De bevriezing van de kernwapens — een weg tot vrede en zekerheid?

Als een oceaangolf die aanzwelt en kracht wint, zo heeft de campagne voor bevriezing van kernwapens gewonnen aan omvang en intensiteit en miljoenen met zich meegetrokken. Zich in snelle opeenvolging manifesterend in Europa, Japan en de Verenigde Staten heeft ze met haar inspanningen de politiek beïnvloed en zelfs nationale standpunten ten aanzien van oorlog veranderd. Deze vredesbeweging is in verscheidene opzichten iets ongewoons.

Serieuze bijbelstudenten vragen zich wellicht af of ze een rol gaat spelen in de vervulling van de in de bijbel geprofeteerde roep „Vrede en zekerheid!” Of zal ze wegebben en een kortstondige rage blijken te zijn? — 1 Thess. 5:3.

Waar gaat het om?

Met bevriezing van kernwapens bedoelt men een stilstand, een bevriezing, van de produktie, het testen en het plaatsen van alle kernwapens. Alle kernwapenarsenalen zouden op hun huidige niveau bevroren moeten worden. Het is niet slechts een anti-beweging van opstandige jongeren. Een vooraanstaande woordvoerder zei dat hun eerste oogmerk is ’de wapens te bevriezen opdat ze de mensen niet zullen verbranden’.

De eerste rimpelingen van wat zou aangroeien tot de huidige vredescampagne, werden in 1979 in West-Europa waargenomen. Een aantal verontruste burgers in Nederland oefende drang uit op de regering om geen stationering van kernwapens in hun land toe te staan. Vervolgens kwam er steun uit Noorwegen en Denemarken, waar men niet eens de gedachte wilde overwegen atoomwapens op hun grondgebied op te slaan. In de lente van 1980 werden de rimpelingen al golfjes, toen in Engeland de publieke aandacht weer op de kernwapenkwestie werd gevestigd, en in de herfst kwamen 80.000 demonstranten op de been op Trafalgar Square.

De beweging kwam bekend te staan als END (European Nuclear Disarmament, Europese kernontwapening) en is uitgegroeid tot een krachtige golf met sterke END-comité’s in Frankrijk, West-Duitsland, Griekenland, Finland en Portugal en actieve steun van bewegingen in de meeste andere Europese landen. END wil een kernwapenvrije zone waarin van Polen tot Portugal totaal geen kernwapens aanwezig zijn. Deze golf reikte zelfs tot in Oost-Europa waar clandestiene groepsdiscussies plaatsvonden. Tegen het einde van 1981 had de deelname aan vredesdemonstraties in West-Europa het volgende beeld opgeleverd:

● West-Duitsland — 100.000 in Hamburg, juni 1981.

● Sicilië — 30.000 in Comiso, oktober 1981.

● Frankrijk — 40.000 in Parijs, oktober 1981.

● Engeland — 175.000 in Londen, oktober 1981.

● Italië — 200.000 in Rome, oktober 1981.

● West-Duitsland — 300.000 in Bonn, oktober 1981.

● Nederland — 400.000 in Amsterdam, november 1981.

● Spanje — 400.000 in Madrid, november 1981.

In de Verenigde Staten werden de zaadjes voor het voorstel tot kernwapenbevriezing geplant in 1979. Ze kwamen boven de grond toen in 1980 verschillende organisaties de Amerikanen bewust gingen maken van het gevaar en de gruwelijkheid van een kernoorlog. De ondersteuning groeide en verbreidde zich met demonstraties tot andere landen, zoals:

● Verenigde Staten — 100.000 op 150 universiteitscampussen, november 1981.

● Oost-Duitsland — 6000 in Dresden, februari 1982.

● Japan — 200.000 op drie bijeenkomsten in Tokio, mei 1982.

● VS — 700.000 in New York, juni 1982.

Op 12 juni trokken als hoogtepunt van een week van demonstraties 700.000 voorstanders van kernwapenbevriezing langs het VN-hoofdkwartier waar op dat moment de tweede Speciale Zitting over Ontwapening aan de gang was. In diezelfde week demonstreerden in Europa bijna een miljoen mensen in Amsterdam, Antwerpen, Berlijn, Bonn, Dublin, Kopenhagen, Londen, Madrid en Parijs.

Wie ondersteunen deze campagne?

De snelle groei en mobilisatie van supporters over een groot deel van de aardbol kenmerken deze campagne voor kernwapenbevriezing als iets ongewoons. Maar wie zijn de ondersteuners?

Een grote verscheidenheid van burgers, en heus niet alleen jeugd, vormt de kracht achter deze anti-kernwapenactie. Voorstanders van kernwapenbevriezing komen uit alle lagen van de bevolking: huisvrouwen, fabrieksarbeiders, juristen, onderwijsmensen, zakenlieden, personen uit de amusementswereld, artsen, geestelijken, geleerden en zelfs militairen van allerlei rang.

De belangrijkste ondersteuning voor dit zo afwisselend samengestelde conglomeraat van de mensheid komt van drie segmenten van de maatschappij die gewoonlijk als conservatief en stabiel worden beschouwd — de wetenschappelijke, de medische en vooral de religieuze gemeenschap. U.S. News & World Report zegt: „De belangrijkste kracht achter de Amerikaanse kruistocht tegen oorlog bestaat uit de leiders van de meeste kerken in het land.” Datzelfde geldt voor Europa.

De landen van het Oostblok ondersteunen de campagne voor bevriezing van kernwapens niet alleen actief in eigen land maar ook in andere landen. Een dergelijke openlijke deelname is ongewoon. Sommige Europese demonstraties werden gesteund door communistische groepen, en een van de actiegroepen achter de betoging van 12 juni 1982 in New York was de Amerikaanse communistische partij.

Dat een zo grote verscheidenheid van mensen van vele uiteenlopende achtergronden, beroepen en politieke zienswijzen steun geeft aan de actie voor kernwapenbevriezing, is beslist nog een facet dat deze campagne als iets ongewoons bestempelt. Waarom hebben miljoenen zich er zo snel bij aangesloten?

Waarom zo populair?

Mensen zijn bang, werkelijk doodsbang. Zij hebben „nucleofobie” — angst voor een kernoorlog. Plotseling en met een enorme schokwerking is de realiteit en de mogelijke alomvattendheid van een nucleaire vernietiging tot hen doorgedrongen.

Recente gebeurtenissen hebben hun vrees verergerd. De internationale grondbeginselen die de laatste 25 jaar voor stabiliteit tussen de kernmachten hebben gezorgd, worden nu aangevochten. Tot dusver heeft een ’afschrikkingsevenwicht’ de dreiging van een kernoorlog in bedwang gehouden. Elk land wist dat een aanval op het ene land gevolgd zou worden door een vergeldingsaanval op het andere land, met als gevolg de totale verwoesting van beide naties — zo niet van alle naties.

Die zienswijze is veranderd. Hier is wat mensen heeft bang gemaakt:

● Te beginnen met de zomer van 1980 kwam in de openbaarheid dat wereldleiders hun toestemming hadden gegeven aan een verreikende planning voor het voeren van een beperkte kernoorlog. Regeringswoordvoerders van de supermachten hoort men openlijk praten over het vechten, overleven en zelfs winnen van een beperkte of langdurige kernoorlog.

● Vorderingen in technologie verlenen aan kernraketten een steeds grotere trefzekerheid. Deze trefzekerheid geeft raketten de mogelijkheid bijna alle op land geïnstalleerde raketten van de vijand te vernietigen voordat ze op hun beurt ter vergelding afgevuurd kunnen worden en dit verleent daarom geloofwaardigheid aan het gepraat over het vechten en winnen van een beperkte kernoorlog.

● Het in 1979 ondertekende SALT II-verdrag ter beperking van strategische wapens is nog steeds niet geratificeerd.

● Militaire begrotingen vertonen aanzienlijke stijgingen ondanks dat vele landen te lijden hebben van ernstige economische recessies.

● Geleerden, artsen en geestelijken zijn met grote ijver bezig het publieke meer bewust te maken van de verwoesting die een kernoorlog voor de mens, het milieu en de toekomstige generaties zou betekenen.

Met welk oogmerk streeft men ernaar het publiek een sterker besef bij te brengen van de dodelijke effecten van een kernoorlog?

Wat hoopt men te bereiken?

De beweging tot bevriezing van kernwapens hoopt niet alleen de meerderheid der mensen tot haar standpunt over te halen maar hoopt ook een werkelijke verandering tot stand te brengen in de huidige politieke standpunten ten aanzien van kernwapens. The New York Times plaatste deze opmerking betreffende het doel van de beweging: „Men gelooft dat de belangrijkste vraag is of de snel groeiende publieke verontrusting over kernwapens omgezet kan worden in stemmen in het Congres.”

Is men hierin geslaagd? Politieke druk van voorstanders van kernwapenbevriezing heeft Europese regeringen beïnvloed tot een opnieuw overdenken van hun kernwapenpolitiek. De toenmalige kanselier Helmut Schmidt van West-Duitsland waarschuwde tegen het negeren van de beweging door te zeggen dat haar supporters ’duidelijke signalen aan de politieke leiders zenden’.

In de Verenigde Staten voelen de leden van de volksvertegenwoordiging de druk van de kiezers. In augustus 1982 werd het Huis van Afgevaardigden een resolutie voorgelegd die opriep tot een onmiddellijke bevriezing van de Amerikaanse en Russische kernwapenarsenalen. Ze werd verworpen met 204 tegen 202 stemmen, maar dit laat wel zien hoeveel kracht deze campagne in korte tijd toch al heeft verworven.

Ook Rusland beseft de kracht achter deze beweging. Voor de eerste maal sinds mensenheugenis heeft Rusland buitenstaanders toegestaan een vredesmars te houden. Vorig jaar juli voerde een groep van 300 betogers uit Scandinavië een 800 meter lange stoet aan die zich in een anti-kernwapenmars, Vredesmars ’82 geheten, achter de leus „Zeg nee tegen kernwapens in de hele wereld” door het hartje van Moskou bewoog.

Zal deze beweging regeringsleiders dwingen actie te ondernemen om tot een vorm van wereldvrede te komen? Of zal deze roep alleen uit de mond van de massa gehoord worden? Zullen regeringen hun macht gebruiken om deze roep te doen verstommen door een van de belangrijkste stuwende krachten erachter, namelijk de geestelijkheid, de mond te snoeren? In augustus 1982 sprak president Reagan tot een internationaal gehoor van hooggeplaatste leden van de katholieke hiërarchie, bijeen ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de Amerikaanse katholieke organisatie Knights of Columbus. Bij deze gelegenheid deed hij een beroep op katholieken om de actie voor kernwapenbevriezing te verwerpen.

In verband met dergelijke pogingen om wereldvrede tot stand te brengen schreef de apostel Paulus in 1 Thessalonicenzen 5:2, 3: „Wanneer zij zeggen: ’Vrede en zekerheid!’ dan zal een plotselinge vernietiging ogenblikkelijk over hen komen.” Wanneer Jehovah God zelf een oordeel voltrekt aan corrupte regeringen, zal zijn ingrijpen snel en beslissend zijn. Maar zal de vredesbeweging met haar roep om kernwapenbevriezing een aanloop vormen voor de proclamatie van ’Vrede en zekerheid!’ door de naties? Wij zullen dit moeten afwachten.

Dit feit is echter heel duidelijk: Vrees is een overheersende emotie achter de acties ten gunste van kernwapenbevriezing. Waarom bestaat er tegenwoordig zo’n vrees over de gehele wereld?

[Kader op blz. 5]

Wie ondersteunen de campagne voor bevriezing van de kernwapens?

Wetenschappelijke gemeenschap

● De Pugwash-conferentie die in augustus 1981 in Canada werd gehouden en werd bijgewoond door geleerden uit 40 landen, kwam tot de slotsom:

„Een onmiddellijke bevriezing van de huidige kernwapenarsenalen van de Verenigde Staten en Rusland wordt wenselijk geacht.” — The Bulletin of the Atomic Scientists.

Medische gemeenschap

● In mei 1982 kwam in Engeland de Internationale Artsenorganisatie ter Preventie van een Kernoorlog, die leden heeft in 19 landen, voor de tweede jaarlijkse conventie bijeen. Een woordvoerder verklaarde:

„Ongeacht onze nationaliteit of onze politieke overtuiging waren wij het er volledig met elkaar over eens dat een kernoorlog de allerlaatste epidemie zal zijn . . . Artsen hebben iets willen doen tegen de waanzin van het opbouwen van enorme kernbewapeningen, maar er is nooit een effectieve kracht geweest die beantwoordde aan de omvang van het probleem. Nu begint zich zo’n kracht te manifesteren. Als ze de actieve deelname van de meeste artsen in de wereld zou verwerven, kan ze onstuitbaar worden.” — Medical World News.

Religieuze gemeenschap

● Katholieke steun:

Een pauselijke boodschap over kernontwapening in juni 1982 tot de VN gericht: „De leer van de katholieke Kerk is duidelijk en consequent op dit gebied. De Kerk heeft de bewapeningswedloop betreurd; ze heeft een oproep gedaan tot een wederzijdse, progressieve en controleerbare vermindering van de bewapening.” — Woordelijk verslag van Algemene Vergadering van VN.

Tijdens de manifestatie „Intergeloof Getuigenis tot Beëindiging van de Bewapeningswedloop”, gehouden in de Amerikaanse stad Philadelphia in juni 1982, deed kardinaal Krol een „beroep op wereldregeringen om de bestaande kernwapens te ontmantelen”. — The New York Times.

● Protestantse steun:

De Westduitse protestantse kerkgroep Arbeitsgemeinschaft Dienst für Frieden (Actiegroep ten dienste van de vrede) had een belangrijk aandeel aan het organiseren van de anti-kernwapendemonstratie van 1981 in Bonn. — The Christian Century.

De Britse Raad van Kerken heeft unaniem zijn goedkeuring geschonken aan een motie ter ondersteuning van de in 1980 begonnen campagne voor wereldontwapening. — Propagandamateriaal Wereldontwapeningscampagne.

De nationale Raad van Kerken, de American Baptist Churches, de United Church of Christ en de Reformed Church in America behoorden tot de ondersteuners van de vredesbetoging van juni 1982 in New York. — Brochure van het comité van de vredesdemonstratie van 12 juni.

● Steun van de orthodoxe kerken:

De Roemeens-Orthodoxe Kerk inviteerde religieuze vertegenwoordigers van christelijke, joodse en mohammedaanse geloofsgemeenschappen uit 16 landen voor de „Oproep tot Ontwapening en Vrede”-conventie in 1981 in Boekarest. Het doel: „Wij zullen bij hen [kerkleden] aandringen op een actievere participatie in de dienst van de vrede en de hoop op een vreedzame toekomst voor de mensheid. . . . met het doel eens en voor al het gevaar van een kernoorlog te voorkomen en te elimineren.” — Romanian Orthodox Church News, driemaandelijks bulletin.

In mei 1992 organiseerde de Russisch-Orthodoxe Kerk de „Wereldconferentie van gelovige arbeiders ter bescherming van de heilige gave van het leven tegen een nucleaire ramp”, waarvoor 600 vooraanstaande geestelijken uit de hele wereld werden uitgenodigd. — Time.

● Boeddhistische steun:

In Japan „organiseren zowel boeddhisten als christenen nog vele andere soorten bewegingen [tegen kernwapens]”. — Asahi Evening News.

[Kader/Grafiek op blz. 6]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

20 10 0 6 12

kilometer mijl

1 2 3 4

Wat gebeurt er als op 1800 meter hoogte een kernbom van één megaton ontploft? Zone 1 — Totale verwoesting; geen overlevenden. Zone 2 — Alle gebouwen ingestort; 50% van bevolking gedood. Zone 3 — Vuurstorm; 25% van bevolking gedood. Zone 4 — Gebouwen beschadigd; 10% van bevolking gedood

[Kader/Illustratie op blz. 6]

De wereld besteedt een miljoen dollar per minuut aan de bewapeningswedloop. Aan de bouw van huizen besteed zou dit geld meer dan 18.230 nieuwe huizen per dag kunnen opleveren. (Gebaseerd op een Amerikaans gemiddelde van $79.000 per stuk)

[Illustratie op blz. 7]

Zal de vredesbeweging de politici voor haar zaak weten te winnen?