Het haren hemd en spiritualiteit
KONING LODEWIJK IX van Frankrijk droeg er een. Toen Sir Thomas More in zijn jeugd rechten studeerde, hielp het hem om maanden achtereen negentien of twintig uur per dag wakker te blijven. Naar men weet heeft More er zelfs het grootste deel van zijn leven een gedragen. En toen Thomas Becket, aartsbisschop van Canterbury, in de kathedraal van Canterbury werd vermoord, werd er onverwachts een onder zijn kleding aangetroffen. Wat hadden die historische figuren gemeen? Ze streefden naar versterving van het vlees door het dragen van een haren hemd.
Het haren hemd was een grof kledingstuk van geitenhaar dat direct op de huid werd gedragen; het irriteerde het vlees en schuurde de huid, wat erg onaangenaam was. De kans was ook groot dat het vol luizen kwam te zitten. Naar verluidt heeft Thomas Becket zijn haren hemd samen met een lange onderbroek van hetzelfde materiaal gedragen tot „het krioelde van het ongedierte”. Na de zestiende eeuw werd het geitenhaar soms vervangen door fijn metaaldraad met scherpe punten aan de binnenkant. Op die manier werd het de drager nog moeilijker gemaakt.
Volgens een naslagwerk was het doel van het haren hemd, zoals bij andere vormen van versterving, „het weerspannige vlees te bedwingen en zo aan te moedigen tot het ontwikkelen van een meer spiritueel georiënteerde gezindheid en manier van leven”. Niet alleen asceten droegen het kledingstuk; ook van gewone leken, personen in machtsposities incluis, was bekend dat ze het droegen. Nu nog houden bepaalde religieuze orden het gebruik in ere.
Maakt het dragen van een haren hemd of het verduren van vormen van zelfopgelegde lichamelijke ontberingen iemand geestelijk gezind? Nee, spiritualiteit hangt niet af van dergelijke gebruiken. De apostel Paulus sprak zich zelfs uit tegen „een strenge behandeling van het lichaam” (Kolossenzen 2:23).a Ware spiritualiteit spruit veeleer voort uit het speuren naar de kennis van God door een ijverige studie van zijn Woord en het in praktijk brengen van die kennis.
[Voetnoot]
a Zie voor een verdere beschouwing van dit onderwerp de Ontwaakt! van 8 oktober 1997, „De zienswijze van de bijbel: Is ascetisme de sleutel tot wijsheid?”
[Illustratieverantwoording op blz. 32]
King Louis IX, top: From the book Great Men and Famous Women; Thomas Becket, center: From the book Ridpath’s History of the World (Vol. IV); Thomas More, bottom: From the book Heroes of the Reformation, 1904