Gelukkig zijn de nederigen
„God weerstaat de hoogmoedigen, maar hij geeft onverdiende goedheid aan de nederigen.” — 1 PETRUS 5:5.
1, 2. Hoe legde Jezus in zijn Bergrede verband tussen gelukkig zijn en nederig zijn?
BESTAAT er verband tussen gelukkig zijn en nederig zijn? Jezus Christus, de grootste mens die ooit heeft geleefd, beschrijft in zijn beroemdste rede negen gelukkigprijzingen (Mattheüs 5:1-12). Legde Jezus verband tussen gelukkig zijn en nederig zijn? Ja, want bij een aantal door hem vermelde gelukkigprijzingen is nederigheid betrokken. Iemand moet bijvoorbeeld nederig zijn om zich bewust te zijn van zijn geestelijke nood. Alleen de nederigen hongeren en dorsten naar rechtvaardigheid. En trotse mensen zijn niet zachtaardig en niet barmhartig, en zij zijn ook geen vredestichters.
2 De nederigen zijn gelukkig omdat het juist en eerlijk is nederig te zijn. Bovendien zijn de nederigen gelukkig omdat het verstandig is nederig te zijn; het is bevorderlijk voor een goede verhouding met Jehovah God en medechristenen. Verder zijn nederige mensen gelukkig omdat het een uiting van liefde van hun zijde is nederig te zijn.
3. Waarom gebiedt eerlijkheid ons nederig te zijn?
3 Waarom gebiedt eerlijkheid ons nederig te zijn? Om te beginnen omdat wij allen onvolmaaktheid geërfd hebben en voortdurend fouten maken. De apostel Paulus zei over zichzelf: „Ik weet dat er in mij, dat wil zeggen in mijn vlees, niets goeds woont; want het vermogen om te wensen is wel bij mij aanwezig, doch niet het vermogen om dat wat voortreffelijk is uit te werken” (Romeinen 7:18). Ja, wij allen hebben gezondigd en bereiken niet de heerlijkheid Gods (Romeinen 3:23). Een eerlijke kijk op onszelf zal ons ervan weerhouden trots te zijn. Het vergt nederigheid om een fout toe te geven, en eerlijkheid zal ons helpen de schuld op ons te nemen voor de fouten die wij maken. Aangezien wij steeds weer te kort schieten in wat wij trachten te doen, hebben wij goede redenen om nederig te zijn.
4. Welke dwingende reden om nederig te zijn, wordt ons in 1 Korinthiërs 4:7 gegeven?
4 De apostel Paulus geeft ons nog een reden waarom eerlijkheid ons nederig dient te maken. Hij zegt: „Wie doet u van een ander verschillen? Ja, wat hebt gij dat gij niet hebt ontvangen? Indien gij het nu inderdaad hebt ontvangen, waarom roemt gij dan alsof gij het niet hadt ontvangen?” (1 Korinthiërs 4:7) Er valt niet aan te twijfelen dat het oneerlijk zou zijn eer voor onszelf op te eisen, trots te zijn op onze bezittingen, onze vermogens of onze prestaties. Eerlijkheid draagt ertoe bij dat wij een goed geweten voor het aangezicht van God hebben, opdat wij ons „in alle dingen eerlijk [mogen] gedragen”. — Hebreeën 13:18.
5. Hoe zal eerlijkheid ons ook helpen wanneer wij een fout hebben begaan?
5 Eerlijkheid helpt ons nederig te zijn wanneer wij een fout begaan. Daardoor zullen wij eerder bereid zijn de schuld op ons te nemen, in plaats van te proberen ons te rechtvaardigen of de schuld op iemand anders te schuiven. Terwijl Adam dus Eva de schuld gaf, schoof David niet de schuld op Bathseba door te zeggen: ’Ze had zich niet zichtbaar voor anderen moeten baden. Ik kon er niets aan doen dat ik in de verleiding kwam’ (Genesis 3:12; 2 Samuël 11:2-4). Ja, er kan gezegd worden dat eerlijk zijn ons helpt om nederig te zijn; nederig zijn daarentegen helpt ons om eerlijk te zijn.
Geloof in Jehovah helpt ons nederig te zijn
6, 7. Hoe helpt geloof in God ons nederig te zijn?
6 Geloof in Jehovah zal ons ook helpen nederig te zijn. Als wij er goed van doordrongen zijn hoe groot de Schepper, de Universele Soeverein, feitelijk is, zal dit ons ervan weerhouden onszelf al te belangrijk te vinden. Hoe treffend herinnert de profeet Jesaja ons hieraan! In Jesaja 40:15, 22 lezen wij: „Zie! De natiën zijn als een druppel uit een emmer; en als het stoflaagje op de weegschaal zijn ze geacht. . . . Er is er Een die woont boven het rond der aarde — waarvan de bewoners als sprinkhanen zijn.”
7 Geloof in Jehovah zal ons ook helpen wanneer wij vinden dat ons onrecht is aangedaan. In plaats van over de kwestie te blijven mokken, zullen wij nederig op Jehovah wachten, zoals de psalmist ons in Psalm 37:1-3, 8, 9 voor ogen houdt. De apostel Paulus maakt ditzelfde punt duidelijk: „Wreekt uzelf niet, geliefden, maar geeft plaats aan de gramschap; want er staat geschreven: ’Aan mij is de wraak; ik wil vergelden, zegt Jehovah.’” — Romeinen 12:19.
Nederigheid — De weg der wijsheid
8. Waarom is nederigheid bevorderlijk voor een goede verhouding met Jehovah?
8 Er zijn vele redenen waarom nederig zijn de weg der wijsheid is. Eén reden is dat dit, zoals reeds te kennen is gegeven, bevorderlijk is voor goede betrekkingen met onze Maker. Gods Woord verklaart in Spreuken 16:5 onomwonden: „Iedereen die trots van hart is, is iets verfoeilijks voor Jehovah.” Ook lezen wij in Spreuken 16:18: „Trots komt vóór een ineenstorting, en een hoogmoedige geest vóór struikeling.” Vroeg of laat gaat het mis met trotse mensen. Dat kan gewoon niet anders, want wij lezen in 1 Petrus 5:5: „Omgordt u allen . . . met ootmoedigheid des geestes jegens elkaar, want God weerstaat de hoogmoedigen, maar hij geeft onverdiende goedheid aan de nederigen.” Hetzelfde punt zult u vinden in de illustratie die Jezus gaf van de Farizeeër en de belastinginner, die beiden aan het bidden waren. De nederige belastinginner had zich rechtvaardiger betoond. — Lukas 18:9-14.
9. Welke hulp verschaft nederigheid in tijden van tegenspoed?
9 Nederigheid is de weg der wijsheid omdat nederigheid het ons gemakkelijker maakt de raad in Jakobus 4:7 op te volgen: „Onderwerpt u daarom aan God.” Als wij nederig zijn, zullen wij niet in opstand komen wanneer Jehovah toelaat dat wij tegenspoed ondergaan. Nederigheid zal ons in staat stellen tevreden te zijn met onze omstandigheden en te volharden. Een trotse persoon is ontevreden, wil altijd meer en komt in opstand tegen bedroevende omstandigheden. De nederige persoon daarentegen verduurt moeilijkheden en beproevingen, zoals ook Job deed. Job verloor al zijn bezittingen en werd door een pijnlijke ziekte getroffen, en toen gaf zijn vrouw hem zelfs de raad om de weg van trots te bewandelen, door tot hem te zeggen: „Vervloek God en sterf!” Hoe reageerde hij? Het bijbelse verslag vertelt ons: „Hij zei tot haar: ’Zoals een der zinneloze vrouwen spreekt, spreekt ook gij. Zullen wij enkel het goede van de ware God aannemen en niet ook het slechte aannemen?’ In dit alles zondigde Job niet met zijn lippen” (Job 2:9, 10). Omdat Job nederig was, kwam hij niet in opstand maar was hij zo verstandig zich te onderwerpen aan alles wat er onder Jehovah’s toelating over hem kwam. En ten slotte ontving hij een rijke beloning. — Job 42:10-16; Jakobus 5:11.
Nederigheid bevordert goede betrekkingen met anderen
10. Hoe verbetert nederigheid onze betrekkingen met medechristenen?
10 Nederigheid is de weg der wijsheid omdat hierdoor goede betrekkingen met onze medechristenen worden bevorderd. Terecht geeft de apostel Paulus ons de raad: „[Doet] niets . . . uit twistgierigheid of uit egotisme, maar [acht] met ootmoedigheid des geestes de anderen superieur aan uzelf . . ., terwijl gij niet alleen uit persoonlijke belangstelling het oog houdt op uw eigen zaken, maar ook uit persoonlijke belangstelling op die van de anderen” (Filippenzen 2:3, 4). Nederigheid zal ons er wijselijk van weerhouden met anderen te wedijveren of te trachten hen in de schaduw te stellen. Zulke geesteshoudingen leveren problemen voor ons en voor onze medechristenen op.
11. Waarom kan nederigheid ons helpen fouten te vermijden?
11 Steeds opnieuw zal nederigheid ons helpen fouten te vermijden. Hoe dat zo? Omdat nederigheid ons ervoor zal behoeden een te groot vertrouwen te hebben. In plaats daarvan zullen wij de raad van Paulus in 1 Korinthiërs 10:12 naar waarde weten te schatten: „Wie . . . denkt te staan, moet oppassen dat hij niet valt.” Iemand die trots is, heeft te veel zelfvertrouwen, dus zal hij wegens invloeden van buitenaf of door zijn eigen zwakheden geneigd zijn fouten te maken.
12. Tot het voldoen aan welke schriftuurlijke verplichting zal nederigheid ons bewegen?
12 Nederigheid zal ons helpen te voldoen aan het vereiste onderworpen te zijn. In Efeziërs 5:21 wordt ons de raad gegeven: „Weest aan elkaar onderworpen in de vrees van Christus.” Moeten wij trouwens niet allemaal onderworpen zijn? Kinderen moeten onderworpen zijn aan hun ouders, vrouwen aan hun man, en mannen aan de Christus (1 Korinthiërs 11:3; Efeziërs 5:22; 6:1). Verder moeten in elke christelijke gemeente allen, met inbegrip van de dienaren in de bediening, onderworpenheid tonen aan de ouderlingen. En is het ook niet zo dat ouderlingen onderworpen zijn aan de getrouwe slaafklasse, in het bijzonder zoals die wordt vertegenwoordigd door de kringopziener? De kringopziener op zijn beurt moet onderworpen zijn aan de districtsopziener, en de districtsopziener aan het bijkantoorcomité van het land waar hij dient. En hoe staat het met de leden van het bijkantoorcomité? Zij moeten „aan elkaar onderworpen” zijn alsook aan het Besturende Lichaam, dat vertegenwoordigend optreedt voor de getrouwe en beleidvolle slaafklasse, die op haar beurt rekenschap verschuldigd is aan Jezus, de op de troon geplaatste Koning (Mattheüs 24:45-47). Net als in elk lichaam van ouderlingen moeten de leden van het Besturende Lichaam de zienswijzen van de anderen respecteren. Iemand van hen kan bijvoorbeeld van mening zijn dat hij een goed idee heeft. Maar als niet voldoende andere leden met zijn suggestie instemmen, zal hij de kwestie gewoon moeten laten rusten. Ja, wij allen hebben nederigheid nodig, want wij allen bevinden ons in een positie van onderworpenheid.
13, 14. (a) Vooral in welke omstandigheid zal nederigheid ons helpen? (b) Welk voorbeeld gaf Petrus met betrekking tot het aanvaarden van raad?
13 Nederigheid blijkt vooral de weg der wijsheid te zijn doordat nederigheid het ons gemakkelijker maakt raad en streng onderricht te aanvaarden. Ieder van ons heeft op zijn tijd streng onderricht nodig, en wij doen er goed aan acht te slaan op de raad uit Spreuken 19:20: „Luister naar raad en aanvaard streng onderricht, opdat gij in uw toekomst wijs moogt worden.” Zoals terecht is opgemerkt, zal nederigheid ertoe bijdragen dat wij ons niet gekwetst voelen door een vermaning of door streng onderricht. Bovendien licht de apostel Paulus ons er in Hebreeën 12:4-11 over in hoe verstandig het is ons nederig aan streng onderricht te onderwerpen. Alleen op die manier kunnen wij hopen in de toekomst een verstandige handelwijze te volgen en daarvoor de prijs van eeuwig leven te verwerven. Wat een gelukkige afloop zal dat zijn!
14 In dit opzicht kunnen wij wijzen op het voorbeeld van de apostel Petrus. Hij ontving krachtige raad van de apostel Paulus, zoals wij kunnen opmaken uit het verslag in Galaten 2:14: „Toen ik zag dat zij niet recht wandelden overeenkomstig de waarheid van het goede nieuws, zei ik tot Cefas [Petrus], waar allen bij waren: ’Indien gij, ofschoon gij een jood zijt, leeft zoals de natiën en niet zoals de joden, hoe komt het dan dat gij mensen uit de natiën dwingt om overeenkomstig joods gebruik te leven?’” Voelde de apostel Petrus zich beledigd? Als dat al zo was, dan duurde het niet lang, zoals blijkt uit het feit dat hij hem later — in 2 Petrus 3:15, 16 — „onze geliefde broeder Paulus” noemde.
15. Welk verband bestaat er tussen nederig zijn en gelukkig zijn?
15 Dan is er ook de kwestie van genoegen nemen met wat men heeft, tevreden zijn. Wij kunnen eenvoudig niet gelukkig zijn tenzij wij tevreden zijn met ons lot, onze voorrechten, onze zegeningen. De nederige christen huldigt het standpunt: „Als God het toelaat, kan ik het hebben”, wat in feite de strekking is van wat de apostel Paulus in 1 Korinthiërs 10:13 zegt: „Geen verzoeking is over u gekomen behalve die welke mensen gemeen is. Maar God is getrouw, en hij zal niet toelaten dat gij wordt verzocht boven hetgeen gij kunt dragen, maar met de verzoeking zal hij ook voor de uitweg zorgen, opdat gij ze kunt doorstaan.” Wij zien dus opnieuw hoe nederigheid de weg der wijsheid is, want wij worden erdoor geholpen gelukkig te zijn, wat ons lot ook moge zijn.
Liefde zal ons helpen nederig te zijn
16, 17. (a) Welk voorbeeld uit de Schrift laat duidelijk uitkomen wat de grootste hoedanigheid is die ons helpt nederig te zijn? (b) Welk wereldse voorbeeld illustreert dit punt eveneens?
16 Meer dan al het andere zal onzelfzuchtige liefde, aʹga·pe, ons helpen nederig te zijn. Waarom was Jezus in staat zijn martelpaalervaring die Paulus in zijn brief aan de Filippenzen beschrijft, zo nederig te verduren? (Filippenzen 2:5-8) Waarom heeft hij niet overwogen aan God gelijk te zijn? Omdat hij, zoals hij zelf zei, ’de Vader liefhad’ (Johannes 14:31). Daarom gaf hij Jehovah, zijn hemelse Vader, altijd de heerlijkheid en de eer. Zo beklemtoonde hij bij een andere gelegenheid dat alleen zijn hemelse Vader goed was. — Lukas 18:18, 19.
17 Een voorval uit het leven van een van de vroege dichters van Amerika, John Greenleaf Whittier, illustreert dit punt. Deze man had als kind een vriendinnetje, en op een keer spelde zij bij een spellingswedstrijd een woord goed, terwijl hij het fout spelde. Zij vond dat heel erg. Waarom? Naar de dichter zich herinnerde, zei ze: „Het spijt me dat ik dat woord gespeld heb. Ik vind het vervelend hoger te komen dan jij . . . want weet je, ik houd van je.” Ja, als wij iemand liefhebben, willen wij dat die persoon boven ons staat, niet beneden ons, omdat liefde nederig is.
18. Aan welke schriftuurlijke raad zal nederigheid ons helpen gehoor te geven?
18 Dit is een goede les voor alle christenen, vooral voor broeders. Als het gaat om een speciaal dienstvoorrecht, zullen wij dan blij zijn dat onze broeder het gekregen heeft in plaats van wijzelf, of zullen wij een tikkeltje jaloezie en afgunst voelen? Als wij onze broeder werkelijk liefhebben, zullen wij ons erover verheugen dat hij die speciale toewijzing of zo’n blijk van erkenning of dat dienstvoorrecht heeft gekregen. Ja, nederigheid zal het gemakkelijk maken gehoor te geven aan de raad: „Neemt de leiding in het betonen van eer aan elkaar” (Romeinen 12:10). Een andere vertaling luidt: „Gaat elkaar voor in eerbetoon” (Herziene Voorhoeve-uitgave). Ook geeft de apostel Paulus ons de raad: „Dient elkaar als slaven door middel van de liefde” (Galaten 5:13). Ja, als wij liefde hebben, zullen wij onze broeders graag van dienst zijn, ons voor hen uitsloven, hun belangen en welzijn boven die van onszelf stellen, en dat vereist nederigheid. Nederigheid zal ons er ook van weerhouden te pochen en aldus voorkomen dat wij in anderen de geest van jaloezie of afgunst wakker roepen. Paulus schreef over de liefde: „Ze snoeft niet, wordt niet opgeblazen.” Waarom niet? Omdat de beweegreden achter snoeven en opgeblazen worden zelfzuchtig, egotistisch is, terwijl liefde de essentie van alle onzelfzuchtigheid is. — 1 Korinthiërs 13:4.
19. Welke bijbelse voorbeelden illustreren dat nederigheid en liefde hand in hand gaan, evenals trots en zelfzucht?
19 De verhouding die er tussen David en koning Saul en diens zoon Jonathan bestond, is een treffend voorbeeld van de wijze waarop enerzijds liefde en nederigheid en anderzijds trots en zelfzucht hand in hand gaan. Wegens Davids successen in de strijd zongen de vrouwen van Israël: „Saul heeft zijn duizenden neergeslagen, en David zijn tienduizenden” (1 Samuël 18:7). Omdat Saul allesbehalve nederig was maar daarentegen door trots werd verteerd, koesterde hij van die tijd af een dodelijke haat jegens David. Wat een verschil met de geest die zijn zoon Jonathan aan de dag legde! Wij lezen dat Jonathan David liefhad als zijn eigen ziel (1 Samuël 18:1). Hoe reageerde Jonathan dan ook toen in de loop der gebeurtenissen bleek dat Jehovah David zegende en dat hij, niet Jonathan, Saul als koning van Israël zou opvolgen? Was Jonathan jaloers of afgunstig? In het geheel niet! Wegens zijn grote liefde voor David kon hij zeggen, zoals wij in 1 Samuël 23:17 lezen: „Wees niet bevreesd; want de hand van mijn vader Saul zal u niet vinden, en gíj zult koning zijn over Israël, en ík zal na u de tweede worden; en ook mijn vader Saul is dat bekend.” Jonathans grote liefde voor David bewoog hem ertoe nederig te aanvaarden wat volgens hem Gods wil was ten aanzien van de kwestie wie zijn vader als koning van Israël zou opvolgen.
20. Hoe liet Jezus het nauwe verband tussen liefde en nederigheid uitkomen?
20 Het verband tussen liefde en nederigheid wordt verder onderstreept door wat er gebeurde op de laatste avond dat Jezus Christus bij zijn apostelen was voordat hij stierf. In Johannes 13:1 lezen wij dat Jezus „de zijnen die in de wereld waren en die hij had liefgehad, tot het einde toe [liefhad]”. Daarna, zo lezen wij, waste Jezus de voeten van zijn apostelen en handelde aldus als een ondergeschikte bediende. Wat een krachtige les in nederigheid! — Johannes 13:1-11.
21. Waarom dienen wij, kort samengevat, nederig te zijn?
21 Er zijn werkelijk veel redenen om nederig te zijn. Het is juist en eerlijk om nederig te zijn. Het is de weg van geloof. Het bevordert goede betrekkingen met Jehovah God en met onze medegelovigen. Het is de weg der wijsheid. En bovenal is het de weg der liefde en schenkt het waar geluk.
Wat zou u antwoorden?
◻ In welke opzichten is eerlijkheid een hulp om nederig te zijn?
◻ Waarom kan geloof in Jehovah ons helpen nederig te zijn?
◻ Waaruit blijkt dat nederig zijn de weg der wijsheid is?
◻ Waarom is vooral liefde een hulp voor ons om nederig te zijn?
[Illustratie op blz. 21]
Job onderwierp zich nederig aan Jehovah. Hij luisterde niet toen zijn vrouw zei: „Vervloek God en sterf!”
[Illustratie op blz. 23]
Petrus onderwierp zich nederig toen Paulus hem in het openbaar raad gaf