‘De koning van het noorden’ in de tijd van het einde

 1. Wat komen we dankzij Bijbelprofetieën te weten?

WAT staat Jehovah’s volk te wachten? Daar kunnen we achter komen dankzij profetieën in de Bijbel. Die geven een beeld van belangrijke gebeurtenissen waar we binnenkort mee te maken krijgen. In Daniël 11 staat een profetie die ons laat zien wat de machtigste regeringen op aarde zullen doen. Het gaat over twee rivalen: de koning van het noorden en de koning van het zuiden. Een groot deel van die profetie is al uitgekomen, dus we kunnen er zeker van zijn dat ook de rest in vervulling gaat.

 2. Wat moeten we in gedachte houden als we Daniëls profetie bestuderen, zoals blijkt uit Genesis 3:15 en Openbaring 11:7 en 12:17?

² Om de profetie in Daniël 11 te begrijpen, moeten we in gedachte houden dat die alleen gaat over machthebbers en regeringen die rechtstreeks invloed op Gods volk uitoefenen. Gods aanbidders maken maar een heel klein deel uit van de wereldbevolking. Hoe komt het dan dat ze toch vaak een doelwit worden bij belangrijke gebeurtenissen in de wereld? Omdat Satan en zijn hele wereld maar één belangrijk doel hebben: iedereen overwinnen die Jehovah en Jezus dient. (Lees Genesis 3:15 en Openbaring 11:7 en 12:17.) De profetie die Daniël opschreef, moet natuurlijk kloppen met andere profetieën in Gods Woord. Sterker nog, een goed begrip van Daniëls profetie is alleen mogelijk als we die vergelijken met andere delen van de Bijbel.

 3. Wat gaan we in dit en het volgende artikel onderzoeken?

³ Met dat in gedachten gaan we Daniël 11:25-39 onderzoeken. We zullen zien wie tussen 1870 en 1991 de koning van het noorden en de koning van het zuiden waren. We zullen ook bekijken welke goede redenen er zijn om een deel van die profetie anders te begrijpen. Het volgende artikel gaat over Daniël 11:40–12:1 en zal verduidelijken wat dat deel van de profetie onthult over de periode tussen 1991 en de oorlog van Armageddon. Het is goed om bij je studie gebruik te maken van de tijdbalk ‘Rivalen in de tijd van het einde’. Maar om te beginnen moeten we weten wie de twee koningen in deze profetie zijn.

 4. Welke drie punten helpen ons vast te stellen wie de koning van het noorden en de koning van het zuiden zijn?

⁴ De titels ‘koning van het noorden’ en ‘koning van het zuiden’ sloegen in eerste instantie op politieke machten ten noorden en ten zuiden van Israël. Waarom kunnen we dat zeggen? De engel die de boodschap overbracht zei tegen Daniël: ‘Ik ben gekomen om je te laten begrijpen wat je volk aan het einde van de dagen zal overkomen’ (Dan. 10:14). Tot Pinksteren 33 was Israël Gods volk. Maar daarna maakte Jehovah duidelijk dat hij de trouwe discipelen van Jezus als zijn volk bezag. Daarom gaat het in een groot deel van de profetie in Daniël 11 niet om Israël maar om de volgelingen van Christus (Hand. 2:1-4; Rom. 9:6-8; Gal. 6:15, 16). In de loop van de tijd zijn verschillende machthebbers en regeringen koning van het noorden of koning van het zuiden geweest. Maar ze hadden allemaal een aantal dingen gemeen. Ten eerste: de koningen lieten zich op een opvallende manier gelden tegenover Gods volk. Ten tweede: ze lieten met hun behandeling van Gods volk zien dat ze de ware God, Jehovah, haatten. En ten derde: ze waren verwikkeld in een onderlinge machtsstrijd.

 5. Kunnen we vaststellen wie tussen de 2de eeuw en het eind van de 19de eeuw de koning van het noorden en de koning van het zuiden waren? Leg uit.

⁵ In de tweede eeuw werd de ware christelijke gemeente steeds meer overspoeld door valse christenen, die heidense opvattingen hadden overgenomen en de waarheid uit Gods Woord verdoezelden. Vanaf die tijd tot aan het eind van de 19de eeuw was er op aarde geen georganiseerde groep aanbidders van God. Door het overvloedige onkruid van valse christenen waren ware christenen niet meer te identificeren (Matth. 13:36-43). Waarom is dat belangrijk? Het laat zien dat wat we over de koning van het noorden en de koning van het zuiden lezen, niet kan slaan op regeerders of koninkrijken die aan de macht waren tussen de 2de eeuw en de tweede helft van de 19de eeuw. Er was geen georganiseerde groep aanbidders van God die ze konden aanvallen.b Maar aan het eind van de 19de eeuw werd het weer mogelijk een koning van het noorden en een koning van het zuiden te identificeren.

 6. Wanneer begonnen Gods aanbidders zich weer als groep te organiseren? Licht toe.

⁶ Vanaf 1870 begonnen aanbidders van God zich weer als groep te organiseren. In dat jaar startten Charles T. Russell en zijn medewerkers een Bijbelstudieklas. Broeder Russell en zijn naaste medewerkers waren de voorspelde boodschapper die ‘een weg baande’ voordat het Messiaanse Koninkrijk werd opgericht (Mal. 3:1). Er was weer een georganiseerde groep ware aanbidders van God. Waren er wereldmachten op het toneel die een grote invloed op Gods aanbidders hadden?

 7. Wie was tot in de Eerste Wereldoorlog de koning van het zuiden?

⁷ Tegen 1870 was het Britse Rijk het grootste imperium op aarde met het sterkste leger ter wereld. Dat rijk werd afgebeeld als een kleine hoorn die drie andere hoorns overwon: Frankrijk, Spanje en Nederland (Dan. 7:7, 8). Het Britse Rijk was tot in de Eerste Wereldoorlog de koning van het zuiden. In die tijd waren de Verenigde Staten de dominante economische macht geworden. Er ontstond een nauwe band tussen de twee.

 8. Wie is in de laatste dagen de koning van het zuiden?

⁸ Tijdens de Eerste Wereldoorlog vormden de VS en Groot-Brittannië een machtige militaire alliantie. In die tijd ontstond de wereldmacht Engeland-Amerika. Zoals Daniël had voorspeld, bracht deze koning ‘een buitengewoon groot en machtig leger’ op de been (Dan. 11:25). In de laatste dagen is de Engels-Amerikaanse alliantie de koning van het zuiden geweest.c Maar wie was de koning van het noorden?

 9. Wanneer kwam er weer een koning van het noorden, en hoe ging Daniël 11:25 in vervulling?

⁹ In 1871, het jaar nadat Russell en zijn medewerkers een Bijbelstudieklas waren begonnen, kwam er weer een koning van het noorden op het toneel. In dat jaar speelde Otto von Bismarck een belangrijke rol in het ontstaan van het Duitse Rijk. Wilhelm I, de koning van Pruisen, werd de eerste keizer van het rijk en benoemde Bismarck tot de eerste rijkskanselier.d In de daaropvolgende jaren stichtte Duitsland koloniën in Afrika en Oceanië. Het Duitse Rijk probeerde de macht van het Britse Rijk te overtreffen. (Lees Daniël 11:25.) Het ontwikkelde een machtig leger en de op één na grootste vloot ter wereld, die in de Eerste Wereldoorlog werden ingezet.

10. Hoe ging Daniël 11:25b, 26 in vervulling?

¹⁰ Daniël voorspelde wat er zou gebeuren met het Duitse Rijk en de militaire macht die het had opgebouwd. Volgens de profetie zou de koning van het noorden ‘niet standhouden’. Waarom niet? ‘Omdat men plannen tegen hem smeedt. Degenen die zijn lekkernijen eten, zullen zijn ondergang veroorzaken’ (Dan. 11:25b, 26a). In Daniëls tijd waren het onder andere de rijksbestuurders in ‘dienst van de koning’ die ‘de lekkernijen van de koning’ aten (Dan. 1:5). Over wie gaat de profetie? Over hooggeplaatste functionarissen van het Duitse Rijk — onder wie generaals en militaire adviseurs van de keizer — die uiteindelijk hebben bijgedragen tot de val van de monarchie.e De profetie voorspelde niet alleen de val van het rijk maar ook de afloop van de oorlog met de koning van het zuiden. Over de koning van het noorden wordt gezegd: ‘Zijn leger zal worden weggespoeld en er zullen vele doden vallen’ (Dan. 11:26b). Zoals voorspeld werd het Duitse leger in de Eerste Wereldoorlog ‘weggespoeld’ en vielen er ‘vele doden’. Nog nooit waren er in een oorlog zo veel doden gevallen.

11. Wat deden de koning van het noorden en de koning van het zuiden?

¹¹ In Daniël 11:27, 28 wordt de tijd voorafgaand aan de Eerste Wereldoorlog beschreven. Volgens de profetie zouden de koning van het noorden en de koning van het zuiden ‘aan één tafel zitten en elkaar leugens vertellen’. Daarnaast zou de koning van het noorden ‘een grote hoeveelheid goederen’ verzamelen. Dat is precies wat er is gebeurd. Duitsland en Groot-Brittannië zeiden tegen elkaar dat ze vrede wilden, maar het bleken leugens te zijn toen in 1914 de oorlog uitbrak. En in de jaren vóór 1914 was de Duitse economie de op één na grootste ter wereld geworden. Vervolgens ging Daniël 11:29, 30a in vervulling toen Duitsland met de koning van het zuiden streed maar werd verslagen.

12. Wat deden de koning van het noorden en de koning van het zuiden in de Eerste Wereldoorlog?

¹² Sinds 1914 is de strijd tussen de twee koningen en tegen Gods volk steeds verder geëscaleerd. Zo zijn aanbidders van God die weigerden de wapens op te nemen in de Eerste Wereldoorlog vervolgd door zowel de Duitse als de Britse regering. Degenen die de leiding namen in de prediking werden door de Amerikaanse regering gevangengezet. Dat was een vervulling van de profetie in Openbaring 11:7-10.

13. Wat deed de koning van het noorden in de jaren 30 en tijdens de Tweede Wereldoorlog?

¹³ Vervolgens werd Gods volk in de jaren 30 en vooral tijdens de Tweede Wereldoorlog meedogenloos aangevallen door de koning van het noorden. Toen in Duitsland de nazi’s de macht grepen, werd het werk van Gods volk door Hitler en zijn aanhang verboden. Honderden aanbidders van Jehovah werden gedood en duizenden werden naar concentratiekampen gestuurd. Die gebeurtenissen waren door Daniël voorspeld. De koning van het noorden slaagde erin ‘het heiligdom (...) te ontwijden’ en ‘het vaste kenmerk te verwijderen’ door Jehovah’s aanbidders de vrijheid te ontnemen om zijn naam in het openbaar te loven (Dan. 11:30b, 31a). Hitler zwoer zelfs dat hij Gods aanbidders in Duitsland zou uitroeien.

14. Wie werd na de Tweede Wereldoorlog de koning van het noorden? Leg uit.

¹⁴ Na de Tweede Wereldoorlog nam de communistische regering van de Sovjet-Unie de macht over in de grote gebieden die op Duitsland waren veroverd. Zo kwam er een nieuwe koning van het noorden. Net als het totalitaire naziregime was ook de Sovjet-Unie heel vijandig tegenover iedereen die de aanbidding van de ware God belangrijker vond dan absolute gehoorzaamheid aan de staat.

15. Wat deed de koning van het noorden na de Tweede Wereldoorlog?

¹⁵ Kort na de Tweede Wereldoorlog werd Gods volk ook aangevallen door de nieuwe koning van het noorden (de Sovjet-Unie en haar bondgenoten). Onze prediking werd verboden en duizenden aanbidders van Jehovah werden verbannen. Zoals in Openbaring 12:15-17 is voorspeld, werd ‘een rivier’ van vervolging over Gods volk uitgestort. Zo heeft de koning van het noorden eigenlijk al vanaf het begin van de laatste dagen Gods volk vervolgd in een vergeefse poging hun werk te stoppen.f

16. Hoe vervulde de Sovjet-Unie Daniël 11:37-39?

¹⁶ Lees Daniël 11:37-39. Hoe liet de koning van het noorden zien dat hij ‘geen respect had voor de God van zijn voorvaders’? De Sovjet-Unie wilde religie uitbannen door de traditionele religieuze instituten hun macht te ontnemen. Om dat doel te bereiken had de Sovjetregering al in 1918 een decreet uitgevaardigd dat de basis legde voor atheïstisch onderwijs op school. Hoe gaf deze koning van het noorden ‘eer aan de god van de vestingen’? De Sovjet-Unie besteedde enorm veel geld aan de opbouw van het leger en maakte duizenden kernwapens om zijn macht te vergroten. Zowel de koning van het noorden als de koning van het zuiden had uiteindelijk genoeg vuurkracht om miljarden mensen te doden!

17. Wat is ‘het walgelijke ding dat verwoesting veroorzaakt’?

¹⁷ Bij één belangrijke onderneming hebben de koning van het noorden en de koning van het zuiden samengewerkt: ze hebben ‘het walgelijke ding dat verwoesting veroorzaakt’ opgericht (Dan. 11:31). Dat ‘walgelijke ding’ is de Verenigde Naties.

18. Waarom is de VN een ‘walgelijk ding’?

¹⁸ De VN is een ‘walgelijk ding’ omdat die organisatie beweert wereldvrede te kunnen brengen, iets dat alleen Gods Koninkrijk kan. En het walgelijke ding, de VN, ‘veroorzaakt verwoesting’: het zal een sleutelrol hebben in de vernietiging van alle valse religie. (Zie de tijdbalk ‘Rivalen in de tijd van het einde’.)

19-20. (a) Waarom is de behandelde informatie van belang? (b) Welke vraag gaan we in het volgende artikel beantwoorden?

¹⁹ De geschiedenis die we hebben behandeld, laat zien dat Daniëls profetie over de koning van het noorden en de koning van het zuiden tussen 1870 en 1991 in vervulling is gegaan. We kunnen dus het vertrouwen hebben dat de rest van de profetie ook zal uitkomen.

²⁰ In 1991 viel de Sovjet-Unie uiteen. Wie is dan nu de koning van het noorden? Die vraag wordt in het volgende artikel beantwoord.