Wees tevreden — het kan verschil maken
„Wij hebben niets in de wereld meegebracht en kunnen er ook niets uit meenemen. Wanneer wij daarom voedsel en kleding hebben, zullen wij daarmee tevreden zijn. Zij echter die besloten zijn rijk te worden, vallen in verzoeking en een strik en vele zinneloze en schadelijke begeerten, die de mensen in vernietiging en verderf storten. Want de liefde voor geld is een wortel van allerlei schadelijke dingen, en door hun streven op die liefde te richten, hebben [sommigen] zich overal met vele pijnen doorboord.” — 1 Tim. 6:7-10.
De bijbel waarschuwt er dus duidelijk voor iemand te worden die het geld liefheeft, en hij verkleint ook de belangrijkheid van stoffelijke bezittingen. Wij hebben geen overvloed aan luxe nodig om te leven. Ons voedsel dient weliswaar gezond te zijn, maar hoeft niet het duurste van het duurste te zijn. Hoewel kleding en onderdak fundamentele behoeften zijn, zal een uitgebreide garderobe en een luxueuze woning vol schitterend meubilair geen jaren aan ons leven toevoegen.
Veel mensen weten dit, maar toch maken zij het verkrijgen van geld tot het voornaamste doel in hun leven. Dit stort hen vaak in het verderf en brengt hen zelfs zover dat zij geen brood op tafel hebben.
Een beveiliging tegen onverstandige stappen
Natuurlijk dient een goede verzorging van het gezin een man terecht ter harte te gaan. De Schrift zegt: „Indien iemand niet voor de zijnen zorgt, en in het bijzonder voor hen die leden van zijn huisgezin zijn, dan heeft hij het geloof verloochend en is erger dan een ongelovige” (1 Tim. 5:8). Als zich daarom een gelegenheid voor een betere betrekking voordoet, misschien zelfs in een andere plaats, kan het zijn dat een gezinshoofd hiervan voordeel wil trekken en met zijn gezin verhuist. Dit zou vooral het geval zijn als dit zijn gezin ten goede zou komen. Zulke kwesties dienen echter zorgvuldig overwogen te worden. Een bijbelspreuk luidt: „Iedereen die onervaren is, hecht geloof aan elk woord, maar de schrandere geeft acht op zijn schreden” (Spr. 14:15). Als men in gebreke blijft te analyseren waartoe een bepaalde stap zou kunnen leiden, zou dit ernstige problemen tot gevolg kunnen hebben.
Dit overkwam een dorpstimmerman in Ghana. Zijn zwager overtuigde hem ervan dat hij in Accra, de hoofdstad, veel meer geld zou kunnen verdienen. Maar de zwager kon hem absoluut niet garanderen dat er enige goed betaalde betrekking te krijgen was. Toch hield de timmerman zich doof voor een kennis die hem aanmoedigde de bijbelse raad op te volgen om tevreden te zijn met de opbrengst van zijn harde werken. Voordat de timmerman het dorp verliet, zei hij tot deze kennis: ’Vooruitstrevende mensen slijten niet hun hele leven in een dorp.’
Maar zie eens hoe het de man enkele maanden later verging. Met een wandelstok in zijn hand en bagage op zijn hoofd, sjokt de timmerman, mager en afgetobt, voort. Zijn beide zonen lopen achter hem aan. De hoge kosten voor levensonderhoud in de stad en het feit dat hij er niet in is geslaagd geschikt werk te vinden, hebben de man gedwongen naar het dorp terug te keren. Maar waar is zijn vrouw? Zij vond de slechte toestand waarin het gezin in Accra verkeerde zo ondraaglijk dat zij haar man verliet.
En zo gaat het in vele landen. Talloze duizenden verslechteren hun eigen situatie doordat zij niet tevreden zijn met de eerste levensbehoeften. Zij verkopen misschien wel hun eigen stukje grond op het platteland en verhuizen naar de stad, zonder dat hun hoop op een goede werkkring wordt verwezenlijkt. Al gauw zijn hun beperkte geldmiddelen op. En zelfs als zij dan naar het platteland willen terugkeren, kunnen zij dit niet wegens gebrek aan geld en zijn ze verplicht in afzichtelijke achterbuurten of krottenwijken te blijven wonen.
Het is opmerkelijk dat de bijbel waarschuwt tegen het doen van stappen ter wille van gewin zonder ernstig rekening te houden met de onzekerheden van het leven. Wij lezen: „Zeker, u zegt: ’Vandaag of morgen gaan we naar die en die stad. Daar zullen we een jaar lang blijven om zaken te doen en winst te maken.’ Maar u weet niet eens wat de dag van morgen zal brengen! Uw leven is maar een nevel die even verschijnt en dan verdwijnt” (Jak. 4:13, 14, Het Nieuwe Testament in de omgangstaal). Waren veel mensen maar zo wijs geweest om tevreden te zijn met wat zij bezaten en rekening te houden met de onzekerheden van het leven, dan zouden zij nu geen armoede hebben gekend en genoeg brood op tafel hebben gehad.
Hoewel zij misschien wel op de hoogte zijn van de ernstige problemen waaraan anderen het hoofd moeten bieden omdat zij onverstandige stappen hebben gedaan, denken sommige mensen nog altijd dat zij een uitzondering vormen. Vaak verliezen zij uit het oog dat zelfs schijnbaar succesvolle mensen misschien wel werkelijk geluk en ware tevredenheid opofferen.
Succes tegen een hoge prijs
Merk op wat de grijze Geoffrey van de Britse Eilanden over een collega op een assurantiekantoor vertelt:
„Hij was een Schot, mager en ruim één meter tachtig lang. Toen ik er kwam, stond hij aan het hoofd van een kleine afdeling. Turend door zijn goudomrande brilleglazen, vertrouwde hij me dikwijls toe dat zijn streven was eens directeur te worden. Hij werkte heel hard, bleef elke avond lang doorwerken, nam werk mee naar huis en ontzegde zich zelfs vakantie. Ten slotte werd hij afdelingschef. Dit was voor hem aanleiding om met zijn vrouw en twee kleine kinderen naar een deftiger deel van Essex te verhuizen. Hij vond het ook nodig om zijn kinderen op particuliere scholen te doen.
Omdat hij boven zijn stand begon te leven, werd het gebruik van zijn auto te duur. Hij liet zijn wagen thuis in de garage staan en ging lopend of fietsend. Hij toonde me eens zijn schoenen, die volgepropt zaten met karton om de gaten te bedekken. De man vond dat hij zich niet kon veroorloven zijn schoenen te laten repareren. Om zijn onkosten te bestrijden, leende hij vaak voor het eind van de maand geld.
Na verloop van tijd werd de Schot directeur en kwam in een hogere inkomensklasse. Dit betekende onvermijdelijk een groter huis, een nieuwe auto en duurder onderwijs voor zijn kinderen. Zijn vrouw, die een kostbare smaak had ontwikkeld, nam alleen met het beste van het beste genoegen. De man ging nog langer werken en werd directeur van verscheidene dochtermaatschappijen. Maar zijn huwelijk liep ten slotte op een echtscheiding uit en hij zat met het onderhoud van twee dure huizen. Toen ik bij het bedrijf wegging, zei hij droefgeestig: ’Wat heb ik nu aan al mijn geld en positie gehad?’”
Hoe tragisch de gevolgen zijn van een eerzuchtige jacht naar steeds meer geld wordt ook goed geïllustreerd in het geval van 10 andere mannen. In de jaren ’20 behoorden zij tot de meest succesvolle financiers ter wereld. Maar met het verstrijken der jaren veranderden de dingen. Drie van deze mannen pleegden zelfmoord, twee kwamen in de gevangenis terecht, één werd krankzinnig en drie stierven in armoede. Slechts één van de 10 werd door zijn vermogen om geld te verdienen, niet volkomen uit zijn evenwicht gebracht.
Bescherming tegen frauduleuze plannen
Mensen die zich niet onnodig druk maken om het verdienen van geld, vallen ook niet zo gauw in de strik van frauduleuze plannen om aan geld te komen. In de Verenigde Staten, Japan en andere landen zijn tal van mensen bedrogen door de overtrokken beloften van „piramide”-verkoopbedrijven. Deze firma’s eisen dat mensen een aanvangsbedrag betalen om als verkoopagent en aanwerver te werken. Na grote sommen geld geïnvesteerd te hebben, bemerken velen echter dat zij in de val gelopen zijn. De produkten zijn slecht te verkopen en het aanwerven van nieuwe investeerders is moeilijk. Niet zelden gaan gewetenloze mannen in de hoogste posities er met grote sommen geld vandoor.
Toen in Japan een „piramide”-verkoopbedrijf failliet ging, nam de regering de koopwaar als vergoeding voor achterstallige belasting in beslag. Maar dit gaf problemen, aangezien de kosten voor het opslaan van de koopwaar in een gehuurd pand meer dan 2500 gulden per dag kostte. Wat de investeerders betreft, zij verloren alles.
De strik van occulte praktijken
Tevredenheid kan zelfs een bescherming vormen tegen schadelijk occultisme. Wegens het verlangen hun geldmiddelen te vermeerderen zonder te werken, hebben sommige mensen tovenaars gehuurd om hun geld te verdubbelen. Een man in westelijk Afrika deed dit. De tovenaars instrueerden hem vervolgens de omgang met zijn vrouw te beperken en alles volstrekt geheim te houden. Zij zeiden hem op bepaalde dagen in voorgeschreven kledij naar de begraafplaats te gaan, en daar gebeden op te zenden. Later gaven de tovenaars hem een pakje dat hij te middernacht op een bepaalde zondag moest openmaken. Hem werd de verzekering gegeven dat hij met het openmaken van het pakje zou zien dat het geïnvesteerde geld inderdaad vermenigvuldigd was. Het aangegeven tijdstip brak aan. Hebzuchtig maakte hij het pakje open. Wat zag hij? Geld — bergen geld? Neen, alleen maar een bundeltje kranten. Wat een schok! De man was in staat zelfmoord te plegen. En zelfs nog enige tijd daarna kostte het zijn vrouw grote moeite om hem ervan te weerhouden zich van het leven te beroven.
Als deze man in de bijbel had geloofd en deze opgevolgd had, zouden hem financieel verlies en bittere teleurstelling bespaard zijn gebleven. De Schrift spoort iemand er niet alleen toe aan tevreden te zijn, maar waarschuwt ook voor occultisme. De Israëlieten kregen bijvoorbeeld het voorschrift: „Gij moogt geen voortekens zoeken, en gij moogt geen magie beoefenen” (Lev. 19:26). „Er dient onder u . . . geen beoefenaar van magie, noch iemand die voortekens zoekt, noch een tovenaar, noch iemand die anderen door een banspreuk bindt, noch iemand die een geestenmedium . . . raadpleegt [gevonden te worden].” — Deut. 18:10-14.
Ja, er schuilt wijsheid in het ter harte nemen van de bijbelse raad om met voedsel en kleding tevreden te zijn. Het kan u helpen altijd brood op tafel te hebben en ervan te blijven genieten.