Jonge mensen vragen

Zal ik er maar een eind aan maken?

Elk jaar doen miljoenen jongeren een poging een eind aan hun leven te maken, wat bij duizenden ook lukt. Omdat zelfmoord onder jongeren zo veel voorkomt, vinden de uitgevers van „Ontwaakt!” het belangrijk dit onderwerp te behandelen.

„LAAT mij maar sterven . . . ik ben liever dood dan dat ik zo verder moet leven.” Wie zei dat? Iemand die niet in God geloofde? Iemand die God verlaten had? Iemand die door God in de steek was gelaten? Helemaal niet. Het was de gelovige maar radeloze Jona (Jona 4:3, De Nieuwe Bijbelvertaling).a De Bijbel zegt niet dat Jona op het punt stond een eind aan zijn leven te maken, maar zijn wanhopige uitroep laat zien dat ook mensen die God dienen, overweldigd kunnen worden door gevoelens van wanhoop. — Psalm 34:19.

Sommige jongeren zijn zo wanhopig dat ze geen reden zien om nog verder te leven. Misschien voelen ze zich net als Laurab (16): „Ik lijd al jaren aan depressies die steeds terugkomen. Ik denk vaak aan zelfmoord.” Als je iemand kent die zegt dat hij er een eind aan wil maken, of als je daar zelf weleens over gedacht hebt, wat kun je dan doen? Waardoor kunnen zulke gedachten eigenlijk bij iemand opkomen?

Achter de wanhoop

Waarom zou iemand erover denken een eind aan zijn leven te maken? Daar kunnen allerlei redenen voor zijn. We leven bijvoorbeeld in ’kritieke tijden, die moeilijk zijn door te komen’, en veel jongeren zijn heel gevoelig voor de spanningen van het leven (2 Timotheüs 3:1). Bovendien kan onvolmaaktheid ertoe leiden dat sommigen constant rondlopen met negatieve gedachten over zichzelf en de wereld om hen heen (Romeinen 7:22-24). Soms komt dat doordat ze mishandeld zijn. Het kan ook zijn dat er een medische oorzaak is. Het is veelzeggend dat in één land naar schatting meer dan 90 procent van degenen die zelfmoord pleegden aan een psychische stoornis leed.c

Natuurlijk krijgt iedereen te maken met tegenslag. De Bijbel zegt zelfs dat ’de gehele schepping voortdurend tezamen zucht en tezamen pijn lijdt’ (Romeinen 8:22). Dat geldt ook voor jongeren. Ze kunnen diepgaand beïnvloed worden door negatieve gebeurtenissen zoals deze:

◼ Een familielid, vriend of huisdier gaat dood

◼ Er is ruzie thuis

◼ Het gaat slecht op school

◼ De verkering gaat uit

◼ Mishandeling of seksueel misbruik

Het is waar dat bijna alle jongeren vroeg of laat een van deze situaties meemaken. Waarom kunnen sommigen daar beter mee omgaan dan anderen? Deskundigen zeggen dat de jongeren die het gevecht willen opgeven totaal geen uitweg meer zien. Deze jongeren denken dus dat er niets is wat ze kunnen doen om de ellendige situatie te verbeteren en ze zien geen enkel lichtpuntje. Kathleen McCoy, een psychiater, vertelde aan Ontwaakt!: „Heel vaak willen zulke jongeren helemaal niet dood, maar ze willen gewoon geen pijn meer voelen.”

Geen uitweg?

Misschien ken jij iemand die ’geen pijn meer wil voelen’, en die zelfs heeft gezegd er een eind aan te willen maken. Wat kun je dan doen?

Als een vriend(in) zo wanhopig is dat hij of zij dood wil, spoor hem of haar dan aan hulp te zoeken. Ga er vervolgens met een verstandige volwassene over praten, ook al heeft je vriend(in) dat liever niet. Maak je geen zorgen dat je daarmee jullie vriendschap op het spel zet. Door het te melden laat je zien dat je ’een vriend bent die te allen tijde liefheeft’, die ’geboren is voor de tijd van nood’ (Spreuken 17:17, Willibrordvertaling). Het zou heel goed kunnen dat je zijn of haar leven redt!

En als je nu zelf rondloopt met de gedachte er een eind aan te maken? „Vraag om hulp”, dringt dr. McCoy aan. „Vertel iemand hoe je je voelt — je vader of moeder, een ander familielid, een vriend, een leraar, iemand van de kerk — iemand die om je geeft, die je serieus zal nemen, die naar je zal luisteren en andere belangrijke mensen in je leven zal helpen te luisteren naar wat je wilt zeggen.”

Je hebt niks te verliezen als je over je problemen gaat praten. Het kan er alleen maar beter op worden. Sta eens stil bij een voorbeeld uit de Bijbel. Op een bepaald moment in zijn leven zei de rechtvaardige man Job: „Mijn ziel walgt stellig van mijn leven.” Maar hij voegde daaraan toe: „Ik wil de vrije loop laten aan mijn bezorgdheid over mijzelf. Ik wil spreken in de bitterheid van mijn ziel!” (Job 10:1) Job was wanhopig en hij had er behoefte aan over zijn gevoelens te praten. Ook voor jou kan het een opluchting zijn een ervaren vriend in vertrouwen te nemen.

Christenen die wanhopig zijn hebben een extra hulp: de ouderlingen in de gemeente (Jakobus 5:14, 15). Natuurlijk zullen je problemen niet verdwijnen door erover te praten. Maar het kan je wel helpen er anders tegenaan te kijken, en de steun van iemand die je vertrouwt kan precies zijn wat je nodig hebt om een praktische oplossing te vinden.

Dingen veranderen

Als je het helemaal niet meer ziet zitten, bedenk dan: hoe hopeloos een situatie ook lijkt, na een tijdje zullen dingen veranderen. De psalmist David heeft heel wat tegenslag gehad, en hij zei in gebed: „Ik ben afgemat van mijn zuchten; de gehele nacht doe ik mijn rustbed zwemmen; met mijn tranen doe ik mijn eigen divan overvloeien” (Psalm 6:6). Maar in een andere psalm schreef hij: „Gij hebt mijn rouw voor mij in gedans veranderd.” — Psalm 30:11.

David wist uit ervaring dat de problemen van het leven komen en gaan. Sommige problemen kunnen overweldigend lijken, in ieder geval op dit moment. Maar heb geduld. Dingen veranderen, en vaak verbetert de situatie. Soms worden problemen opgelost op een manier die je niet had kunnen voorzien. In andere gevallen ontdek je misschien dat er nog een andere manier is om ermee om te gaan. Waar het om gaat, is dat de problemen die je wanhopig maken niet altijd zo zullen blijven. — 2 Korinthiërs 4:17.

De waarde van het gebed

De belangrijkste manier van communiceren is bidden. Je kunt net als David bidden: „Doorvors mij, o God, en ken mijn hart. Onderzoek mij, en ken mijn verontrustende gedachten, en zie of er in mij soms een smartelijke weg is, en leid mij op de weg der onbepaalde tijd.” — Psalm 139:23, 24.

Bidden is niet alleen iets waar je steun aan hebt, maar het is echte communicatie met je hemelse Vader, die graag wil dat je ’je hart voor hem uitstort’ (Psalm 62:8). Sta eens stil bij de volgende feiten over God:

◼ Hij kent de omstandigheden waardoor je je zo wanhopig voelt. — Psalm 103:14.

◼ Hij kent je beter dan jij jezelf kent. — 1 Johannes 3:20.

◼ Hij geeft om je. — 1 Petrus 5:7.

◼ In de nieuwe wereld zal God ’elke traan uit je ogen wegwissen’. — Openbaring 21:4.

Als het een gezondheidsprobleem is

Zoals al eerder gezegd, zelfmoordneigingen zijn vaak het gevolg van een aandoening. Als dat bij jou ook zo is, schaam je dan niet om hulp te zoeken. Jezus bevestigde dat iemand die ziek is een arts nodig heeft (Mattheüs 9:12). Het goede nieuws is dat veel aandoeningen te behandelen zijn. En door zo’n behandeling kun je je een stuk beter gaan voelen!

De Bijbel belooft dat in Gods nieuwe wereld „geen inwoner zal zeggen: ’Ik ben ziek’” (Jesaja 33:24). Doe ondertussen je best om met de uitdagingen van het leven om te gaan. Heidi, die in Duitsland woont, deed dat: „Soms was ik zo depressief dat ik alleen nog maar dood wilde, maar nu heb ik mijn leven weer op orde omdat ik ben blijven bidden en ik me heb laten behandelen.” Dat kan ook voor jou gelden!d

In een toekomstig artikel in de „Jonge mensen vragen”-serie zullen we bespreken hoe je de dood van een broer of zus die zelfmoord heeft gepleegd, kunt verwerken

[Voetnoten]

OM OVER NA TE DENKEN

◼ Er wordt wel gezegd dat zelfmoord geen eind maakt aan je problemen, maar dat je ze eigenlijk doorgeeft aan iemand anders. Waarom is dat zo?

◼ Met wie kun je praten als je helemaal in de put zit?

[Kader/Illustratie op blz. 29]

VOOR DE OUDERS

In sommige delen van de wereld komt zelfmoord onder jongeren alarmerend vaak voor. In Nederland en België bijvoorbeeld is zelfmoord bij jongeren onder de 25 de tweede doodsoorzaak. Het meeste risico lopen jongeren die een psychische aandoening hebben, bij wie in de familie zelfmoord is voorgekomen of die al eerder een zelfmoordpoging hebben gedaan. Waarschuwingssignalen dat een jongere erover denkt zelfmoord te plegen zijn:

◼ Zich terugtrekken van familie en vrienden

◼ Een verandering in het eet- en slaappatroon

◼ Niet meer geïnteresseerd zijn in dingen die hij eerst graag deed

◼ Een opvallende verandering in de persoonlijkheid

◼ Drugs- of alcoholmisbruik

◼ Dingen weggeven waaraan hij gehecht is

◼ Praten over de dood of gefascineerd zijn door verwante onderwerpen

Dr. Kathleen McCoy zei tegen Ontwaakt! dat zulke waarschuwingssignalen negeren een van de grootste fouten is die een ouder kan maken. Ze zegt: „Niemand wil geloven dat het niet goed gaat met hun kind, dus ontkennen sommige ouders dat er iets mis is. Ze zeggen tegen zichzelf: ’Het is gewoon een fase waar ze doorheen moet’ of ’Dat gaat wel over’ of ’Ze overdrijft nu eenmaal graag.’ Dat is gevaarlijk. Alle signalen moeten serieus genomen worden.”

Schaam u niet om hulp voor uw zoon of dochter in te roepen als hij of zij aan een ernstige depressie of een andere psychische aandoening lijdt. En als u vermoedt dat uw kind erover denkt een eind aan zijn leven te maken, vraag hem daar dan naar. Het idee dat praten over zelfmoord de kans erop vergroot is een misvatting. Veel jongeren vinden het een opluchting als hun ouders het onderwerp ter sprake brengen. Als uw kind dus toegeeft dat hij erover denkt zelfmoord te plegen, vraag dan of hij daar al plannen voor heeft gemaakt en zo ja, hoe gedetailleerd die zijn. Hoe meer het plan is uitgewerkt, hoe dringender het nodig is dat u ingrijpt.e

Ga er niet van uit dat de depressie vanzelf overgaat. En als de depressie lijkt over te gaan, denk dan niet dat het probleem is opgelost. Sommige deskundigen zeggen dat dat het gevaarlijkste moment is. Waarom? „Een tiener die zwaar depressief is, kan te futloos zijn om zelfmoordneigingen in daden om te zetten”, zegt McCoy. „Als de depressie minder wordt, heeft de tiener misschien genoeg energie om zijn plannen uit te voeren.”

Het is heel tragisch dat sommige jongeren zo wanhopig zijn dat ze een eind aan hun leven willen maken. Door alert te zijn op de signalen en erop te reageren, kunnen ouders en andere meelevende volwassenen ’bemoedigend tot de terneergeslagen zielen spreken’ en echt een toeverlaat zijn voor jongeren. — 1 Thessalonicenzen 5:14.

[Voetnoot]

[Illustratie op blz. 28]

De belangrijkste vorm van communicatie is bidden