„Uw wil geschiede op aarde” — Deel 25

In het derde jaar van Kores, de koning van het uitgestrekte Perzische Rijk dat gedurende de zesde, vijfde en vierde eeuw vóór Christus de heerschappij uitoefende, ontving Jehovah’s profeet Daniël door bemiddeling van een engel zijn laatste visioen, hetwelk hij in de hoofdstukken elf en twaalf van zijn profetische boek voor ons beschrijft. In het profetische visioen wordt eerst voorzegd dat het Perzische Rijk, de vierde wereldmacht in de bijbelse geschiedenis, zou verdwijnen. Het zou Griekenland niet kunnen overweldigen. Dat niet alleen, maar het zou ten slotte voor Griekenland vallen omdat, zoals de engel zei, ’er een heldhaftige [machtig] koning zal opstaan, die met grote heerschappij zal regeren en doen zal wat hem goeddunkt’ (Dan. 11:3; Lu). Die Griekse koning bleek de beroemde Alexander de Grote te zijn, die het Griekse Rijk als de vijfde wereldmacht in de bijbelse geschiedenis stichtte.

12. Hoelang was Alexander wereldheerser, en wanneer viel zijn koninkrijk uiteen?

¹² Alexander heeft zich niet lang in zijn positie van wereldheerser verheugd, zoals in de volgende bewoordingen door Jehovah’s engel was voorzegd: „Maar nauwelijks is hij opgestaan, of zijn koninkrijk zal verbroken worden en verdeeld naar de vier windstreken des hemels; doch niet aan zijn nakomelingen, en zonder de macht waarmee hij heerste; want zijn koninkrijk zal uiteengerukt worden en aan anderen dan dezen komen” (Dan. 11:4). In 323 v. Chr., toen Alexander, die een brasser was, het hoogtepunt van zijn loopbaan had bereikt, stierf hij op de jeugdige leeftijd van drieëndertig jaar tengevolge van malariakoorts te Babylon, en vielen zijn plannen om deze in de Schrift ten ondergang gedoemde stad tot de hoofdstad van zijn wereldrijk te maken, in duigen. Zijn uitgestrekte rijk in Europa, Klein-Azië, Azië, het Midden-Oosten en Egypte viel naar de vier windstreken der hemelen uiteen. Zijn lichaam werd door zijn generaal Ptolemaeus, de satraap van Egypte, naar Egypte overgebracht en in Alexandrië begraven.

13. Hoe bleek de profetie dat het koninkrijk niet onder Alexanders nakomelingen verdeeld zou worden, waar te zijn?

¹³ Het rijk ging niet op Alexanders nakomelingen over. Hij had in Macedonië een zwakzinnige broer, Philippus Arrhidaios, achtergelaten. Deze regeerde nog geen zeven jaar toen hij in 317 v. Chr. door zijn eigen moeder werd vermoord. Alexanders wettige zoon bij Rhoxane, Alexander Allou, volgde hem op en regeerde slechts ongeveer zes jaar. In 311 v. Chr. werd ook hij op gewelddadige wijze ter dood gebracht, en wel door een van zijn vaders generaals, Cassander, die nu de troon van Macedonië en Griekenland overweldigde. Alexanders onwettige zoon Herakles begon in zijn vaders naam te regeren, maar werd in 309 v. Chr. vermoord. Met hem stierf de geslachtslijn van de grote bloedvergieter Alexander in bloed uit. De heerschappij was van zijn huis geweken. De door de engel geuite profetie bleek waar te zijn.

14. Hoe werd Alexanders koninkrijk een tijdlang „naar de vier windstreken des hemels” verdeeld, en hoe werd dit later op drie teruggebracht?

¹⁴ Het Alexandrijnse Rijk werd uiteengerukt, waarna de heerschappij ervan aan anderen dan Alexanders nakomelingen werd gegeven. Zijn generaals twistten onderling en sleepten gebied in de wacht; zo kwam het dat het verbroken koninkrijk een tijdlang in vieren, „naar de vier windstreken des hemels”, werd verdeeld. Generaal Antigonos, die maar één oog had, trachtte zich als heer over geheel Azië op te werpen en nam ten slotte de titel van koning aan, bewerend dat hij de erfgenaam van Alexander de Grote was. De drie andere generaals, Cassander, Seleukos en Lysimachos, vormden echter een coalitie tegen hem en in 301 v. Chr. sneuvelde hij in de strijd tegen hen te Ipsos in Phrygië, Klein-Azië. De vier Helleense rijken die ontstonden, waren 1. dat van generaal Cassander in Macedonië en Griekenland, 2. dat van generaal Lysimachos in Klein-Azië en Europees Thracië, met inbegrip van Byzantium, 3. dat van generaal Seleukos Nikator (de Veroveraar), die zich van Babylon, Medië, Syrië, Perzië en de provinciën ten oosten van de rivier de Indus meester maakte, en 4. dat van generaal Ptolemaeus Lagi, die Egypte, Libye, Arabië, Palestina en Coele-Syrië wist te bemachtigen. In enkele jaren stierf de manlijke geslachtslijn van generaal Cassander uit en in 285 v. Chr. nam generaal Lysimachos bezit van het Europese deel van het Macedonische Rijk. In 277 v. Chr. stelde Antigonos Gonatas, de kleinzoon van de eenogige generaal Antigonos, zich echter in het bezit van de troon van Macedonië. Hierdoor werden de Helleense rijken op drie teruggebracht, totdat Macedonië in 168 v. Chr. van Rome afhankelijk werd en in 146 v. Chr. een Romeinse provincie werd gemaakt.

15. Hoe werd generaal Seleukos de Veroveraar meester van de Aziatische gebieden, en welke steden die in de tijd der apostelen belangwekkend waren, stichtte hij?

¹⁵ In 281 v. Chr. sneuvelde generaal Lysimachos in de strijd tegen generaal Seleukos Nikator, waardoor Seleukos vrijwel de meester van de Aziatische gebieden werd. Seleukos werd de stichter van de Seleuciden of het huis der Seleucidische koningen in Syrië. Kort na die beslissende strijd te Ipsos stichtte hij in Syrië de stad Antiochië, die hij naar zijn vader Antiochus noemde. Ten einde er een zeehaven aan toe te voegen, stichtte hij een kuststad, die hij naar zichzelf, en wel Seleucië, noemde. Eeuwen later maakte de christelijke apostel Paulus van de zeehaven Seleucië gebruik en onderwees hij de christelijke waarheid in Syrisch Antiochië, waar de volgelingen van Jezus voor het eerst christenen werden genoemd. — Hand. 11:25-27; 13:1-4.

16. Waarheen verplaatste Seleukos zijn hoofdstad, en welke langdurige oorlogvoering, die in dit laatste visioen wordt beschreven, begon er met hem?

¹⁶ Seleukos verplaatste zijn regeringszetel van Babylon naar zijn nieuwe Syrische hoofdstad Antiochië. In 280 v. Chr. kwam hij door een sluipmoord om het leven. De Seleucidische dynastie van koningen die hij naliet om hem op te volgen, bleef tot 64 v. Chr., toen de Romeinse generaal Pompejus Syrië tot een Romeinse provincie maakte, aan de macht. Lang vóór zijn dood had Seleukos zijn zoon Antiochus I de soevereiniteit over alle landen aan de overzijde van de rivier de Eufraat alsmede de titel van koning gegeven. Met koning Seleukos Nikator begon de langdurige oorlogvoering tussen de in de bijbel genoemde „koning van het noorden” en de „koning van het zuiden”. Met een vooruitziende blik vermeldde Jehovah’s engel geen namen van de „koning van het noorden” en de „koning van het zuiden”, omdat de nationaliteit en politieke identiteit van deze „twee koningen” in de loop der eeuwen veranderen en zelfs aangelegenheden van zeer groot belang voor ons in deze twintigste eeuw n. Chr. worden.

WEDIJVER TUSSEN DE TWEE KONINGENa

17. Ten noorden en ten zuiden van wie bevonden de twee koningen zich?

¹⁷ Jehovah’s engel begint nu vele details van de langgerekte oorlogvoering te vertellen: „En de koning van het Zuiden, die een van zijn vorsten is, zal sterk worden; doch een ander zal sterker worden dan hij, en hij zal heersen; zijn heerschappij zal een grote heerschappij zijn” (Dan. 11:5, SV). Ten zuiden waarvan bevindt deze „koning van het zuiden” zich en ten noorden waarvan is de „koning van het noorden”? Zij bevinden zich ten noorden en ten zuiden van Daniëls volk, hetwelk ten tijde dat Daniël dit visioen kreeg, uit Babylon was bevrijd en in het land Juda was hersteld.

18. Wie was deze in Daniël 11:5 genoemde „koning van het zuiden” persoonlijk, en welke lijn van regeerders stichtte hij?

¹⁸ Wie is deze in Daniël 11:5 genoemde „koning van het zuiden” persoonlijk? Hij is een van de „vorsten” of militaire bevelhebbers van Alexander de Grote, namelijk Ptolemaeus I, de zoon van Lagos. In feite was hij een van Alexanders acht lijfwachten. Hij werd tot satraap van Egypte gemaakt maar nam in 306 v. Chr., in navolging van de eenogige generaal Antigonos, de titel van koning aan. Als eerste van dertien of veertien Macedonische koningen of farao’s van Egypte stichtte hij de naar zijn naam genoemde Ptolemaeïsche lijn van regeerders over Egypte. Omstreeks 312 v. Chr. veroverde hij op een sabbatdag Jeruzalem. Nadat hij de joden had overreed om als kolonisten naar het zuiden, naar Egypte, te komen, werd er in Alexandrië een kolonie van hen gesticht. Te zamen met zijn zoon en opvolger stichtte hij de beroemde bibliotheek en het beroemde museum in Alexandrië. De joodse provincie Judea bleef tot 198 v. Chr., toen de „koning van het noorden” de macht overnam, onder de heerschappij van het Ptolemaeïsche Egypte of de „koning van het zuiden”. Ptolemaeus I viel verschillende malen het Syrische gebied van koning Seleukos binnen.

19. Wie was de vorst die ’sterker werd dan hij’ persoonlijk, en welke positie namen hij en zijn opvolgers in?

¹⁹ Wie is nu de andere vorst of militaire bevelhebber van Alexander die volgens de woorden van de engel ’sterker dan hij’ zou worden en wiens heerschappij een „grote heerschappij” zou zijn? Dit is generaal Seleukos Nikator, die nu de positie van „de koning van het noorden” inneemt. Bij zijn dood werd hij door zijn zoon Antiochus I (Soter of Redder) opgevolgd. Van deze koning wordt in de door de engel geuite profetie geen nota genomen, aangezien hij niet in een strijd tegen de „koning van het zuiden”, maar tegen de Galaten in Klein-Azië om het leven is gekomen. Hij werd door zijn zoon Antiochus II, die The·osʹ of „God” werd genoemd, opgevolgd en huwde een vrouw met de naam Laodike, terwijl hij zijn oudste zoon bij haar naar zijn grootvader Seleukos noemde.

20. Wie was de dochter van deze „koning van het zuiden”, en met welke vertaling liet haar vader een begin maken?

²⁰ Wat valt er echter op te merken over datgene wat de engel vervolgens zegt: „Na verloop van jaren zullen zij zich verbinden: de dochter van den koning van het Zuiden zal komen tot den koning van het Noorden om een vergelijk te treffen, maar zij zal de sterkte van haar macht [arm] niet behouden; evenmin zal zijn macht [arm] stand houden; zij zal worden prijsgegeven, zo ook degenen die haar brachten, hij die haar verwekte, en hij die haar verwierf” (Dan. 11:6, Lu). Wie is deze „dochter van den koning van het Zuiden”? Dit is Berenice, de dochter van Ptolemaeus II (Philadelphos) van Egypte. Naar de overlevering vermeldt, was deze Egyptische koning zijn joodse onderdanen goedgunstig gezind en trof hij er regelingen voor dat zij met de vertaling van de geïnspireerde Hebreeuwse Geschriften in het Grieks konden beginnen. Hieruit ontstond ten slotte de beroemde Griekse Septuaginta Vertaling, die in de eerste eeuw n. Chr. door de Grieks sprekende christenen werd gebruikt.

21. Wat werd er, op grond van de in de overeenkomst opgenomen voorwaarden, met deze dochter van de koning van het zuiden gedaan, en waartoe leidde dit?

²¹ Koning Ptolemaeus II voerde twee oorlogen tegen de Syrische „koning van het noorden”, Antiochus II (Theos). In het jaar 250 v. Chr. sloten de twee koningen een vredesverdrag. Als prijs voor dit verbond of „vergelijk” moest de Syrische koning van het noorden, Antiochus II, met Berenice, de dochter van koning Ptolemaeus II, trouwen. Antiochus II was evenwel reeds met Laodike gehuwd. Hierdoor werd hij er dus toe genoopt zich van haar te laten scheiden ten einde de Egyptische Berenice te trouwen. Bij Berenice had Antiochus II van Syrië een zoon, die de erfgenaam van de troon van de „koning van het noorden” werd, van welk voorrecht de zonen van zijn eerste vrouw Laodike verstoken bleven.

22. Hoe hield Berenices „arm” geen stand, en hoe werden zij, degenen die haar brachten en hij die haar verwierf, „prijsgegeven”?

²² De „arm” of ondersteunende macht van Berenice was haar vader, koning Ptolemaeus II. Toen hij in 246-7 v. Chr. stierf, behield Berenice ’de sterkte van haar arm’ bij haar echtgenoot, koning Antiochus II van Syrië, derhalve niet. Hij verstootte haar en nam zijn eerste vrouw, Laodike, terug, wier oudste zoon, Seleukos Kallinikos, hij tot zijn opvolger op de Syrische troon benoemde. Zoals de profetie had voorzegd, zijn alle familiebetrekkingen van Berenice door rampspoed overvallen. Niet alleen haar vader, ’haar arm’, maar ook „zijn nageslacht”, zijzelf, hield geen stand. Zij werd met haar manlijke kind vermoord, waartoe Laodike plannen had beraamd. Degenen die haar hadden gebracht, klaarblijkelijk haar bedienden die haar van Egypte naar Syrië hadden gebracht, leden eveneens. Dit was nog niet voldoende om Laodike te bevredigen. Het was naar wordt beweerd ongetwijfeld aan haar te wijten dat Antiochus II (Theos), die haar had teruggenomen, werd vergiftigd tengevolge waarvan hij stierf. Wat een einde voor een „god”! Klaarblijkelijk deed zij dit om te voorkomen dat hij zich een tweede maal van haar zou laten scheiden. Aldus stierven zowel Berenices vader, die haar had verwekt, als haar Syrische echtgenoot, die haar een tijdlang had verworven. Laodikes oudste zoon, Seleukos II, bleef hierdoor als de rechtmatige opvolger van zijn vader op de Syrische troon over. De zaak der vrede werd hierdoor stellig niet versterkt.

23. Wie waren de „wortels” van Berenice?

²³ Dat hierop een reactie zou komen, voorzei de engel met de volgende woorden: „In die tijden zal een spruit uit haar wortels in zijn plaats oprijzen, en deze zal [naar het leger komen], den burcht van den koning van het Noorden binnentrekken, en zegevierend daartegen optreden” (Dan. 11:7, LV). De „wortels” van Berenice waren natuurlijk haar ouders, Ptolemaeus II (Philadelphos) en zijn zuster-vrouw Arsinoë.

24. Hoe rees „een spruit uit haar wortels” op, die vervolgens de burcht van de koning van het noorden binnentrok en zegevierend tegen hen die zich daar bevonden, optrad?

²⁴ De speciale „spruit uit haar wortels” die in de plaats van haar vader oprees, was haar broer, die nu als Ptolemaeus III, bijgenaamd Euergetes („Weldoener”) „koning van het zuiden” werd. Hij begon bij zijn vaders dood ’op te rijzen’ door de autoriteit van koning tot zich te trekken. Zijn eerste werk was de moord op zijn zuster Berenice in de Syrische hoofdstad Antiochië te wreken. Met een leger trok hij tegen de koning van Syrië, Seleukos II Kallinikos, die door zijn moeder Laodike was gebruikt om Berenice en haar manlijke kind te doden, ten strijde. Ptolemaeus III kwam tot in de burcht van de koning van het noorden en rekende met de koningin-moeder Laodike af door haar te doden. Bovendien liep hij Syrië onder de voet en veroverde hij het versterkte deel van de hoofdstad Antiochië en ook haar zeehaven Seleucië. Vervolgens trok hij door het uitgestrekte gebied dat onder de „grote heerschappij” van de koning van het noorden stond naar het oosten, en plunderde Babylonië en Susa, waarna hij zijn oostwaartse opmars helemaal tot aan de kust van India vervolgde. Aldus werd de moordlustige Seleukos II ertoe gedwongen van zijn Syrische troon te stappen.

25. Hoe wiste hij een religieuze smaad uit, en welke naam verwierf hij hierdoor?

²⁵ Dat de koning van het zuiden eveneens een religieuze smaad zou uitwissen, voorzei Jehovah’s engel als volgt: „Ja, zelfs hun goden met hun gegoten beelden, met hun kostbare voorwerpen [vaten], zilver en goud, zal hij als buit naar Egypte voeren; hij zal enige jaren zich van strijd tegen den koning van het Noorden onthouden” (Dan. 11:8, LV). Meer dan tweehonderd jaar voordien, gedurende de dagen van farao Psammeticus III, had de Perzische koning Cambyses van de vierde wereldmacht, Egypte veroverd en de veroverde Egyptische goden, „hun gegoten beelden”, in een zegevierende optocht mee naar huis genomen. Nu haalde de overwinnende koning van het zuiden, Ptolemaeus III, bij het plunderen van Susa, de vroegere koninklijke hoofdstad van Perzië, en Babylonië, de weggevoerde goden van het Egypte uit de oudheid terug en nam ze van de tempelrovers in beslag. Hij bracht ze naar hun eigen land terug. Hierdoor verwierf hij van de dankbare Egyptenaren de naam Euergetes of Weldoener.

26. Waarom ’onthield hij zich enige jaren van strijd tegen de koning van het Noorden’, en wat bracht hij mee naar huis?

²⁶ Interne moeilijkheden in het zuidelijk gelegen Egypte riepen de veroverende Ptolemaeus III naar het land van de Nijl terug. Daar hij genoodzaakt was in zijn eigen land een opstand te onderdrukken, kon hij geen voordeel trekken van de door hem behaalde successen op de koning van het noorden. Derhalve onthield hij zich ervan de koning van het noorden nog meer nadeel te berokkenen. Behalve de uit Egypte gestolen goden bracht Ptolemaeus III niet minder dan 2500 „kostbare vaten [van] zilver en goud” als oorlogsbuit terug. Hoe hij in 221 v. Chr. is gestorven — hetzij door een natuurlijke dood of doordat hij is vermoord — is niet bekend. Hierover is de geschiedenis het niet eens. In ieder geval overleefde hij de Syrische koning Seleukos II, op wie hij wraak had genomen.

27. Waarom keerde de koning van het noorden nadat hij het koninkrijk van de koning van het zuiden was binnengevallen, terug?

²⁷ Wat deed de koning van het noorden, voordeel trekkend van de situatie? De engel voorzei dit als volgt: „Daarna zal deze het koninkrijk van den koning van het Zuiden binnenvallen, doch naar zijn eigen land moeten terugkeren” (Dan. 11:9). De vernederde Seleukos II nam weerwraak. Hij trok naar het zuiden tot in het gebied van de koning van het zuiden, maar werd verslagen. Op onterende wijze moest hij met slechts een klein overblijfsel van zijn leger vluchten, waarna hij zich in 242 v. Chr. in zijn Syrische hoofdstad Antiochië terugtrok. Zijn bijnaam Kallinikos, „de glorierijke Zegevierder”, bleek onjuist te zijn. Hij stierf eerder dan hem door wie hij vernederd was, Ptolemaeus III van Egypte, en werd door zijn zoon Seleukos III, bijgenaamd Keraunos („Donderslag”) opgevolgd. Deze zoon regeerde nog geen drie jaar toen hij werd vermoord, waardoor zijn regering plotseling eindigde. Zijn broer volgde hem als Antiochus III op de Syrische troon op en werd „de Grote” genoemd.

28, 29. (a) Wat gebeurde er met de oudste zoon van die koning van het noorden? (b) Hoe rukte de jongste zoon op, greep hij als een overstroming om zich heen, keerde hij terug en ondernam hij een hernieuwde stormloop?

²⁸ Betreffende deze twee zoons van de Syrische koning Seleukos II Kallinikos profeteerde de engel: „Dan zullen zijn zonen zich ten strijde rusten en een menigte grote legers verzamelen; een van hen zal tegen hem oprukken, als een overstroming steeds verder om zich heen grijpen, [dan terugkeeren] en bij een hernieuwden stormloop komen tot aan zijn vesting”. — Dan. 11:10, LV.

²⁹ De ene zoon, Seleukos III (Keraunos), stierf tijdens een veroveringsveldtocht naar het in het westen gelegen Klein-Azië doordat hij met het wapen van een sluipmoordenaar werd gedood. Zijn broer, de andere zoon, Antiochus III de Grote, verzamelde grote legers voor een aanval op het koninkrijk van de koning van het zuiden, die nu Ptolemaeus IV, bijgenaamd Philopator, was. De nieuwe koning van het noorden, Antiochus III, kwam ten slotte in conflict met de opkomende macht van Rome. Eerst voerde hij zijn militaire strijdkrachten echter aan om de Egyptenaren uit door hen veroverde gebieden te verdrijven en hij won de zeehaven Seleucië, ook de provincie Coele-Syrië (Holle Syrië), de aan de zeekust gelegen steden Tyrus en Ptolemaïs en nabijgelegen steden terug. Het eerste Egyptische leger dat Ptolemaeus IV er tegen hem op uitzond, versloeg hij totaal. Hij veroverde eveneens vele steden van de provincie Judea in Palestina. Gedurende de winter betrokken de overwinnaar Antiochus III en zijn 60.000 strijders te Ptolemaïs, ongeveer veertig kilometer ten zuiden van Tyrus, hun winterkwartieren. De volgende lente (217 v. Chr.) ’keerde hij terug en kwam bij een hernieuwden stormloop tot aan zijn vesting’.

(Wordt vervolgd)

[Voetnoten]

[Kaart op blz. 89]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

HELLEENSE RIJKEN van het Noorden en het Zuiden (312-30 v. Chr.)

Grenzen

Steden en plaatsen

SCHAAL 1:57.600.000

0

200

400

600

800

(MIDDELLANDSE ZEE)

MACEDONISCHE RIJK

Pella

Thermopylae

GRIEKENLAND

Acarnanië

Chalcis

Athene

Boeotië

Sparta

KRETA

CYPRUS

THRACIË

Byzantium

Lysimachia

(Zwarte Zee)

RIJK DER SELEUCIDEN

BITHYNIË

Ilion

Pergamum

Sardis

Efeze

Magnesia

CILICIË

TAURUS GEB.

Tarsus

Seleucië

Antiochië

Tadmor (Palmyra)

Damascus

Byblos

Sidon

Tyrus

Ptolemaïs

Jeruzalem

Gaza

RIJK DER PTOLEMAEËN

EGYPTE

Nijl

Alexandrië

Memphis

LIBYE

Rode Zee

ARABIË

Elath

ARMENIË

PONTUS

Tigris

MESOPOTAMIË

Eufraat

Babylon

BABYLONIË

(Perzische Golf)

PERSIS

Susa

ELAM

Persepolis

CARMANIA

GEDROSIË

MEDIË

Gaugamela

Ekbatana

PARTHIË

HYRCANIA

Hecatompylus

ARIA

SOGDIANE

BACTRIË

DRANGIANA

ARACHOSIË

(Indus)

(Dsjilam)

(Tsjinab)

(Rawi)

(Satledsj)

AZIË

(KASPISCHE ZEE)