Jonge mensen vragen . . .
Hoe zal ik er beter in slagen een gesprek te voeren?
DE JONGE Sharon is gevoelig en verlegen van aard. Zij bekende in een interview met Ontwaakt!: „Wanneer ik aan iemand word voorgesteld, weet ik niet wat ik moet zeggen. Ik wil geen verkeerde dingen zeggen waardoor de ander zich misschien opgelaten zou voelen.” Jongeren die verlegen zijn, zoals Sharon, kost het werkelijk moeite een gesprek te voeren.
Voor anderen kunnen etnische verschillen een belemmering voor een gesprek vormen. Beschouw het geval van Lucas eens, een zwarte jongere in Zuid-Afrika die deel ging uitmaken van de interraciale staf die de uitgave van dit tijdschrift in de plaatselijke talen van dat land verzorgt. „Het is voor een zwarte werkelijk een cultuurschok”, legde hij uit, „om bij blanken aan tafel te gaan zitten en een maaltijd met hen te gebruiken. Het idee dat ik hier samen zou wonen met blanken maakte mij nerveus, omdat wij verschillende achtergronden hadden. Ik vroeg me af of wat ik zei wel geaccepteerd zou worden. Het kost tijd om over dat gevoel heen te komen.”
Zelfs binnen een etnische groep wordt de communicatie soms belemmerd. Een Zuidafrikaan, Pieter genaamd, vertelde: „Ik ben op een boerderij opgegroeid en daarna verhuisde mijn familie naar de stad. Ik kon wel over het boerenleven praten, maar het stadsleven was heel anders. Ik luisterde vol ontzag naar de gesprekken van mijn vrienden en hield zelf mijn mond maar.”
Als je een probleem hebt dat op een van de bovenstaande problemen lijkt, wat kun je daar dan aan doen?
Verlegenheid overwinnen
Voel je je opgelaten in het gezelschap van anderen? Kop op, het is een veelvoorkomend symptoom van het volwassen worden. De tienerjaren zijn een tijd dat je je van jezelf bewust wordt — dat jongeren er intens gevoelig voor worden wat anderen van hen denken. Vaak vermijden zij het in het middelpunt van de belangstelling te staan en zeggen zo min mogelijk.
„Verlegenheid”, legt dr. Tony Lake in zijn boek Loneliness uit, „is een soort bescherming. Iemand die verlegen is, wordt voor het maken van fouten behoed omdat zijn verlegenheid hem ervan weerhoudt het risico te nemen dom te lijken of te klinken.” Alleen al bij de gedachte aan een gesprek deel te nemen, kan verlegen mensen het koude zweet uitbreken! Zij kunnen gewoon niet genoeg moed verzamelen om te praten. En lukt dat wel, dan komen de woorden er stuntelig uit. Degenen die luisteren, zullen misschien vragend kijken of zelfs lachen. Als dat jou overkomt, wat moet je dan doen?
„Het antwoord”, legt dr. Lake uit, „is onszelf wat tijd te gunnen en niet de denkfout te maken dat er iets fundamenteel mis met ons is. Wij moeten ons concentreren op luisteren, totdat wij eraan toe zijn een poosje te praten.” (Vergelijk Jakobus 1:19.) Deze positieve benadering heeft velen geholpen, bijvoorbeeld de verlegen Irene. „Ik luister aandachtig naar de gesprekken van anderen”, legt zij uit, „om van hen te leren. Dan zoek ik er wat over op en doe mijn best om er meer over te weten te komen. Als het onderwerp dan weer ter sprake komt, ben ik in staat erover mee te praten.”
Als je nu eens verkeerd begrepen wordt?
Soms kan je oprechte poging om een praatje te maken een negatieve reactie oproepen; wat je zegt, wordt verkeerd opgevat. Nogmaals, neem zulke voorvallen niet zo ernstig op dat je er weer door in je schulp kruipt. „Haast u niet in uw geest om geërgerd te raken, want ergernis rust in de boezem der verstandelozen”, zegt Prediker 7:9.
De bijbel vertelt over de jonge David, die lang geleden helemaal verkeerd begrepen werd. Zijn vader stuurde hem met een geschenk naar zijn oudere broers, die in het Israëlitische leger dienden. Toen David bij aankomst het gehoon van de Filistijnse reus Goliath hoorde, was hij geschokt. „Wie is die onbesneden Filistijn, dat hij de gevechtslinies van de levende God moet honen?”, vroeg hij aan de soldaten. Een van Davids broers, Elíab, hoorde dit toevallig en werd woedend. Hij vergiste zich in het motief waarmee zijn jongere broer gekomen was en zei: „Ik voor mij ken uw overmoed en de slechtheid van uw hart heel goed, want gij zijt hierheen afgekomen om de strijd te zien.” — 1 Samuël 17:26-28.
Misschien ben jij ook wel eens op die manier door anderen verkeerd begrepen. Als dat zo is, laat je er dan niet door terneerdrukken. Net zoals Davids goede motief kort daarna aan het licht kwam, zullen ook jouw oprechte pogingen om een goed gesprek te voeren uiteindelijk beloond worden. „Voortreffelijke werken”, zo verzekert de bijbel ons, worden „duidelijk openbaar” (1 Timótheüs 5:24, 25). Blijf het dus proberen.
De noodzaak van empathie
Maar hoe kun je beginnen? „De meest produktieve vorm van communicatie”, zet Larry L. Barker in zijn boek Communication uiteen, „is een wederzijds reageren met empathie. Empathie wil zeggen veel begrip hebben voor anderen, je in hun gedachten verplaatsen, hun pijn voelen en in hun vreugde delen.” Een opmerkelijk voorbeeld in het tentoonspreiden van deze hoedanigheid is Jezus Christus. Op een keer knoopte Jezus een gesprek aan met twee van zijn discipelen, die rouwden over zijn dood. De weer tot leven gewekte Jezus hield zijn ware identiteit verborgen en vroeg: „Wat zijn dit voor zaken die gij onder het voortlopen zo druk met elkaar bespreekt?” — Lukas 24:17.
De twee uitten hun verbazing dat deze „vreemdeling” niets had gehoord over de tragische gebeurtenissen die pas in Jeruzalem hadden plaatsgevonden. „Welke dingen?”, vroeg Jezus nogmaals. Er volgde een levendig gesprek en later merkte een van de discipelen op: „Brandde ons hart niet toen hij onderweg tot ons sprak, toen hij de Schriften volledig voor ons opende?” (Lukas 24:13-32) Ja, Jezus had vaak een fijn gesprek omdat hij naar anderen luisterde en empathie toonde. — Johannes 4:7-26.
Gesprekken op gang brengen
Merk op dat het bovenstaande gesprek door een eenvoudige vraag op gang kwam. Vragen zijn een uitstekende aanzet tot een gesprek. Natuurlijk is het makkelijk een vraag te bedenken over een onderwerp dat jou hevig interesseert, maar dit hoeft niet altijd tot een levendige conversatie te leiden. Bedenk dat de bijbel ons aanspoort om „ook belang te stellen in anderen en in wat zij doen” (Filippenzen 2:4, The Living Bible). Het is dus nodig dat je een vraag bedenkt die je toekomstige gesprekspartner graag zal beantwoorden. Dat vereist empathie. Je moet misschien een onderwerp kiezen dat je niet interesseert, maar het is heel goed mogelijk dat je wordt beloond met een enthousiaste reactie en met waardevolle informatie.
De auteur Les Donaldson noemt „tien eenvoudige manieren om een gesprek te beginnen”. Zeven van zijn suggesties komen neer op vragen, een vraag over iemands achtergrond, een vraag om raad, om hulp, naar een mening, om een beoordeling, vragen naar plaatselijke gewoonten of plaatselijke restaurants. Wat voor vraag het ook is, ze dient altijd in oprechtheid gesteld te worden. Je dient ook te letten op de manier waarop je luistert. (Vergelijk Lukas 8:18.) Als je je gedachten en ogen laat afdwalen, zal degene die antwoordt waarschijnlijk betwijfelen of je echt belangstelling hebt voor hetgeen hij te vertellen heeft.
De drie andere suggesties van Donaldson om een gesprek te beginnen zijn: iets zeggen over een plaatselijke gebeurtenis; een opmerking maken over iets waarvan je onder de indruk bent, zoals het landschap; of een compliment geven. „Als je naar gelegenheden zoekt om iemand een compliment te geven, zul je ze in overvloed vinden”, zegt de auteur in zijn boek Conversational Magic. Maar hij voegt er deze waarschuwing aan toe: „Mensen doorzien onoprechte complimenten en zullen waarschijnlijk niet erg lang praten met iemand die onoprecht is.”
Ongeacht de manier waarop jij mensen voor een gesprek zult gaan „strikken”, ook in dit verband wint de aanhouder meestal. Neem de aan het begin genoemde Sharon eens. Zij is nu 22 jaar en heeft opmerkelijke vorderingen gemaakt in het overwinnen van haar verlegenheid. Sinds zij twee jaar geleden werd geïnterviewd, is zij een volle-tijdbedienaar bij Jehovah’s Getuigen geworden en besteedt zij ruim duizend uur per jaar aan het bezoeken van vreemden en het beginnen van bijbelse gesprekken. Wat Lucas en Pieter betreft, zij werken nu al vele jaren samen bij de produktie van bijbelse lectuur op het bijkantoor van het Wachttorengenootschap in Zuid-Afrika, en je zou nauwelijks geloven dat zij eens problemen hadden met het voeren van een gesprek.
Geef de moed dus niet op als je het om de een of andere reden moeilijk vindt een gesprek te voeren; gun jezelf de tijd. Luister naar anderen. Studeer en lees om up to date te blijven met actuele gebeurtenissen. Door de kunst van het converseren te ontwikkelen, zul je je leven verrijken en bijdragen tot het geluk van anderen.
[Illustratie op blz. 25]
Probeer doelbewust een gesprek aan te knopen