Laat u anderen voor u denken?

Propaganda heeft kracht. Wordt u erdoor meegevoerd? Of bent u in staat zelf een mening te vormen?

ONDERWIJS leert u denken. Propagandisten vertellen u wat u moet denken. Ware onderwijzers belichten een zaak van alle kanten en moedigen aan tot discussie. Propagandisten blijven hameren op hun visie en ontmoedigen discussie. Vaak zijn hun werkelijke motieven verborgen. Zij ziften de feiten, vertellen wat hun stelling ondersteunt en houden de rest achter. Zij vervormen en verdraaien feiten, worden meesters in het gebruik van leugens en halve waarheden. Uw emoties, en niet uw vermogen om logisch te denken, maken zij tot hun doelwit. Velen zijn een gemakkelijke prooi omdat het geen moeite kost gevoelsmatig te reageren, terwijl denken wel inspanning vereist. En de propagandist zorgt ervoor dat zijn boodschap de indruk wekt wijs en juist en goed te zijn; hij geeft u het gevoel belangrijk te zijn en erbij te horen als u zijn boodschap volgt. U telt mee, u staat niet alleen, u kunt gerust zijn — zo stelt hij.

Propagandisten hebben weinig achting voor het denkvermogen van de mens in het algemeen. Hitler schreef: „De intelligentie van de massa’s is gering. Hun vergeetachtigheid is enorm. Zij moeten duizend keer hetzelfde te horen krijgen.” Lenin maakte meer onderscheid. Hij gebruikte historische en wetenschappelijke argumenten om de ontwikkelde minderheid te overreden, maar bediende zich van leuzen en halve waarheden bij het in beweging zetten van de massa’s, die naar zijn mening geen ingewikkelde ideeën konden vatten. De pen mag dan machtiger zijn dan het zwaard, maar ze wordt dikwijls gebruikt om de weg te bereiden voor het zwaard.

Kunstgrepen van propagandisten

Symbolen roepen gevoelens wakker. Woorden als moeder, thuis, rechtvaardigheid, vrijheid — bij al die woorden krijgt het hart de volle laag. Leuzen zijn pakkend en schijnen geladen met wijsheid. Gunstige feiten worden opgeblazen; de andere worden vervormd of achtergehouden. Retoriek neemt vaak de plaats in van deugdelijke argumenten, en leidt de aandacht af van onaangename waarheden die niet verborgen kunnen worden. Als ergens een winkel moet worden leeggeroofd, is de afleidingstechniek ergens anders een gebouw in brand te steken.

Zich op autoriteit beroepen, spotten, schelden, lasteren, kleineren, persoonlijke hatelijkheden debiteren — al deze tactieken neemt men te baat om uw geest aan te vallen en stormenderhand in te nemen. Deugdelijke bewijzen, redenatie, logica? Het zijn de dodelijkste vijanden van een propagandist! Daarom probeert hij rede te verdrijven en hartstocht te stimuleren. Naarmate de emoties toenemen, gaat het vermogen om te oordelen achteruit; en opgezweept door grievende woorden, en nietsontziende retoriek wordt de geest voortgedreven. Sommige propaganda is van deze opruiende aard, maar een groot deel is tegenwoordig subtieler. Veel mensen zijn tegenwoordig niet zo naïef meer en doorzien de lawaaiige retoriek; daarom krijgt de zaak een „mooie verpakking”.

Televisiereclame zoekt hierin haar kracht. Produkten worden in verband gebracht met gelukkige gezinnen, knappe meisjes, romantische mannen, schattige baby’s, speelse katjes en hondjes — allemaal erg begeerlijk, maar het heeft niets met de bewuste produkten te maken. Televisieprogramma’s zijn vaak propaganda, voor de nieuwe moraal, voor bepaalde materialistische doeleinden die men zich moet stellen, voor zelfzuchtige bevrediging van verlangens.

Maar zelfs ontwikkelde, toch niet wereldvreemde mensen vallen ten prooi aan een bijzonder oneerlijke en onfatsoenlijke soort propaganda. In dit soort propaganda wordt een air aangenomen van superioriteit, waarbij het gezichtspunt van de tegenstander terzijde wordt geschoven als wat zielig en echt geen aandacht verdienend. Veel evolutionisten nemen hiertoe hun toevlucht om vragen te ontwijken die zij niet kunnen beantwoorden. Zij kunnen hun theorie niet bewijzen. Dus nemen zij hun toevlucht tot beweringen en beschimpen iedereen die het waagt hen te bestrijden. En als iemand te berde brengt dat evolutie in strijd is met de bijbel, glimlachen deze wijze personen toegeeflijk over zo’n simpele ziel die, zo zeggen zij, zich aan iets moet kunnen vasthouden, maar „intelligente mensen weten dat de bijbel alleen uit oude mythen bestaat”. Noch voor hun beweringen, noch voor hun schimpscheuten verschaffen zij bewijzen, maar met de tirannie van hun autoriteit orakelen zij hun mening, verpletteren zij tegenwerpingen en intimideren zij tegenstanders. Deze methode werkt, en mensen van wie men mag veronderstellen dat zij intelligent zijn, geloven de theorie terwijl zij er niets over weten, omdat „alle intelligente mensen het geloven”. Maar meer hierover in het volgende artikel, „Schepping in de collegezalen”.

Hoe staat het met u?

Spreuken 14:15 verklaart: „Een eenvoudig man gelooft ieder woord dat hij hoort; een verstandig man begrijpt de noodzaak van bewijs” (The New English Bible). In deze tijd zijn velen net sponsen; zij zuigen zich vol met de vloeistof waarin zij zijn ondergedompeld, wat het ook mag zijn. Het is de weg van de minste weerstand. De spieren oefenen is inspannend werk; de geest oefenen is nog inspannender. Het is veel gemakkelijker maar alles op te zuigen dat zich aandient — en tegenwoordig is dat voor het grootste deel wat de televisie, de gedrukte bladzijden, de radio en films ons bieden. Wat niet wil zeggen dat er geen goede boeken, films en televisieprogramma’s zouden bestaan. Het vergt meer geestelijke inspanning om deze boeken te lezen en naar deze films te kijken, Iedereen moet dus afzonderlijk kiezen waarmee hij zijn geest wil voeden. Men zegt wel dat wat wij eten, bepaalt wie wij zijn, en dit kan slaan op voedsel voor zowel het lichaam als de geest. Wat u ook leest of waarnaar u ook kijkt of luistert, onderzoek of het propaganda is of waarheid. ’De god van dit samenstel van dingen heeft de geest van de ongelovigen verblind’, opdat zij de levensbelangrijke waarheden van onze tijd niet zouden kennen. Hoe staat het met u? Laat u anderen voor u denken, of vormt u zelf een mening? Denk zelf na, en ’het denkvermogen zal de wacht over u houden’. Daarbij kunnen wij natuurlijk niet ontkennen dat wij goede en juiste leiding nodig hebben. — 2 Kor. 4:4, 6; Spr. 2:11; Ps. 36:9; Jer. 10:23.