predikant te Des Moines, in de Amerikaanse staat Iowa, zei bij een zekere begrafenis: „Wanneer een soldaat in een rechtvaardige oorlog (Vietnam) op zijn post sneuvelt, is dit niet slechts een heldhaftige dood in dienst van zijn land, maar ook een gezegend einde voor hemzelf . . . Ik weet zeker dat de engelen nabij waren om zijn ziel de hemel binnen te dragen en dat hij thans vrede geniet.”¹⁹

Waartoe heeft religie geleid?

Het is ons duidelijk geworden dat de kerken in de Verenigde Staten in het begin de oorlog in Vietnam hebben gesteund. En waartoe heeft dit geleid?

Ten eerste heeft het ertoe geleid dat leden van dezelfde religie elkaar op het slagveld hebben gedood. Er wonen bijvoorbeeld in Noord-Vietnam naar schatting een miljoen katholieken. Welk standpunt hebben de priesters daar ingenomen? De New York Times meldde: „De pastoor van de Kerk van St. Anthonius van Padua te Hanoi, de Eerw. J. Nguyen Van Que, . . . zei dat hij gewoon was jonge katholieken die zich bij de (Noordvietnamese) strijdkrachten voegden, te zegenen.”²⁰ Zo hebben dus leden van dezelfde religie elkaar op de slagvelden in Vietnam gedood en nog wel met de zegen van de geestelijkheid!

Onlangs is er echter, zoals hiervoor reeds werd opgemerkt, een verandering opgetreden. Er is zelfs een interkerkelijke „Oproep tot boetedoening en actie” gepubliceerd, waarin op het beëindigen van de oorlog werd aangedrongen.²¹

Waarom hebben religieuze leiders hun zienswijze echter herzien? Het antwoord op deze vraag zal mede onthullen wat dikwijls het standpunt van religie in diverse aangelegenheden bepaalt, en daarmee tevens duidelijk maken waarheen dit de mensheid leidt.

Wat bepaalt de richting die de religie inslaat?

DOOR de oorlog in Vietnam eerst goed te praten, hebben de kerken veel mensen ertoe gebracht te denken dat het juist was erin mee te vechten. Thans echter veroordelen sommige religieuze organisaties en hun leiders de oorlog. Zij verklaren dat het deelnemen eraan niet juist is.

Waarom die ommekeer? Leiden de kerken hun leden thans naar een leven overeenkomstig de bijbelse leer? Of zijn er andere factoren die bepalen welke leiding de religie verschaft?

In de Oregon Journal werd onlangs opgemerkt dat ’geestelijken alleen maar met de massa meegaan’.²² Toen daarom het volk weinig tegen de oorlog gekant was, verleenden de kerken er hun steun aan, maar toen het volk een afkeer kreeg van het steeds maar aanhoudende vechten en bloedvergieten, toen pas begon ook de geestelijkheid tegen de oorlog in opstand te komen.

A. Munson, redacteur van de United Methodist, een publikatie van de methodistische Kerk, verklaarde:

„Een opeenhoping van vuile zaakjes zoals My Lai, plus de beste oorlogsberichtgeving in de geschiedenis hebben hun invloed gehad op de hele natie en de kerk sluit zich ten slotte aan bij de anti-oorlogsstemming. . . . Sedert 1965 lopen de schattingen betreffende de burgerslachtoffers in Vietnam van 1 tot 4 miljoen mannen, vrouwen en kinderen, maar de kerken zijn nu pas begonnen hun afschuw erover uit te spreken.”²³

Ja, pas toen de oorlog ’impopulair’ begon te worden, werd de roep om „vrede” van de