Gebruik materiële bezittingen verstandig
NIET het geld op zich, maar de liefde voor geld kan schadelijk zijn. De bijbel is in deze kwestie heel realistisch. Hoewel hij tegen de liefde voor geld waarschuwt, zegt hij ook: „De tafel heeft zijn genoegens, en wijn zorgt voor een vrolijk leven; en geld is de sleutel van dat alles” (Pred. 10:19, The New English Bible). Ja, een mens kan werkelijk genieten van een goed maal. Maar noch voedsel noch drank is gratis. In deze wereld is geld een noodzakelijkheid. Het is een waardevol bezit dat op verstandige wijze beheerd moet worden.
Sprekend over materiële bezittingen, legt de bijbel in dat verband de nadruk op het belang van wijsheid. Wij lezen: „Wijsheid samen met een erfdeel is goed . . . Want wijsheid is tot bescherming evenals geld tot bescherming is; maar het voordeel van kennis is, dat de wíjsheid haar bezitters in het leven houdt” (Pred. 7:11, 12). Een erfdeel is beslist waardevol. Maar als iemand niet weet hoe hij geld op een verstandige wijze moet beheren, kan hij al gauw alles kwijt zijn. Geld biedt een zekere mate van bescherming tegen armoede en de moeilijkheden die daarmee gepaard gaan. Wijsheid kan echter een nog grotere bescherming bieden. Ze stelt iemand in staat een goed gebruik van zijn middelen te maken en dingen te vermijden die het welzijn van hemzelf en zijn gezin in gevaar zouden kunnen brengen.
Niet alleen beklemtoont de bijbel dat wijsheid belangrijk is, maar hij verschaft ook de richtlijnen die iemand wijs doen handelen als hij ze opvolgt. Degenen die deze richtlijnen niet kennen of niet naar waarde schatten, komen voor vele ernstige problemen te staan.
Neem het geval van een gehuwd paar in Australië. Zij kopen vele dingen op afbetaling. Om de kosten te bestrijden, werken zowel man als vrouw buitenshuis. Hoewel de man een bruto weekloon heeft van ongeveer ƒ 360, krijgt hij van dit bedrag slechts ƒ 24. De rest van het geld wordt ingehouden om schulden af te betalen. Dit echtpaar heeft zoveel gekocht dat iedere betaling voor het grootste deel de steeds hoger wordende rente moet dekken en maar heel weinig van het bedrag gebruikt kan worden ter afbetaling van de hoofdsom. De gezinsverhoudingen zijn gespannen en de echtgenoot grijpt voortdurend naar de drank om de onwenselijke financiële situatie te vergeten. Onder invloed van de alcohol vernielt hij vaak bezittingen waarna het kapotgegooide huisraad, het gebroken serviesgoed, enzovoort, weer vervangen moet worden, wat hun financiële problemen alleen maar erger maakt.
Welke bijbelse beginselen zouden een hulp vormen voor deze man en anderen die meer verantwoordelijkheden op zich nemen dan zij kunnen dragen? De Schrift vertelt ons: „Wie leent wordt de slaaf van wie uitleent” (Spr. 22:7, Willibrordvertaling). „Zijt niemand iets schuldig dan elkaar lief te hebben (Rom. 13:8). „Wie van u bijvoorbeeld die een toren wil bouwen, gaat er niet eerst voor zitten om de kosten te berekenen, om te zien of hij genoeg heeft om hem te voltooien? Anders zou het kunnen gebeuren dat hij het fundament ervan legt, maar niet in staat is het werk te voleindigen, en dan zouden alle toeschouwers hem wellicht gaan bespotten en zeggen: ’Deze mens is begonnen te bouwen, maar kon het niet voleindigen.’” — Luk. 14:28-30.
Het is inderdaad het verstandigste als iemand van tevoren bekijkt of hij een bepaalde financiële verantwoordelijkheid op zich kan nemen. Anders zou zoals de bijbel zegt, die persoon erachter kunnen komen dat hij zich in slavernij bevindt aan degene die uitleent. Hij zou hopeloos in de schulden kunnen raken. Hoeveel beter is het ’niemand iets schuldig te zijn’!
Vooral personen met beperkte middelen moeten voorzichtig zijn hun inkomen niet te veel aan te spreken voor zaken die niet belangrijk zijn. Aangezien zij zich niet kunnen veroorloven hun financiën verkeerd te beheren, doen zij er goed aan de bijbelse aanmoediging op te volgen om ijverig te zijn, verspilling te vermijden en bij het boodschappen doen met beleid te werk te gaan. (Vergelijk Spreuken 31:14, 15.) Merk op wat er kan gebeuren wanneer dit niet gebeurt.
Sommigen die arm zijn, nemen toch een taxi voor afstanden die zij hadden kunnen lopen. In plaats van te schrijven voeren zij misschien interlokale telefoongesprekken. Zij geven vaak veel geld uit aan frisdranken, koekjes, pikante sausen en dressings, snoepgoed, conserven en verpakte maaltijden. Droevig genoeg heeft het verlangen naar snel en gemakkelijk te bereiden maaltijden een nadelige uitwerking op zowel hun gezinsbudget als op de gezondheid van het gezin. Omdat de kinderen goede voeding moeten ontberen, zijn ze wellicht veelvuldig ziek.
In Brazilië kopen sommige arme gezinnen bekertjes yoghurt waarop meer dan 200 percent winst wordt gemaakt. Bedenk eens hoeveel geld een vrouw zou kunnen uitsparen door zelf yoghurt en andere produkten te maken! Andere gezinnen hebben een klein stukje grond maar planten daar niets. Zij laten wellicht bananen, kokosnoten en sinaasappelen in hun tuin verrotten en kopen deze vruchten van kooplui. Anderen geven geld uit aan geneesmiddelen tegen wormen, terwijl in hun tuin een overvloed aan papaja’s groeien. Toch vormt in de tropen papaja het beste middel tegen wormen.
Beschouw als contrast eens het geval van een vader van twee kinderen die bijbelse beginselen toepast. Deze Braziliaan heeft geleerd hoe hij zijn gezin van vier met een beperkt inkomen kan onderhouden. Omdat hij vlees koopt op de dag nadat het dier geslacht is, betaalt hij een lagere prijs. Kort voor sluitingstijd gaat hij naar de markt om fruit en groente te kopen. Aangezien degenen die daar hun stalletjes hebben, los willen raken, is hij in staat voedingsmiddelen tegen een heel wat lagere prijs te bemachtigen. Hoewel het fruit en de groente er niet meer zo mooi uitzien als aan het begin van de dag, zijn ze toch nog goed. Door zo met verstand in te kopen, geeft deze man slechts een derde uit van wat andere mensen aan hetzelfde soort voedsel besteden.
Neem ook het voorbeeld van Bruce, een lange, wat tenger gebouwde huisvader. In de tijd van de grote depressie in Canada werkte hij 10 uur per dag en dat zes dagen per week. Zijn salaris was ƒ 24 per week. Toch gaf hij zijn gezin een weliswaar bescheiden maar goede verzorging. Het gezin had altijd voldoende voedsel, kleding en onderdak. Hoe speelde hij dit klaar met een inkomen dat zelfs voor de jaren ’30 klein genoemd moest worden?
Hij leefde volgens een beginsel dat Jezus Christus met een voorbeeld toelichtte. Toen Jezus voedsel voor meer dan 5000 mensen verschafte, gebood hij zijn discipelen: „Verzamelt de overgebleven brokken, opdat er niets verloren gaat” (Joh. 6:12). Bruce paste dit beginsel zelf toe en prentte het ook in de geest en het hart van zijn gelukkige gezin. Hij onderstreepte zijn onderwijs over goed beheer door de aandacht te vestigen op Jezus’ illustratie van de beheerder die ten gevolge van zijn verspilling zijn betrekking verloor (Luk. 16:1, 2). Daarom liet het gezin niets verloren gaan — voedsel, kleding, huisraad, warmte of energie. Zij zorgden goed voor hun bezittingen.
Wat de bijbel opmerkt over geldelijke hulp aan anderen, zou ook veel mensen kunnen helpen financiële problemen te vermijden. Sommige personen die zich snel door hun gevoelens laten leiden, lenen geld uit zonder onderpand of staan zelfs borg voor anderen. Vaak verliezen zij op deze wijze geld en komen zij in ernstige financiële moeilijkheden. Daarom zouden zij er veel voordeel van hebben als zij in overeenstemming leefden met de volgende bijbelse waarschuwingen: „Het zal iemand beslist slecht vergaan wanneer hij zich borg gesteld heeft voor een vreemde” (Spr. 11:15). „Hoe kortzichtig de mens, die handslag geeft, en zich borg stelt voor zijn naaste” (Spr. 17:18, Petrus-Canisiusvertaling). Bovendien moet men geen financiële hulp geven aan personen die onverantwoordelijk handelen, lui zijn en beschikbare banen niet willen aanvaarden terwijl zij dat werk wel zouden kunnen doen. De schriftuurlijke regel is: „Als iemand niet wil werken, laat hij dan ook niet eten” (2 Thess. 3:10). Daar staat tegenover dat de bijbel het aanmoedigt diegenen die werkelijk in nood zijn, te hulp te komen. — Ef. 4:28.
Zou het niet heilzaam zijn als meer mensen zouden weten wat de bijbelse beginselen zijn met betrekking tot het behartigen van financiële aangelegenheden, en hieraan aandacht zouden schenken? Dit zou hen beslist helpen brood op de tafel te brengen.