Liefde op het eerste gezicht en voor altijd!
„ALS u baby’s na hun geboorte gadeslaat,” merkt dr. Cecilia McCarton van het Albert Einstein College of Medicine in New York op, „blijken zij intens wakker en zich bewust van hun omgeving te zijn. Zij zijn ontvankelijk voor hun moeder. Zij keren zich naar geluiden toe. En zij fixeren zich op het gezicht van hun moeder.” En de moeder maakt oogcontact met haar baby. Het is liefde op het eerste gezicht — voor beiden!
Dit moment waarop er een band tussen moeder en baby ontstaat, is er vanzelf als de geboorte natuurlijk verloopt, zonder middelen die de zintuigen van moeder en kind verdoven. Zijn kreten stimuleren haar melkproduktie. De aanraking van zijn huid met de hare maakt een hormoon vrij waardoor haar bloedverlies na de bevalling vermindert. Het kind wordt geboren met hersenprogramma’s die gehechtheid teweegbrengen — huilen, zuigen, getater en gekir, lachjes en extatisch getrappel om moeders attenties uit te lokken. Gehechtheid, voornamelijk aan de moeder, maakt het de zuigeling mogelijk een gevoel van liefde, genegenheid en vertrouwen te ontwikkelen. De vader wordt al snel belangrijk als voorwerp van gehechtheid. Zijn relaties missen de intimiteit van die van de moeder, maar voegen er een belangrijke dimensie aan toe: porren, kietelen, voorzichtig door elkaar schudden, waarop de baby reageert met opgewonden gelach en kronkelende bewegingen.
Dr. Richard Restak schrijft dat het voor de pasgeborene als het ware voedsel is als hij wordt vastgehouden en geknuffeld. „Aanraken”, zegt hij, „is voor de normale ontwikkeling van een zuigeling even belangrijk als voedsel en zuurstof. Moeder opent haar armen voor de zuigeling, trekt hem dicht tegen zich aan, en een hele reeks psychobiologische processen worden met elkaar in harmonie gebracht.” Bij die behandeling ontwikkelt zelfs het fysieke brein „een andere fysionomie van bobbels en groefjes”.
Pas op voor onthechting
Sommigen hebben te kennen gegeven dat als deze gehechtheid tussen moeder en baby niet tot stand komt ten tijde van de geboorte, er een tragedie in het verschiet ligt. Dat is niet waar. Bij liefdevolle moederlijke verzorging zijn er in de daaropvolgende weken honderden intieme momenten die dit hechten garanderen. Blijven zulke intimiteiten echter gedurende langere tijd uit, dan kan dat wel degelijk droevige gevolgen hebben. „Hoewel wij elkaar allemaal ons leven lang nodig hebben,” vertelt dr. Restak ons, „is dat nodig hebben het hevigst in het eerste jaar. Ontzeg een baby licht, de gelegenheid naar een mensengezicht te kijken, de verrukking opgepakt, geknuffeld, kirrend toegesproken, betutteld en aangeraakt te worden — en de zuigeling verdraagt het ontberen van zulke zaken niet.”
Baby’s huilen om veel redenen. Meestal willen zij aandacht. Als er na enige tijd niet op hun gehuil wordt gereageerd, kan het zijn dat zij ophouden. Zij voelen dat hun verzorger niet reageert. Zij huilen weer. Komt er nog geen reactie, dan voelen zij zich verwaarloosd, onzeker. Zij proberen het nog eens, harder. Als dit geruime tijd duurt en herhaaldelijk voorkomt, voelt de baby zich in de steek gelaten. Eerst is hij boos, woedend zelfs, en ten slotte geeft hij het op. Dan treedt er onthechting op. Doordat hij geen liefde ontvangt, leert hij niet lief te hebben. Zijn geweten blijft onontwikkeld. Hij vertrouwt niemand, geeft om niemand. Hij wordt een probleemkind en, in extreme gevallen, een psychopatische persoonlijkheid die geen wroeging kan voelen over misdrijven.
Met liefde op het eerste gezicht is de kous niet af. Ze moet voortduren. Niet alleen in woorden maar ook in daden. „Laten wij liefhebben, niet met het woord noch met de tong, maar met de daad en in waarheid” (1 Johannes 3:18). Met veel liefkozingen en kussen. Breng uw kinderen al vroeg, voordat het te laat is, de echte waarden uit Gods Woord, de bijbel, bij. Dan zal voor hen hetzelfde opgaan als voor Timotheüs: „Van kindsbeen af [hebt gij] de heilige geschriften . . . gekend, die u wijs kunnen maken” (2 Timotheüs 3:15). Breng dagelijks tijd met hen door, heel hun kinderjaren en tienerjaren. „Deze woorden die ik u heden gebied, moeten op uw hart blijken te zijn; en gij moet ze uw zoon inscherpen en erover spreken wanneer gij in uw huis zit en wanneer gij op de weg gaat en wanneer gij neerligt en wanneer gij opstaat.” — Deuteronomium 6:6, 7.
’We huilen misschien, maar het is om ons bestwil’
Streng onderricht is voor velen een gevoelig onderwerp. Als het op de juiste manier gegeven wordt, is het echter een onontbeerlijk onderdeel van ouderliefde. Een klein meisje besefte dit. Zij maakte een kaart voor haar moeder, gericht „Aan Ma, aan een aardige vrouw”. De kaart was versierd met kleurkrijttekeningen van een gouden zon, vliegende vogels en rode bloemen. Er stond op geschreven: „Dit is voor u omdat wij allemaal van u houden. Wij willen onze dankbaarheid tonen door een kaart te maken. Als wij slechte cijfers hebben, tekent u ons rapport. Als we ondeugend zijn, slaat u ons. We huilen misschien, maar we weten dat het om ons bestwil is. . . . Wat ik alleen maar wil zeggen is, dat ik erg, erg veel van u houd. Dank u voor alles wat u voor me doet. Liefs en kusjes. [Was getekend] Michele.”
Michele is het eens met Spreuken 13:24: „Wie zijn roede inhoudt, haat zijn zoon, maar wie hem liefheeft, die zoekt hem werkelijk met streng onderricht.” Het gebruik van de roede, als symbool van autoriteit, kan neerkomen op een pak slaag, maar vaak is dat niet zo. Verschillende kinderen en verschillende misdragingen vragen om verschillende vormen van streng onderricht. Een vriendelijk gegeven berisping kan voldoende zijn; weerspannigheid kan een krachtiger middel vereisen: „Een bestraffing maakt een diepere indruk op wie verstand heeft, dan een verstandeloze honderdmaal te slaan” (Spreuken 17:10). Ook van toepassing is: „Een knecht [of een kind] zal zich niet door louter woorden laten corrigeren, want hij begrijpt ze maar hij stoort zich er niet aan.” — Spreuken 29:19.
In de bijbel betekent het woord „streng onderrichten” onderwijzen, opleiden, kastijden — ook een pak slaag geven als dat nodig is om gedrag te corrigeren. Uit Hebreeën 12:11 blijkt wat het doel ervan is: „Nu schijnt elk streng onderricht weliswaar op het ogenblik zelf niet vreugdevol te zijn, maar bedroevend; toch werpt het later voor hen die erdoor geoefend zijn, een vreedzame vrucht af, namelijk rechtvaardigheid.” Ouders mogen niet al te hardvochtig zijn in hun strenge onderricht: „Gij vaders, tergt uw kinderen niet, zodat zij niet moedeloos worden” (Kolossenzen 3:21). Zij mogen evenmin al te toegeeflijk zijn: „De roede en terechtwijzing, die geven wijsheid; maar een aan zichzelf overgelaten knaap zal zijn moeder beschaamd maken” (Spreuken 29:15). Toegeeflijkheid zegt: ’Doe wat je wilt, maar val mij niet lastig.’ Streng onderricht zegt: ’Doe wat goed is; ik geef om je.’
In U.S.News & World Report van 7 augustus 1989 werd met recht gezegd: „Ouders die geen hardvochtige straffen toedienen maar die vaste grenzen trekken en zich daaraan houden, zullen beduidend meer kans hebben op kinderen die iets bereiken en die goed met anderen kunnen opschieten.” In het besluit van het artikel stond: „Misschien is het opvallendste thema dat uit alle wetenschappelijke gegevens naar voren komt wel, dat wat er werkelijk toe doet, het tot stand brengen van een patroon van liefde en vertrouwen en van aanvaardbare grenzen binnen elk gezin is, en niet veel formele details. De ware bedoeling van streng onderricht . . . is niet ongezeglijke kinderen te straffen, maar hen te onderwijzen en te leiden en innerlijke beheersing te helpen bijbrengen.”
Zij horen wat u zegt, zij bootsen na wat u doet
Een artikel over streng onderricht in The Atlantic Monthly werd ingeleid met deze uitspraak: „Van een kind kan alleen verwacht worden dat hij zich goed gedraagt als zijn ouders leven naar de waarden die zij verkondigen.” Vervolgens toonde het artikel hoe waardevol innerlijke beheersing is: „Tieners die zich goed gedroegen, hadden meestal ouders die zelf verantwoordelijkheidsbesef en zelfdiscipline hadden en rechtschapen waren — die leefden naar de waarden die zij beleden en hun kinderen voorhielden. Als de goede tieners, als onderdeel van het onderzoek, in contact gebracht werden met probleemtieners, leed hun gedrag daar niet blijvend onder. Daarvoor hadden zij zich de waarden van hun ouders veel te goed eigen gemaakt.” Het bleek te zijn zoals de spreuk zegt: „Leid een knaap op overeenkomstig de weg voor hem; ook als hij oud wordt, zal hij er niet van afwijken.” — Spreuken 22:6.
Ouders die hun kinderen echte waarden probeerden in te prenten, maar zich daar zelf niet aan hielden, hadden geen succes. Hun kinderen „hadden zich die waarden niet eigen kunnen maken”. Het onderzoek wees uit dat „wat het verschil uitmaakte, was hoe nauwgezet de ouders zich hielden aan de waarden die zij hun kinderen probeerden bij te brengen”.
Blijkbaar is het zoals de schrijver James Baldwin zei: „Kinderen zijn er nooit erg goed in geweest naar ouderen te luisteren, maar met hen nabootsen hebben zij nooit moeite gehad.” Als u van uw kinderen houdt en u hun de echte waarden wilt bijbrengen, gebruik dan de allerbeste methode: Illustreer uw onderricht met uw eigen voorbeeld. Wees niet als de schriftgeleerden en de Farizeeën, die door Jezus als huichelaars werden veroordeeld: „Doet en onderhoudt daarom alles wat zij u zeggen, maar doet niet naar hun daden, want zij zeggen het wel, maar volbrengen het niet” (Mattheüs 23:3). Of als degenen aan wie de apostel Paulus beschuldigend vroeg: „Gij echter die een ander onderwijst, onderwijst gij uzelf niet? Gij die predikt: ’Steel niet’, steelt gij?” — Romeinen 2:21.
Tegenwoordig doen velen de bijbel als ouderwets en de richtlijnen erin als onpraktisch af. Jezus betwist dat standpunt met deze woorden: „Niettemin wordt de wijsheid gerechtvaardigd door al haar kinderen” (Lukas 7:35). De volgende verslagen door gezinnen uit allerlei landen bewijzen dat zijn woorden waar zijn.
[Illustratie op blz. 7]
Een hechte band met de moeder helpt de baby zich emotioneel te ontwikkelen
[Illustratie op blz. 8]
De tijd die de vader met het kind doorbrengt, is ook van vitaal belang