Wanneer een gezinslid ziek is

1, 2. Hoe gebruikte Satan bedroevende omstandigheden en ziekte in een poging Jobs rechtschapenheid te breken?

DE MAN Job moet beslist gerekend worden onder degenen die een gelukkig gezinsleven hadden. De bijbel noemt hem „de grootste van alle oosterlingen”. Hij had zeven zonen en drie dochters, in totaal tien kinderen. Hij bezat ook de middelen om goed voor zijn gezin te zorgen. Wat het allerbelangrijkste is, hij nam de leiding in geestelijke activiteiten en bekommerde zich over de verhouding waarin zijn kinderen tot Jehovah stonden. Dit alles had nauwe en gelukkige gezinsbanden tot gevolg. — Job 1:1-5.

² Jobs situatie ontging niet aan de aandacht van Satan, de aartsvijand van Jehovah God. Satan, die voortdurend naar manieren zoekt om de rechtschapenheid van Gods dienstknechten te breken, viel Job aan door zijn gelukkige gezin te verwoesten. Vervolgens „sloeg [hij] Job met kwaadaardige zweren van zijn voetzool af tot zijn schedel toe”. Aldus hoopte Satan bedroevende omstandigheden en ziekte te gebruiken om Jobs rechtschapenheid te breken. — Job 2:6, 7.

 3. Wat waren de symptomen van Jobs ziekte?

³ De bijbel vermeldt niet de medische benaming van Jobs ziekte, maar vertelt ons wel wat de symptomen waren. Zijn vlees werd met maden bedekt, en zijn huid vormde korsten en rotte weg. Jobs adem was walgelijk en zijn lichaam stonk. Hij had ondraaglijke pijn (Job 7:5; 19:17; 30:17, 30). Hevig gekweld zat Job midden in de as en krabde zich met een potscherf (Job 2:8). Werkelijk een meelijwekkend gezicht!

 4. Wat maakt elk gezin van tijd tot tijd mee?

⁴ Hoe zou u reageren als u door zo’n ernstige ziekte getroffen zou worden? In deze tijd slaat Satan Gods dienstknechten niet met ziekte zoals hij dit deed in het geval van Job. Niettemin is het gezien menselijke onvolmaaktheid, de spanningen van het dagelijkse leven en het slechter wordende milieu waarin wij leven, alleen maar te verwachten dat gezinsleden van tijd tot tijd ziek zullen worden. Wij allen kunnen, ondanks de voorzorgsmaatregelen die wij misschien treffen, ziek worden, hoewel weinigen zo hevig zullen lijden als Job. Wanneer ons gezin door ziekte wordt getroffen, kan dit werkelijk een uitdaging vormen. Laten wij daarom eens zien hoe de bijbel ons helpt het hoofd te bieden aan deze altijd aanwezige vijand van de mensheid. — Prediker 9:11; 2 Timotheüs 3:16.

 5. Hoe reageren gezinsleden gewoonlijk op gevallen van tijdelijke ziekte?

⁵ Het is altijd moeilijk wanneer de normale levensroutine verstoord wordt, wat ook de oorzaak mag zijn, en dit is vooral zo als de verstoring wordt veroorzaakt door langdurige ziekte. Zelfs een kortstondige ziekte vergt aanpassingen, concessies en offers. Gezonde gezinsleden moeten zich misschien stilhouden om de zieke rust te gunnen. Het kan zijn dat zij bepaalde activiteiten achterwege moeten laten. Toch hebben in de meeste gezinnen zelfs kleine kinderen mededogen met een ziek broertje of zusje of een zieke ouder, hoewel zij er af en toe misschien aan herinnerd moeten worden attent te zijn (Kolossenzen 3:12). Ingeval van tijdelijke ziekte is het gezin gewoonlijk bereid te doen wat nodig is. Bovendien hoopt elk gezinslid met dezelfde consideratie bejegend te worden als hij of zij ziek zou worden. — Mattheüs 7:12.

 6. Welke reacties worden soms waargenomen als een gezinslid door een ernstige, langdurige ziekte wordt getroffen?

⁶ Maar als de ziekte nu eens heel ernstig is en de verstoringen drastisch en langdurig zijn? Als iemand in het gezin bijvoorbeeld verlamd raakt door een beroerte, aftakelt door de ziekte van Alzheimer of verzwakt raakt door een andere ziekte? Of als een gezinslid door een geestesziekte wordt getroffen, zoals schizofrenie? Een algemene eerste reactie is medelijden — droefheid dat een geliefd persoon zo zwaar moet lijden. Op medelijden kunnen echter andere reacties volgen. Daar gezinsleden bemerken dat de ziekte van één persoon hen ingrijpend beïnvloedt en hen in hun vrijheden beperkt, kan het zijn dat zij wrevelig worden. Zij vragen zich misschien af: „Waarom moet mij dit overkomen?”

 7. Hoe reageerde Jobs vrouw op zijn ziekte, en wat vergat zij kennelijk?

⁷ Iets dergelijks schijnt Jobs vrouw door het hoofd gespeeld te hebben. Bedenk dat zij reeds van haar kinderen was beroofd. Naarmate deze tragische gebeurtenissen elkaar snel opvolgden, voelde zij zich ongetwijfeld steeds radelozer. Ten slotte schijnt zij, toen zij zag dat haar eens zo actieve en energieke man door een pijnlijke, walgelijke ziekte gekweld werd, de uiterst belangrijke factor die zwaarder woog dan alle tragedies — de verhouding die zij en haar man met God hadden — uit het oog verloren te hebben. De bijbel zegt: „Ten slotte zei [Jobs] vrouw tot hem: ’Houdt gij nog vast aan uw rechtschapenheid? Vervloek God en sterf!’” — Job 2:9.

 8. Wanneer een gezinslid heel ziek is, welke schriftplaats zal andere gezinsleden dan helpen een juiste kijk te behouden?

⁸ Velen voelen zich gefrustreerd, zelfs boos, wanneer hun leven door de ziekte van iemand anders drastisch veranderd wordt. Toch dient een christen die de situatie beredeneert, uiteindelijk te beseffen dat hij nu de gelegenheid heeft om de echtheid van zijn liefde te tonen. Ware liefde „is lankmoedig en vriendelijk . . . [en] zoekt niet haar eigen belang . . . Ze verdraagt alle dingen, gelooft alle dingen, hoopt alle dingen, verduurt alle dingen” (1 Korinthiërs 13:4-7). In plaats van toe te laten dat negatieve gevoelens de overhand krijgen, is het derhalve van essentieel belang dat wij ons best doen ze onder controle te krijgen. — Spreuken 3:21.

 9. Welke verzekeringen kunnen een gezin geestelijk en emotioneel helpen wanneer een van hen ernstig ziek is?

⁹ Wat kan er in het belang van het geestelijke en emotionele welzijn van een gezin worden gedaan wanneer een van hen ernstig ziek is? Natuurlijk vraagt elke ziekte om haar eigen speciale zorg en behandeling, en het zou niet juist zijn om in deze publikatie een bepaalde medische behandelingswijze of de een of andere vorm van thuiszorg aan te bevelen. Niettemin richt Jehovah in geestelijk opzicht „alle neergebogenen op” (Psalm 145:14). Koning David schreef: „Gelukkig is een ieder die de geringe consideratie betoont; op de dag van rampspoed zal Jehovah hem ontkoming verschaffen. Jehovah zelf zal hem behoeden en hem in het leven houden. . . . Jehovah zelf zal hem schragen op een divan van ziekte” (Psalm 41:1-3). Jehovah houdt zijn dienstknechten geestelijk levend, zelfs wanneer zij emotioneel boven hun kracht worden beproefd (2 Korinthiërs 4:7). Veel gezinsleden die thuis met ernstige ziekte worden geconfronteerd, hebben dezelfde woorden geuit als de psalmist: „Ik ben ten zeerste gekweld. O Jehovah, houd mij in het leven naar uw woord.” — Psalm 119:107.

10, 11. (a) Wat is uitermate belangrijk wil een gezin met succes het hoofd bieden aan ziekte? (b) Hoe bood één vrouw het hoofd aan de ziekte van haar man?

¹⁰ „De geest van een man kan zijn kwaal verdragen”, zegt een bijbelse spreuk, „maar wat een terneergeslagen geest betreft, wie kan die dragen?” (Spreuken 18:14) Een trauma kan zowel de geest van een gezin als „de geest van een man” aantasten. Toch is „een kalm hart . . . het leven van het vleselijke organisme” (Spreuken 14:30). Of een gezin er al dan niet in slaagt het hoofd te bieden aan ernstige ziekte, hangt in grote mate van de houding, of geest, van de gezinsleden af. — Vergelijk Spreuken 17:22.

¹¹ Een christelijke vrouw had het zwaar te verduren toen haar man slechts zes jaar na hun trouwen gehandicapt raakte door een beroerte. „Het spraakvermogen van mijn man was ernstig aangetast, en het werd vrijwel onmogelijk met hem te praten”, vertelde zij. „De mentale inspanning om te proberen te verstaan wat hij moeizaam trachtte te zeggen, was heel groot.” Stelt u zich ook eens de kwelling en frustratie voor die de man moet hebben doorgemaakt. Wat deed het echtpaar? Hoewel zij ver van de christelijke gemeente woonden, deed de zuster haar best om haar geestelijke kracht te behouden door up to date te blijven met alle nieuwste organisatorische inlichtingen en met de voortdurende stroom van geestelijk voedsel in De Wachttoren en Ontwaakt! Dit maakte haar geestelijk sterk, zodat zij tot aan de dood van haar geliefde man, vier jaar later, voor hem kon zorgen.

12. Wat kan soms de inbreng van de zieke zelf zijn, zoals blijkt uit het geval van Job?

¹² In Jobs geval was hijzelf, de door ziekte getroffene, degene die sterk bleef. „Zullen wij enkel het goede van de ware God aannemen en niet ook het slechte aannemen?”, vroeg hij aan zijn vrouw (Job 2:10). Geen wonder dat de discipel Jakobus Job later aanhaalde als een treffend voorbeeld van geduld en lijdzaamheid! In Jakobus 5:11 lezen wij: „Gij hebt van de volharding van Job gehoord en hebt gezien hoe Jehovah het heeft laten aflopen, dat Jehovah zeer teder in genegenheid en barmhartig is.” Zo heeft ook in deze tijd de moedige houding van het zieke gezinslid anderen in het gezin menigmaal geholpen een positieve kijk te behouden.

13. Welke vergelijking dient een gezin dat met ernstige ziekte te maken heeft, nooit te trekken?

¹³ De meesten die thuis met ziekte te maken hebben gehad, beamen dat het niet ongewoon is dat gezinsleden er eerst moeite mee hebben de feiten onder de ogen te zien. Zij wijzen er ook op dat het heel belangrijk is hoe men de situatie gaat bezien. In het begin kunnen de veranderingen en aanpassingen in de huishoudelijke routine moeilijk zijn. Maar als iemand er werkelijk moeite voor doet, kan hij zich aan een nieuwe situatie aanpassen. Daarbij is het belangrijk dat wij onze omstandigheden niet vergelijken met die van anderen die geen ziekte in het gezin hebben, denkend dat hun leven gemakkelijker is en dat ’dit gewoon niet eerlijk is!’ In werkelijkheid weet niemand echt welke lasten anderen te dragen hebben. Alle christenen kunnen troost putten uit Jezus’ woorden: „Komt tot mij, allen die zwoegt en zwaar beladen zijt, en ik zal u verkwikken.” — Mattheüs 11:28.

14. Hoe kunnen juiste prioriteiten worden gesteld?

¹⁴ Wanneer een gezin door ernstige ziekte wordt getroffen, zouden zij er goed aan doen zich de volgende geïnspireerde woorden te binnen te brengen: „In de veelheid van raadgevers komt iets tot stand” (Spreuken 15:22). Zouden gezinsleden bijeen kunnen komen voor een bespreking van de situatie die door de ziekte ontstaan is? Het zou beslist passend zijn dit onder gebed te doen en Gods Woord te raadplegen voor leiding (Psalm 25:4). Wat zou in zo’n bespreking beschouwd kunnen worden? Welnu, er moeten medische, financiële en gezinsbeslissingen genomen worden. Wie zal voornamelijk de verzorging op zich nemen? Hoe kan het gezin meewerken ter ondersteuning van die zorg? Hoe zullen de getroffen regelingen van invloed zijn op elk gezinslid? Hoe zal er in de geestelijke en andere behoeften van de voornaamste verzorger voorzien worden?

15. Welke steun verschaft Jehovah aan gezinnen die ernstige ziekte ervaren?

¹⁵ Ernstig om Jehovah’s leiding bidden, over zijn Woord mediteren en moedig de door de bijbel aangegeven weg volgen, werpt vaak onverwachte zegeningen af. Ernstige ziekten kunnen soms — tijdelijk — afnemen, maar misschien gaat de kwaal van een ziek gezinslid niet in remissie. Maar op Jehovah vertrouwen, leidt altijd tot het beste resultaat in elke situatie (Psalm 55:22). De psalmist schreef: „Het [was] uw liefderijke goedheid, o Jehovah, die mij bleef schragen. Wanneer mijn verontrustende gedachten vele werden binnen in mij, waren het uw vertroostingen die mijn ziel gingen strelen.” — Psalm 94:18, 19; zie ook Psalm 63:6-8.

16, 17. Wat kan kleine kinderen verteld worden wanneer er met hen over de ziekte van een broertje of zusje wordt gesproken?

¹⁶ Ernstige ziekte kan problemen veroorzaken voor de kinderen in het gezin. Het is belangrijk dat ouders de kinderen helpen begrijpen welke behoeften er zijn gerezen en wat zij kunnen doen om te helpen. Als degene die ziek is geworden een kind is, moeten de overige kinderen in het gezin geholpen worden te begrijpen dat de extra aandacht en zorg die de zieke ontvangt, niet betekent dat de andere kinderen minder geliefd zijn. In plaats van toe te laten dat er zich wrevel of rivaliteit ontwikkelt, kunnen ouders de andere kinderen helpen een nauwere onderlinge band aan te kweken en echte genegenheid te hebben, terwijl zij gezamenlijk de situatie opvangen die door de ziekte ontstaan is.

¹⁷ Kleine kinderen zullen gewoonlijk bereidwilliger reageren wanneer ouders een beroep doen op hun gevoelens in plaats van uitvoerige of ingewikkelde medische verhandelingen te geven. Hun kan dus enigszins verteld worden hoe moeilijk het zieke gezinslid het heeft. Als de gezonde kinderen zien hoe de zieke belemmerd is in veel van de dingen die zijzelf als iets vanzelfsprekends beschouwen, worden zij er waarschijnlijk toe bewogen meer „broederlijke genegenheid” te hebben en ’teder meedogend’ te zijn. — 1 Petrus 3:8.

18. Hoe kunnen oudere kinderen geholpen worden de door ziekte gerezen problemen te begrijpen, en hoe zou dit hun tot voordeel kunnen strekken?

¹⁸ Oudere kinderen dienen geholpen te worden te beseffen dat er een moeilijke situatie bestaat die offers vergt van elk gezinslid. Nu er dokterskosten en rekeningen voor geneesmiddelen betaald moeten worden, kan het zijn dat ouders niet zo voor de andere kinderen kunnen zorgen als zij graag zouden willen. Zullen de kinderen hierover mokken en het gevoel hebben dat zij misdeeld zijn? Of zullen zij de situatie begrijpen en bereid zijn de nodige offers te brengen? Veel hangt af van de manier waarop de kwestie wordt besproken en de geest die in het gezin wordt aangekweekt. In veel gezinnen heeft de ziekte van een gezinslid er in feite toe bijgedragen dat kinderen opgeleid werden Paulus’ raad op te volgen om ’niets te doen uit twistgierigheid of uit egotisme, maar met ootmoedigheid des geestes de anderen superieur aan zichzelf te achten, terwijl zij niet alleen uit persoonlijke belangstelling het oog houden op hun eigen zaken, maar ook uit persoonlijke belangstelling op die van de anderen’. — Filippenzen 2:3, 4.

19, 20. (a) Welke verantwoordelijkheden rusten er op gezinshoofden wanneer een gezinslid ziek is? (b) Hoe voorziet de bijbel, die weliswaar geen medisch handboek is, in leiding bij het omgaan met ziekten?

¹⁹ Evenwichtige christenen hebben geen bezwaar tegen medische behandeling zolang die niet tegen Gods wet indruist. Wanneer een gezinslid ziek wordt, zoeken zij graag hulp om het lijden van de getroffene te verlichten. Er kunnen echter tegenstrijdige medische opinies zijn die overwogen moeten worden. Bovendien hebben in recente jaren nieuwe ziekten en kwalen de kop opgestoken, en voor vele hiervan bestaat geen algemeen aanvaarde behandelingsmethode. Zelfs nauwkeurige diagnoses zijn soms moeilijk te verkrijgen. Wat moet een christen derhalve doen?

²⁰ Hoewel één bijbelschrijver arts was en de apostel Paulus zijn vriend Timotheüs nuttige medische raad gaf, is de Schrift een morele en geestelijke leidraad, geen medisch handboek (Kolossenzen 4:14; 1 Timotheüs 5:23). Derhalve moeten christelijke gezinshoofden in kwesties van medische behandeling hun eigen evenwichtige beslissing nemen. Misschien vinden zij het nodig meer dan één medische opinie te krijgen. (Vergelijk Spreuken 18:17.) Zij zullen zich stellig van de best beschikbare medische hulp voor hun zieke gezinslid willen verzekeren, en de meesten wenden zich hiervoor tot reguliere artsen. Sommigen voelen zich prettiger bij alternatieve gezondheidstherapieën. Ook dit is een persoonlijke beslissing. Toch zullen christenen, wanneer zij met gezondheidsproblemen te maken hebben, niet verzuimen ’Gods woord een lamp voor hun voet en een licht op hun pad’ te laten zijn (Psalm 119:105). Zij blijven de in de bijbel uiteengezette richtlijnen volgen (Jesaja 55:8, 9). Daarom schuwen zij diagnostische technieken die rieken naar spiritisme, en zij vermijden behandelingsmethoden waardoor bijbelse beginselen worden geschonden. — Psalm 36:9; Handelingen 15:28, 29; Openbaring 21:8.

21, 22. Hoe redeneerde een Aziatische vrouw op grond van een bijbels beginsel, en hoe bleek dat zij in haar situatie de juiste beslissing had genomen?

²¹ Beschouw eens het geval van een jonge Aziatische vrouw. Kort nadat zij kennis van de bijbel begon te krijgen doordat zij met een van Jehovah’s Getuigen studeerde, bracht zij voortijdig een dochter ter wereld die slechts 1470 gram woog. De vrouw was diepbedroefd toen een arts haar vertelde dat de baby in ernstige mate geestelijk gehandicapt zou zijn en nooit zou kunnen lopen. Hij raadde haar aan de baby aan de zorg van een inrichting over te dragen. Haar man was onzeker over de kwestie. Tot wie kon zij zich wenden?

²² Zij zegt: „Ik herinnerde mij uit de bijbel geleerd te hebben dat ’zonen een erfdeel van Jehovah zijn; de vrucht van de buik is een beloning’” (Psalm 127:3). Zij besloot dit „erfdeel” mee naar huis te nemen en voor haar te zorgen. In het begin viel het echt niet mee, maar met de hulp van christelijke vrienden in de plaatselijke gemeente van Jehovah’s Getuigen, speelde de vrouw het klaar en kon zij het kind de speciale steun geven die het nodig had. Twaalf jaar later ging het kind naar de vergaderingen in de Koninkrijkszaal en genoot van het gezelschap van de jongeren daar. De moeder zegt: „Ik ben zo dankbaar dat bijbelse beginselen mij ertoe bewogen hebben het juiste te doen. De bijbel heeft mij geholpen een zuiver geweten voor het aangezicht van Jehovah God te behouden en niet voor de rest van mijn leven door spijtgevoelens gekweld te worden.”

23. Welke vertroosting geeft de bijbel de zieken en degenen die voor hen zorgen?

²³ Wij zullen niet eeuwig met ziekte te kampen hebben. De profeet Jesaja wees vooruit naar de tijd waarin „geen inwoner zal zeggen: ’Ik ben ziek’” (Jesaja 33:24). Die belofte zal in de snel naderbij komende nieuwe wereld vervuld worden. Tot aan die tijd worden wij echter met ziekte en de dood geconfronteerd. Gelukkig geeft Gods Woord ons leiding en hulp. De fundamentele gedragsregels die de bijbel verschaft zijn eeuwigdurend, en ze stijgen uit boven de steeds wijzigende meningen van onvolmaakte mensen. Een verstandig persoon is het derhalve eens met de psalmist die schreef: „De wet van Jehovah is volmaakt, de ziel wederbrengend. De vermaning van Jehovah is betrouwbaar, de onervarene wijs makend. . . . De rechterlijke beslissingen van Jehovah zijn waarachtig; ze zijn alle te zamen rechtvaardig gebleken. . . . In het houden ervan ligt een rijke beloning.” — Psalm 19:7, 9, 11.