia koe. Hanai, ko lautolu kua tua kua monuina a lautolu fakalataha mo Aperahamo, ne ha ha i ai e tua.” (Kalatia 3:8, 9; Kenese 12:3) Pete ni e tokologa e tau Kerisiano i Kalataia ko e “tau motu kehe,” ne fakamonuina a lautolu mai ia Iesu ha ko e ha lautolu a tua. Ke he puhala fe?

 8. Ma e tau Kerisiano he vaha a Paulo, ne kua fakamonuina mai he Tega a Aperahamo kua putoia e heigoa, mo e tokofiha, mogoia ne moua e monuina ia?

⁸ Ne tala age a Paulo ke he tau Kerisiano Kalatia, ne tupu mai he tau moui kehekehe: “Kaeke foki ko e ha Keriso a mutolu, ti ko e moli, ko e fanau a Aperahamo a mutolu, mo e tau hakeaga foki kua lata mo e mena ne talahaua.” (Kalatia 3:29) Ma e tau Kalatia ia, ko e monuina mai he Tega a Aperahamo ne putoia a lautolu ke he maveheaga fou mo e tau hakega fakalataha mo Iesu, ne ha ha ai mo Iesu ke he tega a Aperahamo. Nakai iloa e tautolu e puke tagata i Isaraela i tuai. Ne iloa ni e tautolu kua “tuga ne oneone he mataafaga he tokologa.” (1 Tau Patuiki 4:20) Pete ia, kua iloa e tautolu e numera fakahiku ha lautolu mo Iesu ke he tega fakaagaga—ko e 144,000. (Fakakiteaga 7:4; 14:1) Kua o mai a lautolu ia e 144,000 he “tau magafaoa oti, mo e tau vagahau kehekehe, mo e tau motu, katoa mo e atu motu” he tau tagata ke fakalataha mo e falu foki ke he tau monuina he maveheaga faka-Aperahamo.—Fakakiteaga 5:9.

Ne Fakamoli e Perofetaaga

 9. Moua fefe e lautolu i loto he maveheaga fou e fakatufono a Iehova?

⁹ He talahau tuai e maveheaga fou, ne tohi e Ieremia: “Ko e maveheaga hanai, ke eke e au mo e magafaoa a Isaraela ka mole atu e tau aho ia, kua pihia mai a Iehova, to tuku e au haku a tau fakatufono ki loto ia lautolu, mo e tohi e au ke he tau loto ha lautolu.” (Ieremia 31:33) Ko e aga ha lautolu he maveheaga fou ke fekafekau ki a Iehova mai he fakaalofa. (Ioane 13:35; Heperu 1:9) Ne tohi e fakatufono a Iehova ke he tau loto ha lautolu, mo e ko e manako velagia ha lautolu ke taute e hana finagalo. Moli, ko e falu he tau tagata fakamoli i Isaraela i tuai ne ofania lahi e fakatufono a Iehova. (Salamo 119:97) Ka e tokologa ne nakai. Ka kua mau ni a lautolu ke nonofo he motu. Nakai fai ke tumau ke he maveheaga fou kaeke ke nakai tohi e fakatufono he Atua he hana loto.

10, 11. Ma lautolu i loto he maveheaga fou, ke he puhala fe ko Iehova kua ‘eke mo Atua ha lautolu,’ mo e iloa fefe e lautolu oti a ia?

¹⁰ Kua talahau fakalaulahi atu foki a Iehova ki a lautolu he maveheaga fou: “To eke foki au mo Atua ha lautolu, ti eke a lautolu mo motu haku.” (Ieremia 31:33) I Isaraela i tuai tokologa ne tapuaki ke he tau atua he tau motu, ka e tumau ni a lautolu ko e tau Isaraela. Ha ko e maveheaga fou, ne fakatu e Iehova e motu fakaagaga, ko “Isaraela he Atua,” ke hukui aki e Isaraela tino. (Kalatia 6:16; Mataio 21:43; Roma 9:6-8) Pete ia, nakai tumau ha tagata he motu fakaagaga fou kaeke ke tiaki e tapuaki ki a Iehova mo e ko ia ni hokoia.

¹¹ Ne pehe foki a Iehova: “Ha ko e mena to iloa e lautolu oti au, ko e tau lalotagata katoa mo e tau iki.” (Ieremia 31:34) I Isaraela, tokologa ne fakaheu a Iehova, he pehe: “Nakai eke e Iehova ha mena mitaki, to nakai eke foki e ia ha mena kelea.” (Sefanaia 1:12) Nakai fai ke fakalataha ke he Isaraela he Atua ka fakaheu e ia a Iehova po ke fakailaila e tapuakiaga mea. (Mataio 6:24; Kolose 3:5) Ko e tau Isaraela fakaagaga ko e “tau tagata kua iloa ha lautolu a Atua.” (Tanielu 11:32) Kua fiafia lahi a lautolu ke ‘iloa e Atua moli tokotaha ni, katoa mo Iesu Keriso.’ (Ioane 17:3) Ke iloa a Iesu kua fakahokulo e iloilo he Atua ha ko e, puhala mua ue atu, ko Iesu “ko ia ne fakailoa mai [e Atua].”—Ioane 1:18; 14:9-11.

12, 13. (a) Ke he fakaveaga fe kua fakamagalo e Iehova e tau agahala ha lautolu he maveheaga fou? (e) Ha ko e fakamagalo he tau hala, mua atu fefe e maveheaga fou ke he maveheaga tuai?

¹² Fakaoti aki, ne mavehe e Iehova: “Ha ko e mena to fakamagalo e au ha lautolu a tau mahani kelea, mo e nakai tuai manatu e au ha lautolu a tau hala.” (Ieremia 31:34e) Kua putoia he Fakatufono a Mose e totou teau he tau poakiaga tohia ne kua ui ke he tau Isaraela ke omaoma. (Teutaronome 28:1, 2, 15) Ko lautolu ne moumou e Fakatufono ne foaki e tau poa ke fakamagalo e tau hala ha lautolu. (Levitika 4:1-7; 16:1-31) Tokologa e tau Iutaia ne talitonu ne kua tututonu ha ko e tau gahua ha lautolu hagaao ke he Fakatufono. Ka kua mailoga he tau Kerisiano mogoia, e nakai maeke ia lautolu ke moua e tututonu ha ko e tau gahua ha lautolu ni. Nakai maeke ia lautolu ke hola kehe mai he agahala. (Roma 5:12) I lalo hifo he maveheaga fou, ko e tututonu ki mua he Atua kua maeke ni ha ko e poa a Iesu. Pete ia, ko e tuaga pihia ko e mena fakaalofa, ko e fakaalofa-totonu mai he Atua. (Roma 3:20, 23, 24) Kua poaki malolo agaia a Iehova ke he hana tau fekafekau ke omaoma. Kua pehe a Paulo ko lautolu i loto he maveheaga fou kua “nofo mo e fakatufono mo Keriso.”—1 Korinito 9:21.

¹³ Ti, ma e tau Kerisiano foki kua ha ha ai e poa ma e hala, ka e taha kua mua atu e uho ke he tau poa i lalo he maveheaga he Fakatufono. Ne tohi e Paulo: “Kua tutu foki e tau ekepoa takitokotaha [i lalo he maveheaga he Fakatufono] ke fekafekau atu ke he taha aho mo e taha aho, kua eke mau foki e tau poa ia, kua nakai maeke ni ke uta kehe ai e tau hala. Ka ko [Iesu], kua eke e ia e poa taha mo e tau hala, ti nofo tukulagi ai a ia ke he fahi matau he Atua.” (Heperu 10:11, 12) Ha kua fakagahuahua he tau Kerisiano i loto he maveheaga fou e tua ke he poa a Iesu, ne fakapuloa e Iehova a lautolu ke tututonu, nakai hala, mo e ha ha ke he tuaga fakauku ko e tau tama tane fakaagaga hana. (Roma 5:1; 8:33, 34; Heperu 10:14-18) He hala ai a lautolu ha ko e nakai mitaki katoatoa he tagata, kua maeke ia lautolu ke ole ma e fakamagaloaga a Iehova, mo e fakaveaga he poa a Iesu, kua fakamagalo e Iehova a lautolu. (1 Ioane 2:1, 2) Pete ia, ka fifili e lautolu e puhala he hala pauaki, kua galo ia lautolu e tuaga tututonu mo e kotofaaga he eke mo tau tagata he maveheaga fou.—Heperu 2:2, 3; 6:4-8; 10:26-31.

Ko e Maveheaga Tuai mo e Fou

14. Ko e heigoa e peritome kua lata i lalo he maveheaga he Fakatufono? i lalo he maveheaga fou?

¹⁴ Ko e tau tagata tane he maveheaga tuai ne peritome ko e fakamailoga a ia kua ha ha a lautolu he Fakatufono. (Levitika 12:2, 3; Kalatia 5:3) He mole e kamata e fakapotopotoaga Kerisiano, ne logona e falu kua lata e tau Kerisiano ne nakai ko e tau Iutaia ke peritome foki. Ka kua takitaki he Kupu he Atua mo e agaga tapu e tau aposetolo mo e tau patu i Ierusalema ke manatu kua nakai lata e mena nei. (Gahua 15:1, 5, 28, 29) He tau tau gahoa he mole, ne pehe a Paulo: “Ha ko e mena nakai ko e Iutaia a ia kua kitia, nakai ko e peritome foki a ia kua kitia ke he tino; ka ko ia kua nakai kitia, ko e Iutaia ni a ia; ko e peritome foki, ko e mena he loto ia ha ha he agaga haia, nakai ha he tohi.” (Roma 2:28, 29) Ko e peritome he tino, ti pihia foki ke he tau Iutaia tino, kua nakai fai aoga fakaagaga ke he fofoga a Iehova. Ma lautolu he maveheaga fou, ko e loto, nakai ko e tino, kua lata ke peritome. Ko e tau mena oti he manatu, tau manako, mo e fakaohoohoaga ha lautolu ne nakai fiafia po ke kiva ke he fofoga a Iehova kua lata ke utakehe.a Tokologa he vaha nei ko e talahauaga moui ke he malolo he agaga tapu ke fakafou e tau puhala manamanatu ke he puhala nei.—1 Korinito 6:9-11; Kalatia 5:22-24; Efeso 4:22-24.

15. Fakatatai fefe e Isaraela fakatino mo e Isaraela he Atua ke he pule fakapatuiki?

¹⁵ He fakatokaaga he maveheaga he Fakatufono, ko Iehova e Patuiki i Isaraela, mo e he magaaho ia ne fakagahuahua e ia e pule katoatoa puhala mai he tau patuiki i Ierusalema. (Isaia 33:22) Ko Iehova foki e Patuiki ha Isaraela he Atua, ko Isaraela fakaagaga, mo e tali mai he 33 V.N., ne pule a ia mai ia Iesu Keriso, ne moua mai e “pule oti kana ke he lagi mo e lalolagi.” (Mataio 28:18; Efeso 1:19-23; Kolose 1:13, 14) He vaha nei, ne mailoga he Isaraela he Atua a Iesu ko e Patuiki he Kautu he Atua he lagi, ne kua fakatu he 1914. Kua mua ue atu e Patuiki ko Iesu ia Hesekia, Iosia, mo e falu he tau patuiki fakamoli i Isaraela i tuai.—Heperu 1:8, 9; Fakakiteaga 11:15.

16. Ko e faga ekepoa ha a Isaraela he Atua?

¹⁶ Nakai ni ko e kautu a Isaraela ka e fai ekepoa fakauku foki. He 33 V.N., ko Isaraela he Atua ne hukui a Isaraela fakatino mo e eke mo “tau fekafekau” a Iehova mo e hana “tau fakamoli.” (Isaia 43:10) Ko e tau kupu a Iehova ki a Isaraela ne fakamau ia Isaia 43:21 mo Esoto 19:5, 6 kua fakagahua ai ke he Isaraela fakaagaga he Atua. Ko e motu fakaagaga fou he Atua kua eke mogonei mo “hau fifili, ko e tau patuiki mo e tau ekepoa, ko e motu tapu, mo e motu kua moua māna,” ne lago he ‘fakakite atu e mitaki [a Iehova].’ (1 Peteru 2:9) He Isaraela he Atua, ko e tau tane mo e tau fifine, ne fakatu e tuaga ekepoa. (Kalatia 3:28, 29) Ko e vala ke ua aki he tega ha Aperahamo, kua pehe a lautolu mogonei: “Ko e tau motu na e, kia fiafia a mutolu fakalataha mo e hana motu.” (Teutaronome 32:43) Ko lautolu he Isaraela fakaagaga kua nonofo agaia ke he lalolagi ko e “fekafekau fakamoli mo e loto matala.” (Mataio 24:45-47) Ko e fakalatahaaga ni mo lautolu ke maeke ke talia e fekafekauaga tapu ke he Atua.

Kautu he Atua—Ko e Fakamoliaga Fakahiku

17. Ko e heigoa e fanauaga ne iloa e lautolu he maveheaga fou?

¹⁷ Ko e tau Isaraela ne fanau he mole e 1513 F.V.N. ne o mai ai ke he maveheaga he Fakatufono. Ko lautolu ne uta e Iehova ke he maveheaga fou kua iloa foki e fanauaga—ke he mena tupu ki a lautolu, ko e fanau fakaagaga. Ne talahau e Iesu e mena nei ke he Farasaio ko Nikotemo he pehe a ia: “Ko e moli, ko e moli, kua tala atu nai e au kia koe, ka nakai liu foki fanau e tagata, ti nakai maeke ke kitia e ia e kautu he Atua.” (Ioane 3:3) Ko e tau tutaki 120 he Penetekoso 33 V.N. e tau tagata nakai mitaki katoatoa fakamua ke iloa e fanau fou nei. He talahau tututonu ke he maveheaga fou, ne moua e lautolu e agaga tapu ko e “fakamoli haia” he moua e tupuaga fakapatuiki. (Efeso 1:14) Kua “fanau mai mai he Agaga” a lautolu ke eke mo tau tama hiki he Atua, ne kua eke a lautolu mo tau matakainaga ha Iesu mo e “tau hakeaga fakalataha mo Keriso.” (Ioane 3:6; Roma 8:16, 17) Ko e “liu foki fanau” ha lautolu ne hafagi e puhala ma e tau monuina homo ue atu.

18. He liu fanau fou kua hafagi e gutuhala ke he tau fakamonuinaaga fe ma lautolu he maveheaga fou?

¹⁸ He manamanatu ke he maveheaga fou, ne taute e Iesu e maveheaga lafi ki luga mo e hana tau tutaki, he pehe: “Tuga ne kotofa mai he haku a Matua e kautu kia au, ke pihia foki he kotofa e au kia mutolu.” (Luka 22:29) Kua tauteute he maveheaga he Kautu nei e fakamoliaga he fakakiteaga mua ue atu, ne fakamau he Tanielu 7:13, 14, 22, 27. Ne kitia e Tanielu e “Taha kua tuga e Tama he tagata” ne kua foaki he Atua ko Iehova, “ko Ia ne mai i tuai hana tau aho” e pule patuiki ki ai. Ti kitia e Tanielu “kua moua he tau tagata tapu e kautu.” Ko Iesu haia “kua tuga e Tama he tagata” ne, moua e Kautu he lagi he 1914, mai he Atua ko Iehova. Ko e hana tau tutaki fakauku he agaga ko e “tau tagata tapu” kua fakalataha mo ia ke he Kautu ia. (1 Tesalonia 2:12) Fefe?

19, 20. (a) Ma lautolu he maveheaga fou, ko e heigoa e fakamoliaga mua ue atu fakahiku ka moua e Aperahamo, ne mavehe e Iehova? (e) Ko e heigoa falu huhu kua lata ke manamanatu?

¹⁹ He mole atu e mate ha lautolu, ko e tau tagata fakauku nei tuga a Iesu, ne fakaliu tu mai he mate ko e tau agaga nakai liliu mate foki ke fekafekau mo ia ko e tau patuiki mo e tau ekepoa he lagi. (1 Korinito 15:50-53; Fakakiteaga 20:4, 6) Ko e amaamanakiaga mua ue atu! ‘Kua eke foki a lautolu mo tau patuiki he lalolagi,’ nakai ni ko e motu ha Kanana. (Fakakiteaga 5:10) To ‘moua kia he fanau e gutuhala ha lautolu kua fai fi kia lautolu’? (Kenese 22:17) E, ke he puhala tonu, ka kitia e lautolu e moumouaga he lotu fakataka ko e fi, ko Papelonia Lahi, mo e liu fakatutu mai a lautolu nei ne fakauku ke fakalataha mo Iesu he leveki e tau motu aki e “tokotoko lapatoa” mo e tukituki ai e ulu a Satani. Ti fai vala ai a lautolu ke fakamoli e matafeiga fakahiku he perofeta ia Kenese 3:15.—Fakakiteaga 2:26, 27; 17:14; 18:20, 21; Roma 16:20.

²⁰ Ka e huhu agaia a tautolu, Putoia ni kia e maveheaga faka-Aperahamo mo e maveheaga fou ke he tau solu fakamoli nei ko e 144,000? Nakai, ko e falu ne nakai ha ha he maveheaga nei to fakamonuina he puhala ia lautolu, ka kitia ai ke he vala tala ka mui mai.

[Matahui Tala]

Manatu Nakai e Koe?

◻ Magaaho fe ne kitia fakamua e maveheaga fou kua fakagahuahua?

◻ Ko e heigoa ne fakamoli mai he maveheaga tuai?

◻ Ko hai e Tega ne mua a Aperahamo, mo e kua fakamonuina fefe e tau motu mai he Tega ia?

◻ Ma e 144,000, ko e heigoa e fakamoliaga fakahiku he maveheaga faka-Aperahamo mo e maveheaga fou?

[Fakatino he lau 25]

Kua kakano lahi e fakamagaloaga he tau hala ma lautolu i lalo he maveheaga fou mai ia lautolu he maveheaga tuai