Wat is de zienswijze van de bijbel?

Moeten we alle belasting betalen?

WAAR men ook komt, er zijn maar weinig dingen die mensen meer irriteren dan het betalen van belasting. Zesendertig of meer dollarcent van elke verdiende dollar moet de gemiddelde Amerikaan betalen, en de gemiddelde Europeaan verhoudingsgewijs zelfs nog meer. Niettemin zijn veel belastingbetalers van mening dat zij persoonlijk weinig tastbare voordelen van hun belastinggelden ontvangen.

Bovendien, zo redeneren sommigen, is belasting betalen geld verspillen, aangezien ze alleen wordt gebruikt om mensen te ondersteunen die weigeren te werken en de zak te spekken van corrupte politici. Daarnaast wordt er betoogd dat het belasting heffen „unfair” geschiedt, want de meeste burgers moeten alles betalen, terwijl de rijken allerlei „achterdeurtjes” hebben om niets te hoeven betalen.

Het hoofd van de Amerikaanse Belastingadministratie gaf hierop als commentaar: „De morele instelling van het publiek kan slechts worden geschaad door hetgeen in de regering en industrie plaatsgrijpt. Telkens wanneer een belastingbetaler een krant opneemt, leest hij over iemand die reeds grote hoeveelheden geld verdient, maar toch steekpenningen heeft aangenomen of andere illegale handelingen heeft verricht. Na enige tijd rijst bij hem de vraag: ’Waarom zou ik me al die moeite getroosten om eerlijk te zijn, als niemand anders het is?’”

Aldus zijn miljoenen mensen belastingontduikers geworden. In het tijdschrift News Front stond een bericht over een onlangs met de computer uitgevoerd onderzoek in Zweden, waarbij was „ontdekt dat één op de drie artsen met de belasting knoeit”. In Italië schijnt belastingontduiking zoveel voor te komen, dat de belastingambtenaren er al automatisch een compensatie voor in rekening brengen. Niet vreemd is wanneer zij een zelf opgegeven belastbaar inkomen met drie vermenigvuldigen en daarover de belasting berekenen!

Hoe beziet de Rooms-Katholieke Kerk die belastingontduiking? In een verslag van een economisch onderzoek, „De inkomstenbelasting en de economische groei” geheten, stond: „Er was enige tijd terug heel wat beroering toen de Osservatore Romano, de officiële krant van het Vaticaan, in een redactioneel artikel verklaarde dat belastingontduiking geen zonde is.”

Is deze kerkelijke zienswijze juist? Spreekt de bijbel eveneens goedkeurend of vergoelijkend over belastingontduiking?

Neen, in het geheel niet. Toen aan Jezus werd gevraagd of het wel of niet juist was belasting te betalen, wees hij op een geldstuk en vroeg: „’Wiens beeld en opschrift draagt hij?’ Zij zeiden: ’Van Caesar.’ Hij zei tot hen: ’Betaalt Caesar dan in elk geval terug wat van Caesar is, maar God wat van God is’” (Luk. 20:22-25). Ja, de belasting behoort aan „Caesar”, dat wil zeggen, aan de regeringsautoriteiten, en Jezus had voor illegale achterhouding geen goed woord over.

Enkel het feit dat de belastinginkomsten gemeenschappelijk en geen individueel bezit vormen, vermindert nog niet de morele verplichting belasting te betalen. Zou u graag uw eigen complete branduitrusting kopen of iemand huren om uw vuil op te halen of uw brieven in andere steden te bestellen of bij de afwezigheid van politie en gevangenissen een eigen lijfwacht organiseren? Hoe uw eigendommen te beschermen tegen „krakers” wanneer niemand zou worden betaald voor het bijhouden van ambtelijke stukken? De regering verleent ons doorgaans deze nuttige diensten. Dienen wij er dan ook niet volledig voor te betalen, zoals wij dat ook voor andere diensten doen die ons worden verleend?

In de Verenigde Staten mogen mensen hun eigen belasting uitrekenen. Er worden maar betrekkelijk weinig steekproeven genomen om de opgaven na te rekenen. Dit eigen-aangiftesysteem is zwaar afhankelijk van vrijwillige medewerking. Zou iemand dit vertrouwen willen beschamen omdat er nu niemand achter hem staat die een volledige betaling eist, zoals dit met andere transacties wel het geval is?

De christelijke apostel Paulus schreef na de bescherming van de wet door de regering te hebben besproken: „Er is daarom een dwingende reden voor ulieden om in onderworpenheid te zijn”, niet slechts vanwege de politie, „maar ook vanwege uw geweten. Want daarom betaalt gij ook belastingen . . . Geeft aan allen wat hun toekomt, aan hem die vraagt om de belasting, de belasting.” — Rom. 13:4-7.

Net als thans vaak het geval is, had de Romeinse regering in de dagen van Jezus en Paulus haar corrupte ambtenaren, die heel wat slechts op hun geweten hadden. De Romeinse autoriteiten bijvoorbeeld, veroordeelden Jezus ter dood, terwijl ook Paulus door hen gevangengenomen en waarschijnlijk door hun toedoen van het leven werd beroofd. Christenen gebruikten dit soort van daden echter niet als een excuus voor belastingontduiking. Ook thans zullen christenen soortgelijke daden niet als excuus hanteren.

De verantwoordelijkheid voor het gebruik van belastinggelden

Nochtans aarzelen sommige mensen bij het idee dat met hun belastinggeld grote militaire uitgaven worden gedekt, of misschien is het alleen maar een „onrechtvaardige” oorlog waar ze bezwaren tegen hebben. Mogelijk zijn zij van gedachte dat God hen persoonlijk verantwoordelijk stelt voor hetgeen er met hun belastinggeld gebeurt.

Maar stelt God belastingbetalers verantwoordelijk voor de besteding van hun belastinggeld? Bestaat er enige reden te geloven dat God van christenen verlangt te beslissen wanneer het wel en niet juist is om belasting te betalen?

Wel, beschouwen wij het volgende: Juda was in de tijd van Jezus een provincie van het Romeinse Rijk. Toen Jezus zijn discipelen zei de vereiste belasting te betalen, wist hij dat de belastingopbrengst van de provincie mede zou dienen tot de instandhouding van een groot (Romeins) militair apparaat, dat zich bezighield met agressieve oorlogvoering. Hij wist ook dat de regeringen aan God rekenschap zouden moeten afleggen voor de wijze waarop zij hun geld uitgeven. Dat is hun verantwoordelijkheid. Die kunnen zij niet afschuiven.

Een illustratie: Elk jaar vinden over de hele wereld meer dan 100.000 mensen door autobotsingen de dood. Moeten christenen zich nu verantwoordelijk voelen voor wat mensen met hun auto’s doen en weigeren in autofabrieken te werken? Zij weten dat veel auto’s dodelijke projectielen zullen worden. Maar zijn zíj verantwoordelijk, of ligt de voornaamste verantwoordelijkheid bij de bestuurders?

Iets soortgelijks doet zich voor bij belastingen. Een groot deel van de door burgers betaalde belastinggelden wordt door de regering voor defensie aangewend. Maar wiens verantwoordelijkheid is het dat dit geld op die wijze wordt gebruikt? Is het niet die van de regering?

Ware christenen zijn er niet op uit een sfeer te bevorderen waarin iedereen zijn eigen rechter is. God laat regeringen de noodzakelijke autoriteit uitoefenen om de openbare orde te handhaven. Hij erkent ook hun recht de benodigde geldelijke hulpbronnen aan te wenden om hun taak naar behoren te kunnen verrichten. Het is derhalve de verplichting van een christen „Caesar” te geven „wat van Caesar is”, ongeacht hoe „Caesar” dat gebruikt.

Jezus maakte duidelijk dat belasting behoorde tot „wat van Caesar is”. En er bestaat geen enkele bijbelse aanwijzing dat christenen enige verantwoordelijkheid dragen voor wat „Caesar” doet met ’wat van hem is’. Johannes de Doper gaf belastinginners die wensten te doen wat goed was, niet de raad met belastinginnen te stoppen, maar „niet meer [te eisen] dan het belastingtarief”. — Luk. 3:13; zie ook Luk. 19:2-9.

Gods wetten zijn stellig realistisch. De bijbel geeft verstandige raad betreffende de grenzen van een ieders verantwoordelijkheid, en laat christenen grotendeels vrij hun openbare bediening, die God hun heeft toegewezen, ten uitvoer te brengen. — Matth. 24:14.