Jehovah’s liefdevolle gezinsregeling
„Daarom buig ik mijn knieën voor de Vader, aan wie elke familie in de hemel en op aarde haar naam te danken heeft.” — EFEZIËRS 3:14, 15.
1, 2. (a) Met welk doel riep Jehovah de gezinseenheid in het leven? (b) Welke rol dient het gezin in deze tijd in Jehovah’s regeling te vervullen?
JEHOVAH schiep de gezinseenheid. Door middel daarvan deed hij meer dan de menselijke behoefte aan gezelschap, steun of vertrouwelijke omgang te bevredigen (Genesis 2:18). Door middel van het gezin zou Gods glorierijke voornemen om de aarde te vullen verwezenlijkt worden. Hij zei tot het eerste echtpaar: „Weest vruchtbaar en wordt tot velen en vult de aarde en onderwerpt haar” (Genesis 1:28). De warme en koesterende atmosfeer van het gezin zou een zegen blijken voor de menigte kinderen die aan Adam en Eva en hun nakomelingen geboren zouden worden.
2 Dat eerste echtpaar verkoos echter de weg van ongehoorzaamheid — met verwoestende gevolgen voor henzelf en hun nakomelingen (Romeinen 5:12). Het gezinsleven in deze tijd geeft dan ook een vertekend beeld van wat het volgens Gods bedoeling had moeten zijn. Toch blijft het gezin een belangrijke plaats in Jehovah’s regeling innemen, aangezien het als een fundamentele eenheid van de christelijke samenleving dient. Dit wordt niet gezegd met enig gebrek aan waardering voor het voortreffelijke werk dat door de vele ongehuwde christenen in ons midden wordt verricht. Wij erkennen veeleer de grote bijdrage die ook door gezinnen wordt geleverd aan de geestelijke gezondheid van de christelijke organisatie als geheel. Sterke gezinnen dragen tot sterke gemeenten bij. Maar hoe kan uw gezin gedijen ondanks de vele vormen van druk in deze tijd? Laten wij voor het antwoord hierop eens onderzoeken wat de bijbel over de gezinsregeling te zeggen heeft.
Het gezin in bijbelse tijden
3. Wat was de rol van de echtgenoot en de echtgenote in de patriarchale familie?
3 Zowel Adam als Eva wees de regeling die God had getroffen voor de uitoefening van het gezag als hoofd, van de hand. Maar mannen des geloofs als Noach, Abraham, Isaäk, Jakob en Job namen naar behoren hun plaats als familiehoofd in (Hebreeën 7:4). De patriarchale familie was als een kleine regering, waarbij de vader als religieus leider, onderwijzer en rechter optrad (Genesis 8:20; 18:19). Ook de echtgenotes speelden een belangrijke rol. Zij verrichtten geen dienst als slavinnen maar als assistent-bestuurders van het huishouden.
4. Welke verandering in het gezinsleven trad onder de Mozaïsche wet in, maar welke rol bleven de ouders spelen?
4 Toen Israël in 1513 v.G.T. tot een natie werd georganiseerd, werd de familiewet ondergeschikt aan de nationale Wet, die via Mozes was gegeven (Exodus 24:3-8). De autoriteit om beslissingen te nemen, ook in kwesties van leven of dood, werd nu aan aangestelde rechters gegeven (Exodus 18:13-26). De levitische priesterschap nam de offerandelijke aspecten van de aanbidding over (Leviticus 1:2-5). Niettemin bleef de vader een belangrijke rol spelen. Mozes vermaande vaders: „Deze woorden die ik u heden gebied, moeten op uw hart blijken te zijn; en gij moet ze uw zoon inscherpen en erover spreken wanneer gij in uw huis zit en wanneer gij op de weg gaat en wanneer gij neerligt en wanneer gij opstaat” (Deuteronomium 6:6, 7). Moeders hadden een aanzienlijke invloed. In Spreuken 1:8 werd jongeren geboden: „Luister, mijn zoon, naar het strenge onderricht van uw vader en verlaat de wet van uw moeder niet.” Ja, binnen de omlijsting van het gezag van haar man kon de Hebreeuwse vrouw wetten voor het gezin opstellen en op de naleving ervan toezien. Zij moest door haar kinderen geëerd worden, zelfs nadat zij oud geworden was. — Spreuken 23:22.
5. Hoe omschreef de Mozaïsche wet de plaats van de kinderen in de gezinsregeling?
5 Ook de plaats van de kinderen werd door Gods Wet duidelijk omschreven. In Deuteronomium 5:16 stond: „Eer uw vader en uw moeder, juist zoals Jehovah, uw God, u geboden heeft; opdat uw dagen lang mogen blijken te zijn en het u goed moge gaan op de grond die Jehovah, uw God, u geeft.” Minachting voor ouders was onder de Mozaïsche wet een zeer ernstige overtreding (Exodus 21:15, 17). „Ingeval er enige man is die kwaad afsmeekt over zijn vader en zijn moeder,” zo werd in de Wet gezegd, „dient hij zonder mankeren ter dood gebracht te worden” (Leviticus 20:9). Opstand tegen ouders stond gelijk met opstand tegen God zelf.
De rol van christelijke echtgenoten
6, 7. Waarom schenen Paulus’ woorden in Efeziërs 5:23-29 zijn eerste-eeuwse lezers revolutionair toe?
6 Het christendom wierp licht op de gezinsregeling, vooral op de rol van de echtgenoot. Buiten de christelijke gemeente was het voor echtgenoten in de eerste eeuw heel gewoon om hun vrouw op een harde, onderdrukkende wijze te behandelen. Aan vrouwen werden fundamentele rechten en waardigheid ontzegd. In The Expositor’s Bible staat: „De ontwikkelde Griek nam een vrouw om kinderen voort te brengen. Haar rechten beperkten zijn seksuele verlangens niet. Liefde was niet in het huwelijkscontract opgenomen. . . . De vrouw als echtgenote en slavin had geen rechten. Haar lichaam stond ter beschikking van haar eigenaar.”
7 In zo’n klimaat tekende Paulus de woorden van Efeziërs 5:23-29 op: „De man is het hoofd van zijn vrouw, evenals ook de Christus het hoofd van de gemeente is, hij als redder van dit lichaam. . . . Mannen, blijft uw vrouw liefhebben, evenals ook de Christus de gemeente heeft liefgehad en zich voor haar heeft overgeleverd . . . Mannen [behoren] hun vrouw lief te hebben als hun eigen lichaam. Wie zijn vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief, want niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat, maar hij voedt en koestert het.” Voor eerste-eeuwse lezers waren deze woorden revolutionair. In The Expositor’s Bible staat: „In vergelijking met de verdorven moraal van die tijd scheen niets in het christendom nieuwer en strikter dan de christelijke zienswijze omtrent het huwelijk. . . . [Ze] opende een nieuw tijdperk voor de mensheid.”
8, 9. Welke ongezonde opvattingen ten aanzien van vrouwen zijn onder mannen heel gewoon, en waarom is het belangrijk dat christelijke mannen zulke zienswijzen verwerpen?
8 De bijbelse raad voor echtgenoten is niet minder revolutionair in deze tijd. In weerwil van al het gepraat over vrouwenemancipatie worden vrouwen door veel mannen nog steeds bezien als louter objecten voor seksuele bevrediging. Geloof hechtend aan de mythe dat vrouwen in werkelijkheid graag gedomineerd of overheerst worden, mishandelen veel mannen hun vrouw fysiek en emotioneel. Hoe schandelijk zou het zijn wanneer een christelijke man zich door de wereldse denkwijze zou laten beïnvloeden en zijn vrouw smadelijk zou bejegenen! „Mijn man was dienaar in de bediening en hield openbare lezingen”, zegt een christelijke vrouw. Toch vertelt zij: „Ik was een slachtoffer van vrouwenmishandeling.” Zulke handelingen strookten duidelijk niet met Gods regeling. Die man was een zeldzame uitzondering; indien hij Gods gunst wilde genieten, moest hij hulp zoeken om het hoofd te bieden aan zijn woedeuitbarstingen. — Galaten 5:19-21.
9 God gebiedt mannen hun vrouw lief te hebben als hun eigen lichaam. Weigeren dit te doen, staat gelijk met opstand tegen de regeling van God en kan iemands verhouding met God ondermijnen. De woorden van de apostel Petrus zijn duidelijk: „Gij mannen, blijft insgelijks bij [uw vrouw] wonen overeenkomstig kennis, door haar eer toe te kennen als aan een zwakker vat, . . . opdat uw gebeden niet worden verhinderd” (1 Petrus 3:7). Wanneer iemand zijn vrouw hardvochtig behandelt, kan dit ook een verwoestende uitwerking op haar geestelijke gezindheid en de geestelijke gezindheid van zijn kinderen hebben.
10. Wat zijn enkele manieren waarop echtgenoten hun gezag als hoofd op een christelijke wijze kunnen uitoefenen?
10 Echtgenoten, uw gezin zal onder uw gezag als hoofd gedijen indien u dit gezag op een christelijke wijze uitoefent. Christus was nooit hardvochtig of smadelijk. Integendeel, hij kon zeggen: „Leert van mij, want ik ben zachtaardig en ootmoedig van hart, en gij zult verkwikking vinden voor uw ziel” (Mattheüs 11:29). Kan uw gezin dat van u zeggen? Christus behandelde zijn discipelen als vrienden en stelde vertrouwen in hen (Johannes 15:15). Kent u uw vrouw dezelfde waardigheid toe? De bijbel zei over de „bekwame vrouw”: „In haar heeft het hart van haar eigenaar vertrouwen gesteld” (Spreuken 31:10, 11). Dit betekent dat u haar een mate van vrijheid en ruimte laat, zonder haar door onredelijke restricties in te kapselen. Bovendien moedigde Jezus zijn discipelen aan hun gevoelens en meningen te uiten (Mattheüs 9:28; 16:13-15). Doet u dat ook ten aanzien van uw vrouw? Of beschouwt u het als een betwisten van uw autoriteit als uw vrouw in alle oprechtheid met u van mening verschilt? Door rekening te houden met de gevoelens van uw vrouw in plaats van die te negeren, vergroot u in werkelijkheid haar respect voor uw gezag als hoofd.
11. (a) Hoe kunnen vaders zorg dragen voor de geestelijke behoeften van hun kinderen? (b) Waarom moeten ouderlingen en dienaren in de bediening een goed voorbeeld geven wat het zorgen voor hun gezin betreft?
11 Als u een vader bent, wordt van u ook vereist dat u de leiding neemt in het zorgdragen voor de geestelijke, emotionele en fysieke behoeften van uw kinderen. Dit houdt onder meer in dat u vasthoudt aan een goede geestelijke routine voor uw gezin: met hen samenwerkt in de velddienst, een huisbijbelstudie leidt, de dagtekst bespreekt. Het is interessant dat de bijbel laat zien dat een ouderling of een dienaar in de bediening „iemand [moet zijn] die op een voortreffelijke wijze de leiding over zijn eigen huisgezin heeft”. Mannen die in deze hoedanigheden dienen, moeten dus voorbeeldige gezinshoofden zijn. Hoewel zij wellicht een zware vracht aan gemeenteverantwoordelijkheden dragen, moeten zij aan hun eigen gezin de voorrang geven. Paulus liet zien waarom: „Immers, indien iemand zijn eigen huisgezin niet weet te leiden, hoe zal hij dan voor Gods gemeente zorg kunnen dragen?” — 1 Timotheüs 3:4, 5, 12.
Christelijke vrouwen die hun man steunen
12. Wat is de rol van de vrouw in de christelijke regeling?
12 Bent u een christelijke echtgenote? Dan moet ook u een belangrijke rol in de gezinsregeling vervullen. Christelijke vrouwen worden vermaand „hun man lief te hebben, hun kinderen lief te hebben, gezond van verstand te zijn, eerbaar, thuis te werken, goed te zijn, zich aan hun eigen man te onderwerpen” (Titus 2:4, 5). U dient er aldus naar te streven een voorbeeldige huisvrouw te zijn, die ervoor zorgt dat zij haar gezin een schoon en gezellig huis kan bieden. Huishoudelijk werk kan af en toe saai zijn, maar het is niet vernederend en ook niet onbelangrijk. Als vrouw ’bestuurt u een huishouding’, en in dit opzicht geniet u wellicht een aanzienlijke vrijheid van handelen (1 Timotheüs 5:14). De „bekwame vrouw” bijvoorbeeld kocht benodigdheden voor het huishouden, sloot transacties af voor onroerend goed en zorgde zelfs voor inkomsten door wat handelswaar te produceren. Geen wonder dat zij de lof van haar man verwierf! (Spreuken hfdst. 31) Vanzelfsprekend nam zij het initiatief voor dit soort zaken overeenkomstig de richtlijnen die haar echtgenoot haar als haar hoofd gaf.
13. (a) Waarom kan onderworpenheid voor sommige vrouwen moeilijk zijn? (b) Waarom werpt het voordelen af als christelijke vrouwen zich aan hun man onderwerpen?
13 Maar u aan uw echtgenoot onderwerpen valt misschien niet altijd mee. Niet alle mannen dwingen respect af. En het kan heel goed zijn dat u behoorlijk bekwaam bent wanneer het op het afhandelen van financiële aangelegenheden, planning of organiseren aankomt. U hebt misschien een baan en draagt een flink deel van de gezinsinkomsten bij. Of wellicht hebt u in het verleden in een of ander opzicht te lijden gehad van mannelijke overheersing en vindt u het moeilijk u aan een man te onderwerpen. Niettemin geeft u er door „diepe achting”, of ’vrees’, voor uw man te tonen, blijk van dat u Gods gezag als hoofd respecteert (Efeziërs 5:33, Kingdom Interlinear; 1 Korinthiërs 11:3). Onderworpenheid is ook een buitengewoon belangrijke factor voor een succesvol gezin; het helpt u te vermijden dat uw huwelijk onnodig aan druk en spanning wordt blootgesteld.
14. Wat zou een vrouw kunnen doen wanneer zij het niet eens is met een door haar man genomen beslissing?
14 Betekent dit echter dat u moet zwijgen wanneer u denkt dat uw man een beslissing neemt die niet in het beste belang van het gezin is? Dat hoeft niet zo te zijn. Abrahams vrouw Sara zweeg niet toen zij bemerkte dat het welzijn van haar zoon, Isaäk, bedreigd werd (Genesis 21:8-10). Evenzo kunt u zich soms verplicht voelen uw mening naar voren te brengen. Indien dit respectvol op „de juiste tijd” wordt gedaan, zal een godvruchtige christelijke man luisteren (Spreuken 25:11). Maar als uw suggestie niet wordt opgevolgd en er geen ernstige overtreding van een bijbels beginsel bij betrokken is, zou u dan niet uw doel voorbijstreven wanneer u tegen de wensen van uw man zou ingaan? Denk eraan: „De waarlijk wijze vrouw heeft haar huis opgebouwd, maar de dwaze haalt het met haar eigen handen omver” (Spreuken 14:1). Eén manier om uw huis op te bouwen, is het gezag van uw man te ondersteunen en zijn prestaties te prijzen terwijl u over zijn fouten heen stapt.
15. Op welke manieren kan een vrouw een aandeel hebben aan het streng onderrichten en opleiden van haar kinderen?
15 Nog een manier om uw huis op te bouwen, is een aandeel te hebben aan het streng onderrichten en opleiden van uw kinderen. U kunt er bijvoorbeeld toe bijdragen dat de gezinsbijbelstudie geregeld doorgang vindt en opbouwend is. „Laat . . . uw hand niet rusten” wanneer het erop aankomt uw kinderen bij elke gelegenheid — wanneer u op reis bent of gewoon maar boodschappen met hen doet — Gods waarheden bekend te maken (Prediker 11:6). Help hen hun commentaren voor de vergaderingen en hun aandelen op de theocratische bedieningsschool voor te bereiden. Let erop met wie zij omgaan (1 Korinthiërs 15:33). Wanneer het om goddelijke maatstaven en streng onderricht gaat, laat uw kinderen dan weten dat u en uw man één lijn trekken. Laat niet toe dat zij u tegen uw man uitspelen.
16. (a) Welk bijbelse voorbeeld dient ter aanmoediging van alleenstaande ouders en degenen die met een ongelovige gehuwd zijn? (b) Hoe kunnen anderen in de gemeente zulke personen helpen?
16 Als u een alleenstaande ouder bent of een ongelovige partner hebt, kan het heel goed zo zijn dat u in geestelijk opzicht de leiding moet nemen. Dit kan moeilijk en af en toe zelfs ontmoedigend zijn. Maar geef het niet op. Timotheüs’ moeder, Eunice, slaagde erin hem „van kindsbeen af” de heilige geschriften te onderwijzen, hoewel zij met een ongelovige gehuwd was (2 Timotheüs 1:5; 3:15). En velen in ons midden verheugen zich in een soortgelijk succes. Als u in dit opzicht wat hulp nodig hebt, zou u dit aan de ouderlingen kenbaar kunnen maken. Wellicht kunnen zij regelingen treffen dat iemand u helpt naar de vergaderingen te gaan en in de velddienst uit te trekken. Misschien kunnen zij anderen aanmoedigen uw gezin te betrekken in hun uitjes of gezellige bijeenkomsten. Of misschien kunnen zij er regelingen voor treffen dat een ervaren verkondiger u helpt een gezinsstudie van de grond te krijgen.
Dankbare kinderen
17. (a) Hoe kunnen jongeren tot het welzijn van het gezin bijdragen? (b) Welk voorbeeld heeft Jezus in dit opzicht gegeven?
17 Christelijke jongeren kunnen tot het welzijn van het gezin bijdragen door te handelen naar de in Efeziërs 6:1-3 opgetekende raad: „Kinderen, weest gehoorzaam aan uw ouders in eendracht met de Heer, want dit is rechtvaardig: ’Eer uw vader en uw moeder’, wat het eerste gebod met een belofte is: ’Opdat het u goed moge gaan en gij lange tijd op de aarde moogt blijven.’” Door met je ouders samen te werken, geef je er blijk van dat je respect voor Jehovah hebt. Jezus Christus was volmaakt en had gemakkelijk kunnen redeneren dat het beneden zijn waardigheid was zich aan zijn onvolmaakte ouders te onderwerpen. Toch „bleef [hij] aan hen onderworpen. . . . En Jezus bleef toenemen in wijsheid en in fysieke groei en in gunst bij God en de mensen.” — Lukas 2:51, 52.
18, 19. (a) Wat betekent het je ouders te eren? (b) Hoe kan het huis een plaats van verkwikking worden?
18 Moet jij dan niet evenzo je ouders eren? „Eren” betekent hier rechtmatig aangestelde autoriteit erkennen. (Vergelijk 1 Petrus 2:17.) In de meeste situaties is men deze eer zelfs verschuldigd aan ouders die geen gelovigen zijn of die geen goed voorbeeld geven. Je dient je ouders des te meer te eren als zij voorbeeldige christenen zijn. Bedenk ook dat het strenge onderricht en de leiding die je ouders je geven, niet bedoeld zijn om je onnodig te beperken. Het dient er veeleer toe je te beschermen, zodat je kunt ’blijven leven’. — Spreuken 7:1, 2.
19 Wat een liefdevolle voorziening is de gezinsregeling dus! Wanneer mannen, vrouwen en kinderen allen Gods regels voor het gezinsleven in acht nemen, wordt het huis een veilige haven, een plaats van verkwikking. Niettemin kunnen er problemen in verband met de communicatie en de opleiding van kinderen rijzen. In ons volgende artikel wordt besproken hoe enkele van deze problemen opgelost kunnen worden.
Kunt u zich dit herinneren?
◻ Welk voorbeeld werd door godvrezende echtgenoten, echtgenotes en kinderen in bijbelse tijden gegeven?
◻ Welk licht wierp het christendom op de rol van de echtgenoot?
◻ Welke rol dient de vrouw in het christelijke gezin te vervullen?
◻ Hoe kunnen christelijke jongeren tot het welzijn van het gezin bijdragen?
[Illustratie op blz. 9]
„In vergelijking met de verdorven moraal van die tijd scheen niets in het christendom nieuwer en strikter dan de christelijke zienswijze omtrent het huwelijk. . . . [Ze] opende een nieuw tijdperk voor de mensheid”
[Illustratie op blz. 10]
Christelijke echtgenoten moedigen hun vrouw aan haar gevoelens te uiten, en zij houden rekening met die gevoelens