Hoofdstuk 6

Je lichaam verzorgen

1, 2. In welke opzichten is het menselijk lichaam werkelijk een meesterwerk?

DE WIJZE Salomo vergeleek het menselijk lichaam met een huis met vensters en deuren. Eeuwen later noemde de christelijke apostel Paulus het „dit woonhuis” (Prediker 12:3-7; 2 Korinthiërs 5:1, 2). Evenals een huis moet je lichaam op juiste wijze verzorgd worden wil je er ten volle profijt van trekken.

² Wat ben jij voor iemand als het op het verzorgen van je lichaam aankomt? Waardeer je het lichaam dat je hebt? Dit zou zo moeten zijn, want het menselijk lichaam is werkelijk een meesterwerk onder alle aardse scheppingen. Je lichaam is gecompliceerder dan welke computer of andere machine maar ook die ooit is uitgevonden. En toch werkt het soepel, kan het verbazingwekkend veel presteren en heeft het een uitermate groot aanpassingsvermogen. Men geraakt onder de indruk wanneer men eraan denkt hoe alle beenderen, spieren, bloedvaten, het netwerk van het zenuwstelsel en alle andere organen en delen van het menselijk organisme harmonieus als één eenheid samenwerken. Zoals de apostel Paulus schreef, is „het lichaam één”, hoewel het vele ledematen heeft. Wij doen er goed aan dit in gedachten te houden en ook te beseffen hoe waar zijn woorden zijn dat ’wanneer één lid lijdt, alle andere leden meelijden’. Ja, ondanks zijn miljarden cellen is het lichaam een eenheid. Als jij je jeugd, ja je hele leven, tot een succes wil maken, kun jij je het niet veroorloven een deel van je lichaam te verwaarlozen. — 1 Korinthiërs 12:12, 14-26.

3-5. (a) Op wie is het van invloed hoe je je lichaam verzorgt? (Romeinen 14:7, 8) (b) Hoe gaat het beginsel dat ’wij oogsten wat wij zaaien’, ook op met betrekking tot onze lichaamsverzorging?

³ Er is echter nog een betere, verhevener reden waarom jij je lichaam zo goed mogelijk zult willen verzorgen, en wel opdat je het kunt gebruiken om zowel je Schepper als je ouders te eren en om je naaste goed te doen. Een slecht verzorgd huis strekt de architect of bouwer ervan niet tot eer. Een huis dat bouwvallig en vuil is of waaruit onaangename geuren komen, heeft een nadelige invloed op de hele omgeving. Hetzelfde geldt voor ons als wij ons lichaam niet op de juiste wijze verzorgen.

⁴ Het bijbelse beginsel dat ’wij oogsten wat wij zaaien’, gaat ook op met betrekking tot onze lichaamsverzorging (Galáten 6:7). De ’oogst’ kan goed of slecht zijn, hetgeen van ons afhangt. En iemand behoeft met oogsten niet te wachten tot hij of zij oud is geworden — deze oogst begint veel, veel eerder, soms heel vroeg in het leven.

⁵ Het is niet alleen maar een kwestie van proberen te voorkomen dat je „ziek wordt”. Je zou de wens moeten hebben je zo goed te voelen dat je gelukkig bent, goed kunt werken en helder kunt denken en dat anderen graag met je omgaan. Wat zijn dan enkele van de dingen die geregelde aandacht verdienen?

DE WAARDE VAN EVENWICHTIGE VOEDING

6-8. Noem enkele bijzonderheden over de waarde van een evenwichtige voeding met betrekking tot (a) koolhydraten, (b) proteïnen, (c) mineralen en (d) vitaminen.

⁶ Het voedsel dat je eet, doet veel meer dan enkel energie verschaffen. Het verschaft de bouwstoffen die je lichaam nodig heeft om zich in stand te houden. Koolhydraten, die zich onder andere in suiker, brood en aardappelen bevinden, geven je energie. Maar als je voedsel nu bijna alleen maar daaruit zou bestaan? Als je nu eens zou proberen op frisdranken en snoepgoed te leven? Je lichaam zou dan gauw gebrek krijgen aan de stoffen die noodzakelijk zijn om het lichaam dagelijks te herstellen.

⁷ Je hebt geregeld eiwitten nodig, die zich in melk, kaas, bonen, vlees en vis bevinden. Zonder eiwitten worden je spieren snel slap en krachteloos en wordt je groei vertraagd. Je hebt mineralen nodig, want zonder deze zullen je tanden al gauw slecht worden en je beenderen verzwakken. Bladgroenten zijn rijk aan mineralen. Je hebt vitaminen nodig, omdat deze een rol spelen bij de chemische regelprocessen van het lichaam en het lichaam tegen bepaalde ziekten beschermen. Vruchten en granen zijn voorname vitaminebronnen. Je hebt ook veel water nodig, want dit vormt de basis van je bloed en al je weefselvloeistoffen.

⁸ De vruchten van een goede of slechte voeding pluk je niet pas als je zestig of zeventig bent, maar al in je tienerjaren. Uit een onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat als studenten beter voedsel kregen, zij ook beter konden leren. Een slechte voeding heeft over het algemeen slecht werk tot gevolg en maakt dat mensen meer kans lopen een ongeluk te krijgen of te veroorzaken, terwijl men er ook al gauw niet meer gezond uitziet en aan natuurlijke schoonheid inboet.

REINHEID DRAAGT TOT GEZONDHEID BIJ

9-14. (a) Hoe kun je je gezondheid beschermen doordat je je geregeld wast? (b) Hoe zijn je gewoonten met betrekking tot reinheid van invloed op de wijze waarop anderen over je denken, en waarom? (c) Waarom is het belangrijk geregeld en grondig de tanden te poetsen? (d) Wat zegt de bijbel over reinheid? (Exodus 30:17-21; Matthéüs 6:17, 18)

⁹ Evenals wij het prettiger vinden in een schoon huis te wonen, genieten wij ook veel meer van het leven als wij ons lichaam schoonhouden. Geregeld baden is verkwikkend en gezond. Je lichaam komt voortdurend in aanraking met bacteriën in de lucht en in de dingen waar je met je handen aan komt. Sommige van deze bacteriën kunnen ziekten veroorzaken. Zeep werkt bacteriëndodend, en het water dient om ze weg te spoelen. Vooral je handen moet je vaak wassen, want hiermee kom je aan voedsel en raak je misschien andere mensen aan of dingen die zij gebruiken.

¹⁰ Je voelt je niet alleen beter als je jezelf schoonhoudt, maar je maakt het leven ook aangenamer voor degenen die je zien of in je nabijheid komen. Hoe denk je over de bewoners van een huis dat vuil en verwaarloosd is? Zo zijn de mensen ook geneigd jou naar je uiterlijke verschijning te beoordelen. Een vuil gezicht, vuile oren, een vuile nek, vuile haren, vuile handen of vuile nagels kunnen anderen ervan weerhouden vriendschap met je te willen sluiten of achting voor je te hebben. Reinheid bevordert ook zelfrespect.

¹¹ Het lichaam transpireert, zelfs reeds bij weinig lichaamsbeweging of licht werk. Als transpiratie zich ophoopt, kan je lichaam er heel onaangenaam door gaan ruiken. Als je geregeld een bad neemt of doucht en je onder je armen en op andere belangrijke plaatsen wast, zal men het prettig vinden in je gezelschap te verkeren. Reinheid draagt evenals een goede voeding tot een betere, frissere gelaatskleur bij.

¹² Je tanden hebben speciale aandacht nodig. Voedselresten kunnen tussen of op je tanden gaan zitten. De zuren die deze deeltjes afscheiden, tasten het tandglazuur aan. Mettertijd, vaak reeds na enkele maanden, lost het harde tandglazuur op en zet tandbederf in. Je kunt ook ontstoken tandvlees krijgen, waardoor na verloop van tijd de tanden kunnen gaan loszitten. Het kan dan gebeuren dat je er enkele verliest. Rotte of ontbrekende tanden geven je beslist geen aantrekkelijker uiterlijk.

¹³ Een reine mond is ook een beveiliging tegen slechte adem. Dagelijks enkele glazen water drinken, helpt de mond rein te houden. Denk eraan dat je mond enigszins op de deur of ingang van een huis lijkt. Indien datgene wat men bij het opengaan van de deur ziet en ruikt niet schoon en aangenaam is, zullen mensen geneigd zijn weg te blijven.

¹⁴ Zonder tot uitersten te vervallen (zoals sommigen in dit opzicht doen), wordt in Gods Woord reinheid geleerd en hiertoe aangemoedigd. Schone handen en een fris gewassen lichaam worden dikwijls als symbool van geestelijke reinheid en zuiverheid gebruikt. De apostel Paulus gaf de volgende vermaning: „Laten wij ons reinigen van elke verontreiniging van vlees en geest, en in de vreze Gods heiligheid tot volmaaktheid brengen” (2 Korinthiërs 7:1). Zijn wij innerlijk rein, dat wil zeggen, zijn ons hart en onze gedachten rein? Dienen wij er dan ook niet naar te streven uiterlijk rein te zijn?

DE NOODZAAK VAN EEN GOEDE NACHTRUST

15-18. (a) Waarom heeft het lichaam rust en slaap nodig? (b) Wat zal het resultaat zijn wanneer je je niet voldoende rust gunt, zelfs wanneer je je nog niet moe voelt? (c) Hoe tonen wij door een goede lichaamsverzorging eerbied voor God?

¹⁵ Dagelijks gaan er miljoenen lichaamscellen te gronde die vervangen moeten worden. In je lichaam ontstaan bepaalde afvalstoffen die zich, vooral ten gevolge van werk en lichaamsbeweging, in de spieren ophopen. Het zijn deze afvalstoffen die je een gevoel van moeheid geven. Je lichaam moet voldoende rust hebben, wil het deze opgehoopte afvalstoffen kwijtraken en in staat zijn nieuwe cellen te produceren ten einde je lichaam in een goede conditie te houden. Ook je centrale zenuwstelsel en je hersenen hebben rust nodig. Deze kunnen zich eenvoudig niet herstellen tenzij je slaapt.

¹⁶ Omdat je jong bent, denk je misschien dat je met weinig slaap toe kunt. Maar jeugdige kracht en energie kunnen bedrieglijk zijn. Ze kunnen de symptomen van een ernstig gezondheidsletsel dat door onvoldoende rust zou kunnen ontstaan, maskeren. In werkelijkheid heeft het lichaam van een opgroeiend jong mens meer, niet minder, slaap nodig dan dat van een volwassene. Gebrek aan slaap doet het denkvermogen afnemen en bevordert vergeetachtigheid. Het belemmert iemands geestelijke en lichamelijke reactievermogen. Het kan je nerveus, rusteloos, geïrriteerd en moeilijk in de omgang maken. Dit is vooral het geval als je onder druk of spanning komt te staan.

¹⁷ Werk dus met je lichaam samen door het de nodige rust te geven. Als je ouders je zeggen op een bepaalde tijd naar bed te gaan, erken dan de juistheid van hun raad. Als je elke nacht voldoende rust krijgt, kun je beter en sneller werken. Je zult het leven plezieriger vinden en minder klachten hebben.

¹⁸ Indien wij de gave van het leven waarderen, dienen wij ons lichaam te gebruiken tot eer van onze Maker en ook tot eer van Zijn Zoon, die zijn leven heeft gegeven opdat wij eeuwig leven zouden kunnen verwerven. Wij dienen nooit ons lichaam door louter onverschilligheid of uit domheid of om zelfzuchtige redenen te misbruiken of te verwaarlozen. Hierdoor zouden wij gebrek aan eerbied tonen voor Degene aan wie wij ons leven te danken hebben. Laten wij veeleer de raad van de bijbel opvolgen: „Hetzij gij daarom eet of drinkt of iets anders doet, doet alle dingen tot Gods heerlijkheid.” Hij zal je vanwege de waardering die je voor zijn liefdevolle voorzieningen toont, rijkelijk belonen en zegenen. — 1 Korinthiërs 10:31.

[Illustratie op blz. 45]

Om gezond te blijven, heeft men gevarieerde voeding nodig

[Illustratie op blz. 48]

Je lichaam heeft voldoende rust nodig om zich van afvalstoffen te kunnen ontdoen