3A De transliteratie van het Hebreeuws en het Grieks
De term „transliteratie” heeft betrekking op het omzetten van lettertekens in een ander letterschrift ten einde het uitspreken ervan mogelijk te maken. — Zie Inzicht in de Schrift (it) onder de opschriften „Hebreeuws” en „Grieks”.
HEBREEUWS — Transliteratietabel
Hebreeuws wordt van rechts naar links geschreven, maar voor Nederlandse lezers wordt het van links naar rechts overgezet. Hieronder worden de Hebreeuwse lettertekens en enkele van de in deze Studiebijbel gevolgde algemene regels verschaft.
Letterteken |
Medeklinkers |
Equivalent |
---|---|---|
א |
ʼAʹlef |
ʼ |
בּ |
Bēth |
b |
ב |
v |
|
גּ |
Giʹmel |
g |
ג |
gh |
|
דּ |
Daʹleth |
d |
ד |
dh |
|
ה |
Heʼ |
h |
ו |
Waw |
w |
ז |
Zaʹjin |
z |
ח |
Chēth |
ch |
ט |
Tēth |
t |
י |
Jōdh |
j |
כּ |
Kaf |
k |
כ Sluitletter: ך |
kh |
|
ל |
Laʹmedh |
l |
מ Sluitletter: ם |
Mem |
m |
נ Sluitletter: ן |
Noen |
n |
ס |
Saʹmekh |
s |
ע |
ʽAʹjin |
ʽ |
פּ |
Peʼ |
p |
פ Sluitletter: ף |
f |
|
צ Sluitletter: ץ |
Tsa·dhēʹ |
ts |
ק |
Qōf |
q |
ר |
Rēsj |
r |
שׂ |
Sin |
s |
שׁ |
Sjin |
sj |
תּ |
Taw |
t |
ת |
th |
Volle klinkers
ָ (lang) |
Qaʹmets |
a als in zaag |
ַ |
Paʹthach |
a als in zag |
ֵ (lang) |
Tseʹrē |
e als in weet |
ֶ |
Seʹghōl |
e als in wet |
ִ |
Chiʹreq |
i als in liter |
ֹ (lang) |
Chōʹlem |
o als in boot |
ָ |
Qaʹmets Cha·toefʹ |
o als in zorg |
ֻ |
Qib·boetsʹ |
oe als in zoet |
ִ |
Sjoeʹreq |
oe als in boer |
Halfklinkers
ְ |
Sjewaʼʹ |
onduidelijke, vluchtige e (als in geloof) of stom |
ֲ |
Cha·tefʹ Paʹthach |
a als in kasteel |
ֱ |
Cha·tefʹ Seʹghōl |
e als in engel |
ֳ |
Cha·tefʹ Qaʹmets |
o als in lot |
Speciale combinaties
י ָ = ai |
י ִ = i |
י ַ = ai |
וֹ = ō |
י ֵ = ē |
וּ = oe |
י ֶ = ei |
יו ָ = av |
BETREFFENDE DE KLINKERS: Alle klinkers in deze tabel staan onder de regel, behalve de chōʹlem ( ֹ), die bovenaan geplaatst wordt, en de sjoeʹreq (·), die midden in de waw staat (וּ = oe). Met het klinkerteken ( ָ) wordt zowel de qaʹmets (a) als de qaʹmets cha·toefʹ (o) aangeduid. Binnen een onbeklemtoonde gesloten lettergreep is het klinkerteken ( ָ) kort en wordt het als de o in zorg uitgesproken. Het klinkerteken ( ָ) wordt als o uitgesproken wanneer het wordt gevolgd door een stomme sjewaʼʹ (b.v.: חָכְמָה, chokh·mahʹ); wanneer het wordt gevolgd door een Daghesj forte (de verdubbelingspunt midden in de medeklinker) maar nog steeds onbeklemtoond is (b.v.: חָנֵּנִי, chon·neʹni); of wanneer het wordt gevolgd door een Maqqef (overeenkomend met een verhoogd Nederlands koppelteken), waardoor een voorafgaand accent vervalt (b.v.: כָּל־אֲשֶׁר, kol-ʼasjerʹ). Indien het wordt gevolgd door een cha·tefʹ qaʹmets is het ook kort en wordt het als o uitgesproken.
Staat het klinkerteken ( ָ) echter in een open lettergreep (b.v.: יָקוּם, ja·qoemʹ) of in een gesloten lettergreep die toch klemtoon heeft (b.v.: למָּה, lamʹmah), dan is het een a als in zaag. Gelieve ook op te merken dat een Metheg (een kort verticaal streepje dat een soort bijklemtoon aangeeft) bij een qaʹmets geplaatst, de lettergreep openlaat en de sjewaʼʹ hoorbaar maakt (b.v.: אכְלָה, ʼa·khelahʹ).
BETREFFENDE DE HALFKLINKERS: De bovenvermelde Nederlandse equivalenten geven slechts bij benadering de Hebreeuwse uitspraak aan. Alle halfklinkers worden uiterst zwak en vluchtig uitgesproken.
Een sjewaʼʹ is hoorbaar en wordt in de transliteratie als een e weergegeven wanneer hij onder een medeklinker staat waarmee een lettergreep begint (b.v.: קְטֹל, qetolʹ); wanneer hij onder een medeklinker staat die volgt op een open lettergreep geïdentificeerd door een Metheg (b.v.: קטְלָה, qa·telahʹ); na een lange klinker (b.v.: שׁוֹמְרִים, sjō·merimʹ); indien midden in een woord de ene sjewaʼʹ gevolgd wordt door een andere, dan is de eerste stom en de tweede hoorbaar (b.v.: יִקְטְלוּ, jiq·teloeʹ); of wanneer hij onder een verdubbelde medeklinker staat (b.v.: קִטְּלוּ, qit·teloeʹ). Volgt de sjewaʼʹ echter op een korte klinker of staat hij onder een medeklinker waarmee een lettergreep besluit, dan is hij stom en fungeert hij als lettergreepverdeler (b.v:. יִקְטֹל, jiq·tolʹ).
GRIEKS — Transliteratietabel
Letter |
Naam |
Transliteratie en uitspraaka |
---|---|---|
Α α |
Alʹfa |
a |
Β β |
Beʹta |
b |
Γ γ |
Gamʹma |
g (als in het Franse garçon)b |
Δ δ |
Delʹta |
d |
Ε ε |
Eʹpsi·lon |
e (kort) |
Ζ ζ |
Zeʹta |
z (uitspraak: dz) |
Η η |
Eʹta |
e (lang, als in het Franse bête) |
Θ θ |
Theʹta |
th |
Ι ι |
I·oʹta |
i |
Κ κ |
Kapʹpa |
k |
Λ λ |
La(m)ʹbda |
l |
Μ μ |
Mu |
m |
Ν ν |
Nu |
n |
Ξ ξ |
Xi |
x |
Ο ο |
O·miʹkron |
o (kort, als in pot) |
Π π |
Pi |
p |
Ρ ρ |
Rho |
r |
Σ σ, ςc |
Sigʹma |
s |
Τ τ |
Tau |
t |
Υ υ |
Uʹpsi·lon |
u |
Φ φ |
Phi |
f (=ph) |
Χ χ |
Chi |
ch (als in lachen) |
Ψ ψ |
Psi |
ps |
Ω ω |
Oʹme·ga |
o (lang, als in noot) |