FLESKALEBASPLANT

[Hebr.: qi·qa·jōnʹ].

Met het Hebreeuwse woord qi·qa·jōnʹ wordt de plant aangeduid die Jehovah door een wonder in één nacht liet groeien om de profeet Jona schaduw te bieden terwijl deze, gezeten in een hut, de uitwerking van zijn tegen Nineve gerichte profetie afwachtte. De plant verschafte Jona grote verkwikking, totdat Jehovah bewerkte dat ze door een worm werd aangetast, zodat ze verdorde en de profeet aan de verzengende hitte van de zon werd blootgesteld. — Jon 4:5-11.

Als mogelijke vertaling van het Hebreeuwse qi·qa·jōnʹ worden gewoonlijk twee planten geopperd. Sommige bijbelvertalingen geven de voorkeur aan de „wonderboom” (LV; NBG; SV) of de „ricinusboom” (OB; WV) (Ricinus communis), een snelgroeiende overblijvende plant die een hoogte van 3 m of meer bereikt en grote bladeren heeft. Men gaat daarbij uit van het door Hiëronymus geuite vermoeden dat met qi·qa·jōnʹ de wonderboom of de ricinus bedoeld zou kunnen zijn, en van de overeenkomst die tussen het Hebreeuwse woord en de Egyptische naam voor de ricinus, kiki, bestaat. Andere geleerden en vertalers opperen de „kalebas” („kauwoerde”, Lu) of de „fleskalebasplant” (NW). Volgens A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament (door Brown, Driver en Briggs, 1980, blz. 884) wordt hier op de „fleskalebas” gedoeld, een breedbladige plant met de botanische aanduiding Lagenaria siceraria (voorheen Cucurbita lagenaria genoemd).

De fleskalebasplant groeit snel. In de Dictionnaire de la Bible (Deel 5, kol. 1098) staat: „Het is bekend dat de fleskalebasplant in warme landen heel snel groeit en dat ze wordt aangeplant om de muren van huizen of hutten, waarlangs ze gelijk de wilde wingerd omhoogklimt, met gebladerte te overdekken; door haar windingen en grote bladeren biedt ze beschutting tegen de hitte. . . . In de schilderingen die in de catacomben worden aangetroffen met symbolische voorstellingen die gebaseerd zijn op het verhaal van Jona, wordt altijd deze plant uitgebeeld” (onder redactie van F. Vigouroux, Parijs, 1912). Jehovah wendde dus zijn macht aan en liet door een wonder een fleskalebasplant die normaal gesproken al snel groeit, in één nacht opschieten teneinde Jona tegen de hete zonnestralen te beschermen.