Hoe staat het met u als anderen oneerlijk zijn?
„NIEMAND is eerlijk”, luidde het wrange oordeel van de leugendetectorspecialist, L. M. Zonn in New York. „Diogenes heeft nooit een eerlijk mens gevonden en ik evenmin”, zei hij. Bent u het met Zonn eens? Het is een bedroevend feit dat er steeds meer bewijzen zijn die de gevolgtrekking ondersteunen dat de mensen over het algemeen steeds oneerlijker worden. Hoe staat het met u?
N. Bell, de bedrijfsleider van het nationale detectivebureau van Pinkerton in Toronto (Canada), zei: „Bij onze onderzoekingen kwamen wij tot de ontdekking dat van elke drie werknemers gemiddeld één eigenlijk oneerlijk is — hetgeen wil zeggen dat hij naar mogelijkheden zal zoeken om te stelen; dat één van de drie werknemers oneerlijk zal zijn als hij de kans krijgt en dat de derde werknemer de enige is die het volle vertrouwen van zijn werkgever verdient.” Hoe staat het met u? Waar past u in deze statistiek? Bent u door en door eerlijk?
Men heeft ontdekt dat oneerlijkheid zeer besmettelijk is. De immoraliteit van een enkeling kan, met behulp van de dooddoener „iedereen doet het”, de innerlijke weerstand van velen verzwakken. Hier gaat het bijbelse beginsel op dat „een weinig zuurdeeg het gehele deeg doet gisten” (1 Kor. 5:6). Onderzoekers ontdekten bijvoorbeeld dat in firma’s waar men erachter was gekomen dat de topfunctionarissen stalen, andere werknemers, van hoog tot laag, hun schandelijke gedrag nabootsten. J. Jurgens, een particulier detective, verklaarde dat in maatschappijen waar hij ontdekte dat de directeuren stalen, „iedereen stal”. Zou u uw moraal hierdoor laten beïnvloeden? Als de directeur en andere officiële personen op uw werk oneerlijk waren, zou u dan toch eerlijk blijven?
Velen komen onweerstaanbaar in de verleiding oneerlijk te zijn als anderen er ongestraft mee schijnen te kunnen doorgaan (Pred. 8:11). Een elektrotechnische firma in Chicago huurde voor ’s nachts en in de weekeinden twee wakers om een warenhuis te beschermen, waarin zich een voorraad radio’s en platenspelers bevond. De twee wakers maakten er een centrum van waar ’s zondagsmiddags koopjes te halen waren. Klanten die het juiste wachtwoord hadden, stroomden het warenhuis binnen en konden er vrij rondlopen om, tegen de uniforme prijs van één voor 25 dollar of twee voor 35 dollar, hun keuze uit de modellen te maken. De firma verloor in negen maanden 300.000 dollar voordat de wakers werden gegrepen. De wakers waren zelf corrupt en zij bedierven ook anderen. Toch vonden enkele „klanten” het niet oneerlijk wat zij deden. Hoe staat het met u? Gelooft u dat het juist is gestolen goed te kopen?
Een hoteleigenaar in Toronto ontdekte onlangs dat veertien van zijn personeelsleden een bende hadden gevormd en geld, voedsel, sterke drank, linnengoed, schrijfmachines, meubelen en andere hoteleigendommen hadden gestolen, voor een totale waarde van 36.000 dollar. Eén persoon zei: „Het werd een gewoonte.” De eigenaar van een supermarkt in Amerika kwam tot de ontdekking dat „90 percent van zijn personeel 1 tot 2 dollar per week aan geld of goederen mee naar huis nam”. „Iedereen deed het, waarom ik dus niet?” was de reactie van sommige bedienden.
Mensen hebben hun daden gerechtvaardigd door tot zichzelf te zeggen: „De firma is het mij verschuldigd, want zij hebben mij geen loonsverhoging gegeven.” Of zij „neutraliseerden” hun oneerlijkheid door te zeggen: „Iedereen doet het.” Ook bagatelliseerden zij de schuld voor hun verduisteringen met opvattingen als: „Iedere goede werknemer heeft het recht een bepaald aantal gereedschappen per jaar mee naar huis te nemen.” Er kwam ook aan het licht dat de onpersoonlijkheid die een gevolg is van de grootte, een factor is die tot oneerlijkheid bijdraagt. Sommigen maakten onderscheid tussen een supermarkt en een comestibleswinkel in de buurt. Een scholier zei: „Een massa mensen stelen van supermarkten, maar niemand steelt van de kruidenier omdat je weet dat hij erop rekent dat je zoiets niet doet.” Wegens de onpersoonlijkheid van een supermarkt redeneert de oneerlijke persoon wellicht: „Per slot benadeel ik niemand in het bijzonder.” Bent u die mening ook toegedaan?
Oneerlijke personen beseffen nauwelijks dat zij door hun oneerlijkheid velen benadelen, het meest van allen nog zichzelf. De Amerikaanse handel wordt voor in totaal 5.000.000.000 dollar per jaar benadeeld door het betalen van zwijggeld, afkopingen en steekpenningen. Kantoorbedienden stelen ongeveer 4.000.000 dollar per werkdag. In Amerika worden ongeveer 250 firma’s per jaar alleen al ten gevolge van fraude en diefstal, gedwongen hun zaak aan de kant te doen. Wie zegt dat oneerlijkheid niemand schade berokkent? Supermarkten in Amerika lijden wegens malversaties van het personeel jaarlijks 100.000.000 dollar verlies. Dit verlies haalt een streep door elke cent winst die een omzet van 5.000.000.000 dollar zou opleveren. Levensmiddelenbedrijven schatten dat het bedrag dat jaarlijks door diefstal of door opengemaakte verpakkingen die niet langer verkoopbaar zijn, wordt verloren, varieert van 330.000.000 tot 3.000.000.000 dollar. Het publiek betaalt voor oneerlijkheid met hogere prijzen. En door hogere prijzen wordt men benadeeld!
Hoe staat het met de schade die iemands eigen moraal oploopt? Telkens als iemand oneerlijk is, gaat er een stukje eigenwaarde, een stukje zelfrespect, verloren. Er gaat goedheid en besef van wat anderen toebehoort verloren. Het geweten stompt af en heeft zijn werkelijke waarde verloren.
Er gaat ook vertrouwen verloren als anderen eenmaal ontdekt hebben dat u oneerlijk bent, en niet het vertrouwen van anderen te hebben, doet pijn en berokkent nadeel. Oneerlijkheid kan de gezinsverhouding diepe wonden toebrengen en er onherstelbare schade aan berokkenen. Bent u bereid die prijs voor oneerlijkheid te betalen?
En dan de uitwerking die oneerlijkheid wellicht op de moraal van anderen heeft. Als iemand van de supermarkt steelt, betekent dit misschien biefstuk op tafel, doch het betekent wellicht eveneens dat hij de moraal van zijn kinderen verwoest en maakt dat zij op school misschien spieken en van anderen stelen, en dat is toch wel een verschrikkelijk hoge prijs voor biefstuk.
Bedenk ook welke uitwerking oneerlijkheid op iemands verhouding tot God kan hebben. Het kan deze permanent te gronde richten, waardoor men het eeuwige leven misloopt. Meent u dat oneerlijkheid die prijs waard is?
Waar oneerlijkheid en het doen van verkeerde dingen iemand met onzichtbare ketenen van schuld bezwaren, beurt het geweten van iemand die het goede doet hem op en versterkt hem. Het vervult iemand met zelfrespect, met morele kracht om het goede te doen. Als anderen dus oneerlijk zijn, zult ú, als u verstandig bent, doen wat goed en eerlijk is.