Efeze
Een oude stad aan de westkust van Klein-Azië (in het huidige Turkije). Het was de hoofdstad van de Romeinse provincie Asia en was een van de grootste steden van het Romeinse Rijk. (Zie ASIA.)
Dankzij de strategische ligging was Efeze een bloeiende handelsstad. De stad had toegang tot belangrijke vaarroutes in het Middellandse Zeegebied en bevond zich ook op het kruispunt van belangrijke handelsroutes over land, waaronder een belangrijke hoofdweg die Efeze met het oosten verbond en die zelfs tot India liep. Nog een reden voor de rijkdom van Efeze waren de vele bezoekers. Daarnaast brachten mensen geld naar de beroemde tempel van Artemis, die werd gebruikt als een soort bank. Deze tempel werd in de oudheid bezien als een van de wereldwonderen. Er waren ook veel andere tempels en monumenten voor goden die werden vereerd in Griekenland, Rome, Egypte en Anatolië (Klein-Azië). De stad had het grootste theater van Klein-Azië en ook een groot stadion voor atletiekwedstrijden en gladiatorengevechten. Er waren een staatsagora (een openbaar terrein voor overheidszaken en religieuze bijeenkomsten) en een commerciële agora (een marktplein waar gehandeld werd). (Zie App. B13 en ‘Het theater in Efeze en de omgeving’ in de Mediagalerij.)
De apostel Paulus bezocht de stad meerdere keren. De eerste keer ging het om een kort bezoek tijdens zijn tweede zendingsreis toen hij van Korinthe naar Jeruzalem reisde. Bij die gelegenheid liet hij Aquila en Priskilla in Efeze achter om daar te blijven prediken. Het echtpaar leerde in deze stad Apollos kennen en ze gaven hem opleiding (Han 18:18-26). Tijdens Paulus’ derde zendingsreis kon hij langer in Efeze blijven (Han 19:1, 8-10; 20:31). Na het jaar 61 diende Timotheüs een tijdlang in de gemeente in Efeze (1Ti 1:3). Jaren later stuurde Jezus Christus via de apostel Johannes een boodschap naar die gemeente (Opb 2:1-7).