De weg der liefde faalt nimmer
„Blijft . . . ijverig naar de grotere gaven streven. En toch wijs ik u een allesovertreffende weg.” — 1 KORINTHIËRS 12:31.
1-3. (a) Hoe lijkt het leren liefde tot uitdrukking te brengen heel veel op het leren van een nieuwe taal? (b) Welke factoren kunnen het tot uitdrukking leren brengen van liefde tot een moeilijke zaak maken?
HEBT u ooit geprobeerd een nieuwe taal te leren? Op zijn zachtst gezegd is het een uitdaging! Een jong kind kan uiteraard een taal leren door er alleen maar naar te luisteren. Zijn hersenen nemen gewoon het geluid en de betekenis van woorden in zich op, zodat het niet lang duurt of de kleuter praat heel bedreven, misschien onophoudelijk. Dit geldt niet voor volwassenen. Wij raadplegen herhaaldelijk een vreemdtalig woordenboek enkel om een paar fundamentele uitdrukkingen in een vreemde taal onder de knie te krijgen. Mettertijd en na genoeg ervaring met de nieuwe taal te hebben opgedaan, beginnen wij echter in de nieuwe taal te denken en wordt het spreken ervan gemakkelijker.
2 Liefde tot uitdrukking leren brengen, lijkt veel op het leren van een nieuwe taal. Het is waar dat een mate van deze goddelijke hoedanigheid mensen aangeboren is (Genesis 1:27; vergelijk 1 Johannes 4:8). Toch vergt het buitengewone inspanning om te leren liefde tot uitdrukking te brengen — vooral in deze tijd, nu natuurlijke genegenheid ver te zoeken is (2 Timotheüs 3:1-5). Dit is soms zelfs het geval in het gezin. Ja, velen groeien op in een hardvochtige omgeving waar zelden of nooit liefdevolle woorden worden gesproken (Efeziërs 4:29-31; 6:4). Hoe kunnen wij dan leren liefde tot uitdrukking te brengen — ook al hebben wij die zelf weinig ondervonden?
3 De bijbel kan hulp bieden. In 1 Korinthiërs 13:4-8 verschaft Paulus geen ’technische’ definitie van wat liefde is, maar een levendige beschrijving van de wijze waarop deze hoogste vorm van liefde werkzaam is. Een beschouwing van deze verzen zal ons helpen te vatten wat deze goddelijke hoedanigheid inhoudt en ons beter toerusten deze tot uitdrukking te brengen. Laten wij enkele facetten van liefde beschouwen zoals die door Paulus worden beschreven. Wij zullen ze ruim genomen in drie categorieën indelen: ons gedrag in het algemeen; vervolgens, specifieker, onze verhouding met anderen; en, ten slotte, onze volharding.
Liefde helpt ons trots te overwinnen
4. Welk inzicht verschaft de bijbel in verband met jaloezie?
4 Na zijn eerste commentaren over liefde schreef Paulus aan de Korinthiërs: „De liefde is niet jaloers” (1 Korinthiërs 13:4). Jaloezie kan zich openbaren in afgunstig misnoegen over de voorspoed of het succes van anderen. Een dergelijke jaloezie is destructief — fysiek, emotioneel en geestelijk. — Spreuken 14:30; Romeinen 13:13; Jakobus 3:14-16.
5. Hoe kan liefde ons helpen jaloezie te overwinnen wanneer wij gepasseerd lijken te worden ten aanzien van een of ander theocratisch voorrecht?
5 Vraag u met het oog hierop eens af: ’Word ik afgunstig wanneer ik gepasseerd lijk te worden als het om een of ander theocratisch voorrecht gaat?’ Als het antwoord bevestigend is, wanhoop dan niet. De bijbelschrijver Jakobus herinnert ons eraan dat „een neiging tot afgunst” in alle onvolmaakte mensen aanwezig is (Jakobus 4:5). Liefde voor uw broeder kan u helpen uw evenwicht te herwinnen. Ze kan u in staat stellen u te verheugen met hen die zich verheugen en u niet gekrenkt te voelen wanneer iemand anders een zegen of een compliment ontvangt. — Vergelijk 1 Samuël 18:7-9.
6. Welke ernstige situatie ontstond er in de eerste-eeuwse Korinthische gemeente?
6 Paulus voegt eraan toe dat liefde ’niet snoeft, niet opgeblazen wordt’ (1 Korinthiërs 13:4). Als wij een of ander talent of een bekwaamheid hebben, is het niet nodig daar te koop mee te lopen. Kennelijk vormde dit een probleem voor sommige ambitieuze mannen die de oude gemeente Korinthe waren binnengeslopen. Het is mogelijk dat zij in het uiteenzetten van gedachten over superieure bekwaamheden beschikten of op een doeltreffender wijze dingen konden doen. Dat zij de aandacht op zichzelf vestigden, kan ertoe hebben bijgedragen dat de gemeente in partijen verdeeld raakte (1 Korinthiërs 3:3, 4; 2 Korinthiërs 12:20). De situatie verslechterde dermate dat Paulus de Korinthiërs later moest bestraffen omdat zij ’onredelijke personen verdroegen’ die Paulus kritisch als „superfijne apostelen” aanduidde. — 2 Korinthiërs 11:5, 19, 20.
7, 8. Toon aan de hand van de bijbel aan hoe wij eventuele aangeboren talenten waarover wij beschikken, kunnen aanwenden om eenheid te bevorderen.
7 Een soortgelijke situatie kan zich in deze tijd ontwikkelen. Sommigen zouden bijvoorbeeld de neiging kunnen hebben zich te beroemen op hun prestaties in de dienst of hun voorrechten in Gods organisatie. Zelfs al hebben wij een speciale bekwaamheid of een specifiek vermogen waarover anderen in de gemeente niet beschikken, zou ons dat dan een reden geven opgeblazen te worden? Welbeschouwd dienen wij eventuele aangeboren talenten waarover wij beschikken te gebruiken om eenheid te bevorderen — niet onszelf op een voetstuk te plaatsen. — Mattheüs 23:12; 1 Petrus 5:6.
8 Paulus schreef dat hoewel een gemeente vele leden heeft, ’God het lichaam heeft samengesteld’ (1 Korinthiërs 12:19-26). Het Griekse woord dat met „samengesteld” is vertaald, betekent harmonieus samenvoegen, zoals bij kleurenmengelingen. Geen enkele persoon in een gemeente dient zich dus opgeblazen te voelen over zijn bekwaamheden en te trachten anderen te domineren. Er is in Gods organisatie geen plaats voor trots en ambitie. — Spreuken 16:19; 1 Korinthiërs 14:12; 1 Petrus 5:2, 3.
9. Welke waarschuwende voorbeelden verschaft de bijbel van afzonderlijke personen die op hun eigen belangen uit waren?
9 Liefde „zoekt niet haar eigen belang” (1 Korinthiërs 13:5). Een liefdevolle persoon manipuleert anderen niet teneinde zijn wil door te drijven. De bijbel bevat waarschuwende voorbeelden in deze kwestie. Ter illustratie: Wij lezen over Delila, Izebel en Athalia — vrouwen die anderen manipuleerden ter bevordering van hun eigen zelfzuchtige belangen (Rechters 16:16; 1 Koningen 21:25; 2 Kronieken 22:10-12). Dan was er ook koning Davids zoon Absalom. Hij benaderde degenen die naar Jeruzalem kwamen om recht te krijgen, en insinueerde op sluwe wijze dat het koninklijke hof niet echt in hun problemen geïnteresseerd was. Vervolgens zei hij onomwonden dat waar het hof werkelijk behoefte aan had een hartelijke man was zoals hij! (2 Samuël 15:2-4) Natuurlijk was Absalom niet geïnteresseerd in de onderdrukten, maar alleen in zichzelf. Door als een zelfbenoemde koning te handelen, won hij het hart van velen. Maar mettertijd leed Absalom een verpletterende nederlaag. Bij zijn dood werd hem zelfs geen fatsoenlijke begrafenis waardig geacht. — 2 Samuël 18:6-17.
10. Hoe kunnen wij tonen dat wij het oog gericht houden op de belangen van anderen?
10 Dit is een waarschuwing voor christenen in deze tijd. Hetzij man of vrouw, wij kunnen van nature overtuigend overkomen. Wellicht gaat het ons bij wijze van spreken gemakkelijk af onze wil door te drijven door een gesprek te domineren of door degenen die een andere zienswijze hebben te overtroeven. Maar als wij echt liefdevol zijn, zullen wij het oog gericht houden op de belangen van anderen (Filippenzen 2:2-4). Wij zullen niet van anderen profiteren of twijfelachtige ideeën propageren vanwege onze ervaring of onze positie in Gods organisatie alsof onze zienswijzen de enige zijn die gewicht in de schaal leggen. In plaats daarvan zullen wij de bijbelse spreuk in gedachte houden: „Trots komt vóór een ineenstorting, en een hoogmoedige geest vóór struikeling.” — Spreuken 16:18.
Liefde leidt tot vredige betrekkingen
11. (a) Op welke manieren kunnen wij blijk geven van liefde die zowel vriendelijk als betamelijk is? (b) Hoe kunnen wij tonen dat wij ons niet verheugen over onrechtvaardigheid?
11 Paulus schreef ook dat de liefde „vriendelijk” is en dat ze ’zich niet onbetamelijk gedraagt’ (1 Korinthiërs 13:4, 5). Ja, liefde staat niet toe dat wij ons op een ruwe, vulgaire of oneerbiedige manier gedragen. In plaats daarvan zullen wij de gevoelens van anderen in aanmerking nemen. Zo zal een liefdevol persoon het vermijden dingen te doen waardoor het geweten van anderen wordt gekwetst. (Vergelijk 1 Korinthiërs 8:13.) Liefde „verheugt zich niet over onrechtvaardigheid, maar verheugt zich met de waarheid” (1 Korinthiërs 13:6). Als wij Jehovah’s wet liefhebben, zullen wij immoraliteit niet door de vingers zien of ons laten amuseren door dingen die God haat (Psalm 119:97). Liefde zal ons helpen vreugde te vinden in dingen die opbouwen in plaats van afbreken. — Romeinen 15:2; 1 Korinthiërs 10:23, 24; 14:26.
12, 13. (a) Hoe dienen wij te reageren als iemand ons beledigt? (b) Noem bijbelse voorbeelden waaruit blijkt dat zelfs gerechtvaardigde toorn ons onverstandig kan doen handelen.
12 Paulus schrijft dat liefde ’niet wordt geërgerd’ (’niet overgevoelig is’, Phillips) (1 Korinthiërs 13:5). Toegegeven, het is voor ons onvolmaakte mensen alleen maar normaal opgewonden te raken of een mate van toorn te voelen als iemand ons beledigt. Maar het zou verkeerd zijn langdurig wrok te koesteren of in een geërgerde stemming te blijven (Psalm 4:4; Efeziërs 4:26). Als er geen paal en perk aan wordt gesteld, kan zelfs gerechtvaardigde toorn ons onverstandig doen handelen en Jehovah zou ons hier verantwoordelijk voor kunnen stellen. — Genesis 34:1-31; 49:5-7; Numeri 12:3; 20:10-12; Psalm 106:32, 33.
13 Sommigen hebben toegelaten dat de onvolmaaktheden van anderen van invloed zijn op hun beslissing om christelijke vergaderingen te bezoeken of aan de velddienst deel te nemen. Vroeger hebben velen van hen een zware strijd voor het geloof gevoerd door misschien stand te houden onder tegenstand van de familie, spot van collega’s en dergelijke. Zij hebben zulke hindernissen verduurd omdat zij die als beproevingen op hun rechtschapenheid bezagen, en terecht. Maar wat gebeurt er wanneer een medechristen iets onvriendelijks zegt of doet? Vormt dit ook niet een beproeving op rechtschapenheid? Ja, inderdaad, want als wij in een geërgerde stemming blijven, kunnen wij ’de Duivel plaats toestaan’. — Efeziërs 4:27.
14, 15. (a) Wat houdt het in ’het kwade niet aan te rekenen’? (b) Hoe kunnen wij Jehovah navolgen door vergevensgezind te zijn?
14 Terecht voegt Paulus eraan toe dat liefde ’het kwade niet aanrekent’ (1 Korinthiërs 13:5). Hier gebruikt hij een boekhoudkundige term, kennelijk om de gedachte op te roepen van het boeken van de overtreding in een grootboek, opdat die niet wordt vergeten. Is het liefdevol in onze geest een permanent bericht vast te leggen van grievende woorden of kwetsende daden, alsof wij die ergens in de toekomst te berde zullen moeten brengen? Wat kunnen wij blij zijn dat Jehovah ons niet op zo’n onbarmhartige wijze aan een nauwkeurig onderzoek onderwerpt! (Psalm 130:3) Ja, als wij berouwvol zijn, zal hij onze dwalingen uitwissen. — Handelingen 3:19.
15 Wij kunnen Jehovah in dit opzicht navolgen. Wij dienen niet overmatig gevoelig te zijn wanneer iemand ons schijnt te kleineren. Als wij snel aanstoot nemen brengen wij onszelf misschien ernstiger schade toe dan de persoon die ons heeft beledigd ooit zou kunnen (Prediker 7:9, 22). In plaats daarvan dienen wij in gedachte te houden dat liefde ’alle dingen gelooft’ (1 Korinthiërs 13:7). Natuurlijk wil niemand van ons lichtgelovig zijn, maar wij dienen ook de motieven van onze broeders en zusters niet zonder reden te wantrouwen. Laten wij waar mogelijk elkaar het voordeel van de twijfel geven. — Kolossenzen 3:13.
Liefde helpt ons te volharden
16. Onder welke omstandigheden kan liefde ons helpen lankmoedig te zijn?
16 Paulus vertelt ons vervolgens dat ’liefde lankmoedig is’ (1 Korinthiërs 13:4). Ze stelt ons in staat beproevingsvolle omstandigheden te verdragen, misschien gedurende een lange tijdsperiode. Veel christenen hebben bijvoorbeeld jarenlang in een religieus verdeeld gezin gewoond. Anderen zijn ongehuwd, niet uit eigen keuze, maar omdat zij er niet in zijn geslaagd een geschikte huwelijkspartner „in de Heer” te vinden (1 Korinthiërs 7:39; 2 Korinthiërs 6:14). Dan zijn er degenen die met verzwakkende gezondheidsproblemen kampen (Galaten 4:13, 14; Filippenzen 2:25-30). In feite bevindt niemand zich in dit onvolmaakte samenstel in levensomstandigheden die niet een of andere vorm van volharding vergen. — Mattheüs 10:22; Jakobus 1:12.
17. Wat zal ons helpen alle dingen te verduren?
17 Paulus verzekert ons dat liefde ’alle dingen verdraagt, alle dingen hoopt, alle dingen verduurt’ (1 Korinthiërs 13:7). Liefde voor Jehovah zal ons in staat stellen elke situatie ter wille van de rechtvaardigheid te verduren (Mattheüs 16:24; 1 Korinthiërs 10:13). Wij zoeken het martelaarschap niet. Ons doel daarentegen is om een vreedzaam, rustig leven te leiden (Romeinen 12:18; 1 Thessalonicenzen 4:11, 12). Wanneer zich niettemin geloofsbeproevingen voordoen, verduren wij die blijmoedig als een deel van de kosten die het christelijk discipelschap met zich brengt (Lukas 14:28-33). Terwijl wij volharden, proberen wij een positieve kijk te behouden en hopen op de beste uitweg uit beproevingsvolle omstandigheden.
18. Hoe is volharding zelfs in een gunstige tijd nodig?
18 Verdrukking is niet de enige omstandigheid die volharding vergt. Soms betekent volharden gewoon een vastgestelde weg volgen, daarop blijven ongeacht of zich beproevingsvolle situaties voordoen of niet. Volharding omvat een goede geestelijke routine behouden. Hebt u in overeenstemming met uw omstandigheden bijvoorbeeld een zinvol aandeel aan de dienst? Leest u Gods Woord en mediteert u daarover, en communiceert u met uw hemelse Vader door middel van gebed? Bezoekt u geregeld gemeentevergaderingen en trekt u profijt van een uitwisseling van aanmoediging met uw medegelovigen? Zo ja, dan volhardt u, of er zich thans een gunstige tijd of een moeilijke tijd voordoet. Geef het niet op, „want te zijner tijd zullen wij oogsten indien wij het niet moe worden”. — Galaten 6:9.
Liefde — „Een allesovertreffende weg”
19. Hoe is liefde „een allesovertreffende weg”?
19 Paulus onderstreepte de belangrijkheid van het tot uitdrukking brengen van liefde door deze goddelijke hoedanigheid „een allesovertreffende weg” te noemen (1 Korinthiërs 12:31). In welk opzicht ’allesovertreffend’? Welnu, Paulus had vlak daarvoor de gaven van de geest opgesomd die onder de eerste-eeuwse christenen veelvuldig voorkwamen. Sommigen konden profeteren, anderen werden in staat gesteld ziekten te genezen, velen werd het vermogen geschonken in talen te spreken. Beslist verbazingwekkende gaven! Toch zei Paulus tot de Korinthiërs: „Al spreek ik de talen van mensen en van engelen, maar heb geen liefde, dan ben ik een klinkend stuk koper of een schallende cimbaal geworden. En al heb ik de gave van profeteren en ben vertrouwd met alle heilige geheimen en alle kennis, en al bezit ik al het geloof, zodat ik bergen kan verzetten, maar heb geen liefde, dan ben ik niets” (1 Korinthiërs 13:1, 2). Ja, zelfs daden die anders wellicht waardevol zijn, worden „dode werken” als de beweegreden ervoor niet liefde voor God en voor de naaste is. — Hebreeën 6:1.
20. Waarom is voortdurende inspanning nodig willen wij liefde aankweken?
20 Jezus geeft ons nog een reden waarom wij de goddelijke hoedanigheid liefde dienen aan te kweken. „Hieraan zullen allen weten dat gij mijn discipelen zijt,” zei hij, „indien gij liefde onder elkaar hebt” (Johannes 13:35). Het woord „indien” laat het aan iedere christen over of hij of zij zal leren liefde tot uitdrukking te brengen. Per slot van rekening zou het wonen in een vreemd land op zich ons niet dwingen om de taal ervan te leren spreken. Zo leren wij door gewoon vergaderingen in een Koninkrijkszaal bij te wonen of met medechristenen om te gaan niet automatisch om liefde tot uitdrukking te brengen. Deze „taal” te leren, vergt een voortdurende inspanning.
21, 22. (a) Hoe dienen wij te reageren als wij niet aan een of ander door Paulus besproken aspect van liefde beantwoorden? (b) In welk opzicht kan worden gezegd dat ’liefde nimmer faalt’?
21 Soms zult u niet aan een of ander door Paulus besproken aspect van liefde beantwoorden. Maar wees niet ontmoedigd. Leg u er geduldig op toe. Blijf de bijbel raadplegen en pas de beginselen ervan in uw omgang met anderen toe. Vergeet nooit het voorbeeld dat Jehovah zelf ons geeft. Paulus vermaande de Efeziërs: „Wordt vriendelijk jegens elkaar, teder mededogend, elkaar vrijelijk vergevend, zoals ook God door Christus u vrijelijk vergeven heeft.” — Efeziërs 4:32.
22 Net zoals het uiteindelijk gemakkelijker wordt u in een nieuwe taal te leren uitdrukken, zult u mettertijd waarschijnlijk bemerken dat het gemakkelijker zal worden liefde tot uitdrukking te brengen. Paulus verzekert ons dat ’de liefde nimmer faalt’ (1 Korinthiërs 13:8). In tegenstelling tot de wonderbaarlijke gaven van de geest zal liefde nooit ophouden te bestaan. Blijf dus leren deze goddelijke hoedanigheid tot uitdrukking te brengen. Ze is, zoals Paulus haar noemt, „een allesovertreffende weg”.
Kunt u dit uitleggen?
◻ Hoe kan liefde ons helpen trots te overwinnen?
◻ In welke opzichten kan liefde ons helpen om vrede in de gemeente te bevorderen?
◻ Hoe kan liefde ons helpen te volharden?
◻ Hoe is liefde „een allesovertreffende weg”?
[Illustratie op blz. 19]
Liefde zal ons helpen de fouten van onze medegelovigen voorbij te zien
[Illustraties op blz. 23]
Volharding betekent onze theocratische routine te bewaren