Het hectische tempo van deze wereld

VOELT U ZICH BIJ TIJDEN OVERWELDIGD DOOR HET TEMPO VAN HET LEVEN? WORDT U ER GEFRUSTREERD EN MOE VAN, EN KUNT U HET NAUWELIJKS BIJHOUDEN? ZO JA, DAN BENT U NIET DE ENIGE.

MILJOENEN mensen, vooral in de steden, vinden dat het leven een duizelingwekkende, afmattende race is geworden. Dit is voornamelijk zo in westerse landen. Op een onlangs gehouden religieuze bijeenkomst in de Verenigde Staten vroeg een spreker zijn toehoorders om hun hand op te steken als ze zich vaak moe voelden. Onmiddellijk ging er een woud van handen omhoog.

Het boek Why Am I So Tired? zegt: „Het moderne leven is vol spanningen die men vroeger niet kende — vliegtuigen die men niet mag missen, deadlines die men moet halen, kinderen die op tijd naar de crèche gebracht en weer opgehaald moeten worden — de lijst is eindeloos.” Het is niet verwonderlijk dat moeheid wel is beschreven als de vloek van onze tijd.a

Vroeger was het leven eenvoudiger en het levenstempo langzamer. Mensen leefden vaak meer in harmonie met de cyclussen van de natuur — de dag was om te werken en de avond en nacht waren voor het gezin en om te slapen. Tegenwoordig zijn er een aantal oorzaken waardoor mensen zich in toenemende mate moe en afgemat voelen.

Plotseling: langere dagen

Eén factor kan zijn dat mensen minder slapen. En een van de belangrijker ontwikkelingen die een aanslag deden op de slaaptijd was de komst van de elektrische verlichting. Door een knop om te draaien konden de mensen de lengte van de „dag” bepalen, en al gauw begon men langer op te blijven. Velen hadden zelfs weinig keus in de kwestie omdat fabrieken dag en nacht gingen draaien en dienstverlenende bedrijven langere dagen gingen maken. Een schrijver zei: „De 24-uursmaatschappij was geboren.”

Andere technologische ontwikkelingen, zoals radio, tv en de personal computer, hebben er eveneens toe bijgedragen dat mensen van de noodzakelijke slaap worden beroofd. In veel landen zijn er 24 uur per dag tv-programma’s te bekijken. Het gebeurt vaak dat filmliefhebbers of sportfans slaperig en moe op het werk verschijnen na tot diep in de nacht gekeken te hebben. Ook homecomputers en de eindeloze vormen van amusement die ze bieden, verleiden miljoenen mensen om langer op te blijven. Natuurlijk zijn deze producten op zichzelf niet verkeerd; niettemin geven ze sommige mensen een extra motief om hun behoefte aan rust te negeren.

Het leven versnelt zich

Niet alleen zijn onze dagen langer geworden, maar het leven zelf schijnt zich sneller te bewegen — alweer door de invloed van de technologie. Het rijtuig van nog geen eeuw geleden is heel wat anders dan de snelle auto’s, kogeltreinen en straalvliegtuigen van tegenwoordig. Een moderne zakenman, wiens grootvader waarschijnlijk lopend, te paard of op de fiets naar zijn werk ging, kan zelfs tussen twee maaltijden door de Atlantische Oceaan overvliegen!

Ook het kantoor heeft een stille revolutie beleefd wat snelheid en productiviteit betreft. Schrijfmachines en conventionele post hebben plaatsgemaakt voor computers, faxapparaten en e-mail. Laptops, mobiele telefoons en piepers hebben zelfs het onderscheid tussen huis en kantoor vervaagd.

Natuurlijk kan niemand van ons het zich versnellende tempo van de wereld vertragen. Op het persoonlijke vlak kunnen we echter wel veranderingen aanbrengen die ons in staat stellen een rustiger, evenwichtiger leven te leiden. Maar laten we alvorens dit te bespreken eens een paar van de gevolgen bekijken die het huidige koortsachtige tempo voor ons persoonlijk en voor de maatschappij als geheel kan hebben.

[Voetnoot]

Wat het kost als u te veel probeert te doen

DE HEDENDAAGSE WESTERSE WERELD IS VERZOT OP SNELHEID EN GEMAK.

VAATWASSERS besparen tijd in de keuken. Wasmachines besparen tijd bij het wassen. Miljoenen mensen hoeven niet eens de deur uit voor hun boodschappen en bankzaken — ze zetten gewoon hun computer aan en maken gebruik van het internet.

Ja, de wereld is, althans voor een deel, vol met alle mogelijke tijd- en werkbesparende apparaten. Men zou dus verwachten dat de mensen een zee van tijd voor hun gezin en voor ontspanning hebben. Toch zeggen velen maar al te vaak dat ze vermoeider en gestresster zijn dan ooit tevoren. De oorzaken zijn talrijk en gecompliceerd.

Economische druk staat hoog op de ranglijst. Het Centre for Industrial Relations Research and Training in Australië onderzocht het aantal uren dat mensen in dat land op hun werk doorbrengen en kwam tot de ontdekking dat „een fors gedeelte regelmatig meer dan 49 uur per week werkt” en dat „deze toename van het aantal werkuren waarschijnlijk een aanzienlijke nadelige invloed op het gezins- en gemeenschapsleven heeft”. Veel werkende mensen geven er de voorkeur aan in de groenere, stillere buitenwijken van de steden te wonen. Dat kan betekenen dat men per week — of zelfs per dag — urenlang pendelt in overvolle treinen en bussen of op verstopte wegen. In feite verlengt dit de werkdag en verhoogt het de spanningen ervan.

Lijdt u aan achterstallige slaap?

Slaapproblemen zijn de laatste jaren zo algemeen geworden dat er in veel delen van de wereld slaapklinieken zijn geopend. Onderzoekers hebben ontdekt dat wanneer mensen geregeld onvoldoende slaap krijgen, ze achterstallige slaap opbouwen. Natuurlijk wil hun lichaam deze „schuld” betalen en moedigt dit aan door te maken dat ze zich moe voelen. Maar wegens de huidige door slaaptekort gekenmerkte leefstijl blijven veel mensen chronisch moe.

In één westers land is de slaaptijd de afgelopen eeuw met twintig procent afgenomen van gemiddeld negen uur per nacht naar zeven. Onderzoekers hebben bewijzen verzameld dat achterstallige slaap leerproblemen, geheugenstoornissen, verminderde motorische vaardigheid en een verzwakt immuunsysteem veroorzaakt. De meesten van ons hebben zelf ondervonden dat een vermoeide geest ook geneigd is fouten te maken. Helaas kunnen deze fouten ernstig en kostbaar zijn.

De hoge prijs van vermoeidheid

Vermoeidheid die het gevolg is van lange dagen en personeelsinkrimping is volgens zeggen aan het eind van de twintigste eeuw mede de oorzaak geweest van enkele van de ergste rampen. Hiertoe behoren de kernramp bij Tsjernobyl (Oekraïne), het ontploffen van het ruimteveer Challenger en de olieramp die werd veroorzaakt toen de tanker Exxon Valdez in de Prince William Sound (Alaska) op een klip liep.

De explosie bij Tsjernobyl vond plaats tijdens een speciale test in de krachtcentrale. Martin Moore-Ede zegt in zijn boek The 24-Hour Society dat de test „werd uitgevoerd onder leiding van een uitgeput team van elektrotechnici die al minstens dertien uur in de centrale waren, en waarschijnlijk nog langer omdat ze tien uur hadden moeten wachten op toestemming om te beginnen”. Hoe het ook zij, volgens een recent onderzoek is één langetermijneffect van de vrijgekomen straling dat het aantal gevallen van schildklierkanker onder Oekraïense kinderen sinds 1986 is vertienvoudigd.

Na een grondig onderzoek naar het ontploffen van het ruimteveer Challenger werd in een rapport van een presidentiële commissie verklaard dat de limiet van twintig uur overwerk door één groep contractarbeiders 480 keer overschreden was en door een andere groep 2512 keer. Het rapport zei verder dat vermoeidheid op leidinggevend niveau, veroorzaakt door „verscheidene dagen onregelmatige werkuren en onvoldoende slaap”, eveneens een belangrijke rol speelde bij het feit dat er ten onrechte toestemming werd gegeven om de shuttle te lanceren. In het rapport werd opgemerkt dat „wanneer er buitensporig veel wordt overgewerkt, de efficiency van de werkers afneemt en de kans op menselijke fouten toeneemt”.

Volgens vakbondsfunctionarissen was inkrimping van de bemanning, naar verluidt om de bedrijfskosten te reduceren, er de oorzaak van dat de zeelieden op de Exxon Valdez langer moesten werken en extra taken te verrichten hadden. In een rapport over de ramp wordt verklaard dat de derde stuurman, die het bevel voerde over het schip toen het even na middernacht aan de grond liep, sinds de vroege ochtend op was. Bijna 42 miljoen liter olie — de grootste olieramp in de geschiedenis van de VS — veroorzaakte een afschuwelijke schade aan de stranden en het dierenleven, en de opruimingswerkzaamheden kostten ruim $2 miljard.

De subtielere kosten van vermoeidheid

Volgens een schatting kosten vermoeidheid en uitputting de wereld minstens $377 miljard per jaar! Maar geen enkel geldbedrag weegt op tegen de kosten aan menselijke levens en gezondheid, die er maar al te vaak eveneens mee gemoeid zijn. Neem bijvoorbeeld verkeersongelukken. Volgens een kliniek voor slaapstoornissen in het Australische Sydney is tussen de twintig en dertig procent van de verkeersongelukken in dat land te wijten aan in slaap vallen achter het stuur. Men schat dat in de Verenigde Staten jaarlijks minstens 100.000 verkeersongelukken mede worden veroorzaakt door slaperigheid.

Toch zijn dat wellicht nog niet alle gevolgen van vermoeidheid. Een verkeersslachtoffer dat in vliegende vaart naar het ziekenhuis wordt gereden om geopereerd te worden, hoopt dat zijn arts goed uitgeslapen is. Maar het kan zijn dat de arts wegens een druk schema en lange werkdagen allesbehalve wakker is! Uit een rapport van het Institute of Health and Welfare in Australië bleek dat zo’n 10 procent van de artsen meer dan 65 uur per week werkte, 17 procent van alle specialisten dat aantal uren nog overschreed en 5 procent van de beginnende artsen ruim 80 uur per week werkte!

„Machines worden beschermd door gebruiksaanwijzingen, waarschuwingsbordjes en opleidingscursussen”, zegt Martin Moore-Ede. „Mensen komen op deze wereld zonder die bescherming. . . . De onthutsende waarheid is dat we veel minder over de ontwerpspecificaties van het menselijk wezen weten dan over de hardware en software waar hij of zij mee werkt.”

Ons lichaam heeft geen rode knipperlichten en alarmbellen die ons zeggen dat we moeten stoppen of het kalmer aan moeten doen. Toch geeft het ons wel degelijk waarschuwingssignalen. Daartoe behoren chronische moeheid, stemmingsveranderingen, depressiviteit en vatbaarheid voor vaak voorkomende virussen. Als u deze symptomen hebt — er uiteraard van uitgaande dat u geen onderliggend lichamelijk of ander gezondheidsprobleem hebt — dan is het wellicht tijd om uw leefstijl nog eens onder de loep te nemen.

De sociale kosten van een te druk leven

De gestresste, door slaaptekort gekenmerkte leefstijl gaat ook ten koste van menselijke betrekkingen. Neem bijvoorbeeld het geval van John en Maria,a een pasgetrouwd stel. Ze wilden wat de meeste pasgehuwden graag willen — een comfortabel huis en financiële zekerheid. Dus gingen ze allebei fulltime werken. Maar door ploegendienst konden ze niet vaak samen zijn. Al gauw begon hun relatie eronder te lijden. Ze negeerden de symptomen echter en gingen koppig door met hun veeleisende schema, totdat hun nog zo kersverse huwelijk strandde.

„Uit onderzoeken blijkt dat het echtscheidingscijfer voor gezinnen waar in ploegendienst wordt gewerkt, zestig procent hoger ligt dan voor mensen die een gewone baan overdag hebben”, zegt het boek The 24-Hour Society. Maar of ze nu in ploegendienst werken of niet, veel echtparen proberen hun leven zo vol te proppen dat ze in feite hun huwelijk dooddrukken. Bij anderen kunnen stress en vermoeidheid er mede de oorzaak van zijn dat ze in een cyclus van drugs, alcohol en verkeerde eetgewoonten terechtkomen — factoren die niet alleen de vermoeidheid verergeren maar tot veel andere problemen kunnen leiden, zelfs tot kindermishandeling.

Om ouders te helpen een veeleisend schema vol te houden, komen er steeds meer kinderopvangcentra, waarvan sommige zelfs 24-uursservice bieden. Voor veel kinderen is de tv echter hun feitelijke babysitter. Het spreekt vanzelf dat, willen kinderen tot betrouwbare, emotioneel goed aangepaste volwassenen opgroeien, ze heel veel kwaliteitstijd van hun ouders moeten krijgen. Ouders die te moe zijn voor hun kinderen omdat ze een onredelijk hoge levensstandaard proberen te handhaven, doen er daarom verstandig aan de kosten te berekenen — voor hun kinderen en voor henzelf.

In de hedendaagse snel bewegende technologische samenleving zijn ook de ouderen vaak het slachtoffer. Door het hoge tempo van de veranderingen en de constante stroom van nieuwigheidjes op de markt gaan veel ouderen zich verward, onzeker, bang of zelfs afgedankt voelen. Wat houdt de toekomst dus voor hen in?

Zijn we allemaal — jong en oud — volkomen overgeleverd aan een wereld die vastbesloten schijnt te zijn steeds sneller te gaan? Of kunnen we iets doen wat ons helpt het vol te houden en de kwaliteit van ons leven te verbeteren? Gelukkig wel, zoals we in het volgende artikel zullen zien.

[Voetnoot]

[Illustraties op blz. 6]

Vermoeidheid kan mede de oorzaak zijn geweest van de kernramp in Tsjernobyl, de ontploffing van het ruimteveer „Challenger” en de olieramp met de „Exxon Valdez”

[Verantwoording]

Courtesy U.S. Department of Energy’s International Nuclear Safety Program

NASA photo

[Illustraties op blz. 7]

Het hectische levenstempo kan tot spanningen in het huwelijk leiden

[Illustratie op blz. 8]

In hun pogingen om het vol te houden gaan sommigen te veel drinken

Met vreugde volharden in een hectische wereld

DE MEESTE MENSEN WETEN ONDANKS DE SPANNINGEN VAN HET LEVEN TE VOLHARDEN, MAAR WEINIGEN DOEN DAT MET VREUGDE. DAAR IS EEN SPECIAAL SOORT WIJSHEID VOOR NODIG.

HET boek The 24-Hour Society erkent dit en zegt: „We moeten de wijsheid ontwikkelen om de menselijke aard en behoeften te beschermen in de technologische wereld die we hebben geschapen.”

Gelukkig is er volop praktische wijsheid voorhanden in het meest verspreide boek ter wereld — Gods Woord, de bijbel. Omdat de bijbel is geïnspireerd door Degene die de menselijke aard en behoeften volmaakt begrijpt, staan er beproefde beginselen in. Het toepassen van deze beginselen kan u helpen meer controle over uw leven te krijgen, en dat zal u althans een mate van vreugde schenken terwijl u in deze hectische wereld volhardt. — Jesaja 48:18; 2 Timotheüs 3:16.

Deze beginselen bestrijken drie hoofdterreinen. Ten eerste geven ze aan waar u op een verstandige manier op kunt besnoeien. Ten tweede kunnen ze u helpen verstandige prioriteiten te stellen. Ten derde bieden ze een geestelijke kijk op het leven die verre superieur is aan een zuiver wereldlijke zienswijze. Laten we nu deze drie terreinen eens bekijken.

Houd het leven eenvoudig en overzichtelijk

Stel dat u een paar dagen gaat kamperen. U wilt van alle gemakken voorzien zijn, dus u neemt een grote tent mee met alle denkbare toebehoren. U neemt behalve voedsel ook een aanhangwagen mee vol meubels, kookgerei, een vriezer, een draagbare generator, lampen, een tv en nog veel meer. Maar u bent uren bezig met het opzetten en installeren van dat alles! En dan, aan het einde van uw korte vakantie, kost het u evenveel tijd om het weer in te pakken — om er nog maar niet over te spreken dat u thuis alles weer moet opbergen. Terugkijkend realiseert u zich dat u niet genoeg tijd hebt gehad om van het kamperen te genieten! U vraagt u af of het alle moeite wel waard was.

Voor miljoenen mensen in deze tijd is het leven zelf een beetje als dat kampeerreisje. Ze besteden buitensporig veel tijd aan het aanschaffen en onderhouden van een oneindig aantal materiële dingen waarvan deze wereld ons wil laten geloven dat we ze nodig hebben om gelukkig te zijn. In tegenstelling daarmee zei Jezus Christus: „Ook al heeft iemand overvloed, zijn leven spruit niet voort uit de dingen die hij bezit” (Lukas 12:15). Nee, de kwaliteit van het leven wordt niet beoordeeld in termen van materiële rijkdom. In feite verergert rijkdom vaak de spanningen en zorgen van het leven. „De overvloed die de rijke toebehoort, staat hem niet toe te slapen”, zegt Prediker 5:12.

Kijk dus eens goed naar elk van uw bezittingen en vraag u af: ’Heb ik dit echt nodig of kan ik het missen? Verhoogt het de kwaliteit van mijn leven of steelt het kostbare tijd?’ In de inleiding van het boek Why Am I So Tired?, door Leonie McMahon, wordt opgemerkt: „Het uitvinden van verschillende apparaten, bedoeld om huishoudelijk werk minder geestdodend te maken, heeft tot gevolg gehad dat de huisvrouw een baan buitenshuis moet nemen om ze aan te schaffen en hun onderhoud te betalen.”

Wanneer u uw leven vereenvoudigt, maakt u meer tijd voor uw gezin, uw vrienden en uzelf. Die tijd is essentieel voor uw geluk. Wees niet als de mensen die te laat in hun leven ontdekken dat vrienden en het gezin veel belangrijker — en interessanter — zijn dan geld en dingen. Alleen mensen kunnen u liefhebben. Hoewel bankrekeningen, effectenportefeuilles, computers, tv-toestellen en andere apparaten wellicht een plaats hebben in ons leven, vormen ze het omhulsel, niet de kern ervan. Zij die deze dingen op de eerste plaats stellen, maken hun leven goedkoop en worden uiteindelijk ontevreden of zelfs verbitterd. — 1 Timotheüs 6:6-10.

Deel uw tijd goed in en stel prioriteiten

In sommige opzichten is het indelen van tijd als het opstellen van een budget. Als u teveel probeert te doen in de beperkte uren die u beschikbaar hebt, leeft u wat tijd betreft boven uw stand. Zo’n leefstijl leidt onvermijdelijk tot frustratie, stress en vermoeidheid. Leer daarom prioriteiten te stellen.

Bepaal eerst wat de belangrijker dingen zijn, en geef die voldoende tijd. Voor christenen hebben geestelijke bezigheden altijd de hoogste prioriteit (Mattheüs 6:31-34). Als belangrijke zaken overhaast of oppervlakkig worden afgehandeld, heeft dat vaak ernstige problemen tot gevolg. Daarom moet u misschien alles uitziften wat tijd kost maar weinig oplevert.

Houd bij het stellen van prioriteiten rekening met uw behoefte om af en toe alleen te zijn — tijd te hebben om constructief te mediteren en uzelf weer op te laden. „Zinvolle afzondering”, zegt het blad Psychology Today, is „een noodzakelijk tonicum in de huidige supersnelle wereld. . . . Afzondering is de brandstof voor het leven.” Mensen die het te druk hebben om te mediteren kunnen oppervlakkig worden in hun houding ten opzichte van het leven.

Bescheidenheid en geestelijke gezindheid

Bescheidenheid en geestelijke gezindheid zijn twee van de beste eigenschappen die u maar kunt hebben om een gelukkig, evenwichtig leven te leiden. Bescheiden zijn is belangrijk omdat het u helpt geen onrealistische hoeveelheid werk en verantwoordelijkheden op u te nemen. Als u bescheiden bent, weet u wanneer u nee moet zeggen tegen overwerk of andere bezigheden waardoor iets belangrijkers in het gedrang zou komen. Bescheiden mensen zijn niet afgunstig op wat anderen hebben en doen; daarom zijn ze vaak tevredener. Ware bescheidenheid is op haar beurt een facet van geestelijke gezindheid, nog een belangrijke sleutel om meer controle over ons leven te krijgen. — Micha 6:8; 1 Johannes 2:15-17.

Geestelijke gezindheid, gebaseerd op nauwkeurige kennis van de bijbel, maakt u tot een opmerkzamer en scherpzinniger mens — iemand die zich niet laat bedriegen door goedkope, wereldlijke opvattingen van succes. U neemt de wijze raad uit 1 Korinthiërs 7:31 ter harte: „[Laten] zij die van de wereld gebruik maken, [zijn] als zij die er niet ten volle gebruik van maken; want het toneel van deze wereld is bezig te veranderen.” Christenen ’maken gebruik van de wereld’ wanneer ze in materieel opzicht voor zichzelf en hun gezin zorgen, maar ze laten zich niet door deze wereld opslokken. Ze weten dat de wereld geen ware zekerheid biedt, dat ze binnenkort volledig vernietigd zal worden en dat werkelijk succes — zekerheid en eeuwig leven op een paradijsaarde — afhankelijk is van iemands positie voor het aangezicht van God (Psalm 1:1-3; 37:11, 29). Sla dus acht op Jezus’ vermaning en investeer verstandig door „schatten in de hemel [te vergaren], waar noch mot noch roest ze verteren en waar dieven niet inbreken en stelen”. — Mattheüs 6:20.

Maak u niet bezorgd en vind ware vrede

Naarmate het huidige stelsel zijn einde nadert, zullen de stress en de aanslagen op uw tijd ongetwijfeld toenemen. Het is daarom heel belangrijk dat u probeert de bijbelse raad toe te passen: „Weest over niets bezorgd, maar laat in alles door gebed en smeking te zamen met dankzegging uw smeekbeden bij God bekend worden; en de vrede van God, die alle gedachte te boven gaat, zal uw hart en uw geestelijke vermogens behoeden door bemiddeling van Christus Jezus.” Die vrede ligt buiten het bereik van iemand die een zuiver wereldlijke instelling heeft en niet de waarde van het gebed inziet. — Filippenzen 4:6, 7.

Maar Jehovah zal meer doen dan u innerlijke vrede geven. Hij zal u helpen elke dag uw lading verantwoordelijkheid te dragen als u „al uw bezorgdheid op hem werpt” (1 Petrus 5:7; Psalm 68:19). Het is daarom verstandig elke dag naar God te luisteren door een gedeelte uit zijn Woord te lezen. Wie zou u betere raad kunnen geven dan uw Schepper? (Psalm 119:99, 100, 105) Ja, uit ervaring is gebleken dat zij die God op de eerste plaats in hun leven stellen, buitengewoon geholpen worden om met vreugde te volharden in deze hectische wereld. — Spreuken 1:33; 3:5, 6.

[Inzet op blz. 11]

Stel prioriteiten, zoals uw behoefte aan alleenzijn en uw geestelijke gezindheid

[Illustratie op blz. 9]

Kunt u uw leven eenvoudiger en overzichtelijker maken?

[Illustratie op blz. 10]

Geeft u prioriteit aan dingen of aan mensen?