Werk hard voor de redding van uw gezin
„Blijft hen in het strenge onderricht en de ernstige vermaning van Jehovah grootbrengen.” — EFEZIËRS 6:4.
1, 2. Voor welke uitdagingen staan ouders in deze tijd?
EEN populair tijdschrift noemde het een revolutie. Zo stond het in een artikel dat de verbijsterende veranderingen beschreef die zich de afgelopen jaren in het gezin hebben voltrokken. Er werd gezegd dat deze „het gevolg [waren] van een epidemie van echtscheidingen, hertrouwen, opnieuw scheiden, onwettige kinderen en nieuwe spanningen in ongeschonden gezinnen”. Die druk en spanningen zijn niet verbazingwekkend, want de bijbel heeft voorzegd dat de mensen gedurende deze „laatste dagen” met „kritieke tijden” geconfronteerd zouden worden. — 2 Timotheüs 3:1-5.
2 Ouders in deze tijd staan derhalve voor uitdagingen die vorige generaties onbekend waren. Hoewel sommige ouders onder ons hun kinderen „van kindsbeen af” hebben opgevoed in Gods wegen, zijn veel gezinnen nog maar pas begonnen „in de waarheid te wandelen” (2 Timotheüs 3:15; 3 Johannes 4). Hun kinderen waren misschien al niet zo klein meer toen de ouders hen in Gods wegen begonnen te onderwijzen. Bovendien worden er in ons midden steeds meer eenoudergezinnen en stiefgezinnen aangetroffen. Wat uw omstandigheden ook zijn, de aansporing van de apostel Paulus is toepasselijk: „Blijft hen in het strenge onderricht en de ernstige vermaning van Jehovah grootbrengen.” — Efeziërs 6:4.
Christelijke ouders en hun rol
3, 4. (a) Door welke factoren is de rol van de vaders afgenomen? (b) Waarom moeten christelijke vaders meer zijn dan kostwinners?
3 Merk op dat Paulus zijn woorden in Efeziërs 6:4 in de eerste plaats tot „vaders” richtte. Een schrijver legt uit dat in vroegere generaties „de vaders verantwoordelijk waren voor de morele en geestelijke opvoeding van hun kinderen; de vaders waren verantwoordelijk voor het onderwijs van hun kinderen. . . . Maar de Industriële Revolutie heeft aan deze intieme vader-kindverhouding een eind gemaakt; de vaders verlieten hun boerderijen en werkplaatsen, verlieten hun huis om in fabrieken en later op kantoren te werken. De moeders namen veel van de taken over waarvoor eens de vaders verantwoordelijk waren. Het vaderschap werd meer en meer een abstract begrip.”
4 Christelijke mannen: Wees er niet tevreden mee louter kostwinner te zijn en de hele opleiding en opvoeding van uw kinderen aan uw vrouw over te laten. Spreuken 24:27 drukte vaders uit oude tijden op het hart: „Maak uw werk buitenshuis gereed, en maak het voor u klaar op het veld. Daarna moet gij ook uw huisgezin opbouwen.” Ook in deze tijd kan het zijn dat u als werkende man lange dagen moet zwoegen om de kost te verdienen (1 Timotheüs 5:8). Neem daarna echter alstublieft de tijd om „uw huisgezin” — zowel in emotioneel als in geestelijk opzicht — ’op te bouwen’.
5. Hoe kunnen christelijke vrouwen hard werken voor de redding van hun gezin?
5 Christelijke vrouwen: Ook u moet hard werken voor de redding van uw gezin. Spreuken 14:1 zegt: „De waarlijk wijze vrouw heeft haar huis opgebouwd.” Als huwelijkspartners dragen u en uw man gezamenlijk de verantwoordelijkheid uw kinderen op te leiden (Spreuken 22:6; Maleachi 2:14). Dit kan inhouden dat u uw kinderen streng onderricht, hen gereedmaakt voor christelijke vergaderingen en velddienst, of zelfs de gezinsstudie leidt wanneer uw man dit niet kan doen. U kunt er ook veel aan doen uw kinderen huishoudelijke vaardigheden, goede manieren, lichaamshygiëne en vele andere nuttige dingen bij te brengen (Titus 2:5). Wanneer man en vrouw op deze wijze samenwerken, kunnen zij beter aan de behoeften van hun kinderen voldoen. Wat zijn enkele van die behoeften?
In hun emotionele behoeften voorzien
6. Welke rol spelen moeders en vaders in de emotionele ontwikkeling van hun kinderen?
6 „Wanneer een zogende moeder haar eigen kinderen koestert”, voelen zij zich veilig, geborgen en geliefd (1 Thessalonicenzen 2:7; Psalm 22:9). Weinig moeders kunnen de drang weerstaan hun baby met aandacht te overstelpen. De profeet Jesaja vroeg: „Kan een vrouw haar zuigeling vergeten, zodat zij geen medelijden zou gevoelen voor de zoon van haar buik?” (Jesaja 49:15) Moeders spelen derhalve een belangrijke rol in de emotionele ontwikkeling van kinderen. Niettemin spelen vaders in dit opzicht eveneens een belangrijke rol. De gezinspedagoog Paul Lewis zegt: „Ik heb nooit ook maar één maatschappelijk werker ontmoet die ooit van een jeugdige [delinquent] te horen heeft gekregen dat hij een goede verhouding met zijn pa had. Niet één op de honderden.”
7, 8. (a) Hoe bleek er een sterke band tussen Jehovah God en zijn Zoon te bestaan? (b) Hoe kunnen vaders een band van liefde met hun kinderen smeden?
7 Het is daarom van essentieel belang dat christelijke vaders zorgvuldig een liefdevolle band met hun kinderen aankweken. Beschouw bijvoorbeeld Jehovah God en Jezus Christus eens. Bij Jezus’ doop verklaarde Jehovah: „Gij zijt mijn Zoon, de geliefde; ik heb u goedgekeurd” (Lukas 3:22). In die paar woorden wordt heel veel tot uitdrukking gebracht! Jehovah (1) erkende zijn Zoon, (2) bracht in het openbaar zijn liefde voor Jezus tot uitdrukking en (3) maakte bekend dat Jezus zijn goedkeuring genoot. Toch was dit niet de enige keer dat Jehovah uiting gaf aan zijn liefde voor zijn Zoon. Jezus zei later tot zijn Vader: „Gij . . . hebt [mij] liefgehad vóór de grondlegging der wereld” (Johannes 17:24). Maar hebben eigenlijk niet alle gehoorzame zonen en dochters behoefte aan erkenning, liefde en de goedkeuring van hun vader?
8 Als u een vader bent, kunt u er vermoedelijk veel aan doen een liefdevolle band met uw kinderen te smeden door geregeld op passende wijze fysiek en met woorden uiting te geven aan uw liefde. Toegegeven, sommige mannen hebben er moeite mee hun genegenheid te uiten, vooral wanneer zij nooit openlijke genegenheid van hun eigen vader hebben ondervonden. Maar zelfs een onhandige poging om liefde tegenover uw kinderen tot uitdrukking te brengen, kan een krachtige uitwerking hebben. Ja, „liefde bouwt op” (1 Korinthiërs 8:1). Als uw kinderen zich dank zij uw vaderlijke liefde geborgen voelen, zullen zij meer geneigd zijn ’ware zonen en dochters’ te zijn en zich vrij te voelen u in vertrouwen te nemen. — Spreuken 4:3.
In hun geestelijke behoeften voorzien
9. (a) Hoe voorzagen godvrezende Israëlitische ouders in de geestelijke behoeften van hun gezin? (b) Welke gelegenheden hebben christenen om hun kinderen op informele wijze te onderwijzen?
9 Kinderen hebben ook geestelijke behoeften (Mattheüs 5:3). Mozes gaf Israëlitische ouders de volgende vermaning: „Deze woorden die ik u heden gebied, moeten op uw hart blijken te zijn; en gij moet ze uw zoon inscherpen en erover spreken wanneer gij in uw huis zit en wanneer gij op de weg gaat en wanneer gij neerligt en wanneer gij opstaat” (Deuteronomium 6:6, 7). Als u een christelijke ouder bent, kunt u veel van uw onderricht op informele wijze geven, bijvoorbeeld „wanneer gij op de weg gaat”. De tijd die u gezamenlijk doorbrengt in uw auto, met boodschappen doen, of door samen met uw kinderen van deur tot deur te wandelen in de christelijke bediening, biedt heilzame gelegenheden om in een ontspannen sfeer onderricht te geven. Maaltijden bieden gezinnen een bijzonder goede gelegenheid om gesprekken met elkaar te voeren. „Wij gebruiken de maaltijd om over dingen te praten die zich in de loop van de dag hebben voorgedaan”, vertelt een ouder.
10. Waarom is de gezinsstudie soms een hele uitdaging, en waartoe moeten ouders vastbesloten zijn?
10 Formeel onderricht door middel van een geregelde bijbelstudie met uw kinderen is echter eveneens uitermate belangrijk. Zoals algemeen wordt erkend, is „dwaasheid . . . aan het hart van [kinderen] gebonden” (Spreuken 22:15). Sommige ouders zeggen dat hun kinderen de gezinsstudie opzettelijk saboteren. Hoe? Door zich rusteloos en verveeld te gedragen, door irritante afleidingen te creëren (bijvoorbeeld door met broertjes en zusjes te kibbelen) of door net te doen alsof zij niet op de hoogte zijn van fundamentele bijbelse waarheden. Wordt het punt bereikt dat zij proberen hun zin door te drijven, dan moet de wil van de ouder de overhand hebben. Christelijke ouders mogen het niet opgeven en het gezin niet door kinderen laten domineren. — Vergelijk Galaten 6:9.
11. Hoe kan de gezinsstudie plezierig worden gemaakt?
11 Als uw kinderen de gezinsstudie niet plezierig vinden, kunnen er misschien enkele veranderingen worden aangebracht. Wordt de studie bijvoorbeeld gebruikt als een excuus om de jongste tekortkomingen van uw kinderen de revue te laten passeren? Misschien zou het ’t beste zijn zulke problemen onder vier ogen te bespreken. Wordt uw studie geregeld gehouden? Als u die laat schieten voor een favoriet televisieprogramma of een sportwedstrijd, zullen uw kinderen de studie vermoedelijk ook niet zo serieus nemen. Leidt u de studie ernstig en enthousiast? (Romeinen 12:8) Ja, studie dient plezierig te zijn. Probeer alle kinderen erbij te betrekken. Wees positief en opbouwend, prijs uw kinderen hartelijk voor hun deelname. Behandel niet eenvoudig een bepaalde hoeveelheid materiaal, maar tracht het hart te bereiken. — Spreuken 23:15.
Streng onderrichten in rechtvaardigheid
12. Waarom houdt streng onderricht niet altijd lichamelijke straf in?
12 Het is voor kinderen ook dringend noodzakelijk streng onderricht te ontvangen. Als ouder dient u grenzen voor hen vast te stellen. Spreuken 13:24 zegt: „Wie zijn roede inhoudt, haat zijn zoon, maar wie hem liefheeft, die zoekt hem werkelijk met streng onderricht.” De bijbel bedoelt echter niet dat streng onderricht altijd lichamelijk toegediend moet worden. Spreuken 8:33 zegt: „Luistert naar streng onderricht”, en ons wordt gezegd dat ’een bestraffing een diepere indruk maakt op wie verstand heeft, dan een verstandeloze honderdmaal te slaan’. — Spreuken 17:10.
13. Hoe dient streng onderricht aan kinderen te worden toegediend?
13 Bij gelegenheid kan een mate van lichamelijk streng onderricht passend zijn. Maar gebeurt dit in woede, dan zal het strenge onderricht vermoedelijk buitensporig zijn en niets uithalen. De bijbel waarschuwt: „Gij vaders, tergt uw kinderen niet, zodat zij niet moedeloos worden” (Kolossenzen 3:21). Ja, „louter onderdrukking kan een wijze waanzinnig doen handelen” (Prediker 7:7). Een verbitterde jongere kan zelfs tegen rechtvaardige maatstaven in opstand komen. Ouders dienen daarom de Schrift te gebruiken om hun kinderen op ferme doch evenwichtige wijze streng te onderrichten in rechtvaardigheid (2 Timotheüs 3:16). Goddelijk streng onderricht wordt met liefde en zachtaardigheid toegediend. — Vergelijk 2 Timotheüs 2:24, 25.a
14. Wat dienen ouders te doen als zij de neiging hebben aan woede toe te geven?
14 Natuurlijk ’struikelen wij allen vele malen’ (Jakobus 3:2). Zelfs een normaal gesproken liefdevolle ouder kan bezwijken voor de druk van het ogenblik en iets onvriendelijks zeggen of woedend uitvallen (Kolossenzen 3:8). Als dat mocht gebeuren, laat dan de zon niet ondergaan terwijl uw kind nog erg van streek is of uzelf nog geërgerd bent (Efeziërs 4:26, 27). Praat de kwestie uit met uw kind en bied uw verontschuldigingen aan als dat passend lijkt. (Vergelijk Mattheüs 5:23, 24.) Zo’n nederigheid aan de dag leggen, kan u en uw kind nader tot elkaar brengen. Als u het gevoel hebt dat u zich niet kunt beheersen en aan woede zult toegeven, zoek dan hulp bij de aangestelde gemeenteouderlingen.
Eenoudergezinnen en stiefgezinnen
15. Hoe kunnen kinderen in eenoudergezinnen geholpen worden?
15 Niet alle kinderen kunnen echter op twee ouders terugvallen. In de Verenigde Staten wordt een op de vier kinderen door slechts één ouder grootgebracht. In bijbelse tijden waren ’vaderloze jongens’ een veel voorkomend verschijnsel, en in de Schrift wordt herhaaldelijk gewag gemaakt van de zorg voor hen (Exodus 22:22). In deze tijd moeten christelijke eenoudergezinnen eveneens het hoofd bieden aan druk en moeilijkheden, maar zij putten troost uit de wetenschap dat Jehovah „een vader van vaderloze jongens en een rechter van weduwen” is (Psalm 68:5). Er wordt bij christenen op aangedrongen „voor wezen en weduwen [te] zorgen in hun verdrukking” (Jakobus 1:27). Medegelovigen kunnen veel doen om eenoudergezinnen te helpen.b
16. (a) Wat dienen alleenstaande ouders ten behoeve van hun eigen gezin te doen? (b) Waarom kan het toedienen van streng onderricht moeilijk zijn, maar waarom moet het toch gegeven worden?
16 Indien u een alleenstaande ouder bent, wat kunt u dan zelf doen ten bate van uw gezin? U moet ferm de hand houden aan gezinsbijbelstudie, vergaderingbezoek en velddienst. Streng onderricht kan echter een bijzonder moeilijke taak vormen. Misschien treurt u nog over het verlies van een geliefde partner in de dood. Of wellicht kampt u met gevoelens van schuld of boosheid over het uiteenvallen van uw huwelijk. Indien u samen de voogdij hebt, bent u wellicht zelfs bang dat uw kind misschien liever bij uw niet meer thuis wonende of gescheiden partner wil zijn. Zulke situaties kunnen het emotioneel moeilijk maken om evenwichtig streng onderricht toe te dienen. De bijbel zegt ons echter dat „een aan zichzelf overgelaten knaap . . . zijn moeder beschaamd [zal] maken” (Spreuken 29:15). Geef dus niet toe aan schuldgevoelens of wroeging of aan emotionele druk van de zijde van een voormalige huwelijkspartner. Stel redelijke en consequente maatstaven vast. Schipper niet met bijbelse beginselen. — Spreuken 13:24.
17. Hoe zouden de rollen van gezinsleden in een eenoudergezin kunnen vervagen, en wat kan er worden gedaan om dit te voorkomen?
17 Er kunnen echter moeilijkheden rijzen als een alleenstaande moeder haar zoon als een surrogaatechtgenoot bejegent — als de man in huis — of haar dochter als een vertrouwelinge en haar met intieme problemen belast. Het is ongepast en verwarrend voor een kind als u dat doet. Wanneer de rollen van ouder en kind vervagen, kan dit ten koste gaan van streng onderricht. Laat het duidelijk zijn dat u de ouder bent. Indien u als moeder behoefte hebt aan op de bijbel gebaseerde raad, zoek die dan bij de ouderlingen of misschien bij een rijpe oudere zuster. — Vergelijk Titus 2:3-5.
18, 19. (a) Wat zijn enkele uitdagingen waaraan stiefgezinnen het hoofd moeten bieden? (b) Hoe kunnen ouders en kinderen in een stiefgezin van wijsheid en onderscheidingsvermogen blijk geven?
18 Stiefgezinnen moeten eveneens het hoofd bieden aan uitdagingen. Dikwijls bemerken stiefouders dat „instant-liefde” een zeldzaamheid is. Stiefkinderen kunnen bijvoorbeeld heel gevoelig zijn ten aanzien van alles wat maar zweemt naar het voortrekken van de eigen kinderen. (Vergelijk Genesis 37:3, 4.) Misschien worstelen stiefkinderen trouwens nog met het verdriet om de ouder die er niet meer is en vrezen zij dat het liefhebben van een stiefouder op de een of andere manier van deloyaliteit jegens hun biologische vader of moeder zou getuigen. Pogingen om noodzakelijk streng onderricht te geven, kunnen stuiten op een met de nodige felheid gegeven herinnering: ’U bent mijn echte ouder niet!’
19 In Spreuken 24:3 staat: „Door wijsheid zal een huisgezin worden opgebouwd, en door onderscheidingsvermogen zal het stevig bevestigd blijken te zijn.” Ja, wil er een succes gemaakt worden van het stiefouderschap, dan moeten alle gezinsleden van wijsheid en onderscheidingsvermogen blijk geven. Mettertijd moeten kinderen het dikwijls pijnlijke feit aanvaarden dat er dingen veranderd zijn. Ook zullen stiefouders misschien moeten leren geduldig en meedogend te zijn en niet snel ontstemd te raken als zij met schijnbare afwijzing worden geconfronteerd (Spreuken 19:11; Prediker 7:9). Voordat u het op u neemt disciplinair op te treden, moet u eraan werken op vriendschappelijke voet met een stiefkind te komen. Tot er zo’n band is gesmeed, vinden sommigen het misschien beter het strenge onderricht aan de biologische ouder over te laten. Als er spanningen rijzen, moeten er pogingen worden gedaan om te communiceren. „Bij hen die te zamen beraadslagen, is wijsheid”, zegt Spreuken 13:10.c
Blijf werken voor de redding van uw gezin!
20. Wat dienen christelijke gezinshoofden te blijven doen?
20 Sterke christelijke gezinnen ontstaan niet bij toeval. U als gezinshoofd moet hard blijven werken voor de redding van uw gezin. Wees waakzaam, merk ongezonde trekken of wereldse neigingen op. Geef een goed voorbeeld in spreken, gedrag, liefde, geloof en eerbaarheid (1 Timotheüs 4:12). Spreid de vruchten van Gods geest tentoon (Galaten 5:22, 23). Geduld, consideratie, vergevensgezindheid en tederheid zullen kracht bijzetten aan uw pogingen om uw kinderen Gods wegen te leren. — Kolossenzen 3:12-14.
21. Hoe kan er een hartelijke, gelukkige sfeer in huis worden bewaard?
21 Probeer met Gods hulp een gelukkige, hartelijke sfeer in uw gezin te bewaren. Breng als gezin samen tijd door en probeer ten minste één maaltijd per dag gezamenlijk te gebruiken. Christelijke vergaderingen, velddienst en gezinsstudie zijn van essentieel belang. Maar er is ook „een tijd om te lachen . . . en een tijd om rond te huppelen” (Prediker 3:1, 4). Ja, ruim tijd in voor opbouwende ontspanning. Bezoeken aan museums, dierentuinen en dergelijke zijn voor het hele gezin plezierig. Of u zou de tv kunnen uitzetten en tijd kunnen doorbrengen met zingen, naar muziek luisteren, spelletjes doen en praten. Dit kan het gezin helpen een hechtere band te ontwikkelen.
22. Waarom dient u hard te werken voor de redding van uw gezin?
22 Moogt u allen, christelijke ouders, eraan blijven werken Jehovah volledig te behagen „terwijl gij in ieder goed werk vrucht blijft dragen en blijft toenemen in de nauwkeurige kennis van God” (Kolossenzen 1:10). Bouw uw gezin op een krachtig fundament van gehoorzaamheid aan Gods Woord (Mattheüs 7:24-27). En wees ervan verzekerd dat uw inspanningen om uw kinderen groot te brengen „in het strenge onderricht en de ernstige vermaning van Jehovah” zijn goedkeuring zullen hebben. — Efeziërs 6:4.
[Voetnoten]
a Zie het artikel „De zienswijze van de bijbel: Is ’de roede van streng onderricht’ uit de tijd?” in Ontwaakt! van 8 september 1992.
Wat zou u antwoorden?
◻ Hoe kunnen man en vrouw samenwerken in het opbouwen van hun gezin?
◻ Wat zijn enkele emotionele behoeften van kinderen, en hoe kan hieraan worden voldaan?
◻ Hoe kunnen gezinshoofden hun kinderen zowel op formele als op informele wijze onderwijzen?
◻ Hoe kunnen ouders streng onderrichten in rechtvaardigheid?
◻ Wat kan er ten behoeve van eenoudergezinnen en stiefgezinnen gedaan worden?
[Illustratie op blz. 16]
De liefde en goedkeuring van een vader zijn belangrijk voor de emotionele ontwikkeling van een kind