Het hoofd bieden aan een uitbarsting van toorn

MET gierende remmen mindert de ondergrondse vaart bij nadering van het station. Er vindt een korte woordenwisseling plaats tussen twee mannelijke passagiers. Een andere man, van buitenlandse afkomst, komt tussenbeide met de woorden: „Hou toch je kop.” Een van de ruziemakers antwoordt vinnig: „Ga naar je eigen land terug.” Het antwoord van de 21-jarige buitenlander bevat een dreigement: „Moet ik maken dat je ophoudt?” Woedend nu, roept de man terug: „Kom maar op — sukkel.” Het zijn zijn laatste woorden, want de vreemdeling trekt een revolver en vuurt voor de van afgrijzen vervulde ogen van tientallen treinpassagiers vier kogels in zijn lichaam. De man is op slag dood. „Nu zùl je je kop houden”, zegt de jonge man, terwijl hij uit de trein stapt en wordt gearresteerd.

Dit incident laat één manier zien waarop mensen reageren als men hen boos maakt. Maar wat een tragische gevolgen voor beide mannen!

Het is ongetwijfeld wel eens voorgekomen dat u bijtende opmerkingen hebt moeten incasseren, misschien zelfs wel een scheldtirade die in een uitbarsting van woede werd geuit. Hoe reageerde u? Hoe kan men in zo’n situatie het beste handelen? Door „met gelijke munt te betalen”? Er zijn mensen die er net zo over denken als in een redactioneel artikel werd gezegd: „Waarom het goed is om goed nijdig te worden.”

Een waar gebeurd verhaal van een vorst uit de oudheid vertelt ons van een andere manier waarop men aan dergelijke uitbarstingen het hoofd kan bieden. Maar wij zouden ons al dadelijk kunnen afvragen of zo’n aanpak in deze eeuw van geweld wel praktisch is.

Koning David van Israël en zijn gevolg moesten vluchten voor hun leven omdat Davids zoon zich zojuist wederrechtelijk de troon had toegeëigend. Op hun vlucht kwamen zij plotseling tegenover Simeï, een nakomeling van koning Saul, te staan. Simeï schreeuwde:

„Ga weg, ga weg, gij met bloedschuld beladen man en nietswaardige man! Jehovah heeft alle bloedschuld met betrekking tot het huis van Saul, in wiens plaats gij hebt geregeerd, op u doen terugvallen; en Jehovah geeft het koningschap in de hand van uw zoon Absalom. En daar zijt gij nu in uw rampspoed, omdat gij een met bloedschuld beladen man zijt!” — 2 Sam. 16:7, 8.

Wat een van haat vervulde uitbarsting! En nog wel in het gezicht van de koning zelf! Hoe zou David het hoofd bieden aan deze strijdlustige woorden? Zijn militaire bevelhebber smeekte: ’Laat mij naar de overkant gaan en zijn hoofd afhakken.’

Hoe zou u gereageerd hebben? Bedenk dat de man David in deze omstandigheid tot het uiterste werd gedreven. Het hart van zijn volk was hem zo pas ontstolen. Zijn zoon was een verrader geworden. Zijn raadgevers hadden hem in de steek gelaten. Hij had zijn koninkrijk verloren en nu werd hij bespot en vervloekt! Een „nietswaardige man” („man van Belial” [Authorized Version] — een uitdrukking die ten slotte op de Duivel werd toegepast), was de ergste belediging die men iemand kon toeslingeren, want de uitdrukking had betrekking op iemand van het laagste allooi. Davids antwoord luidde echter alleen maar:

„Laat hem aldus kwaad afsmeken, want Jehovah zelf heeft tot hem gezegd: ’Smeek kwaad af over David!’ Wie zou er dan zeggen: ’Waarom hebt gij aldus gedaan?’ . . . Laat hem met rust . . . Misschien zal Jehovah met zijn oog zien en zal Jehovah mij werkelijk het goede vergelden in plaats van zijn vervloeking deze dag.” — 2 Sam. 16:10-12.

David weigerde met een uitbarsting van woorden te reageren, maar gaf een zachtaardig antwoord. De gevolgen? Ten eerste werd er geen bloed vergoten. En toen David tot zijn koningschap werd hersteld, wie behoorde toen tot de eersten die hem begroetten om zijn verontschuldigingen aan te bieden en om vergeving te smeken? Juist. Simeï. — 2 Sam. 19:16-23.

’Maar dat was meer dan 3000 jaar geleden’, zullen sommigen betogen. ’We leven nu in een andere tijd. Je moet agressief zijn want anders lopen de mensen over je. Zacht antwoorden lijkt wel mooi, maar het zal je vandaag de dag niet baten.’

Dit is echter niet wat mensen met kennis van zaken zeggen. Merk de volgende raad op:

„Als zelfzuchtige mensen misbruik van u trachten te maken, schrap hen dan van uw lijst, maar probeer het hen niet betaald te zetten. Als u tracht het hen betaald te zetten, zult u uzelf meer schaden dan u de ander schaadt.” — Bulletin in een politiebureau in Milwaukee, in de Amerikaanse staat Wisconsin [Wij cursiveren.]

„De uitdrukking ’Ik dacht dat ik zou barsten van woede’, heeft een ernstige letterlijke betekenis, aldus [een] psychiater [die] van mening is dat ’boosheid’ in vele gevallen, vooral onder jongere mensen, wel eens als de doodsoorzaak vermeld zou kunnen worden.” — Family Health. [Wij cursiveren.]

„Cardiologen weten reeds jarenlang dat toorn een van de dodelijkste van alle emoties is. Hartaanvallen en beroerten zijn dikwijls voorafgegaan door een episode van hevige emotionele spanning.” — New York Sunday News. [Wij cursiveren.]

De handelwijze die door David werd gevolgd, wordt dus als praktisch erkend. Maar hoe kunt u deze volgen? Het is gemakkelijk om over een ’zacht antwoord’ te spreken als niets u irriteert en alles rustig is. Wat kan er echter worden gedaan als er een confrontatie plaatsvindt? — Spr. 15:1.

Door te zeggen „Jehovah zelf heeft tot hem gezegd: ’Smeek kwaad af’”, erkende David dat hij gezondigd had en een dergelijke kastijding verdiende. Hij was echter niet schuldig aan Simeï’s valse beschuldiging (bloedschuld in verband met het huis van Saul), want David had alles gedaan om het te vermijden Saul te doden (1 Sam. 24:1-7; 26:7-11). Niettemin had David een zonde begaan waardoor bloedschuld op hem rustte en was hij zich bewust van zijn eigen schuld voor het aangezicht van God (2 Sam. 12:10, 11). Eén bijbelcommentator stelde het aldus: „Iemand met een nederige, zachtaardige geest zal verwijten in terechtwijzingen veranderen en er daardoor wel bij varen, in plaats van erdoor geprikkeld te worden.”

Nederigheid en ons ervan bewust zijn dat er misschien wel een greintje waarheid schuilt in wat onze tegenstander wellicht zegt, gepaard aan een oprecht besef van onze eigen tekortkomingen, kan ons kalm doen blijven. Als de beschuldiging volkomen ongegrond is — zoals die van Simeï — bedenk dan dat de wijze waarop God ons beziet verre superieur is aan de bekrompen meningen van anderen.

Wegens onze onvolmaaktheid zijn er keren dat iemands opmerkingen ons misschien boos maken. Wanhoop echter niet. Zelfs onder eerste-eeuwse christelijke opzieners ontstond „een scherpe uitbarsting van toorn”. Maar in plaats van wrevel te koesteren, losten zij het probleem op door passende stappen te ondernemen (Hand. 15:36-39). Ook u kunt dit doen. Soms kunt u baat vinden bij lichamelijke bezigheid. Maar doe niet zoals één schrijver aanraadde: „Breek potloden, ga naar het toilet en smijt met alle deuren.” Maak liever een wandeling, ga een balletje trappen of in de tuin werken. — Jak. 3:2.

Davids raad in Psalm 37:8 luidt: „Laat af van toorn en laat de woede varen; betoon u niet verhit, enkel om kwaad te doen.” Zijn er thans mensen die ernaar streven deze goede raad op te volgen? De ervaring van een man op de Fidji-eilanden — iemand die zich er heftig tegen verzette dat zijn vrouw met Jehovah’s Getuigen de bijbel bestudeerde geeft een bevestigend antwoord. Hij deed alles, van zijn vrouw slaan en haar de straat opgooien tot het verstoren van een grote bijeenkomst van de Getuigen. Uit nieuwsgierigheid besloot hij ten slotte een van hun plaatselijke vergaderingen bij te wonen. Hij zei:

„Ik was doodsbang voor de wijze waarop de Getuigen me zouden ontvangen nadat ik hen zo schandelijk behandeld had. Dit trof me: Deze mensen waren vriendelijk tegen me zonder wrok. . . . de broeder die ik het slechtst van allen had behandeld, bood me [een persoonlijke bijbelstudie] aan, die ik aanvaardde. Nu begrijp ik hoe groot Jehovah’s vergeving is voor de slechte manier waarop ik zijn volk en mijn vrouw behandeld heb.”

Nu kweekt deze man, als een van Jehovah’s Getuigen, de vrucht van Gods geest aan, waaronder vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, zachtaardigheid en zelfbeheersing (Gal. 5:22, 23). Waarlijk, het ontwikkelen van deze hoedanigheden is de beste manier om aan uitbarstingen van toorn het hoofd te bieden.