Mijlpalen in de vervaardiging van bijbels in Afrikaanse talen
OPRECHTE Bijbellezers uit Europa en Noord-Amerika zagen lang geleden al in dat Afrikanen Gods Woord in hun eigen taal moesten kunnen lezen. Om dat nobele doel te bereiken, trokken veel mannen naar Afrika om Afrikaanse talen te leren. Sommigen van hen ontwikkelden een geschreven vorm voor zulke talen en vervaardigden woordenboeken. Daarna begonnen ze de Bijbel in heel wat Afrikaanse talen over te zetten. Dat was geen gemakkelijke taak. „Het kwam voor dat iemand jarenlang zocht voordat hij de juiste term gevonden had voor de eenvoudigste en meest fundamentele christelijke begrippen”, legt The Cambridge History of the Bible uit.
In 1857 waren de Tswana de eersten die een complete Bijbelvertaling in een van Afrika’s voorheen ongeschreven talen kregen.a Ze werd in deeltjes, niet als één boek, gedrukt en gebonden. Na verloop van tijd verschenen er vertalingen van de Bijbel in andere Afrikaanse talen. Veel van die vroege Afrikaanse vertalingen bevatten Gods naam, Jehovah, in zowel de Hebreeuwse Geschriften of het „Oude Testament” als de christelijke Griekse Geschriften of het „Nieuwe Testament”. Herzieningen daarop en nieuwe vertalingen werden echter vervaardigd door personen die de heilige naam van de Auteur van de Bijbel, Jehovah, niet respecteerden. In navolging van de bijgelovige joodse traditie vervingen ze Gods naam door titels als God of Heer. Daardoor ontstond in Afrika onder mensen die God liefhadden behoefte aan een Bijbelvertaling waarin de goddelijke naam zijn rechtmatige plaats terugkreeg.
Sinds de jaren tachtig heeft het Besturende Lichaam van Jehovah’s Getuigen zich veel inspanningen getroost om de Engelse Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift in een aantal belangrijke Afrikaanse talen te laten vertalen. Het resultaat is dat nu honderdduizenden vrienden van de Bijbel in Afrika de Nieuwe-Wereldvertaling in hun moedertaal kunnen lezen. Tot dusver is de Nieuwe-Wereldvertaling, geheel of gedeeltelijk, verkrijgbaar in zeventien inheemse Afrikaanse talen.
Lezers van deze bijbels in Afrikaanse talen vinden het heerlijk een vertaling te hebben waarin Gods glorierijke naam, Jehovah, alom wordt gebruikt. Toen Jezus, om een voorbeeld te noemen, in de synagoge in Nazareth opstond, maakte hij bekend wat zijn opdracht was door een stukje van de rol van Jesaja voor te lezen, een gedeelte waarin de naam van zijn Vader voorkomt (Jesaja 61:1, 2). Volgens het evangelie van Lukas in de Nieuwe-Wereldvertaling las Jezus: „Jehovah’s geest is op mij, omdat hij mij heeft gezalfd om de armen goed nieuws bekend te maken, hij heeft mij uitgezonden om de gevangenen vrijlating te prediken en de blinden herstel van gezicht, om de verbrijzelden in vrijheid heen te zenden, om Jehovah’s jaar van aanvaarding te prediken.” — Lukas 4:18, 19.
Een andere mijlpaal in de vervaardiging van bijbels in Afrikaanse talen werd in augustus 2005 bereikt. In die maand werden er ruim 76.000 exemplaren van de Nieuwe-Wereldvertaling in talen die in Afrika worden gesproken, gedrukt en gebonden op het Zuid-Afrikaanse bijkantoor van Jehovah’s Getuigen. Daarbij waren 30.000 bijbels in het Shona inbegrepen. Die uitgave werd vrijgegeven op de „Christelijke gehoorzaamheid”-congressen van Jehovah’s Getuigen in Zimbabwe.
Die gedenkwaardige maand waren bezoekers van het Zuid-Afrikaanse bijkantoor enthousiast te zien dat er bijbels in nog andere Afrikaanse talen werden vervaardigd. „Ik was heel gelukkig en opgewonden dat ik het voorrecht had bij de vervaardiging van de Nieuwe-Wereldvertaling in het Shona en andere talen van Afrika betrokken te zijn”, zei Nhlanhla, een lid van de Bethelfamilie die aan de boekbindstraat werkt. Daarmee vat hij de gevoelens van de hele Zuid-Afrikaanse Bethelfamilie samen.
Het Afrikaanse publiek zal nu sneller en goedkoper aan nieuwe bijbels kunnen komen dan toen ze overzee werden vervaardigd en vandaar werden aangevoerd. En wat nog belangrijker is: de Afrikanen kunnen nu makkelijk beschikken over een nauwkeurige vertaling waarin de heilige naam van de grote Auteur van de Bijbel, Jehovah God, wordt gebruikt.
[Voetnoot]
a In 1835 was de Bijbel vertaald in het Malagasi van Madagaskar en in 1840 in het Amharisch van Ethiopië. Die talen bestonden al in geschreven vorm lang voordat de Bijbel erin werd vertaald.
[Illustratie op blz. 12]
De goddelijke naam in een in 1840 verschenen uitgave in het Tswana
[Verantwoording]
Harold Strange Library of African Studies
[Illustratie op blz. 13]
Bezoekers uit Swaziland zien hoe op het Zuid-Afrikaanse bijkantoor nieuwe bijbels worden vervaardigd