Is het iets in het lichaam?

● In het interview verklaarde professor Kenneth E. Moyer van de Carnegie-Mellon University in Pennsylvania (VS), dat door bepaalde lichamelijke factoren hersengedeelten kunnen worden gestimuleerd die een sterke neiging tot vechten kunnen oproepen.

Bent u van mening dat iemand zonder aanwijsbare reden gewelddadig kan worden?

Daarover lopen de meningen uiteen. Er zijn echter heel wat gevallen geweest dat personen geleidelijk steeds vijandiger werden tegenover hun gezin. Een voorbeeld hiervan is een man die probeerde zijn vrouw en dochter dood te steken en die met een aanval van razernij naar het ziekenhuis werd gebracht. Er werd een hersentumor ontdekt en toen die was verwijderd, kwam er een eind aan zijn agressie. Niet elke hersentumor veroorzaakt zo’n gedrag. Maar experimenten hebben wel aangetoond dat rechtstreekse elektrische prikkeling van bepaalde delen van de hersenen bij sommige patiënten boosheid en een gewelddadig gedrag teweegbracht.

Wat blijkt volgens onderzoekingen geweld te bevorderen?

Er zijn wat aanwijzingen dat een overmaat aan manlijke geslachtshormonen, een laag bloedsuikergehalte en allergieën sommigen meer geneigd kunnen maken zich vijandig te gedragen.

Treedt het proces daardoor automatisch in werking?

Neen, want ons gedrag is niet alleen het resultaat van onze innerlijke gevoelens. Ook al koestert iemand krachtige gevoelens van vijandschap, dan behoeft hij, dank zij dat wat hij door ervaring heeft geleerd of dank zij zijn omgeving, nog niet gewelddadig te worden.

Maar wilt u zeggen dat het voor sommigen moeilijker is niet tot geweldpleging over te gaan?

Dat geloof ik zeker, hoewel het niet onmogelijk behoeft te zijn. Zo kwam bij een van mijn collega’s bijvoorbeeld een man die zich zorgen maakte om zijn gewelddadige neigingen. Proeven onthulden een hersenstoornis en er werd geprobeerd deze te lokaliseren met elektroden die in zijn hersenen werden gebracht. Op een gegeven moment stond hij op om weg te gaan en zei: „Ik ga m’n vrouw vermoorden!” De dokter verzocht hem dringend zijn hersenen nog eenmaal elektrisch te laten prikkelen en daar stemde deze man in toe. Nu stimuleerde de dokter een centrum van de hersenen waarvan bekend is dat het geweld onderdrukt. Onmiddellijk werd de man vriendelijk en zei: „Ik ben u erg dankbaar voor wat u hebt gedaan. Ik zou m’n vrouw beslist gedood hebben.”

Is beheersing van de hersenfunctie en de chemische huishouding van het lichaam het antwoord?

Voor bepaalde personen waarschijnlijk wel. Ik denk echter niet dat dit het antwoord is. Om de zaak werkelijk onder controle te krijgen, moet je je bekommeren om de milieufactoren die frustratie scheppen, én je moet je ervan vergewissen dat er in het lichaam niet iets mis is.

Kan men baat vinden bij geneesmiddelen tegen agressie?

Middelen die het evenwicht van bepaalde hormonen reguleren, hebben geholpen. Een aantal middelen kunnen heel nuttig zijn om sommige mensen door een bepaalde periode in hun leven heen te helpen.

Waarom zegt u dat het er op de lange duur toch op aan komt dat wij leren agressie een halt toe te roepen?

De toepassing van hersenstimulatie of geneesmiddelen is zeer begrensd. Ze zijn nutteloos als iemand geen persoonlijke vijandschap tegen het slachtoffer koestert, zoals de piloot van een bommenwerper. Maar bovendien is onderricht nodig om mensen positieve voorbeelden voor te houden van niet-gewelddadige personen.