HOOFDSTUK VIER
Jehovah — De God die voorzegt en vervult
1, 2. (a) Waarom zouden sommigen het gevoel kunnen hebben dat niemand de menselijke aangelegenheden onder controle heeft? (b) Hoe beschrijven de twaalf profeten Jehovah’s persoonlijkheid?
VEEL mensen hebben het gevoel dat ze de controle over hun leven verliezen. En uit nieuwsberichten die ze lezen, maken ze op dat de hele mensheid zich in een neerwaartse spiraal bevindt. Pogingen om de problemen in de wereld op te lossen, schijnen de hopeloze situatie alleen maar te verergeren. Interessant is dat sommigen van de twaalf profeten die we nu bespreken met vergelijkbare problemen te maken hadden, en ze verkondigden boodschappen van hoop waar we zelf profijt van kunnen hebben en die we kunnen gebruiken om anderen op te beuren. — Micha 3:1-3; Habakuk 1:1-4.
2 Een fundamentele gedachte die je in deze profetische boeken zult aantreffen, is dat Jehovah, de Soeverein van het universum, de menselijke aangelegenheden volledig onder controle heeft en intense belangstelling heeft voor ons welzijn. Eigenlijk kan ieder van ons zeggen: „Hij heeft belangstelling voor mijn welzijn.” De twaalf profeten schilderen een innemend beeld van „Jehovah der legerscharen”. God kan ’het land aanraken, zodat het smelt’, en toch verzekert hij zijn volk: „Wie u aanraakt, raakt mijn oogappel aan” (Zacharia 2:8; Amos 4:13; 9:5). Vind je het niet hartverwarmend passages te lezen die illustreren hoe God zich in zijn manier van doen door liefde laat leiden en hoe hij barmhartigheid en vergevensgezindheid toont? (Hosea 6:1-3; Joël 2:12-14) Het is waar dat de boeken van deze profeten niet elk aspect van Gods persoonlijkheid bespreken; daar hebben we alle 66 boeken van de bijbel voor nodig. Toch geven deze twaalf ons een uitstekend inzicht in Gods innemende persoonlijkheid en zijn manier van doen.
3. Hoe maken de twaalf profeten duidelijk dat Jehovah een God met een voornemen is?
3 De boeken van de twaalf profeten kunnen ons geloof in Jehovah’s betrouwbaarheid als de Voorzegger van de toekomst en de onfeilbare Vervuller van zijn voornemen versterken. Ze bevestigen dat hij uiteindelijk een aards paradijs onder zijn bestuur tot stand zal brengen (Micha 4:1-4). Sommigen van de profeten beschrijven hoe Jehovah voorbereidingen heeft getroffen voor de komst van de Messias en voor de losprijs die de mensheid van zonde en dood zou bevrijden (Maleachi 3:1; 4:5). Waarom is het belangrijk dit allemaal te weten?
EEN LIEFDEVOLLE SOEVEREIN DIE ALLES ONDER CONTROLE HEEFT
4, 5. (a) Op welke fundamentele waarheid over God leggen de twaalf profeten de nadruk? (b) Hoe is Jehovah’s almacht op jou van invloed?
4 Denk nog eens aan de uitdaging die God in het gezicht werd geslingerd in verband met zijn recht om te regeren, zoals in het vorige hoofdstuk is besproken. Opstand tegen Jehovah’s autoriteit, en wantrouwen ten aanzien van zijn motieven, bracht sommigen in de hemel ertoe God ongehoorzaam te zijn en grote ellende op aarde aan te richten. Het is dus duidelijk dat respect voor en onderworpenheid aan Jehovah’s soevereiniteit noodzakelijk zijn voor volledige orde in het universum en voor vrede onder de mensen. Daarom is Jehovah terecht vastbesloten zijn soevereiniteit te rechtvaardigen. Laten we eens zien hoe de twaalf profetische boeken ons kunnen helpen dit beter te begrijpen.
5 Als Jehovah’s boodschappers leggen de profeten de nadruk op zijn verheven positie. Amos bijvoorbeeld gebruikt bij het verheerlijken van de naam en de soevereiniteit van de Almachtige 21 keer de benaming „Soevereine Heer”. Daaruit blijkt dat de ware God oneindig groot is en dat niets buiten zijn bereik ligt (Amos 9:2-5; zie het kader „Jehovah de Almachtige”). Jehovah is de enige rechtmatige Soeverein van het universum, oneindig superieur aan levenloze afgoden (Micha 1:7; Habakuk 2:18-20; Zefanja 2:11). Jehovah’s positie als de Maker van alle dingen geeft hem het inherente recht om soevereine macht over heel de schepping uit te oefenen (Amos 4:13; 5:8, 9; 9:6). Waarom is dat voor jou van belang?
6. Hoe is ieder mens bij de vervulling van Gods voornemen betrokken?
6 Als je weleens het slachtoffer bent geweest van discriminatie, onrecht of vooroordeel, laat het dan een troost voor je zijn te weten dat de liefdevolle Soeverein om alle mensen geeft. Jehovah had in de oudheid een speciale band met één natie, maar hij kondigde aan dat hij vastbesloten was goede dingen te gaan doen voor mensen van alle naties en talen. Hij is „de ware Heer van de gehele aarde” (Micha 4:13). God beloofde dat zijn naam „groot [zal] zijn onder de natiën” (Maleachi 1:11). Omdat onze hemelse Vader zich onpartijdig aan iedereen bekendmaakt, gaan mensen „uit alle talen der natiën” graag op zijn uitnodiging in om zijn aanbidders te worden. — Zacharia 8:23.
7. Waarom is de betekenis van Jehovah’s naam bijzonder?
7 Kennis van wat voor iemand God is en wat hij zal doen, houdt nauw verband met kennis van zijn naam (Psalm 9:10). In Micha’s tijd werd Jehovah’s naam belasterd doordat velen die Zijn naam droegen, uitgesproken ongehoorzaam waren. De profeet werd geïnspireerd om „de superioriteit van de naam van Jehovah” te beklemtonen en erop te wijzen dat ’wie over praktische wijsheid beschikt, Gods naam zal vrezen’ (Micha 5:4; 6:9). Waarom? Elke betrouwbare hoop op een duurzame toekomst houdt verband met de rijke betekenis van die naam: „Hij veroorzaakt te worden.” Waarom zou je Joël 2:26 niet eens lezen en erover nadenken hoe blij je kunt zijn dat je die naam mag dragen en dat je anderen kunt vertellen over de enige God die alles kan worden wat hij maar moet worden voor het welzijn van al zijn schepselen? God heeft bewezen dat hij de enige is met het onbeperkte vermogen om dingen te laten gebeuren. Je kunt de bewijzen daarvan vinden in de vervulling van talloze profetieën van de twaalf profeten.
8. Op welke manieren heeft Jehovah’s naam jou gemotiveerd?
8 Op miljoenen mensen heeft het een positieve invloed gehad dat ze Jehovah leerden kennen als de God die alles wat hij maar verkiest, kan laten gebeuren of in vervulling kan doen gaan. Joël maakte dat duidelijk met de bekende woorden die later door christelijke schrijvers zijn aangehaald: ’Een ieder die de naam van Jehovah aanroept, zal veilig ontkomen’ (Joël 2:32; Handelingen 2:21; Romeinen 10:13). Sluiten wij ons aan bij Micha’s verklaring, namelijk dat „wij, van onze kant, zullen wandelen in de naam van Jehovah, onze God, tot onbepaalde tijd, ja voor eeuwig”? (Micha 4:5) In periodes van vervolging of tijden van verdriet kunnen we inderdaad vol vertrouwen onze „toevlucht zoeken bij de naam van Jehovah”. — Zefanja 3:9, 12; Nahum 1:7.
9. Hoe groot is Gods macht over menselijke heersers?
9 Terwijl je deze profetische boeken leest, kun je je vertrouwen versterken dat Jehovah zelfs menselijke heersers en machtige besluitvormers onder controle heeft. Hij is in staat hen in overeenstemming met zijn wil te laten handelen (Spreuken 21:1). Neem bijvoorbeeld Darius de Grote van Perzië. Vijanden van de ware aanbidding zochten zijn hulp om de herbouw van Jehovah’s tempel in Jeruzalem stop te zetten. Precies het tegenovergestelde gebeurde! Omstreeks 520 v.G.T. bekrachtigde Darius het decreet van Cyrus en gaf zijn steun aan de bouwwerkzaamheden van de joden. Toen er nog meer obstakels opdoemden, was Gods boodschap aan de joodse stadhouder Zerubbabel: „’Niet door een krijgsmacht, noch door kracht, maar door mijn geest’, heeft Jehovah der legerscharen gezegd. Wie zijt gij, o grote berg? Voor het aangezicht van Zerubbabel zult gij tot een vlak land worden” (Zacharia 4:6, 7). Geen enkel obstakel zal kunnen verhinderen dat Jehovah dit goddeloze stelsel vernietigt en een paradijs schept waarvan zijn aanbidders kunnen genieten. — Jesaja 65:21-23.
10. Hoe ver reikt Gods macht, en waarom is dat van belang?
10 Bedenk ook dat Jehovah de natuurkrachten beheerst. Hij kan die gebruiken om zijn vijanden te vernietigen als hij dat wil (Nahum 1:3-6). Zacharia benadrukt in figuurlijke taal hoe Jehovah zijn volk kan beschermen: „Over hen zal Jehovah zelf gezien worden, en zijn pijl zal stellig uitschieten net als de bliksem. En de Soevereine Heer Jehovah zal zelf op de hoorn blazen, en hij zal stellig voorttrekken met de zuiderstormen” (Zacharia 9:14). Zal het dan moeilijk zijn voor God om zijn superioriteit over de goddeloze naties in onze tijd te bewijzen? Absoluut niet! — Amos 1:3-5; 2:1-3.
HIJ KOMT ZIJN BELOFTEN ALTIJD NA
11, 12. (a) Waarom werd Ninevé als onoverwinnelijk beschouwd? (b) Hoe liep het af met Ninevé, in overeenstemming met Gods profetische woord?
11 Stel je voor dat je in de negende eeuw v.G.T. leeft, in wat nu bekendstaat als het Midden-Oosten. Van welke grote stad zul je vast wel gehoord hebben? Ninevé natuurlijk. Dat was een belangrijke Assyrische stad op de oostelijke oever van de Tigris, zo’n 900 kilometer ten noordoosten van Jeruzalem. Misschien heb je iets gehoord over de indrukwekkende afmetingen van de stad — ze had een omtrek van zo’n 100 kilometer! Mensen die een bezoek brachten aan Ninevé zeiden dat ze Babylon in pracht evenaarde, met koninklijke paleizen, tempels, brede straten, parken en een indrukwekkende bibliotheek. Verder spraken strategen over haar massieve, ondoordringbare buiten- en binnenmuren.
12 „Onoverwinnelijk!” Dat moeten veel mensen over Ninevé hebben gezegd. Maar enkele profeten uit het kleine staatje Juda hielden vol dat die „stad van bloedvergieten” op bevel van Jehovah verwoest zou worden. Omdat de inwoners positief op Jona’s boodschap reageerden, bleef de stad een tijdlang gespaard voor Gods oordeel. Maar de Ninevieten vervielen weer tot hun vroegere goddeloze levenswijze. Nahum voorzei: „’Ninevé . . . Een zwaard zal u afsnijden . . . Er is geen verlichting voor uw catastrofe” (Nahum 3:1, 7, 15, 19; Jona 3:5-10). Omstreeks diezelfde tijd gebruikte God Zefanja om te voorzeggen dat Ninevé een verlaten woestenij zou worden (Zefanja 2:13). Zou de onoverwinnelijke politieke macht van die tijd als vervulling van Jehovah’s woord omvergeworpen worden? Het antwoord kwam omstreeks 632 v.G.T., toen de Babyloniërs, de Scythen en de Meden Ninevé belegerden. Plotselinge overstromingen verzwakten de muren, en de aanvallers braken door de verdedigingswerken heen (Nahum 2:6-8). De eens zo machtige stad veranderde snel in een puinheuvel. Tot op de dag van vandaag is Ninevé woest en verlaten.a „De uitgelaten stad” was niet in staat de vervulling van Gods woord te verhinderen! — Zefanja 2:15.
13. Welke bewijzen van vervulde profetieën kun je in de twaalf profeten vinden?
13 Wat er met Ninevé gebeurde is maar één voorbeeld van de vervulling van profetieën. Kijk eens naar een hedendaagse kaart van het Midden-Oosten. Kun je Ammon vinden, of Assyrië, Babylonië, Edom of Moab? Absoluut niet! Ondanks het feit dat die naties ooit belangrijk waren, voorzeiden de twaalf profeten hun ondergang (Amos 2:1-3; Obadja 1, 8; Nahum 3:18; Zefanja 2:8-11; Zacharia 2:7-9). Een voor een zijn ze als natie verdwenen. Jehovah zei dat ze zouden ophouden te bestaan, en dat gebeurde! En ook wat die profeten voorzeiden over een joods overblijfsel dat uit de Babylonische ballingschap zou terugkeren, ging in vervulling — het kwam uit!
14. Waarom kun je vol vertrouwen je leven rond Jehovah’s beloften opbouwen?
14 Hoe zijn zulke bewijzen van Jehovah’s vermogen om de toekomst te voorzeggen van invloed op je vertrouwen? Je kunt er zeker van zijn dat Jehovah zijn beloften zal nakomen; hij is de God „die niet liegen kan” (Titus 1:2). Bovendien vertelt God ons via zijn Woord wat we moeten weten. Je kunt je leven opbouwen rond het doen van Jehovah’s wil en de zekerheid van zijn profetische woorden. De profetieën in de twaalf boeken zijn niet alleen maar voorbeelden van voorzeggingen die in het verleden in vervulling zijn gegaan. Veel van de profetieën gaan nu in vervulling of zullen binnenkort werkelijkheid worden. Het verslag in deze twaalf boeken kan dus je vertrouwen versterken dat profetieën over onze tijd en over de toekomst in vervulling zullen gaan. Neem ze serieus.
EEN ZORGZAME VADER
15. Hoe kunnen Micha’s ervaringen je helpen als je met persoonlijke problemen worstelt?
15 Gods betrouwbaarheid blijkt niet alleen uit wat er met naties op het algehele wereldtoneel zal gebeuren. Jehovah voorzegt en vervult op manieren die jou persoonlijk kunnen raken. Hoe dat zo? Misschien worstel je af en toe met persoonlijke problemen. Je beseft dat het niet gewoon een kwestie is van iemand vinden die je begrijpt — je moet iemand vinden van wie je eropaan kunt dat hij je zal helpen. In de achtste eeuw v.G.T. moet Micha zich heel eenzaam hebben gevoeld toen hij met de trotse mensen in Juda te maken had. Misschien leek het of hij de laatste getrouwe op aarde was, dat hij zelfs zijn eigen gezin niet kon vertrouwen. Overal zag hij bloeddorstige, bedrieglijke en corrupte mensen. Maar Micha werd gerustgesteld door Gods beloften dat hij voor zijn getrouwen zou zorgen, ongeacht wat anderen zouden doen. Ook jij kunt daar troost uit putten, vooral wanneer je als aanbidder van Jehovah in de minderheid of alleen bent, omringd door mensen die God niet eren. — Micha 7:2-9.
16. Waarom kunnen we er zeker van zijn dat God aandacht schenkt aan corruptie en onderdrukking en dat hij rechtvaardige mensen zal bevrijden?
16 Zoals ook nu vaak het geval is, werden de rijken en machtigen in Juda en Israël hebzuchtig en oneerlijk. Doordat ze te veel belasting vroegen en de mensen hun land afpakten, ontstond er onwettige slavernij. Ze behandelden de armen onverschillig en zelfs wreed (Amos 2:6; 5:11, 12; Micha 2:1, 2; 3:9-12; Habakuk 1:4). Via zijn boodschappers maakte God duidelijk dat hij corruptie en onderdrukking niet tolereert en dat hij verstokte kwaaddoeners zal straffen (Habakuk 2:3, 6-16). Hij voorzegt dat hij ’de zaken zal rechtzetten met betrekking tot machtige natiën’ en dat zijn goedgekeurde dienstknechten „werkelijk ieder onder hun wijnstok en onder hun vijgenboom [zullen] zitten, en er zal niemand zijn die hen doet beven” (Micha 4:3, 4). Stel je eens voor wat een opluchting dat zal zijn! God heeft nog veel meer dingen voorzegd en vervolgens vervuld. Kunnen we er dan niet zeker van zijn dat ook deze belofte vervuld zal worden?
17, 18. (a) Waarom houdt God mensen hoop voor ogen? (b) Hoe moeten we Jehovah’s strenge onderricht bezien?
17 Jehovah vervult zijn beloften niet alleen maar om te laten zien dat hij in staat is dingen te voorzeggen, alsof hij indruk op mensen wil maken. Zijn beweegreden is op beginselen gebaseerde liefde, want „God is liefde” (1 Johannes 4:8). Denk nog eens aan Hosea, die in de achtste eeuw v.G.T. leefde. Zoals Hosea’s vrouw, Gomer, hem ontrouw was, waren de Israëlieten Jehovah ontrouw. Hun afgoderij was te vergelijken met overspel; ze vermengden Baälaanbidding met de zuivere aanbidding van Jehovah. Figuurlijk gesproken bedreven ze ook hoererij met Assyrië en Egypte. Hoe reageerde Jehovah? Hosea moest moeite doen om zijn ontrouwe echtgenote terug te halen. Jehovah deed moeite voor zijn volk, uit liefde. „Met de touwen van de aardse mens bleef ik hen trekken, met de koorden der liefde, . . . en met zachtheid bracht ik elkeen voedsel” (Hosea 2:5; 11:4). Als ze met oprecht berouw zouden reageren, zou God hen vergeven, zodat ze weer in een goede verhouding tot hem konden komen (Hosea 1:3, 4; 2:16, 23; 6:1-3; 14:4). Word je niet geroerd door Jehovah’s genegenheid? Vraag je af: Als Jehovah vroeger zo veel genegenheid heeft getoond, kan ik dan niet zeker zijn van zijn liefde, zijn tedere, loyale, onveranderlijke en onvergankelijke genegenheid? — Hosea 11:8.
18 De twaalf profetische boeken kunnen je ook helpen in te zien dat Gods liefde correctie kan inhouden. Jehovah verzekerde zijn ontrouwe volk dat hij hen „niet geheel en al [zou] verdelgen” (Amos 9:8). Als ze straf nodig hadden, zou God hun die niet onthouden, maar wat moet het een opluchting zijn geweest te weten dat zijn bestraffing tijdelijk zou zijn! Maleachi 1:6 vergelijkt Jehovah met een liefdevolle vader. Je weet dat een vader zijn geliefde kinderen af en toe streng onderricht toedient om hen te corrigeren (Nahum 1:3; Hebreeën 12:6). Maar omdat onze hemelse Vader zijn dienstknechten liefheeft, is hij langzaam tot toorn, en Maleachi 3:10, 16 bevestigt dat hij hen overvloedig zal belonen.
19. Welk zelfonderzoek zou goed zijn?
19 Maleachi begint zijn boek met de verzekering: „’Ik heb ulieden liefgehad’, heeft Jehovah gezegd” (Maleachi 1:2). Terwijl je over die verzekering van God aan Israël nadenkt, zou het goed zijn je af te vragen: Doe ik iets wat zou kunnen verhinderen dat ik Gods liefde ontvang? Welke aspecten van Gods liefde wil ik vollediger kennen en ervaren? Naarmate je begrip van Gods liefde toeneemt, kun je steeds meer overtuigd raken van zijn eeuwige genegenheid.
VERGEVING MAAKT REDDING MOGELIJK
20. Hoe maakt Gods vergeving redding mogelijk?
20 Bij het lezen van deze profetische boeken zul je merken dat Jehovah soms rampen voorzei. Waarom? Vaak was het om zijn volk tot berouw te bewegen. Met dat doel liet hij toe dat buitenlanders in 740 v.G.T. Samaria en in 607 v.G.T. Jeruzalem verwoestten. Wat God had voorzegd ging in vervulling, maar later mochten degenen die berouw hadden naar hun land terugkeren. Deze boeken beklemtonen dus dat God goedgunstig vergeeft en dat hij hen die de zonde de rug toekeren en zich tot hem wenden, weer aanneemt (Habakuk 3:13; Zefanja 2:2, 3). Micha werd ertoe bewogen te verklaren: „Wie is een God als gij, een die dwaling vergeeft en voorbijgaat aan de overtreding van het overblijfsel van zijn erfdeel? Hij zal stellig niet voor eeuwig aan zijn toorn vasthouden, want hij schept behagen in liefderijke goedheid” (Micha 7:18; Joël 2:13; Zacharia 1:4). De vervulling van profetieën bevestigt dat.
21. (a) Wat hebben de twaalf profeten over de Messias gezegd? (b) Welke Messiaanse profetieën vind je interessant?
21 Met het oog op een duurzame wettelijke basis voor blijvende vergeving voorzei Jehovah de komst van de Messias, die zijn menselijke leven zou geven als „een overeenkomstige losprijs” voor de zondige mensheid (1 Timotheüs 2:6). Amos wees op een herstelwerk dat de Messias, de zoon van David, tot stand zou brengen (Amos 9:11, 12; Handelingen 15:15-19). Micha voorzei zelfs de geboorteplaats van Jezus, degene die met levengevende zegeningen zou komen voor iedereen die geloof zou oefenen in Zijn slachtoffer (Micha 5:2). En Zacharia sprak over de „Spruit”, Jezus, die zou „neerzitten en heersen op zijn troon” (Zacharia 3:8; 6:12, 13; Lukas 1:32, 33). Door meer van die profetieën te bestuderen zul je ongetwijfeld je geloof versterken. — Zie het kader „Belangrijke profetieën over de Messias”.
22. Hoe neemt je vertrouwen in Jehovah toe door wat de twaalf profeten over hem onthullen?
22 Terwijl je de boodschappen van de twaalf profeten leest, zal je vertrouwen in Gods uiteindelijke overwinning toenemen. Jehovah is onze Voorvechter, en hij zal ware gerechtigheid tot stand brengen. Gods woord is duurzaam. Hij houdt zich aan zijn afspraken met zijn volk, zorgt voor zijn dienstknechten en bevrijdt hen van alle onderdrukkers (Micha 7:8-10; Zefanja 2:6, 7). Jehovah is niet veranderd (Maleachi 3:6). Wat een geruststelling is het te weten dat God bij het vervullen van zijn voornemen niet voor dilemma’s of hindernissen staat! Als hij zegt dat zijn dag van oordeel komt, dan komt die dag. Blijf Jehovah’s dag dus verwachten! „Jehovah moet koning worden over de gehele aarde. Op die dag zal Jehovah één blijken te zijn, en zijn naam één” (Zacharia 14:9). Dat voorzegt hij; hij zal het ook vervullen.
a In november 2002, vóór de oorlog in Irak, bracht professor Dan Cruickshank een bezoek aan dit gebied. Hij vertelde in een tv-uitzending van de BBC: „Aan de rand van Mosul ligt de grote ruïnestad Ninevé, die — evenals Nimrud . . . — vanaf de jaren veertig van de negentiende eeuw met groot enthousiasme door Britse archeologen is blootgelegd. . . . De opgraving van deze Assyrische steden betekende niets minder dan de ontdekking van een al lang verdwenen — bijna mythische — beschaving die alleen bekend was van korte, raadselachtige en niet erg vleiende beschrijvingen in de bijbel.”