Ontspanning die werkelijk verkwikt

„WIJ aanbidden de goden met vrolijkheid, met feesten, gezang en spelen, maar jullie [christenen] aanbidden een gekruisigde man die niet behaagd kan worden door degenen die al dit genot smaken, iemand die vreugde verafschuwt en genoegens veroordeelt.” Aldus sprak een vijand van het christendom in de tweede eeuw.a Maar wat had hij het mis! Deze vroege discipelen vonden wel degelijk werkelijke vreugde in het leven.

Over hun leider, Jezus Christus, de zoon van „de gelukkige God”, wordt gezegd dat hij „verrukt” was en hij wordt „de gelukkige . . . Machthebber” genoemd die, toen hij zich op aarde bevond, bad dat zijn volgelingen „[zijn] vreugde ten volle in zich [zouden] mogen hebben”. — 1 Tim. 1:11; 6:15; Luk. 10:21; Joh. 17:13.

Hun vreugde was niet gebaseerd op de tijdelijke vrolijkheid van een feest of een spel. Zij kenden de oude spreuk (Sp 14:13) maar al te goed: „Zelfs onder het lachen kan het hart smart hebben; en in droefheid eindigt verheuging.” Zij vonden hun grootste genot in het navolgen van de beginselen van het christendom. Deze vreugde bereikte hun hart. Zij verheugden zich nu in een kostbare verhouding tot de Almachtige God en het gezelschap van hun medechristenen. Zij hadden eveneens de hartverwarmende ervaring anderen te helpen de waarheid te leren kennen en kinderen te kunnen grootbrengen die een bron van verrukking voor hen zouden vormen.

GELEGENHEDEN VOOR „VRIJE TIJD”

Het zich kwijten van hun schriftuurlijke verantwoordelijkheden en het delen van de christelijke boodschap met anderen zou, hoewel uiterst belangrijk, niet al hun tijd in beslag nemen. Hun Meester toonde door zijn eigen voorbeeld dat het passend was om ook buiten de uren dat zij sliepen, wat tijd te nemen voor rust en verkwikking. Na een hele dag getuigenis te hebben gegeven, zei Jezus tot zijn discipelen: „’Komt, gij alleen, naar een eenzame plaats en rust wat uit.’ Want er waren er velen die kwamen en gingen, en zij hadden zelfs geen vrije tijd om een maaltijd te nuttigen.” — Mark. 6:31, herziene Engelse uitgave van 1971.

Hetzelfde Griekse woord voor ’uitrusten’ (het medium van het werkwoord) wordt in Filémon 20 weergegeven met ’verkwikken’ (de actieve vorm van het werkwoord). „Vrije tijd” kan dus gebruikt worden om te zorgen voor een verandering in het tempo van de dagelijkse routine of om verkwikking te zoeken ten einde met het normale werk door te kunnen gaan. Hoewel deze vroege christenen voornamelijk actief en ijverig waren in het verkondigen van de Koninkrijksboodschap, vonden zij zo nu en dan tijd voor een verandering van tempo die werkelijk verkwikkend was.

Ongetwijfeld gingen zij bij elkaar op bezoek en nuttigden zij maaltijden met elkaar. Bovendien waren er verscheidene vormen van passende ontspanning waaraan deze discipelen of hun kinderen wellicht hebben deelgenomen. Er wordt in voorchristelijke tijden over jonge mannen en anderen gesproken die muziekinstrumenten bespeelden (1 Sam. 16:18; 1 Kon. 1:40; Klaagl. 5:14; vergelijk Lukas 15:25). Er wordt verwezen naar kinderen die speelden en dansten (Matth. 11:16, 17). In tegenstelling tot de „lichamelijke oefening” die destijds bestond en die „nuttig [was] voor weinig”, was godvruchtige toewijding die in daden tot uitdrukking werd gebracht, „nuttig voor alle dingen, daar ze een belofte inhoudt voor het tegenwoordige en het toekomende leven”. Wat christenen ook deden, het werd in evenwicht gehouden en weerspiegelde niet de wilde losbandigheid van degenen die geen christenen waren. Het overschaduwde nooit hun „godvruchtige toewijding”, de werkelijke bron van hun vreugde. — 1 Tim. 4:8.

WAT SOMMIGE GEZINNEN NU DOEN

In deze tijd worden christelijke gezinnen ook verkwikt doordat zij tijd met elkaar doorbrengen. Zij vinden werkelijke vreugde en kameraadschap in het verrichten van gezamenlijke activiteiten — in de eerste plaats het bekendmaken van Gods koninkrijk aan anderen. Toch zijn er ook andere dingen die zij gezamenlijk doen, zoals het meedoen aan verscheidene vormen van ontspanning. Wat voor soorten? Een vader die met succes een groot gezin heeft grootgebracht, sprak over een verscheidenheid van opbouwende activiteiten en voegde er vervolgens aan toe: „De meest succesvolle vormen van ontspanning schijnen die te zijn welke het kind energie kosten en die een uitdaging vormen.”

Een christelijke vader van vier tieners woonde in een gebied dat klaarblijkelijk geen gelegenheden voor ontspanning bood. Hem werd gevraagd of hij het een probleem vond zinvolle ontspanning voor zijn gezin te vinden. Hij antwoordde: „Het is nooit moeilijk geweest voor ontspanning te zorgen. De enige hindernis die men moet overwinnen, is er gelegenheden voor te ontdekken en tevreden te zijn met wat men heeft. Genieten van eenvoudige dingen, zoals zwemmen, een trektocht maken, gasten onthalen en dergelijke, schijnt het meest bevredigend te zijn. Wij hebben geleerd dat wij verkwikking kunnen ontvangen zonder over dure ontspanningsfaciliteiten of een overdadige uitrusting te beschikken, maar veeleer door gebruik te maken van wat voor iedereen voorhanden is.”

Velen ontdekken dat er zich tijdens het deelnemen aan het werk dat erin bestaat bijbelkennis met anderen te delen, gelegenheden voor ontspanning voordoen. Deze vader van vier kinderen schreef:

„Veel van onze ontspanningsactiviteiten houden verband met onze theocratische activiteiten en zolang wij hierin volharden, vloeit veel ontspanning er als een bijprodukt uit voort. Het getuigenisgeven in ons plattelandsgebied verschaft dikwijls de gelegenheid voor een picknick. Bij veel gelegenheden hebben wij een dag van getuigenisgeven besloten door ons ergens in het bos of op een kampeerterrein te vermaken.”

Het spreekt vanzelf dat de omstandigheden van ieder gezin verschillen. Ongetwijfeld bestaat er een verscheidenheid van dingen die mensen als gezin ontspannend vinden. Toch zei een andere vader van vier kinderen: „Het is niet de soort van ontspanning die de jeugd tevreden en gelukkig houdt, maar de sfeer en de omgang die ermee gepaard gaan. Het is de band met de gezinsleden die maakt dat er een prettige tijd wordt doorgebracht.” Een andere christen voegde eraan toe: „Het punt wat het [de ontspanning] allemaal zo bijzonder maakte, was dat wij het als gezin deden.”

DE WAARDE VAN OUDERLIJKE BELANGSTELLING

Ouders zouden zich dus ervan bewust moeten zijn dat hun kinderen behoefte hebben aan wat zinvolle bezigheden om daar een gedeelte van hun vrije tijd mee te vullen. Een moeder, wier echtgenoot geen gelovige was, zei: „Je moet thuis een sfeer scheppen waaruit de kinderen niet weg willen, en wanneer ze tijdelijk weggaan, zullen ze terug willen komen.” Een vader en moeder die succesvol waren in het grootbrengen van hun kinderen werd gevraagd wat hun „geheim” was. Zij antwoordden: „Wij probeerden altijd het leven bij ons thuis interessanter te maken dan bij de leeftijdgenootjes van de kinderen.”

Om het leven thuis „interessanter” voor hun kinderen te maken, is er een van harte gemeende belangstelling van de zijde van de ouders vereist. Een moeder zei nadrukkelijk: „Peuters nalopen, oefent en stimuleert het lichaam, maar tieners stimuleren en oefenen de geest.” Ja, van de zijde van de ouders is een belangstellend hart, gepaard met geestelijke inspanning, nodig.

Zich op die wijze inspannen, is gemakkelijker gezegd dan gedaan. „Als ouders van zeven kinderen bemerkten wij dat het heel wat inspanning kostte hen te voeden en van kleding en onderdak te voorzien”, schreef een vader. En hij voegde eraan toe: „Daarom hadden wij niet veel ontspanning, hoewel wij toch altijd wel wat tijd voor ontspanning opzij zetten.” Dikwijls is er slechts één ouder in huis die de gehele lading verantwoordelijkheid moet dragen.

Het is te begrijpen dat het na een dag van hard werken moeilijk is om wanneer men thuis is gekomen, erover te gaan denken hoe men in wat ontspanning voor het gezin kan voorzien. Ouders die erin slagen zich van al hun schriftuurlijke verantwoordelijkheden te kwijten en toch nog voor wat zinvolle ontspanning voor hun gezin te zorgen, zijn beslist te prijzen! Hoe moeilijk het ook is, één moeder, wier zeven kinderen allen opgedragen christenen werden, zei: „De vreugden overtreffen alle offers en het harde werk.”

Reageren kinderen er gunstig op? Een vader werd met de uitdaging geconfronteerd drie tienerdochters zonder de hulp van een echtgenote groot te brengen. Alle drie de meisjes werden toegewijde christenen. Later zei een van de dochters:

„Wij deden dingen gezamenlijk. Wanneer wij ons soms geen ontspanning konden veroorloven, gingen wij gewoon wandelen, soms blokken achtereen door de straten van de stad. Paps was niet bang ons te laten weten dat hij ook maar een mens was. Als wij nergens heen konden en het regende, zei hij: ’Laten we buiten in de regen gaan wandelen.’ En wij gingen dan gewoon buiten in de regen wandelen; wij konden nergens naar toe, maar het was zo fijn om gewoon maar met hem samen te zijn. Hij nam er de tijd voor met ons samen te zijn.”

Beslist niet iedereen beschouwt wandelen in de regen als ontspanning, maar het punt waar het om gaat, is dat het er niet zoveel toe doet wat er wordt gedaan, maar dat er iets als gezin wordt gedaan om te voorzien in een „verandering van tempo” ten einde werkelijke verkwikking te schenken.

EEN GEESTELIJK „GEZIN”

Degenen die christenen worden, genieten voortreffelijke omgang binnen een ander gezin, de christelijke gemeente, die beslist vergeleken kan worden met een gezin, compleet met ’broers, zusters, moeders, vaders en kinderen’ (Mark. 10:28-30). Om deze reden zou het alleen maar natuurlijk schijnen dat leden van de gemeente niet alleen gezamenlijk aan groepsgetuigenis deelnemen, maar ook verder nog tijd doorbrengen in opbouwende omgang met elkaar.

Zulke gezellige bijeenkomsten kunnen verkwikkend zijn en eveneens tot de warme sfeer in de gemeente bijdragen. Aan een christelijke jongere werd gevraagd wat de fijnste bijeenkomst was die zij zich herinnerde te hebben bijgewoond. Zonder te aarzelen antwoordde zij:

„Het was toen een paar gezinnen van de gemeente, ouders en kinderen, bij elkaar kwamen. Na een hapje gegeten te hebben, niets uitgebreids, gingen wij allemaal in een kring zitten praten. Een van de broeders begon enkelen van ons te vragen hoe wij Jehovah’s Getuigen waren geworden of een ervaring uit ons predikingswerk te vertellen. Al gauw vertelden verschillenden hun verhaal, hoe zij een christen waren geworden en welke problemen zij hadden overwonnen. Niemand domineerde het gesprek, maar velen namen eraan deel. Wij werden allemaal door de ervaringen aangemoedigd. Het was een onvergetelijke tijd.”

Door het toepassen van bijbelse beginselen, en wanneer ouderlingen, dienaren in de bediening of andere rijpe personen die aanwezig zijn, hun invloed ten goede aanwenden, zal zo’n gelegenheid een bron van werkelijke verkwikking zijn en niet een gelegenheid die bij velen een nare smaak in de mond achterlaat omdat het gedrag ontaardde. Wij dienen nooit te vergeten dat onze voornaamste opdracht is getuigen te zijn van Jehovah’s naam en koninkrijk. Zelfs in de ontspannen sfeer van een christelijke gezellige bijeenkomst dient ons gedrag tot eer van onze Heilige Vader te zijn. Het is zoals een christelijke schrijver uit de tweede eeuw zei: „Nergens is een christen ooit geen christen.” — Jes. 5:12; 43:10-12; 1 Kor. 10:31.

DE BETREKKELIJKE WAARDE VAN ONTSPANNING

Gezonde ontspanning kan voor een aangename afleiding zorgen. Ze kan ons verkwikken zodat wij ons gewone werk kunnen voortzetten. Toch is ze niet het voornaamste in het leven. Een evenwichtige jonge zuster, die een volle-tijdpredikster van het „goede nieuws” in Europa is, zei:

„Thuis werd er geen nadruk op ontspanning gelegd. Om eerlijk te zijn, bij ons thuis was velddienst het voornaamste. Voedsel, kleding, onderdak, geestelijke zaken, de vergaderingen, dàt waren de belangrijke dingen. Toch hadden wij wanneer wij tijd hadden, ook wel wat ontspanning, bijvoorbeeld door andere gezinnen uit de gemeente te bezoeken.

Vaak heb ik jongeren naar verschillende gelegenheden voor ontspanning zien gaan en dan dacht ik: ’O, wat zou ik dat ook graag willen.’ Maar werkelijk, het heeft mij nooit kwaad gedaan dat ik mij niet voortdurend met ontspanning bezighield. Het is nooit tot mijn nadeel geweest. Ik ben niet slechter af dan alle andere jonge mensen in mijn leeftijdsgroep.”

Indien wij zouden toelaten dat ontspanning het grootste deel van ons leven in beslag neemt, zou dat ons geestelijk en misschien zelfs wel lichamelijk schaden. Let op de duidelijke waarschuwing in Spreuken 21:17, waar staat: „Hij die vrolijkheid liefheeft, zal iemand zijn die gebrek lijdt; hij die wijn en olie liefheeft, zal geen rijkdom verwerven.”

Destijds was het de gewoonte dat er op gezellige bijeenkomsten of feesten wijn werd gedronken en dat er olie en andere welriekende substanties over het hoofd en de kleren werden uitgegoten (Spr. 27:9; Amos 6:6). Personen die zulke festiviteiten liefhadden, zouden al gauw tot hun nadeel ondervinden dat andere activiteiten in hun leven eronder te lijden hadden. Heel wat droevige ervaringen hebben aangetoond dat wanneer er op geregelde basis festiviteiten worden gehouden louter voor ontspanning, ze de neiging vertonen werelds te worden. Er moet dus werkelijk voorzichtigheid betracht worden.

Vergeet nooit dat talloze christenen op verscheidene plaatsen in de wereld niet beschikken over veel van wat door mensen in de meer geïndustrialiseerde landen „ontspanning” wordt genoemd. Toch leven zij ook en schijnen zij zelfs in veel opzichten gelukkiger en tevredener te zijn dan degenen die zo’n grote verscheidenheid aan ontspanning hebben. Een ouderling die de internationale situatie zorgvuldig had beschouwd, schreef: „Veel personen zijn van mening dat de nadruk die op ontspanning wordt gelegd en de morele achteruitgang hand in hand gaan.” Iedere christen moet daarom op zijn hoede zijn voor een dergelijk gevaar en de „nadruk” leggen op zijn aandeel in de aanbidding van onze hemelse Vader.

Wij moeten eveneens het feit onder de ogen zien dat aangezien wij de dringende opdracht hebben om in deze „laatste dagen” Gods koninkrijk te verkondigen, noch wij als christenen, noch onze kinderen ooit meer dan een minimale hoeveelheid tijd aan ontspanning zullen kunnen besteden. Het is ook duidelijk dat christenen nooit alle dingen zullen kunnen doen die de wereld „ontspanning” noemt. Ontspanning moet dus op haar juiste plaats worden gehouden. Dit maakt het noodzakelijk dat wij voortdurend een geestelijke, geen vleselijke, kijk behouden en eraan werken zo’n zienswijze in het hart van onze kinderen te prenten.

Moge iedere christen dus een evenwichtige kijk op ontspanning behouden. Mogen wij ons leven opbouwen rondom de dingen die het hart werkelijke vreugde en voldoening schenken, terwijl wij zo nu en dan van de een of andere vorm van opbouwende ontspanning genieten. Mogen wij bovenal onze grootste vreugde vinden in het leiden van een rein, christelijk leven en in het ijverig verkondigen van de schitterende hoop van het Koninkrijk, dat spoedig alle mensen zal helpen een evenwichtig, zinvol leven te leiden, tot eeuwige lof van onze God, Jehovah.

[Voetnoten]