Griekenland — de vijfde grote wereldmacht

Als een snelle, gevleugelde luipaard kwam Alexander uit Griekenland om Klein-Azië (het hedendaagse Turkije), Palestina, Egypte en het Medo-Perzische Rijk, helemaal tot aan de grens van India, te veroveren. Zou u graag meer willen weten over deze uitzonderlijke veroveraar en wat de bijbel over hem heeft gezegd?

OP SLECHTS twintigjarige leeftijd erfde de jeugdige Alexander de troon van Macedonië. Twee jaar later ontketende hij, naar het plan van zijn vader Philippus, een vergeldingsoorlog tegen de machtige Perzen, wier rijk in het oosten lag. Voordat Alexander ophield te strijden, had hij de wereld van zijn tijd veroverd.

Deze onstuimige jonge militaire strateeg trok razend snel door Klein-Azië, Syrië, Palestina, Egypte, Babylonië en het hele Medo-Perzische Rijk, helemaal tot aan de grens van het oude India! Beschouwd als waarschijnlijk de grootste generaal uit de oudheid, is hij thans bekend als Alexander de Grote.

In een verbazingwekkend korte tijd was Griekenland de vijfde wereldmacht uit de bijbelse geschiedenis geworden — groter dan welke wereldmacht maar ook die eraan voorafgegaan was. Hoe ging dit in zijn werk? Hoe staat het in verband met Gods Woord? Wat betekent het voor u?

In de bijbelse profetieën voorzegd

Tweehonderd jaar vóór Alexanders tijd, toen Babylon heerste en de Meden en de Perzen nog geen wereldmacht waren geworden, ontving Jehovah’s profeet Daniël twee grote profetische visioenen die in grote trekken de toekomstige wereldgeschiedenis schetsten. Na de val van Babylon ontving hij vervolgens een derde profetie over dingen die lang na zijn tijd zouden gebeuren. Daniël tekende ze op. Deze profetieën, die pas ongeveer twee eeuwen later in vervulling begonnen te gaan, bevatten specifieke inlichtingen over dingen die Alexander en zijn koninkrijk zouden overkomen.

Wat werd er aan Daniël onthuld? U kunt de profetieën aantreffen in het bijbelboek Daniël, dat omstreeks het jaar 536 v.G.T. werd opgetekend. Kort gezegd zag hij met betrekking tot de vijfde wereldmacht, Griekenland, de volgende dingen:

In het eerste profetische visioen werd Griekenland voorgesteld als een luipaard die was toegerust om zich snel voort te bewegen. „Het [beest] had vier vleugels van een vliegend schepsel op zijn rug. . . . En er werd werkelijk heerschappij aan gegeven.” — Daniël 7:6.

In het tweede profetische visioen kwam een geitebok „van de ondergang der zon [het westen] over de oppervlakte der gehele aarde”, zich zo snel voortbewegend dat ’hij de aarde niet aanraakte’. Hij bereikte de tweehoornige ram, die volgens de engel „de koningen van Medië en Perzië” afbeeldde. De geitebok „stootte . . . de ram neer en brak zijn twee horens”. Er werd tot Daniël gezegd: „De harige bok beduidt de koning van Griekenland.” — Daniël 8:5-8, 20, 21.

In het derde geval werd Daniël gezegd dat een koning van „Perzië . . . alles in beweging [zal] brengen tegen het koninkrijk Griekenland. En een machtige koning zal stellig opstaan en heersen met omvangrijke heerschappij en doen naar zijn wil.” — Daniël 11:2, 3.

Wat betekenden deze symbolieken? Zijn deze dingen gebeurd zoals Daniël had voorzegd? Laten wij eens zien.

De profetieën vervuld

Na de overtocht van de Dardanellen (de oude Hellespont) betrad Alexander in het voorjaar van het jaar 334 v.G.T. Azië met ongeveer 30.000 man infanterie en 5000 ruiters. Met de snelheid van een symbolische viervleugelige luipaard of een geitebok die de grond niet leek aan te raken, trok hij razend snel door het gebied van het Perzische Rijk — vijftigmaal zo groot als zijn eigen koninkrijk! Zou hij „heersen met omvangrijke heerschappij en doen naar zijn wil”? De geschiedenis geeft hier antwoord op.

Aan de Granicus, een rivier in de noordwesthoek van Klein-Azië (het hedendaagse Turkije) won Alexander zijn eerste strijd tegen de Perzen. Die winter veroverde hij het westen van Klein-Azië. De volgende herfst bracht hij bij Issus, in de zuidoosthoek van Klein-Azië, een Perzisch leger van naar schatting een half miljoen man een algehele nederlaag toe, zodat de grote koning Daríus III van Perzië moest vluchten en zijn gezin in Alexanders handen moest achterlaten.

In plaats van de vluchtende Perzen achterna te jagen, trok Alexander naar het zuiden, langs de Middellandse-Zeekust, waar hij de door de machtige Perzische vloot gebruikte bases veroverde. De eilandstad Tyrus bood zeven maanden tegenstand. Met gebruikmaking van het puin van de op het vasteland gelegen oude stad, die door Nebukadnezar was verwoest, bouwde Alexander ten slotte een dam naar de eilandstad. Overblijfselen van die dam zijn thans nog zichtbaar, waardoor de vervulling wordt bevestigd van Ezechiëls profetie dat het stof van Tyrus in de zee geworpen zou worden. — Ezechiël 26:4, 12.

Na Jeruzalem, dat zich aan hem overgaf, gespaard te hebben, stootte Alexander door naar het zuiden, waar hij Gaza veroverde en ’naar zijn wil deed’ door zijn „omvangrijke heerschappij” uit te breiden naar Egypte, dat hem als een bevrijder begroette. In Memphis offerde hij aan de stier Apis, waardoor hij de Egyptische priesters behaagde. Ook stichtte hij de stad Alexandrië, die later met Athene wedijverde als een centrum van wetenschap en dat nog steeds zijn naam draagt.

Alle doeleinden van Philippus’ plan waren bereikt en overtroffen, maar Alexander was nog lang niet klaar. Als een zich snel voortbewegende geitebok keerde hij terug in noordoostelijke richting, via Palestina en verder noordwaarts naar de Tigris. In het jaar 331 v.G.T. ontmoette hij daar de Perzen te Gaugamela, niet ver van de afbrokkelende ruïnes van de voormalige Assyrische hoofdstad Ninevé. Alexanders 47.000 manschappen overweldigden een gereorganiseerd Perzisch leger van 1.000.000 man. Daríus III vluchtte en werd later door zijn eigen mensen gedood.

In een overwinningsroes keerde Alexander zuidwaarts en nam de Perzische winterhoofdstad, Babylon, in. Hij bezette ook de hoofdsteden Susa en Persépolis, maakte immense Perzische schatten buit en verbrandde het grote paleis van Xerxes. Ten slotte viel hem de hoofdstad te Ekbatana in handen. Deze snelle veroveraar onderwierp toen de rest van het Perzische Rijk, helemaal tot aan de Indus in het hedendaagse Pakistan. Griekenland was ongetwijfeld de vijfde grote wereldmacht in de bijbelse geschiedenis geworden.

Als gevolg van Alexanders verovering verbreidden ook de Griekse taal en cultuur zich overal in dit uitgestrekte rijk. Nu Griekse kolonies zich in de veroverde landen vestigden, werd het gemeenschappelijke koinè-Grieks de internationale taal van die tijd. Het was de taal die later werd gebruikt om de christelijke Griekse Geschriften van de bijbel op te tekenen.

Alexanders koninkrijk verdeeld

Alexander wilde Babylon als hoofdstad van zijn rijk herbouwen. Maar dit zou niet gebeuren. De profetieën hadden de harige bok beschreven als een beest met één grote horen, waarover tot Daniël was gezegd:

„De geitebok, van zijn kant, nam een uitermate groot air aan; maar zodra hij machtig werd, werd de grote horen gebroken, waarna er op een in het oog springende wijze vier voor in de plaats oprezen, naar de vier windstreken van de hemel. . . . De harige bok beduidt de koning van Griekenland; en wat de grote horen aangaat die tussen zijn ogen was, die beduidt de eerste koning. En dat die gebroken werd, zodat er vier waren die ten slotte in zijn plaats opstonden: er zijn vier koninkrijken uit zijn natie die zullen opstaan, maar niet met zijn kracht.” — Daniël 8:8, 21, 22.

„Wanneer hij opgestaan zal zijn, zal zijn koninkrijk verbroken worden en naar de vier windstreken van de hemel verdeeld worden, maar niet aan zijn nakomelingschap en niet naar zijn heerschappij waarmee hij geheerst had; want zijn koninkrijk zal uitgerukt worden, en wel voor anderen dan deze.” — Daniël 11:4.

Zoals de bijbel had voorzegd, was Alexanders wereldheerschappij van korte duur. Op het hoogtepunt van zijn succesvolle carrière, toen hij nog maar 32 jaar was, kwam er een eind aan zijn meedogenloze veroveringen. Terwijl hij koorts had als gevolg van malaria bleef hij in 323 v.G.T. in Babylon feestvieren en zijn drinkgelagen voortzetten, totdat hij plotseling stierf. Zijn lichaam werd naar Egypte vervoerd en in Alexandrië begraven. „De grote horen”, die ’de eerste koning beduidde’, was gebroken. Wat gebeurde er vervolgens met zijn rijk?

Zoals in de profetie was voorzegd, zou zijn koninkrijk verdeeld worden, „maar niet aan zijn nakomelingschap”. Alexanders onbekwame broer Philippus Arrhidaeus heeft kort geregeerd maar werd vermoord. Hetzelfde gebeurde met Alexanders wettige zoon Alexander (Allou) en zijn onwettige zoon Heracles (Hercules). Aldus stierf de geslachtslijn van Alexander de Grote, de grote bloedvergieter, uit.

Er was ook voorzegd dat er „vier koninkrijken uit zijn natie . . . [zouden] opstaan, maar niet met zijn kracht” en dat zijn koninkrijk „naar de vier windstreken van de hemel verdeeld [zou] worden, maar . . . niet naar zijn heerschappij waarmee hij geheerst had”. Is dit inderdaad gebeurd?

Na verloop van tijd werd Alexanders grote rijk verdeeld onder vier van zijn generaals: (1) Generaal Cassander — Macedonië en Griekenland. (2) Generaal Lysimachus — Klein-Azië en Europees Thracië. (3) Generaal Seleucus Nicator — Babylonië, Medië, Syrië, Perzië en de provincies ten oosten van de Indus. (4) Generaal Ptolemaeus — Egypte, Libië en Palestina. Zoals was geprofeteerd, verrezen er uit Alexanders ene grote koninkrijk vier hellenistische of vergriekste koninkrijken.a

De langdurigste van deze was het Ptolemaeïsche koninkrijk in Egypte. In 30 v.G.T. viel het in handen van Rome, waarna Rome Griekenland verving en de zesde van de grote wereldmachten werd.

Rooskleuriger vooruitzichten in het verschiet voor de mensheid

Zouden onderdrukkende wereldmachten elkaar tot onbepaalde tijd blijven opvolgen? Neen, want de bijbel licht ons erover in dat wij dicht bij het einde van de laatste wereldmacht leven. — Openbaring 17:10.

Na deze met beesten te vergelijken menselijke regeringen gezien te hebben, zag Daniël iets anders. Hij kreeg een opmerkelijk visioen van iets wat plaatsvond in de hemel, waar hij zag hoe „de Oude van Dagen”, God zelf, het Koninkrijk niet aan de een of andere toekomstige begerige menselijke leider gaf, maar aan „iemand gelijk een mensenzoon” — aan de uit de doden opgewekte hemelse Jezus Christus! — Daniël 7:9, 10, 13.

Wat een contrast! Wat zouden dat hemelse koninkrijk en de heerschappij ervan verschillen van die van de vroegere oorlogvoerende menselijke koningen op aarde. Daniël zei over deze verheven hemelse „mensenzoon”: „Hem werd heerschappij en waardigheid en een koninkrijk gegeven, opdat de volken, nationale groepen en talen alle hèm zouden dienen. Zijn heerschappij is een heerschappij van onbepaalde duur, die niet zal voorbijgaan, en zijn koninkrijk een dat niet te gronde gericht zal worden” (Daniël 7:14). Het zou een Koninkrijk van vrede en rechtvaardigheid zijn. — Jesaja 9:6, 7.

Als wij terugkijken op de hebzucht en gewelddadigheid van menselijke heerschappij, wat kunnen wij dan blij zijn te weten dat dit hemelse koninkrijk reeds is opgericht en dat de rechtvaardige, wereldomvattende heerschappij ervan nabij is! — Openbaring 12:10, 12.

„Want het visioen is nog voor de bestemde tijd, en het blijft voorthijgen naar het einde, en het zal geen leugen vertellen. Zelfs al zou het op zich laten wachten, blijf er vol verwachting naar uitzien; want het zal zonder mankeren uitkomen. Het zal niet te laat komen.” — Habakuk 2:3.

[Voetnoten]

[Kaart op blz. 23]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

Pella

Sardes

Issus

Damaskus

Tyrus

Jeruzalem

Alexandrië

Memphis

Thebe

Eufraat

Tigris

Gaugamela

Babylon

Ekbatana

Susan

Persepolis

Alexandreia Eschate

Taxila

Indus

[Kaart op blz. 25]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

Verbrokkeling van Alexanders rijk

Grote Zee

CASSANDER

Pella

LYSIMACHUS

Lysimachia

PTOLEMAEUS

Alexandrië

SELEUCUS NICATOR

Antiochië

Seleucia

[Illustratie op blz. 24]

Kustlijn nabij het hedendaagse Alexandrië

[Verantwoording]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.