Liefde en achting betonen als echtgenoot
„Laat . . . een ieder van u afzonderlijk zijn vrouw zo liefhebben als zichzelf.” — EFEZIËRS 5:33.
1, 2. (a) In hoeverre vormt echtscheiding een probleem in de huidige wereld? (b) Welke andere situatie bestaat er in tegenstelling hiermee?
IN HET midden van de jaren ’80 berichtte Psychology Today: „Voor meer dan een miljoen echtparen per jaar [in de VS] eindigen hun verwachtingen van gelukzaligheid thans in echtscheiding; de gemiddelde duur van een huwelijk in de Verenigde Staten is 9,4 jaar. . . . Ja, af en toe schijnt het dat niemand daar gelukkig getrouwd is” (juni 1985). Zowel de volwassenen als de kinderen in aanmerking genomen, komt dit erop neer dat in slechts één land uiteengevallen huwelijken van invloed zijn op ten minste 3.000.000 personen per jaar. Doch echtscheiding is een wereldomvattend probleem, waardoor te kennen wordt gegeven dat het in miljoenen huwelijken aan liefde en achting ontbreekt.
2 Daarentegen bestaat er „een andere groep [die] men geneigd is over het hoofd te zien: de echtparen die er op de een of andere wijze in slagen bij elkaar te blijven, die niet toelaten dat iets anders dan de dood hen scheidt” (Psychology Today). Er zijn derhalve ook miljoenen echtparen die er hard aan werken hun huwelijk intact te houden.
3. Wat zouden wij onszelf kunnen afvragen?
3 Hoe is het met uw huwelijk gesteld? Bestaat er een warm gevoel van liefde en achting tussen man en vrouw? Is deze liefde in uw gezin ook tussen ouders en kinderen aanwezig? Of bemerkt u dat u zich af en toe in een precaire situatie van wrok en wantrouwen bevindt? Aangezien niemand van ons volmaakt is, kunnen er in elk gezin — zelfs wanneer elkeen probeert een christen te zijn — moeilijke situaties rijzen, want „allen hebben gezondigd en bereiken niet de heerlijkheid Gods”. — Romeinen 3:23.
4. Hoe geven Paulus en Petrus te kennen wie de belangrijkste rol in een gelukkig gezin is toebedeeld?
4 Wie is, met het oog op het feit dat in elk huisgezin moeilijkheden kunnen rijzen, de belangrijkste rol toebedeeld om het gezin vreedzaam en harmonieus bijeen te houden? De apostelen Paulus en Petrus verschaffen het antwoord in de rechtstreekse raad die in hun brieven te vinden is. Paulus schreef: „Ik wil . . . dat gij weet dat het hoofd van iedere man de Christus is; de man is op zijn beurt het hoofd van de vrouw en God het hoofd van de Christus.” Hij zei ook: „Weest aan elkaar onderworpen in de vrees van Christus. Laten vrouwen onderworpen zijn aan hun man als aan de Heer, want de man is het hoofd van zijn vrouw, evenals ook de Christus het hoofd van de gemeente is” (1 Korinthiërs 11:3; Efeziërs 5:21-23). In dezelfde trant schreef Petrus: „Evenzo [in navolging van het door Christus verschafte model] gij vrouwen, weest aan uw eigen man onderworpen.” — 1 Petrus 2:21–3:1.
Christus — het verkwikkende voorbeeld
5, 6. Hoe is Jezus Christus een voorbeeld wat het uitoefenen van het gezag als hoofd betreft?
5 In overeenstemming met de bovengenoemde raad is de echtgenoot volgens de Schrift het hoofd van het gezin. Maar in welk opzicht is hij het hoofd? Hoe dient het gezag als hoofd uitgeoefend te worden? Sommige echtgenoten bewandelen misschien de gemakkelijke weg door er eenvoudig op te staan dat hun achting wordt betoond omdat zij ’het hoofd van het gezin zijn, en de bijbel dit zegt’. Maar hoe komt dit met Christus’ voorbeeld overeen? Stond Christus er trots op dat zijn volgelingen hem achting betoonden? Kunnen wij één voorval vinden waarin hij hooghartig zei: „Wie is hier feitelijk de Zoon van God? Jullie moeten achting voor mij hebben!” Integendeel, Jezus verwierf achting. Hoe? Door zijn goede voorbeeld in gedrag, spraak en barmhartige bejegening van anderen. — Markus 6:30-34.
6 De sleutel met betrekking tot het op juiste wijze uitoefenen van het gezag als echtgenoot en vader is derhalve het navolgen van het voorbeeld van Jezus Christus. Ook al is Jezus nooit getrouwd geweest, de manier waarop hij zijn discipelen behandelde, staat model voor echtgenoten. Dat stelt elke echtgenoot beslist voor een moeilijke taak, want Jezus is een volmaakt model (Hebreeën 4:15; 12:1-3). Nochtans is het zo dat hoe nauwkeuriger een echtgenoot er in slaagt Christus’ voorbeeld te volgen, hoe dieper de liefde en achting zullen zijn die hem worden betoond. Laten wij derhalve eens nauwkeuriger beschouwen wat voor een persoon Jezus was. — Efeziërs 5:25-29; 1 Petrus 2:21, 22.
7. Wat bood Jezus zijn volgelingen aan, en uit welke bron?
7 Bij één gelegenheid zei Jezus tot een menigte: „Komt tot mij, allen die zwoegt en zwaar beladen zijt, en ik zal u verkwikken. Neemt mijn juk op u en leert van mij, want ik ben zachtaardig en ootmoedig van hart, en gij zult verkwikking vinden voor uw ziel. Want mijn juk is weldadig en mijn vracht is licht.” Nu, wat bood Jezus zijn toehoorders aan? Geestelijke verkwikking! Maar uit welke bron zou de verkwikking komen? Hij had zojuist gezegd: „Noch kent iemand de Vader volledig dan de Zoon en een ieder aan wie de Zoon hem wil openbaren.” Hierdoor werd te kennen gegeven dat Jezus geestelijke verkwikking zou aanbieden door zijn Vader aan zijn ware volgelingen te openbaren. Maar Jezus’ opmerkingen hielden ook in dat omgang met hem verkwikkend zou zijn, aangezien hij „zachtaardig en ootmoedig van hart” was. — Matthéüs 11:25-30.
Hoe iemand een verkwikkende echtgenoot en vader kan zijn
8. In welke opzichten dient een echtgenoot en vader verkwikkend te zijn?
8 Jezus’ woorden helpen ons te begrijpen dat een christelijke echtgenoot zowel in geestelijk opzicht als op het persoonlijke vlak verkwikkend voor zijn gezin dient te zijn. Door zijn zachtaardige voorbeeld en onderwijs dient hij zijn gezin te helpen de hemelse Vader beter te leren kennen. Zijn gedrag dient een weerspiegeling te zijn van de „zin” en de daden van Gods Zoon (Johannes 15:8-10; 1 Korinthiërs 2:16). Het is voor allen in het gezin een verkwikking met zo’n man om te gaan, omdat hij een liefdevolle echtgenoot, vader en vriend is. Hij moet te benaderen zijn en het nooit te druk hebben om geraadpleegd te worden. Ja, hij moet weten hoe te luisteren, niet slechts te horen. — Jakobus 1:19.
9. Welk probleem is soms van invloed op ouderlingen in de gemeente?
9 Dit doet ons denken aan een probleem dat soms van invloed is op gemeenteouderlingen en hun gezin. Een ouderling heeft het gewoonlijk druk met het zorgdragen voor de geestelijke behoeften van de gemeente. Hij moet een goed voorbeeld geven met betrekking tot christelijke vergaderingen, de bediening en het herderlijke werk (Hebreeën 13:7, 17). Doch sommige ouderlingen hebben zich feitelijk over de kop gewerkt voor de gemeente. Terwijl zij zo druk bezig waren, hebben zij hun gezin verwaarloosd, soms met pijnlijke gevolgen. In één geval had een ouderling het te druk om met zijn eigen zoon te studeren. Hij trof er regelingen voor dat iemand anders dit deed!
10. Hoe kunnen ouderlingen van evenwicht blijk geven in de wijze waarop zij in de gemeente en thuis de leiding nemen?
10 Wat laat dit voorbeeld uitkomen? De noodzaak dat een man het evenwicht bewaart tussen zijn werk in de gemeente en de verplichtingen ten aanzien van zijn vrouw en kinderen. Na afloop van de vergaderingen hebben de ouderlingen het bijvoorbeeld vaak druk met problemen en besprekingen. Zou het, indien dit mogelijk en praktisch is, niet verkwikkend zijn wanneer zo’n ouderling er regelingen voor zou treffen dat iemand zijn vrouw en kinderen thuisbrengt, in plaats van hen uren in de Koninkrijkszaal te laten wachten? In overeenstemming met bijbelse vereisten kan er worden gezegd dat ’herderlijk werk thuis begint’. Als een ouderling zijn gezin verwaarloost, kan hij zijn aanstelling in gevaar brengen. Dus, ouderlingen, geef blijk van consideratie en houd rekening met de emotionele, geestelijke en andere behoeften van uw gezin. — 1 Timótheüs 3:4, 5; Titus 1:5, 6.
11, 12. Hoe kan een christelijke echtgenoot ervoor zorgen dat zijn gezin achter hem staat, en wat zou iedere echtgenoot zich kunnen afvragen?
11 Een verkwikkende christelijke echtgenoot zal ook niet despotisch of tiranniek zijn door beslissingen te nemen zonder overleg te plegen met zijn gezin. Misschien moet er een beslissing worden genomen met betrekking tot een verandering van werkkring of woonplaats, of zelfs in verband met zo’n eenvoudige aangelegenheid als gezinsontspanning. Zou het, aangezien de beslissing van invloed zal zijn op alle gezinsleden, niet verstandig en vriendelijk zijn om hen allen te raadplegen? Hun meningen kunnen hem helpen tot een verstandiger, van meer consideratie blijk gevende beslissing te komen. Dan zal het voor allen in het gezin gemakkelijker zijn om achter hem te staan. — Vergelijk Spreuken 15:22.
12 Het voorgaande laat duidelijk zien dat een christelijke echtgenoot en vader niet slechts een tuchtmeester in het huisgezin is. Hij moet ook verkwikkend zijn. Echtgenoten en vaders, bent u als Christus? Bent u een verkwikking voor uw gezin? — Efeziërs 6:4; Kolossenzen 3:21.
Overeenkomstig kennis bij haar wonen
13. Welke voortreffelijke raad geeft Petrus aan echtgenoten?
13 Zoals reeds opgemerkt, geven zowel Petrus als Paulus voortreffelijke raad aan echtparen. Aangezien Petrus getrouwd was, had hij met het geven van zijn raad twee dingen mee — ervaring en de leiding van de heilige geest (Matthéüs 8:14). Met de volgende woorden richtte hij concrete raad tot alle echtgenoten: „Gij mannen, blijft insgelijks bij haar wonen overeenkomstig kennis, door haar eer toe te kennen als aan een zwakker vat, het vrouwelijke.” De geparafraseerde vertaling door J. W. C. Wand luidt: „Evenzo moeten echtgenoten christelijke beginselen met verstand op hun verhouding tot hun vrouw toepassen.” — 1 Petrus 3:7.
14. Welke vragen rijzen nu?
14 Welnu, wat betekent het „overeenkomstig kennis” bij een vrouw te wonen of ’christelijke beginselen met verstand toe te passen’? Hoe kan een echtgenoot eer toekennen aan zijn vrouw? Ja, hoe moet een christelijke echtgenoot Petrus’ raad begrijpen?
15. (a) Waarom stranden heel wat huwelijken? (b) Wat is de werkelijke uitdaging in een huwelijk?
15 Veel huwelijken zijn enkel op fysieke factoren en seksuele aantrekkingskracht gebaseerd. Toch vormt louter een knappe uiterlijke verschijning geen waarborg voor een duurzaam huwelijk, want dat uiterlijke is niet blijvend. Zij die vele jaren getrouwd zijn, worden uiteindelijk toch ook grijs en krijgen rimpels. Maar bedenk dat het huwelijk een samensmelting is van twee denkpatronen, twee persoonlijkheden, twee achtergronden en twee stel waardebepalingen, alsook twee spreekwijzen. Dit vormt een behoorlijke uitdaging! Toch is het voor een gelukkig huwelijk van essentieel belang dat dit wordt begrepen. — Spreuken 17:1; 21:9.
16. Wat houdt het in ’overeenkomstig kennis bij haar te wonen’?
16 Wil een christelijke echtgenoot „overeenkomstig kennis” bij zijn vrouw wonen, dan betekent dit onder andere dat hij werkelijk moet begrijpen waar zij behoefte aan heeft. Wij spreken hier niet over slechts haar fysieke behoeften maar over datgene wat nog belangrijker is, haar emotionele, psychologische en geestelijke behoeften. Indien hij ’overeenkomstig kennis bij haar woont’, zal hij de hem door God toegewezen rol begrijpen. Het zal ook betekenen dat hij haar vrouwelijke waardigheid respecteert. Dit is beduidend anders dan de zienswijze die er door sommige gnostici in Petrus’ tijd op na werd gehouden, in wier ogen „vrouwen veracht werden als lagere, vleselijke en onreine wezens” (The Anchor Bible). Een moderne Spaanse vertaling vertolkt Petrus’ woorden als volgt: „Betreffende echtgenoten: leg tact aan de dag in het leven dat u met uw vrouw deelt, waarbij u haar consideratie betoont wegens haar teerdere gestel” (Nueva Biblia Española). Dit vestigt de aandacht op een voortreffelijk punt dat echtgenoten soms vergeten.
17. (a) Wat heeft onder andere te maken met het ’tere gestel’ van het ’zwakkere vrouwelijke vat’? (b) Wat is één manier waarop een echtgenoot achting kan tonen voor de waardigheid van zijn vrouw?
17 Waarom heeft de vrouw ’een teerder gestel’? Onder andere vanwege haar gave van de voortplanting. Doordat zij kinderen kan voortbrengen, ondervindt zij in haar leven de invloed van maandelijkse cyclussen die veroorzaken dat zij zich gedurende enkele dagen wellicht niet zo lekker voelt of wat gespannen is. Indien de echtgenoot dit niet in aanmerking neemt en elke dag van de maand hetzelfde van zijn vrouw vergt, toont hij geen achting voor haar waardigheid. In dat geval geeft hij van zelfzuchtige onwetendheid jegens haar blijk en woont hij niet overeenkomstig kennis bij haar. — Leviticus 18:19; 1 Korinthiërs 7:5.
Eer toekennen aan het vrouwelijke vat
18. (a) In welke negatieve gewoonte vervallen sommige echtgenoten? (b) Hoe dient een christelijke echtgenoot te handelen?
18 Nog een manier waarop een echtgenoot van liefde en achting jegens zijn vrouw blijk kan geven, is door waardering voor haar en haar hoedanigheden te tonen en tot uitdrukking te brengen. Een echtgenoot zou in de gewoonte kunnen vervallen kleinerende opmerkingen over zijn vrouw te maken of zou haar tot het mikpunt van zijn grappen kunnen maken. Zo’n echtgenoot zou kunnen denken dat dit ertoe bijdraagt zichzelf in een gunstiger licht te plaatsen. Maar in werkelijkheid bereikt hij er precies het tegenovergestelde mee, want wanneer hij zijn vrouw voortdurend als dom afschildert, rijst vanzelfsprekend de vraag waarom hij zo’n domme vrouw getrouwd heeft. Ja, schijnbaar zou alleen een onzekere echtgenoot tot zulke tactieken zijn toevlucht nemen. Een liefdevolle echtgenoot betoont zijn vrouw achting. — Spreuken 12:18; 1 Korinthiërs 13:4-8.
19. Waarom zou het niet juist zijn dat een echtgenoot zijn vrouw vernedert?
19 In sommige landen hebben mannen zelfs de gewoonte hun vrouw als een vorm van valse bescheidenheid te vernederen. Een Japanse echtgenoot zal zijn vrouw bijvoorbeeld voorstellen met het woord „Goesai”, wat ’domme of dwaze vrouw’ betekent. De bedoeling hiervan is dat de andere persoon de situatie in het evenwicht brengt door een complimenteuze opmerking over de vrouw te maken. Als een christelijke echtgenoot zijn vrouw aldus voorstelt, kent hij haar dan in overeenstemming met Petrus’ raad werkelijk „eer” toe? En, de kwestie vanuit een andere hoek bekijkend, spreekt hij werkelijk de waarheid tot zijn naaste? Gelooft hij echt dat zijn vrouw dwaas is? — Efeziërs 4:15, 25; 5:28, 29.
20. (a) Welke absurde situatie zou zich tussen een echtgenoot en zijn vrouw kunnen ontwikkelen? (b) Hoe kan die vermeden worden?
20 Soms zal een echtgenoot van gebrek aan liefde en achting blijk geven door eenvoudig te vergeten dat zijn vrouw tevens zijn christelijke zuster is, niet slechts in de Koninkrijkszaal maar ook thuis en bij elke gelegenheid. Hoe gemakkelijk is het om in de zaal vriendelijk en beleefd te zijn en thuis grof en nors! Wat is Paulus’ raad derhalve passend! Hij schreef: „Laten wij . . . de dingen nastreven die de vrede bevorderen en de dingen die tot opbouw van elkaar dienen.” „Laat een ieder van ons zijn naaste behagen in datgene wat zijn opbouw ten goede komt” (Romeinen 14:19; 15:2). Een intiemere naaste dan een echtgenoot of een echtgenote bestaat er niet.
21. Wat kan een echtgenoot doen om zijn vrouw aan te moedigen?
21 Een liefdevolle christelijke echtgenoot zal derhalve door woord en daad van waardering voor zijn vrouw blijk geven. Een anonieme dichter bracht het (vrij vertaald in het Nederlands) als volgt tot uitdrukking:
„Al werkt u hard, gemotiveerd,
Aan al het werk dat u presteert,
Als u uw lieve vrouw waardeert —
Vertel het haar! . . .
U bent van haar, van haar alleen,
Zij is van u, ’been van uw been’;
Toe, grif het straks niet op een steen —
Vertel het haar!”
Deze gevoelens worden duidelijk ondersteund door de moeder van koning Lemuël uit de oudheid. Haar beschrijving van de ideale vrouw luidt gedeeltelijk: „Haar zonen staan op en prijzen haar gelukkig, haar man staat op en roemt haar: ’Veel vrouwen hebben zich wakker gedragen, maar gij overtreft ze alle!’” (Spreuken 31:1, 28, 29, Willibrordvertaling) Echtgenoten, roemt u uw vrouw geregeld, of hebt u dit alleen in uw verkeringstijd gedaan?
22, 23. Waarop is een succesvol huwelijk gebaseerd?
22 Uit deze korte beschouwing blijkt duidelijk dat wil een echtgenoot van liefde en achting in zijn huwelijk blijk geven, het niet voldoende is alleen maar het loon thuis te brengen. Een succesvol huwelijk is gebaseerd op een liefdevolle, loyale en van consideratie getuigende verhouding (1 Petrus 3:8, 9). Met het verstrijken der jaren dient deze verhouding zich te verdiepen, daar man en vrouw elkaars deugden en sterke punten waarderen en leren elkaars zwakheden door de vingers te zien en te vergeven. — Efeziërs 4:32; Kolossenzen 3:12-14.
23 Indien de echtgenoot de leiding neemt in het betonen van liefde en achting zal het hele gezin gezegend worden. Maar wat is de rol van een christelijke vrouw in een gelukkig gezin? Deze vraag en aanverwante vragen zullen in het volgende artikel besproken worden.
Herinnert u zich dit?
◻ Wie is de belangrijkste rol in een gelukkig huwelijk toebedeeld, en waarom?
◻ Hoe kunnen echtgenoten Christus’ verkwikkende voorbeeld navolgen?
◻ Welk evenwicht is noodzakelijk tussen verantwoordelijkheden in de gemeente en in het gezin?
◻ Hoe kan een echtgenoot ’bij zijn vrouw wonen overeenkomstig kennis’?
◻ Wat houdt het in dat iemand ’zijn vrouw eer toekent als aan een zwakker vat’?
[Illustratie op blz. 11]
Een evenwichtige ouderling weet dat herderlijk werk thuis begint