Hoe kunt u uw emoties beheersen?
VEEL mensen in deze tijd hunkeren naar emotionele prikkeling. Zij zoeken opwinding in hard rijden, gevaarlijke sporten, onwettige seks en stimulerende drugs. De handels- en amusementswereld legt er zelfs de nadruk op dat men emotionele ervaringen nodig heeft. Velen kunnen derhalve niet goed tegen vrede en rust, in de mening verkerend dat zij recht hebben op meer emotionele opwinding in het leven.
Wij hebben natuurlijk allemaal gevoelens. Wanneer wij bijvoorbeeld glimlachen, lachen of huilen, geven wij uiting aan de emotionele toestand waarin wij op dat moment verkeren. Maar wist u dat emoties zelfs invloed kunnen uitoefenen op ons lichaam, dat ze bijvoorbeeld veranderingen kunnen teweegbrengen in de bloeddruk en de hartslag en ons het angstzweet kunnen doen uitbreken? Ze kunnen ook fysieke ongemakken veroorzaken, zoals hoofdpijnen, maagstoornissen en rugproblemen. Vandaar dat mensen over het algemeen aangename emoties zoeken en onaangename emoties uit de weg gaan. Sommige mensen trachten aan de onaangename emoties te ontkomen door te dagdromen, zich te overeten of overdadig te drinken. Een juiste emotionele toestand draagt daarentegen bij tot ons welzijn. In Spreuken 14:30 staat: „Een kalm hart is het leven van het vleselijke organisme.”
Het interessante feit doet zich voor dat Gods Woord melding maakt van allerlei menselijke gevoelens, zoals liefde, haat, vreugde, verdriet, moed en vrees. U zult u misschien herinneren dat Jezus eens, bij de dood van een vriend, blijk gaf van zijn gevoelens doordat hij „begon te wenen” (Johannes 11:35). Jozef kon met moeite zijn tranen bedwingen toen „zijn innerlijke emoties werden opgewekt jegens zijn broer”, die hij jarenlang niet had gezien. — Genesis 43:30.
Waarom uw emoties beheersen?
Aangezien wij in „tijden van stress” leven en onvolmaakt zijn, sluipen er meer onaangename dan aangename emoties ons leven binnen (2 Timótheüs 3:1-5, Revised Standard). Zoals de bijbel zegt, ’kan louter onderdrukking een wijze waanzinnig doen handelen’ (Prediker 7:7). Zouden wij onze onwenselijke emoties derhalve niet trachten te beheersen, dan kunnen wij de betrekkingen met onze familieleden, medescholieren, collega’s en christelijke metgezellen schaden.
Natuurlijk worden wij allemaal emotioneel getroffen door wat de bijbel „tijd en onvoorziene gebeurtenissen” noemt (Prediker 9:11). Toen bijvoorbeeld een echtpaar dat in de volle-tijdbediening werkzaam was, op zekere dag naar hun flat terugkeerde, kwamen zij tot de ontdekking dat zij van bijna al hun bezittingen beroofd waren. Zij raakten hierdoor zo van streek dat zij er ziek van werden. Het kostte hun enkele dagen om hun emoties weer de baas te worden. Toen zij er weer bovenop gekomen waren, hervatten zij hun werk dat erin bestond de „treurenden te troosten”. — Jesaja 61:2.
Of misschien kent u ook wel mensen die toelaten dat zij emotioneel geroerd worden door naar melodramatische televisieseries te kijken. Zij vereenzelvigen zich zo met de personages dat zij vaak om de louter verzonnen situaties moeten huilen. Beschouw ook eens het geval van een alleenwonende ongehuwde vrouw. Op een zekere avond begon zij naar een griezelfilm te kijken. Hoewel zij er doodsbang van werd, kon zij niet met kijken ophouden. Naderhand kon zij moeilijk in slaap komen. Toen zij eindelijk in een onrustige slaap viel, kunt u zich voorstellen waar zij over droomde: vampiers en monsters. Het punt is: Wat er om ons heen gebeurt, beroert ons inderdaad emotioneel. Wij moeten daarom beslist selectief zijn en datgene vermijden wat schadelijk is of ons emotionele evenwicht onnodig verstoort.
De nadruk leggen op wenselijke emoties
Daarentegen raadt Gods Woord ons aan ’matig in gewoonten te zijn’ en ’ons denkvermogen’ te gebruiken (Titus 2:2; Romeinen 12:1). Dit wil niet zeggen dat wij ons dermate moeten bedwingen dat wij apathisch worden. Op passende wijze beheerste emoties kruiden het leven. De bijbel zegt bijvoorbeeld: „Er [is] niets beters . . . dan dat de mens zich verheuge in zijn werken.” — Prediker 3:22.
Om het leven werkelijk te veraangenamen, moeten wij derhalve leren positieve gevoelens te ontwikkelen. Dit, en niet een negatieve denkwijze, kan ons helpen ’ijverig te zijn voor voortreffelijke werken’ (Titus 2:14). Krachtige, gezonde gevoelens versterken het vaste besluit en het doorzettingsvermogen die nodig zijn om datgene te bereiken wat de moeite waard is. Natuurlijk weten christenen dat zij in Gods dienst geen dingen presteren als gevolg van positief denken op zich. Zij beseffen veeleer dat het noodzakelijk is zich volledig op Jehovah’s geest te verlaten om de toekomst moedig onder de ogen te kunnen zien (Lukas 11:13; Spreuken 19:21). Hoe kunnen wij derhalve onze emoties beheersen en ervoor zorgen dat nuttige emoties de boventoon voeren?
’Verkeer niet langer in angstige spanning’
Emoties zoals toorn, jaloezie, vijandschap en vrees dienen wegens de schadelijke uitwerking ervan in bedwang gehouden te worden. Laten wij, om te illustreren hoe wij dit kunnen doen, slechts één emotie beschouwen: angstige spanning.
Gods werkzame kracht sterkte zijn bereidwillige en getrouwe dienstknechten in het verleden evenzeer als in deze tijd. Onder leiding van de heilige geest behield Jezus een positieve kijk door een intense belangstelling te hebben voor geestelijke zaken. Hij moedigde zijn volgelingen aan „niet langer in angstige spanning” te verkeren (Lukas 12:29). Hij verkeerde nooit in onzekerheid over de liefdevolle zorg van zijn Vader (Johannes 15:9, 10). Zijn ijver en enthousiasme werden niet door verveling en frustratie belemmerd. Evenzo moet ook u, als u overmatige bezorgdheid in bedwang wilt houden, uw geest met ’lofwaardige dingen’ vullen (Filippenzen 4:8). Ja, vertrouwen op Jehovah kan negatieve gedachten verdrijven.
Een invalide jong meisje in São Paulo (Brazilië) maakte zich bijvoorbeeld zorgen over haar gebrek aan vaardigheden en over haar toekomst. Zij zorgde voor de kleinere kinderen thuis in de tijd dat haar ouders beiden werkten. Aangezien zij zich niet bepaald nuttig voelde, schreef zij: „Ik ben bang dat ik uiteindelijk mijn verstand zal verliezen en iets doms zal doen. Ik heb zelfs aan zelfmoord gedacht. Ik heb het gevoel dat ik nooit zal kunnen trouwen.” Na een brief ontvangen te hebben waarin zij werd aangemoedigd meer tijd aan bijbelstudie te besteden, schreef zij: „Ik begon het gevoel te krijgen dat op zijn minst iemand er belangstelling voor had mijn problemen te analyseren. U hebt mij getoond hoe belangrijk het is in Jehovah’s nieuwe samenstel te leven.” Dus waarom zou u, in plaats van u alleen maar zorgen te maken, u geen vastomlijnde doeleinden stellen, vooral geestelijke doeleinden, zoals het doel om meer te doen met betrekking tot het verbreiden van het goede nieuws van het Koninkrijk of meer tijd te besteden aan het bestuderen van Gods Woord?
Het is waar dat er enige tijdelijke verlichting kan komen door zich te ontspannen, een wandeling te maken, een verandering aan te brengen in de dagelijkse routine of omgeving of naar kalmerende muziek te luisteren. Maar wij zouden desondanks geneigd kunnen zijn negatief te denken en ons zorgen te maken, afhankelijk van de dingen die men ons heeft bijgebracht of die wij hebben meegemaakt. Daarom zijn intellectuele vermogens en wilskracht niet voldoende om vrede des geestes te bewerkstelligen of iemand Gods gunst te doen genieten. Wij moeten leren ’al onze bezorgdheid op Jehovah te werpen’. Dit is mogelijk, ’want hij zorgt voor ons’. — 1 Petrus 5:7.
Gods persoonlijke belangstelling voor u
Het lag niet in de bedoeling van de Schepper dat iedereen gelijk zou zijn en op dezelfde wijze zou reageren. In de bijbel heeft hij leidinggevende beginselen verschaft die voor allen passend en toereikend zijn. Hij heeft ons ook levendige voorbeelden gegeven die aantonen dat hij persoonlijke belangstelling heeft voor het welzijn van zijn dienstknechten. „Jehovah is nabij de gebrokenen van hart . . . Talrijk zijn de rampspoeden van de rechtvaardige, maar uit die alle bevrijdt Jehovah hem” (Psalm 34:18, 19). In werkelijkheid is Jehovah zich bewust van onze diepste gevoelens, ook van onze zorgen en tranen. Psalm 56:8 drukt het als volgt uit: „Doe mijn tranen toch in uw leren zak. Zijn ze niet in uw boek?” Wanneer wij dus werkelijk in nood verkeren en zelfs „ellendig en arm” zijn, kan Jehovah onze ’hulp zijn en Degene die ons ontkoming verschaft’ (Psalm 40:17). Maar wat wordt er eigenlijk van ons verlangd, willen wij deze hulp kunnen ontvangen?
Waardering voor Gods uitnemende hoedanigheden, zijn „tedere barmhartigheden”, zal ons helpen ons niet al te zeer op onszelf te concentreren (2 Korinthiërs 1:3, 4). Wij kunnen ons niet op egocentrische wijze blindelings door onze gevoelens laten leiden, omdat het menselijk hart ’verraderlijk’ kan zijn en ons tot lichtvaardige daden, ja, zelfs tot immorele betrekkingen, kan leiden (Jeremia 17:9). Een gehuwde vrouw in Latijns-Amerika begon zich bijvoorbeeld aangetrokken te voelen tot een buurman. Aangezien zij zich door haar gevoelens liet leiden, maakte zij zichzelf wijs dat zij hem alleen maar wilde „helpen”. Gelukkig zocht zij geestelijke raad bij rijpe christenen. Met een grotere waardering voor Gods hoedanigheden maakte zij een eind aan de verhouding. Nu zegt zij blij: „Mijn huwelijk werd gered.” Wij allen doen er beslist goed aan de bereidheid aan te kweken ons door Jehovah te laten onderwijzen en dicht tot hem te naderen. — Psalm 19:7-11.
Een krachtig geloof, dat wil zeggen, een verzekerde verwachting en een overtuigde hoop, draagt tot een positieve houding bij, terwijl het onbekende aanleiding geeft tot bezorgdheid en vrees (Hebreeën 11:6). Ja, een negatieve denkwijze of twijfel kan ons doen falen waar wij hadden kunnen slagen. Gebrek aan geloof duidt op de noodzaak meer vertrouwen te ontwikkelen in Gods vermogen handelend op te treden (1 Johannes 5:10). Hoe uitermate belangrijk is het derhalve op God te vertrouwen en veelvuldig tot hem te bidden om hulp bij het beheersen van onze emoties! — Jakobus 1:5.
Zelfbeheersing en redelijkheid zijn eveneens hoedanigheden die wij moeten aankweken om aangename betrekkingen met anderen te bevorderen. „Een man van onderscheidingsvermogen is kalm van geest” en beheerst zijn emoties (Spreuken 17:27). Bovendien schreef de apostel Paulus: „Uw redelijkheid worde aan alle mensen bekend.” Dit zal bijdragen tot een ordelijk en vreedzaam leven. — Filippenzen 4:5.
Liefde voor anderen bevordert de aangenaamste gevoelens, aangezien ze ons de bereidheid geeft anderen aan te moedigen en te maken dat zij zich op hun gemak voelen. „Hebt in broederlijke liefde tedere genegenheid voor elkaar. Neemt de leiding in het betonen van eer aan elkaar.” „De liefde is lankmoedig en vriendelijk. De liefde is niet jaloers, ze snoeft niet, wordt niet opgeblazen, gedraagt zich niet onbetamelijk, zoekt niet haar eigen belang, wordt niet geërgerd. Ze rekent het kwade niet aan.” — Romeinen 12:10; 1 Korinthiërs 13:4, 5.
Als u deze hoedanigheden blijft aankweken, kunt u zeker zijn van Jehovah’s hulp. Paulus schreef in dit verband: „De vrede van God, die alle gedachte te boven gaat, zal uw hart en uw geestelijke vermogens behoeden door bemiddeling van Christus Jezus.” — Filippenzen 4:7.
Wat wilt u doen?
Hoewel elk van ons er de noodzaak van zal inzien bepaalde emoties beter te beheersen, kunnen wij het vertrouwen hebben dat wij op dit terrein vorderingen kunnen maken en dat dit ons gelukkiger zal maken. Met het oog daarop moeten wij er beslist zorg voor dragen dat wij niet gaan dagdromen of toegeven aan onbeheerste emoties, zoals ons nodeloos zorgen maken. Laten wij veeleer ons best doen positieve, gezonde gevoelens aan te kweken ten einde vrede te hebben met onszelf, onze metgezellen en God.
Ja, het is de moeite waard vastbesloten te zijn dat te doen en vooruit te kijken naar de dag waarin Jehovah ’de begeerte van al wat leeft, zal verzadigen’ (Psalm 145:16). Werk derhalve gestadig naar het doel toe om in Gods vreedzame nieuwe samenstel van dingen te mogen leven. Dit zal zelfs bijdragen tot uw huidige geluk, beslist een bijzonder wenselijke emotie.