De zienswijze van de Bijbel
Is uw toekomst vooraf bepaald?
Veel mensen geloven dat hun leven en toekomst van tevoren bepaald zijn door een hogere macht. Ze denken dat we vanaf de conceptie tot aan de dood allemaal een soort scenario volgen dat reeds in Gods gedachten geschreven is. ’God is tenslotte almachtig en alwetend,’ zo zeggen ze, ’dus moet hij wel elk detail over het verleden, het heden en de toekomst weten.’
WAT denkt u? Bepaalt God van tevoren ons leven en onze uiteindelijke bestemming? Met andere woorden, bestaat er zoiets als een vrije wil of is dat slechts een illusie? Wat zegt de Bijbel?
Volledige of selectieve voorkennis?
De Bijbel laat er geen twijfel over bestaan dat God voorkennis heeft. Hij vertelt „van het begin af de afloop”, zegt Jesaja 46:10. Hij heeft mensen als secretarissen gebruikt om veel profetieën op te tekenen (2 Petrus 1:21). Bovendien komen die profetieën altijd uit omdat God zowel de wijsheid als de macht bezit om elk detail ervan in vervulling te laten gaan. God kan dus wanneer hij dat wil niet alleen weten wat er gaat gebeuren, maar ook vooraf bepalen wat er gaat gebeuren. Bepaalt God echter van tevoren de bestemming van ieder mens of zelfs het totale aantal mensen dat gered zal worden? Niet volgens de Bijbel.
De Bijbel leert dat God selectief te werk gaat bij het bepalen van wat er in de toekomst gaat gebeuren. God voorzei bijvoorbeeld dat „een grote schare” van rechtvaardige mensen de vernietiging van de slechte mensen aan het eind van dit stelsel zal overleven (Openbaring 7:9, 14). Merk op dat God geen specifiek aantal van die grote schare noemde. Waarom niet? Omdat hij de bestemming van mensen niet van tevoren bepaalt. Hij is als de liefdevolle vader van een groot gezin. God weet dat ten minste een aantal van zijn kinderen op zijn liefde zal reageren, maar hij heeft dat aantal niet van tevoren vastgelegd.
Vergelijk de manier waarop God de toekomst vooraf bepaalt eens met de manier waarop hij zijn macht gebruikt. Als de Almachtige bezit God absolute macht (Psalm 91:1; Jesaja 40:26, 28). Maar gebruikt hij zijn macht op een onbeheerste manier? Nee. Hij besloot bijvoorbeeld om niet tegen Babylon (een vijand van het oude Israël) op te treden totdat de tijd rijp was. „Ik bleef zelfbeheersing oefenen”, zei God (Jesaja 42:14). Hetzelfde principe geldt voor zijn gebruik van voorkennis en de manier waarop hij de toekomst van tevoren bepaalt. Jehovah oefent zelfbeheersing omdat hij de vrije wil die hij ons gegeven heeft, respecteert.
Dat God zijn vermogens beheerst, wil niet zeggen dat hij beperkingen heeft of onvolmaakt is. Het versterkt juist zijn grootheid en maakt hem geliefd bij ons, want het laat zien dat hij zijn soevereiniteit niet alleen met alwetendheid en macht uitoefent, maar ook met liefde, terwijl hij daarnaast dus rekening houdt met de vrije wil van mensen.
Als God daarentegen alles van tevoren zou beschikken, inclusief alle ernstige ongelukken en afschuwelijke daden die ooit hebben plaatsgevonden, zouden we hem dan niet terecht de schuld kunnen geven van alle verdriet en ellende in de wereld? We kunnen dus concluderen dat de leer van de predestinatie (voorbestemming) God niet eert, maar dat hij er juist door te schande wordt gemaakt. Die leer schildert hem af als wreed, onrechtvaardig en liefdeloos — precies het tegenovergestelde van wat de Bijbel over hem zegt (Deuteronomium 32:4).
De keus is aan u
Via zijn dienstknecht Mozes zei God tegen de natie Israël: ’Ik heb u het leven en de dood voorgelegd, en gij moet het leven kiezen door Jehovah, uw God, lief te hebben, door naar zijn stem te luisteren en door hem aan te hangen; want hij is uw leven en de lengte uwer dagen’ (Deuteronomium 30:19, 20). Als God de bestemming van elke Israëliet vooraf had vastgelegd om hetzij hem lief te hebben en te blijven leven, of hem te minachten en de dood te verdienen, zouden Zijn woorden betekenisloos en hypocriet zijn geweest. Denkt u dat God, die ’gerechtigheid liefheeft’ en de belichaming van liefde is, zo willekeurig te werk zou gaan? — Psalm 37:28; 1 Johannes 4:8.
Gods oproep aan zijn aanbidders om het leven te kiezen geldt zelfs nog meer voor ons in deze tijd, want de vervulling van Bijbelprofetieën geeft te kennen dat het einde van het huidige stelsel heel dichtbij is (Mattheüs 24:3-9; 2 Timotheüs 3:1-5). Hoe kiezen we het leven? Dat doen we in wezen op dezelfde manier als de Israëlieten uit de oudheid dat deden.
Hoe kunt u „het leven kiezen”?
We kiezen het leven door „God lief te hebben”, „naar zijn stem te luisteren” en „hem aan te hangen”. Uiteraard kunnen we dat alleen doen als we God als persoon kennen, en begrijpen wat hij van ons verlangt. Jezus Christus zei in gebed tot God: „Het eeuwige leven, dat is dat zij u kennen, de enige ware God, en hem die u gezonden hebt, Jezus Christus” (wij cursiveren; Johannes 17:3, De Nieuwe Bijbelvertaling).
Die kostbare kennis is te vinden in de Heilige Schrift, die terecht het Woord van God genoemd wordt (Johannes 17:17; 2 Timotheüs 3:16). Deze gave van God vormt inderdaad een concreet bewijs dat God onze toekomst niet voorbestemd heeft, maar wil dat we verstandige keuzes maken gebaseerd op informatie die hij heeft verschaft (Jesaja 48:17, 18).
Door middel van de Bijbel zegt God feitelijk tegen ons: ’Dit is mijn voornemen met de mensheid en de aarde, en dit is wat je moet doen om eeuwig leven te verkrijgen. Het is nu aan jullie om te beslissen of je naar me wilt luisteren of niet.’ God houdt zijn vermogen om de toekomst vooraf te bepalen en zijn respect voor onze vrije wil beslist volmaakt in evenwicht! Zult u het leven kiezen „door naar zijn [Gods] stem te luisteren en door hem aan te hangen”?
WAT DENKT U?
◼ In welke mate gebruikt God voorkennis? — Deuteronomium 30:19, 20; Jesaja 46:10.
◼ Waarom zou God niet alles van tevoren bepalen, inclusief de verdrietige dingen die mensen overkomen? — Deuteronomium 32:4.
◼ Waardoor zal uiteindelijk onze toekomst worden bepaald? — Johannes 17:3.
[Inzet op blz. 13]
De Bijbel leert dat God selectief te werk gaat bij het bepalen van wat er in de toekomst gaat gebeuren