Hoofdstuk 6
Wat vormt een hulp bij financiële problemen?
Waarom is er hulp bij financiële problemen nodig? (1-3)
„ETEN doet men voor zijn plezier en wijn brengt vreugde in het leven: voor geld is alles te krijgen.” — Prediker 10:19, Willibrordvertaling.
2 Geldzorgen bestaan in ieder land. Eén reden is de inflatie. Elke dag wordt het leven duurder. Velen kunnen het zich niet eens veroorloven het hoognodige voedsel te kopen. Een toenemend aantal mannen moet er twee banen op na houden, en steeds meer vrouwen gaan erbij werken. Gezinnen hebben eronder te lijden, alsook de gezondheid. De financiële problemen worden gewoonlijk nog erger wanneer men op krediet gaat kopen. Velen die diep in de schulden zitten, verlaten zich op krediet en blijven geld uitgeven aan dingen die zij niet werkelijk nodig hebben. Dit is niet alleen in de zogenaamd ontwikkelde landen het geval, maar ook in gebieden waar de mensen over weinig geldmiddelen beschikken.
3 Welke praktische hulp biedt de bijbel? Kan dit boek u helpen een baan te vinden of te houden? Kan het de geldzorgen van uw gezin verlichten en aldus tot een gelukkiger leven bijdragen?
VORMEN EERLIJKHEID EN HARD WERKEN EEN HULP?
Welke afwijkende en praktische zienswijze met betrekking tot werk biedt de bijbel? (Prediker 8:12, 13) (4-6)
4 „Mensen die hard werken, krijgen geen eerlijke kans. Bent u het daarmee eens?” Bij een enquête was 85 procent van de ondervraagden het ermee eens. Het lijkt vaak alsof succes afhangt van bedriegen, stelen, omkoperij en invloedrijke connecties. Toch legt de Schrift de nadruk op de waarde van eerlijkheid en ijver. De bijbel zegt bijvoorbeeld:
„Wie steelt, stele niet meer, maar laat hij liever hard werken, door met zijn handen goed werk te doen.” — Efeziërs 4:28.
„De luiaard is begerig, maar hij krijgt niets; de wensen van de ijverigen worden rijkelijk vervuld. Ziet gij een man die vaardig is in zijn werk? Hij mag in dienst staan van koningen.” — Spreuken 13:4; 22:29, Willibrordvertaling.
„Stel er een eer in, kalm te blijven, uw eigen zaken af te doen en door handenarbeid in uw levensonderhoud te voorzien, zoals we u hebben gezegd. Dan wint u het respekt van de niet-gelovige mensen en hoeft u bij niemand om steun aan te kloppen.” — 1 Thessalonicenzen 4:11, 12, Het Nieuwe Testament in de omgangstaal.
5 In de loop van de tijd hebben de feiten overduidelijk bewezen dat deze raad praktisch is. O ja, het is waar dat het sommige luie mensen voor de wind schijnt te gaan. Maar over het algemeen en op de lange duur zal het u, indien u de raad van de bijbel toepast, beter gaan dan degenen die deze raad negeren.
6 Werkgevers klagen dikwijls dat werknemers te laat komen, veel tijd verbeuzelen, vies en onbetrouwbaar zijn. Daarom zal iemand die zich aan bijbelse beginselen houdt en punctueel, gewetensvol, rein, betrouwbaar en ijverig is, gewoonlijk wel werk vinden. Bovendien zal hij waarschijnlijk meer verdienen, want werkgevers zijn dikwijls bereid om loon naar werk te geven. Uit vele berichten blijkt dat het Jehovah’s Getuigen zo vergaat.
Welke waarde heeft eerlijkheid? (Romeinen 2:14, 15) (7, 8)
7 Maar zijn liegen en bedriegen tegenwoordig niet bijna een noodzaak? Christenen die volgens bijbelse beginselen leven en op grond daarvan geweigerd hebben te stelen, te liegen of te bedriegen, hebben ervaren dat het opvolgen van schriftuurlijke raad succes heeft.
Een firma in Johannesburg (Zuid-Afrika) die elektrische apparaten verkocht, stond er niet zo best voor. Eén reden was dat veel werknemers stalen. Op een dag riep de directeur het Afrikaanse personeel bij elkaar en ontsloeg hen allemaal. Toch zat de volgende morgen een werknemer zoals gewoonlijk in de trein naar zijn werk en kwam daar een collega tegen. ’Hoe komt het dat jij naar je werk gaat?’ vroeg hij. De andere werknemer zei dat de directeur hem onder vier ogen had verteld dat zijn geval een uitzondering vormde, omdat hij eerlijk was. De eerste man zei dat het met hem precies zo was gegaan. Toen zij op het werk aankwamen, ontmoetten zij een derde werknemer, aan wie men eveneens in vertrouwen had gezegd dat hij gewoon op zijn werk moest komen. Alle drie waren zij ware christenen.
Robert werkte voor een Britse wegenbouwfirma. Op een dag zei een directeur dat wanneer er iemand belde, Robert moest zeggen dat hij er niet was. Maar toen Robert de telefoon aannam, zei hij dat de directeur druk bezet was. Deze hoorde dat en bekritiseerde hem. Maar toen Robert uitlegde dat hij als een van Jehovah’s Getuigen niet kon liegen, liet de directeur het daarbij (Efeziërs 4:25). Toen Robert later kans maakte op promotie, probeerde een eerzuchtige collega twijfel ten aanzien van zijn eerlijkheid te wekken. Nu nam de directeur het voor Roberts eerlijkheid op. Hij kreeg de promotie.
8 Is het mogelijk om eerlijk te zijn indien u zelf een zaak hebt? In sommige gevallen kan het onpraktisch schijnen om eerlijk te zijn. Maar toch is het de beste handelwijze. Eerlijkheid helpt u een rein geweten tegenover God en vrede des geestes te bewaren. Bovendien doen veel mensen liever zaken met iemand van wie zij weten dat hij hen niet zal bedriegen. Het is precies zoals de bijbel zegt — „dan wint u het respekt van de niet-gelovige mensen”.
HULP BIJ WONINGPROBLEMEN
Hoe kan het toepassen van de bijbel bij woningproblemen helpen? (9-11)
9 Het vinden van geschikte woongelegenheid is nog een groot probleem. In sommige landen zijn hele gezinnen gedwongen in één kamer op elkaar gepakt te wonen. Of de moeilijkheid kan zijn een nette woongelegenheid te vinden die men zich kan veroorloven. Kan de bijbel bij deze problemen helpen?
10 Wanneer u een huis huurt, gaat u het eigendom van iemand anders gebruiken. Het is opmerkenswaardig dat God er bij de Israëlieten op aandrong andermans eigendom te respecteren en er goed voor te zorgen (Deuteronomium 22:1-4). Hij moedigde ook tot fysieke reinheid aan (Deuteronomium 23:12-14; Exodus 30:18-21). Bijgevolg proberen gewetensvolle christenen het te vermijden andermans eigendom te beschadigen en houden zij het huis dat zij hebben gehuurd, schoon. Om deze reden, en omdat zij een „kalm” en rustig leven leiden, worden zij dikwijls als huurders gewaardeerd en komen zij gemakkelijker aan een woning.
Een christelijk gezin huurde een huis van de vroegere burgemeester van een Afrikaanse hoofdstad. Zij hielden het schoon en betaalden op tijd de huur (Romeinen 13:8). Toen zij zouden gaan verhuizen, stelden zij een ander gezin uit de gemeente als mogelijke nieuwe huurders aan de eigenaar voor. De eigenaar vertelde dat de huur normaliter „verhoogd zou worden”, in dit geval verdubbeld. Maar omdat hij wist dat deze christenen betrouwbare, nette mensen waren, liet hij de huur onveranderd, ongeveer de helft van wat in die omgeving voor soortgelijke huizen werd gevraagd.
11 Zelfs wanneer iemand door omstandigheden die hij niet in zijn macht heeft, geen betere woongelegenheid kan vinden, trekt hij toch voordeel van het toepassen van bijbelse raad. Hij zal zijn huis schoon en netjes houden. En dat leidt tot een gezonder, gelukkiger leven.
UW GELD VERSTANDIG GEBRUIKEN
Welke praktische raad geeft de bijbel in verband met geld? (12-16)
12 De rijke koning Salomo schreef: „Wijsheid is tot bescherming evenals geld tot bescherming is; maar het voordeel van kennis is, dat de wíjsheid haar bezitters in het leven houdt.” — Prediker 7:12.
13 Salomo erkende dat geld een bescherming biedt tegen de moeilijkheden die armoede met zich kan brengen. Ook wij moeten dit erkennen. Daarom moet geld niet worden verkwist; men dient er verstandig mee om te gaan. Welke praktische raad geeft de bijbel ons met betrekking tot het beheren van ons geld?
14 Jezus vroeg: „Wie van u . . . die een toren wil bouwen, gaat er niet eerst voor zitten om de kosten te berekenen, om te zien of hij genoeg heeft om hem te voltooien? Anders zou het kunnen gebeuren dat hij het fundament ervan legt, maar niet in staat is het werk te voleindigen, en dan zouden alle toeschouwers hem wellicht gaan bespotten.” — Lukas 14:28-30.
15 Dat kan op gezinsfinanciën van toepassing worden gebracht. Vele echtparen hebben bemerkt dat het goed is er eens rustig voor te gaan zitten en een begroting te maken zodat zij kunnen zien of het wel mogelijk en verstandig is een grote aankoop te doen. Verder zijn zij geholpen door de bijbelse vermaning dat er zich onverwachte omstandigheden kunnen voordoen (Prediker 9:11). Zij worden er dan niet toe verleid impulsief te kopen en zich voor een lange tijd in de schuld te steken.
16 Let ook eens op de volgende wijze stelregel: „Wie leent, wordt de slaaf van wie uitleent” (Spreuken 22:7, Petrus-Canisiusvertaling). Hoewel de bijbel lenen of uitlenen niet verbiedt, worden wij erop attent gemaakt dat onnodig lenen iemand in feite tot een slaaf van een bank of een uitlener kan maken. Men doet er verstandig aan in gedachte te houden dat velen in deze tijd ertoe worden verleid op krediet te kopen, waardoor zij alleen nog maar dieper in de schuld raken, aangezien zij hoge rente moeten betalen.
Hoe hebben personen de bijbelse raad met succes toegepast? (17-19)
17 De bijbel heeft vele gezinnen geholpen hun financiële problemen te verlichten door verkwisting tegen te gaan. Jezus gaf in dit opzicht een voortreffelijk voorbeeld. Nadat hij een grote menigte te eten had gegeven, liet hij de restanten ophalen (Johannes 6:10-13). Door dit voorbeeld te volgen, kunnen christenen, zowel jong als oud, er meer om denken niet verkwistend te zijn.
18 Wellicht moet men zijn zienswijze drastisch veranderen om de bijbelse raad met betrekking tot geld te leren toepassen, maar het zal nuttige resultaten afwerpen, zoals door het volgende wordt geïllustreerd:
Een jong echtpaar in Zimbabwe begon al kort nadat zij getrouwd waren, financiële problemen te krijgen. Hij verdiende weinig; zij wilde veel nieuwe dingen aanschaffen en apart voedsel hebben. Zij begon eveneens te werken, maar dat scheen niet veel te helpen. De spanning in hun huwelijk werd zo groot dat het twijfelachtig scheen of zij wel bij elkaar zouden blijven. Enkele christelijke ouderlingen boden aan hen te helpen. Aan de hand van de bijbel bespraken zij hoe belangrijk het is een begroting op te stellen (Lukas 14:28-30). Het echtpaar zag in hoe nuttig het is een boodschappenlijst te maken en daarop bij benadering de prijzen aan te geven, en ook levensmiddelen voor de hele week tegelijk te kopen om daardoor de gunstigste prijzen te kunnen bedingen (Spreuken 31:14). De ouderlingen gaven schriftuurlijke raad over tevredenheid en de noodzaak het verlangen naar luxe dingen, die zij zich momenteel niet konden veroorloven, te vermijden (Lukas 12:22-31). Wat heeft deze schriftuurlijke raad hen goed geholpen! Nu zij hun financiële aangelegenheden beter hadden geregeld, was het echtpaar gelukkiger. Zelfs de buren spraken erover dat zij een verbetering in hun huwelijk hadden waargenomen.
19 Personen met een vast inkomen hebben eveneens voordeel getrokken van praktische bijbelse raad. Dit was het geval met een gepensioneerd echtpaar in Spanje:
Het beperkte inkomen van Francisco en Maria is gewoon ontoereikend. Toch zeggen zij dat zij zich heel goed kunnen redden door toe te passen wat zij uit de Schrift leren. Spreuken 6:6-8 zegt bijvoorbeeld: ’Ga tot de mier. Zie haar wegen en word wijs. Ze bereidt haar voedsel in de zomer; ze heeft in de oogst haar voedselvoorraden verzameld.’ Maria zegt dat zij heeft geleerd deze raad op te volgen door dingen te kopen wanneer ze gemakkelijk te verkrijgen en daardoor goedkoper zijn, zoals fruit wanneer het daar het juiste seizoen voor is. Ook wacht zij opruimingsuitverkopen af om kleding voor het volgende jaar te kopen. Zij ’bereiden hun voedsel in de zomer’ door op een klein lapje grond dat drie kwartier lopen van hun huis vandaan ligt, een tuintje te bebouwen. De woorden in 1 Johannes 2:16 zijn eveneens een hulp. Zij hebben geleerd zelfs met ouderwetse meubelen tevreden te zijn. En in plaats van dure ontspanning, putten zij er vreugde uit anderen te helpen God te leren kennen.
VERMIJD HET EEN AANSLAG TE PLEGEN OP UW BEURS
Waarom vormt de bijbelse raad inzake het gebruik van sterke drank een hulp? (20-22)
20 Wanneer u zich aan praktijken zoals drug- of alcoholmisbruik, roken en gokken overgeeft, kan dit al uw geld opslokken. Ook op deze terreinen verschaft de bijbel hulp.a
21 Neem de sterke drank eens. De bijbel verbiedt niet het bescheiden gebruik van alcoholische dranken, maar geeft wel de raad:
„Liefhebbers van genot blijven arm, hij die van wijn en een goed leven houdt, zal niet rijk worden.”
„Behoor niet tot degenen die zich aan wijn bedrinken . . . want die drinkers en die eters worden arm en de slaap hult hen in lompen.” — Spreuken 21:17, Jerusalem Bible; 23:20, 21, Willibrordvertaling.
22 Door zwaar te drinken, pleegt u op verschillende manieren een aanslag op uw beurs. Alcoholische dranken zijn op zichzelf al duur, en sommigen geven wel de helft van hun weekloon aan drank uit. Alleen al in de Canadese provincie Quebec wordt jaarlijks meer dan een miljoen dollar aan drank besteed. Nog eens een miljard kosten de daaruit voortvloeiende gevolgen — verzuim op het werk en aan alcohol toe te schrijven ongevallen.
In het zuiden van Chili raakte een schoenverkoper wegens dronkenschap zijn baan kwijt. Vervolgens probeerde hij de kost te verdienen door in een schuurtje naast het bouwvallige huis dat het gezin had gehuurd, schoenen te repareren. Nog steeds ging het grootste deel van zijn geld aan sterke drank op, en zijn vrouw moest hem dikwijls uit de gevangenis halen. Zij moest ook tot laat in de avond pruiken maken om aan geld voor voedsel te komen. Maar zij begon met Jehovah’s Getuigen de bijbel te bestuderen, en dit bewoog haar ertoe als echtgenote meer begrip voor haar man te tonen en hem meer te ondersteunen. Het gevolg was dat haar man met de studie mee ging doen. Hij leerde dat men geen dronkaard en tevens een christen kan zijn, dus hield hij op met drinken. Toen had het gezin meer te eten. Mettertijd kochten zij zelfs een klein huis en een winkel, waar hij een goed lopend schoenreparatiebedrijf uitoefent.
Tot welke problemen leidt gokken? (23-25)
23 Wat valt er te zeggen over gokken, of het nu gaat om het wedden bij paardenrennen, het spelen in een casino of het constant meedoen aan loterijen? Velen hebben financiële problemen als gevolg van dwangmatig gokken. Zij blijven hopen „een grote slag te slaan”, maar in werkelijkheid vergooien zij hun geld, terwijl hun gezin daar dikwijls heel erg onder lijdt.
24 Een Australiër zegt dat gokken voor hem jarenlang „een volslagen obsessie was. Ik gokte zeven dagen per week, en als er meer dagen waren geweest, had ik het nog vaker gedaan”. Hij leende van vrienden totdat zij hem gingen mijden. „Soms, wanneer ik verloren had, sloeg ik met mijn hoofd tegen de muur en smeekte mijn vrouw: ’Geef me alleen maar 50 cent. Ik weet dat ik zal winnen.’”
25 Toen hij de bijbel begon te bestuderen, raakte hij onder de indruk van Jezus’ raad: „Let op en wacht u voor elke soort van hebzucht” (Lukas 12:15; 1 Korinthiërs 6:9, 10). Deze man kwam tot de slotsom dat zijn gokgewoonte een weerspiegeling van buitensporige hebzucht was, en hij dwong zich ermee te stoppen. Daar hij toen in staat was zijn loon voor zijn gezin te gebruiken, kon hij de volgende spreuk nog beter begrijpen: „Een haastig verkregen vermogen [„rijkdom door gokken”, Living Bible] krimpt in, maar wie van lieverlede verzamelt krijgt steeds meer.” — Spreuken 13:11, Leidse Vertaling.
DE SLEUTEL: TEVREDENHEID
Van welk nut is de bijbelse raad inzake tevredenheid? (26, 27)
26 Een gebied waarop de bijbel met betrekking tot geld de grootste hulp kan bieden, is iemands persoonlijke instelling ten aanzien van geld. In 1 Timótheüs 6:7-10 lezen wij:
„Want wij hebben in deze wereld niets meegebracht, en we kunnen er ook niets uit meenemen. Het moet ons voldoende zijn als we ons kunnen voeden en kleden. Want wie rijk willen worden, komen in verleiding en raken verstrikt in veel dwaze en schadelijke verlangens, . . . Sommigen die achter geld aanjagen, zijn van het geloof afgedwaald en hebben op veel manieren hun geweten geweld aangedaan.” — Het Nieuwe Testament in de omgangstaal.
27 Degenen die het geld liefhebben, of zij nu arm zijn of rijk, zijn nooit tevreden. Een eerzuchtig zakenman in Californië die zich uitsloofde voor zijn firma, zei tegen zijn vrouw: „Ik wil rijk worden . . . en als ik moet kiezen tussen jou en [de firma], verlies jij het.” Hij werd directeur van een grote corporatie en werd rijk — een miljonair. Hij woont in een huis van $700.000. Toch zegt hij: „Wat ik ook heb, het is niet genoeg.” Het punt is dat geld geen geluk verzekert. De oliemiljonair J. P. Getty zei twee jaar voor zijn dood: „Geld brengt niet noodzakelijkerwijs geluk. Misschien wel ongeluk.”
Welke gezonde raad gaf Jezus in verband met rijkdom? (28-30)
28 Hoewel de bijbel het hebben van geld of bezittingen niet veroordeelt, wordt daarin wel krachtig gewaarschuwd geen liefde voor deze dingen te ontwikkelen. De bijbel herinnert ons eraan dat het leven niet voortspruit uit wat wij bezitten. — Lukas 12:16-20.
29 Wees dus tevreden met wat u hebt of wat u redelijkerwijs kunt verwerven, in plaats van uw leven met bezorgdheid te vervullen door naar rijkdom te streven. Jezus’ woorden in Lukas 12:22-31 kunnen ons helpen die zienswijze te bezitten:
„Weest niet langer bezorgd voor uw ziel, met betrekking tot wat gij zult eten, of voor uw lichaam, met betrekking tot wat gij zult aantrekken. Want de ziel is meer waard dan voedsel en het lichaam dan kleding. Let eens goed op de raven: ze zaaien niet en ze oogsten niet, en ze hebben geen schuur of voorraadkamer, en toch voedt God ze. Hoeveel meer zijt gij waard dan vogels? . . . Houdt er daarom mee op te zoeken wat gij zult eten en wat gij zult drinken, en verkeert niet langer in angstige spanning; want al deze dingen streven de natiën der wereld vurig na, maar uw Vader weet dat gij deze dingen nodig hebt.”
30 Een dure garderobe, kostbare spijzen en een luxueus huis schenken misschien wel wat genoegen, maar ze zullen geen jaar aan uw leven toevoegen — misschien kòsten ze u wel jaren van uw leven. Toch kunt u ook zonder rijkdom zeer gelukkig zijn.
Hoe kan de raad van de bijbel u helpen een voller leven te leiden? (31-33)
31 Ook hebt u geen rijkdom nodig om vrienden te hebben. Een ieder die zich op zijn geld verlaat om vrienden aan te trekken, begaat een vergissing. Zulke „vrienden” eten uw voedsel op en delen in uw bezittingen, maar wanneer het geld op raakt, verdwijnen zij eveneens. — Prediker 5:11; Spreuken 19:6.
32 Wanneer u zich echter de evenwichtige zienswijze van de bijbel eigen maakt, doordat u ijverig werkt, vreugde in het leven schept en anderen goeddoet, zult u een „gave Gods” hebben. In Prediker 3:12, 13 staat: „Er [is] voor hen niets beters . . . dan zich te verheugen en goed te doen tijdens zijn leven; en ook dat ieder mens eet en inderdaad drinkt en het goede ziet voor al zijn harde werk. Het is de gave Gods.”
33 God verschaft in deze kwesties zulk een gezonde raad dat men zich terecht zou kunnen afvragen: Zal God het op zekere dag mogelijk maken dat er een volledig einde aan armoede, ondervoeding en slechte behuizing komt, dingen die zo vaak met financiële problemen gepaard gaan? Dat zal hij inderdaad! En in een later hoofdstuk zullen wij de bewijzen beschouwen die de basis voor een dergelijke overtuiging verschaffen. Maar laten wij ons eerst eens bezighouden met nog enkele andere problemen die het leven van de mensen thans ernstig beïnvloeden.
[Voetnoten]
a Zie ook hoofdstuk 10: „Een betere gezondheid en een langer leven — Hoe?”
[Kader op blz. 53]
EEN ZUIDAMERIKAANSE MARKTVROUW
In Georgetown (Guyana) had de 48-jarige Norma een stalletje op een van de grootste markten. Zij bedroog haar klanten bij het afwegen van de waren. Wanneer iemand 125 gram zoute vis vroeg, zette zij haar weegschaal op 100 gram, enzovoort. Ook waren de gewichten voor de weegschaal te licht. Daarom kregen haar klanten nooit het volle gewicht.
Op een zondag gaf een familielid haar een exemplaar van „De Wachttoren” waarin bijbelse beginselen in verband met zakendoen werden besproken. Wat daarin over oneerlijke praktijken werd gezegd, scheen rechtstreeks tot haar gericht te zijn (Spreuken 20:23; Leviticus 19:35, 36). ’s Maandags gooide Norma haar valse gewichten weg en schafte zich nauwkeurige gewichten aan. Zij begon vergaderingen in de Koninkrijkszaal van Jehovah’s Getuigen te bezoeken en kreeg bijbelstudie. Ondanks spot van de zijde van de familie, raakte zij er meer en meer van overtuigd dat zij het juiste deed.
Hoe ging het met de zaken? Op sommige waren kon zij niets verdienen zonder te bedriegen, dus moest zij ermee ophouden die te verhandelen. Maar in verband met de overige waren merkten de klanten een verandering op en zij zeiden: ’Sinds je een christen bent geworden, geef je ons meer voor ons geld.’ Als gevolg daarvan ging het in werkelijkheid beter met de zaken. Norma maakte eerlijke winst en was in staat de hypotheek op haar huis af te betalen, wat geld op de bank te zetten en bijdragen voor een liefdadig doel te geven. Bovendien is haar gezondheid verbeterd, want zij heeft geen last meer van de zenuwhoofdpijnen die zij had toen zij constant in angst leefde betrapt te worden.
[Kader op blz. 59]
„Zevenentachtig procent van de Australiërs heeft in de afgelopen drie maanden aan de een of andere vorm van gokken deelgenomen.” — „The Sunday Mail” (Brisbane).
„We gokken liever dan dat we eten! Queenslanders geven wekelijks naar schatting zo’n 12 miljoen dollar aan gokken uit — bijna evenveel als aan levensmiddelen.” — „The Sunday Mail” (Brisbane).
[Illustratie op blz. 57]
De raad van de bijbel is een hulp om met het huishoudgeld uit te komen
[Illustratie op blz. 60]
Hoe praktisch zijn de bijbelse beginselen met betrekking tot dronkenschap, roken en gokken?