Lawaai — Wat u eraan kunt doen

AAN het eind van een vermoeiende dag valt u in een diepe slaap. Plotseling wordt u wreed uit uw slaap gerukt door het blaffen van honden in de buurt. U draait u om en hoopt dat er spoedig een eind zal komen aan het irriterende geluid. Maar het houdt niet op. Steeds opnieuw blaffen de honden. Geërgerd, gefrustreerd door slapeloosheid en nu klaarwakker vraagt u zich af hoe uw buren dit kabaal kunnen verdragen.

Mensen zijn zeer verschillend in hun geluidstolerantie. Vliegveldpersoneel dat dicht bij een landingsbaan woont, heeft veel minder last van vliegtuiglawaai dan mensen die bij hun werk niets met vliegtuigen te maken hebben. De huisvrouw die een elektrische keukenmachine gebruikt, verdraagt het geluid ervan veel beter dan de persoon in de kamer ernaast die een boek probeert te lezen of tv wil kijken.

Wat is geluidsoverlast?

De definitie van geluidsoverlast varieert per land. In Mexico is lawaai „elk ongewenst geluid dat hinderlijk is of schadelijk is voor mensen”. In Nieuw-Zeeland wordt geluid te hard gevonden wanneer het „van dien aard is dat het iemands rust, welbevinden en gemak in onredelijke mate verstoort”.

Twee beroemde wetenschappers, Alexander Graham Bell, de uitvinder van de telefoon, en Heinrich Hertz, een Duits fysicus, zijn nauw verbonden met het meten van geluid. De relatieve sterkte wordt in bels, of gebruikelijker in decibels (een tiende van een bel), uitgedrukt, terwijl het aantal trillingen of de frequentie van een geluid in hertz wordt uitgedrukt. Wanneer lawaai wordt gemeten, spreken verslagen meestal over het aantal decibels van het geluid.a

Maar wie bepaalt hoe storend een geluid is? U, de hoorder! „Voor het evalueren van de overlast is het menselijk oor nog steeds de beste detector”, merkt de Londense Independent op.

De gevolgen van lawaai

Omdat het oor de „beste detector” van lawaai is, ligt het voor de hand dat dit orgaan de meeste kans loopt erdoor geschaad te worden. Beschadiging van de gevoelige zenuwcellen van uw binnenoor kan blijvend gehoorverlies veroorzaken. Mensen reageren verschillend op harde geluiden, dat is waar. Maar herhaalde blootstelling aan geluiden boven de tachtig tot negentig decibel kan tot geleidelijk gehoorverlies leiden. Ja, hoe hoger de lawaainiveaus zijn, hoe minder tijd u dagelijks in die omgeving kunt doorbrengen voordat uw gehoor beschadigd raakt.

Het blad New Scientist bericht dat veel walkmans die in Frankrijk verkocht worden, een maximumcapaciteit hebben van 113 decibel. Er werd een onderzoek geciteerd waaruit bleek dat „een uur lang op volle kracht op walkmans afgespeelde rockmuziek meestal de 100 decibel overschreed en pieken bereikte van rond de 127 decibel”. Nog ernstiger is het effect van tijdens live-concerten geproduceerd lawaai. Een onderzoeker trof mensen samengedrongen bij opeengestapelde luidsprekers aan in een toestand van totale verdoving. „Mijn gezichtsvermogen werd wazig, lichaamsholten weergalmden van de beat van de bas”, vertelt hij, „en het lawaai deed pijn aan mijn oren.”

Welke uitwerking kan lawaai op u hebben? Eén autoriteit verklaart: „Constante geluiden op een matig tot hoog niveau veroorzaken stress, vermoeidheid en prikkelbaarheid.” „Geplaagd worden door lawaai berooft iemand niet alleen van zijn levensvreugde maar kan hem ook fysiek en emotioneel uitputten”, schrijft professor Gerald Fleischer van de Universiteit van Giessen in Duitsland. Wanneer lawaai nog bij andere stresssituaties komt, dan kan dat, aldus professor Makis Tsapogas, depressiviteit en lichamelijke ziekten teweegbrengen.

Langdurige blootstelling aan lawaai kan uw persoonlijkheid aantasten. Toen onderzoekers in dienst van de Britse overheid aan slachtoffers van geluidsoverlast vroegen hoe zij over de ervoor verantwoordelijken dachten, vielen de woorden haat, wraak en zelfs moord. Herriemakers daarentegen worden vaak agressief wanneer zij het doelwit zijn van herhaalde klachten. „Lawaai vermindert het altruïsme van mensen en creëert agressie en vijandschap”, stelt een anti-lawaaiactivist.

De meeste mensen die bloot hebben gestaan aan geluidsoverlast erkennen dat hun weerstand tegen de storing geleidelijk afneemt. Zij denken er net zo over als een vrouw wier lawaaiige buren constant luide muziek aan hadden staan: „Als je gedwongen bent naar iets te luisteren wat je niet wilt horen, mat dat je af. . . . Zelfs als het lawaai ophield, zaten we er al op te wachten dat het weer begon.”

Is er dan niets aan geluidsoverlast te doen?

Wat u kunt doen

Bij een zo alom aanwezig lawaai beseffen veel mensen gewoon niet dat zij anderen overlast bezorgen. Als zij het wel wisten, zouden sommigen ongetwijfeld ophouden met de storende activiteit. Dat is de reden waarom een vriendelijke benadering van een luidruchtige buurman kan werken. Iemand werd kwaad over de officiële klachten van zijn buren dat hij te veel lawaai maakte. Hij zei: „Ik zou verwacht hebben dat ze naar me toe gekomen zouden zijn om het me in m’n gezicht te zeggen als ze van streek waren door het lawaai.” Een moeder die een feestje organiseerde voor een paar jonge kinderen uitte haar verwondering toen zij benaderd werd door een functionaris die een onderzoek instelde naar een klacht over lawaai. „Ik wou dat degenen die de klachten hebben ingediend bij me hadden aangeklopt en het me hadden gezegd als zij er zo’n last van hadden”, merkte zij op. Geen wonder dan ook dat een beambte van de Britse dienst voor milieuhygiëne verbaasd was te ontdekken dat tachtig procent van degenen die over burengerucht klagen, hun buren nooit hebben gevraagd wat minder lawaai te maken.

De terughoudendheid van mensen om met luidruchtige buren te praten, duidt op een gebrek aan wederzijds respect. ’Als ik mijn muziek wil draaien, dan mag ik dat. Dat is mijn goed recht!’, is de reactie die zij verwachten en vaak krijgen. Zij zijn bang dat een vriendelijke suggestie om het volume te matigen, tot een confrontatie zou kunnen leiden omdat de lawaaiige buurman of buurvrouw hun klacht als bemoeiziek classificeert. Wat een droevig licht werpt dat op de huidige samenleving! Het doet sterk denken aan de bijbelse uitspraak dat in deze ’kritieke tijden, die moeilijk zijn door te komen’, mensen in het algemeen ’zichzelf zouden liefhebben en hoogmoedig, heftig en onbezonnen’ zouden zijn! — 2 Timotheüs 3:1-4.

Veel hangt af van de benadering waarvoor het slachtoffer kiest. Het blad Woman’s Weekly deed het volgende scenario aan de hand voor het verhelpen van een gespannen situatie na een felle klacht die een averechtse uitwerking had: „Een hartelijk en erg menselijk ’Neem het me alstublieft niet kwalijk dat ik zo uitviel, maar ik word zo moe als ik niet kan slapen’, zal waarschijnlijk voldoende zijn om de lucht te zuiveren.” Misschien zullen zij hun geluidsversterker met plezier van de tussenmuur af zetten en het volume wat verminderen.

De realiteit wil nu eenmaal dat het de moeite waard is de relaties met uw buren goed te houden. Sommige plaatselijke overheidsinstanties bieden hun bemiddeling aan om vijandige buren te verzoenen. Met het oog op het ongenoegen dat officiële klachten teweegbrengen, moet het erbij roepen van de politie als „absoluut een laatste uitweg” worden gezien.

Als u van plan bent naar een nieuwe woning te verhuizen, zult u er verstandig aan doen na te gaan of er mogelijke bronnen van geluidshinder zijn voordat u het contract tekent. Makelaars geven de raad op verschillende tijden van de dag een bezoekje aan uw toekomstige woning te brengen om na te gaan hoe het met het lawaai gesteld is. U zou bij buren naar hun waarnemingen kunnen informeren. Mocht u na uw nieuwe woning betrokken te hebben op problemen stuiten, probeer die dan als goede buren op te lossen. Procederen leidt gewoonlijk tot verstoorde verhoudingen.

Maar stel nu dat u in een lawaaiige buurt woont en geen kans ziet naar elders te verhuizen. Bent u dan veroordeeld tot eindeloos lijden? Niet per se.

Hoe u tegen lawaai te beschermen

Bekijk eens wat u kunt doen om uw huis tegen lawaai van buitenaf te isoleren. Controleer de muren en vloeren op eventuele gaten die gedicht kunnen worden. Kijk vooral daar waar contactdozen zitten. Sluiten ze goed aan?

Lawaai komt een huis vaak via deuren en ramen binnen. Het aanbrengen van een tweede glasruit in vensters (dubbele beglazing) kan het lawaai helpen verminderen. Zelfs het aanbrengen van een dunne reep schuimrubber op uw deurkozijn zal bewerken dat de deur goed sluit. Misschien zal het bouwen van een portiek met een tweede deur uw woonruimte beschermen tegen storend verkeerslawaai.

Hoewel het verkeerslawaai in alarmerend tempo toeneemt, ontwikkelen autofabrikanten voortdurend nieuwe materialen en methoden om het geluidsniveau in uw auto omlaag te brengen. Stillere banden onder uw auto helpen ook. In veel landen hebben proeven met verschillende soorten wegdek produkten als „fluisterasfalt” opgeleverd, waarbij het aggregaat voor een deel open blijft en er bijgevolg veel minder bandcontact is. Het gebruik van dit wegdek dringt het lawaainiveau naar verluidt terug met wel twee decibel bij lichte voertuigen en één decibel bij zware vrachtwagens. Hoewel dit misschien niet veel lijkt, komt een daling van drie decibel gemiddeld overeen met een halvering van het verkeerslawaai!

Wegenbouwers ontwerpen nu verkeerswegen die verborgen liggen achter geluidsschermen of aarden wallen, waardoor het lawaai doeltreffend wordt verminderd. Zelfs waar er geen ruimte voor is, beschermen speciaal ontworpen schuttingen, zoals die in Oost-Londen van gevlochten wilgetenen en altijdgroene planten, mensen die dicht bij de verkeersweg wonen tegen ongewenst lawaai.

Het maskeren van afleidende geluiden met ’wit geluid’ — van een luchtstroom of statische elektriciteit bijvoorbeeld — kan in kantoren nuttig zijn.b In Japan zijn stille piano’s op de markt gekomen. In plaats van de snaar aan te slaan, activeert het hamertje een elektronisch circuit waardoor de speler de noot in zijn koptelefoon hoort.

Wetenschappers hebben reeds menig uur besteed aan onderzoek naar de produktie van wat zij antigeluid noemen. In wezen gaat het daarbij om het gebruik van een andere geluidsbron om trillingen voort te brengen die de effecten van geluid opheffen. Natuurlijk vergt dit extra apparatuur en uitgaven en wordt de bron van het probleem er niet echt door weggenomen. „Totdat mensen lawaai als sonische troep gaan bezien,” wordt in U.S.News & World Report opgemerkt, „is antigeluid misschien de enige manier om een moment stilte te bereiken.” Misschien wel, maar is stilte het tegengif voor geluidsoverlast?

Is er werkelijk enig vooruitzicht op rust en vrede voor uw woning en uw buurt? Ons volgende artikel biedt ware hoop.

[Voetnoten]

[Kader op blz. 6]

Hoe u het kunt vermijden een luidruchtige buur te zijn

● Denk aan uw buren als u iets doet wat veel lawaai maakt en laat het hun vooraf weten.

● Werk mee wanneer u door een van uw buren wordt gevraagd minder lawaai te maken.

● Besef dat uw plezier niet tot stress bij uw buren mag leiden.

● Bedenk dat lawaai en trillingen gemakkelijk overgedragen worden via muren en vloeren.

● Zet lawaaiige huishoudelijke apparaten op een geluiddempende ondergrond.

● Zorg dat er iemand opgebeld kan worden om bij vals alarm het inbraak- of autoalarm af te zetten.

● Doe ’s avonds laat geen lawaaiig werk en gebruik dan geen lawaaiige huishoudelijke apparaten.

● Zet uw muziek niet zo hard dat het uw buren hindert.

● Laat honden niet lang alleen.

● Laat niet toe dat kinderen op de vloer springen en zo de bewoners onder u storen.

● Laat na ’s nachts te claxonneren, portieren dicht te slaan of een ’extra dot gas te geven’.

[Kader/Illustratie op blz. 7]

Lawaai en u

„Lawaai is thans het meest wijdverbreide industriële gevaar in Groot-Brittannië”, schrijft The Times, „en doofheid is er vaak het gevolg van.” Uit sommige onderzoeken naar het verband tussen beroep en gezondheid blijkt dat lawaai boven de 85 decibel schadelijk kan zijn voor een foetus. Het gehoor van de baby wordt beschadigd en de baby kan hormonale stoornissen en geboorteafwijkingen vertonen.

Door blootstelling aan hard lawaai trekken bloedvaten zich samen en neemt de bloedtoevoer naar uw organen af. Uw lichaam reageert daar op zijn beurt op door hormonen te produceren die de bloeddruk verhogen en uw hartslag versnellen, wat soms tot hartkloppingen of zelfs angina pectoris leidt.

Wanneer uw routine door lawaai verstoord wordt, kunnen zich andere problemen voordoen. Een gestoorde slaap kan uw reacties overdag beïnvloeden. Lawaai zal misschien niets veranderen aan de algehele snelheid waarmee u werkt, maar kan wel van invloed zijn op het aantal fouten dat u maakt.

[Kader/Illustratie op blz. 9]

Bescherming op het werk

Indien u het lawaai op uw werk een probleem vindt, overweeg dan gehoorbeschermers te gebruiken.c Oorkappen worden net als een koptelefoon om het hoofd gedragen en zijn over het algemeen doelmatig waar het geluidsniveau hoog is. Ze hebben het voordeel dat u mondelinge boodschappen en waarschuwingssignalen van machines toch kunt horen, hoewel het soms wel moeilijk kan zijn vast te stellen waar het geluid precies vandaan komt. Oordopjes moeten goed passen en zijn niet geschikt als u een oorziekte hebt of als uw gehoorgang geïrriteerd is.

Goed onderhoud van machines kan trillen tegengaan. Door apparaten op een ondergrond van rubber te zetten en lawaaiige machines in een omkasting te plaatsen, zal de geluidsoverlast verminderen.

[Voetnoten]

[Illustratie op blz. 8]

Hoe kunt u zich beschermen tegen het lawaai van een gemotoriseerde samenleving?