Leid uw kind op van kindsbeen af

1, 2. Naar wie dienen ouders op te zien voor hulp bij het grootbrengen van hun kinderen?

„ZONEN zijn een erfdeel van Jehovah”, riep een dankbare ouder zo’n 3000 jaar geleden uit (Psalm 127:3). Ja, de vreugde van het ouderschap is een kostbare beloning van God, iets wat voor de meeste gehuwden weggelegd is. Degenen die kinderen hebben, beseffen echter al gauw dat het ouderschap niet alleen vreugde maar ook verantwoordelijkheden met zich brengt.

² Vooral in deze tijd is het grootbrengen van kinderen een enorme opgave. Niettemin hebben velen zich hier met goed succes van gekweten, en de geïnspireerde psalmist geeft met de volgende woorden de weg aan: „Als Jehovah zelf het huis niet bouwt, is het tevergeefs dat de bouwers ervan er hard aan hebben gewerkt” (Psalm 127:1). Hoe nauwgezetter u Jehovah’s richtlijnen opvolgt, hoe beter u het als ouder zult doen. De bijbel zegt: „Vertrouw op Jehovah met heel uw hart en steun niet op uw eigen verstand” (Spreuken 3:5). Bent u bereid naar Jehovah’s raad te luisteren wanneer u aan uw ’20-jaar-project’ voor kinderopvoeding begint?

 3. Welke verantwoordelijkheid hebben vaders met betrekking tot het grootbrengen van kinderen?

³ In veel gezinnen overal ter wereld beschouwen mannen het opleiden van kinderen als hoofdzakelijk vrouwenwerk. Het is waar dat het Woord van God laat zien dat de vader de voornaamste kostwinner is. Maar de bijbel zegt ook dat hij verantwoordelijkheden in het gezin heeft. Zo lezen wij: „Maak uw werk buitenshuis gereed, en maak het voor u klaar op het veld. Daarna moet gij ook uw huisgezin opbouwen” (Spreuken 24:27). Gods zienswijze is dat vaders en moeders partners zijn in het opleiden van kinderen. — Spreuken 1:8, 9.

 4. Waarom dienen wij niet de zienswijze te hebben dat zonen beter zijn dan dochters?

⁴ Hoe beziet u uw kinderen? Uit rapporten blijkt dat in Azië ’meisjes vaak niet zo welkom zijn’. Vooroordeel tegen meisjes bestaat naar verluidt in Latijns-Amerika nog steeds, zelfs onder de „meer verlichte gezinnen”. De waarheid is echter dat meisjes geen tweederangskinderen zijn. Jakob, een bekende vader uit de oudheid, beschreef al zijn nakomelingen, inclusief de dochters die tot aan die tijd geboren waren, als „de kinderen met wie God [mij] begunstigd heeft” (Genesis 33:1-5; 37:35). Evenzo zegende Jezus al „de jonge kinderen” (jongens en meisjes) die bij hem werden gebracht (Mattheüs 19:13-15). Wij kunnen er zeker van zijn dat hij Jehovah’s zienswijze weerspiegelde. — Deuteronomium 16:14.

 5. Wat moet een echtpaar in aanmerking nemen wanneer zij de grootte van hun gezin bepalen?

⁵ Wordt in uw omgeving verwacht dat een vrouw zoveel mogelijk kinderen krijgt? Terecht staat het aan het echtpaar te beslissen hoeveel kinderen zij willen. En als de ouders nu niet over de middelen beschikken om voor een groot aantal kinderen in voedsel, kleding en onderwijs te voorzien? Het echtpaar dient dit beslist in aanmerking te nemen wanneer zij de grootte van hun gezin bepalen. Sommige echtparen die niet al hun kinderen kunnen onderhouden, vertrouwen de verantwoordelijkheid voor het grootbrengen van enkelen van hen aan familieleden toe. Is dit een wenselijk gebruik? Niet echt. En het ontheft de ouders niet van hun verplichting jegens hun kinderen. De bijbel zegt: „Indien iemand niet voor de zijnen zorgt, en in het bijzonder voor hen die leden van zijn huisgezin zijn, dan heeft hij het geloof verloochend” (1 Timotheüs 5:8). Echtparen met verantwoordelijkheidsbesef trachten de grootte van hun „huisgezin” dusdanig te plannen dat zij ’voor de hunnen kunnen zorgen’. Kunnen zij geboortenregeling toepassen om dit te bereiken? Ook dat is een persoonlijke beslissing, en als echtparen hiertoe besluiten, is de keuze van voorbehoedmiddelen eveneens een persoonlijke zaak. „Een ieder zal zijn eigen vracht dragen” (Galaten 6:5). Maar geboortenregeling waarbij een vorm van abortus betrokken is, druist tegen bijbelse beginselen in. Jehovah God is „de bron van het leven” (Psalm 36:9). Een leven beëindigen nadat het is verwekt, zou derhalve van grove minachting voor Jehovah blijk geven en staat gelijk aan moord. — Exodus 21:22, 23; Psalm 139:16; Jeremia 1:5.

 6. Wanneer dient de opleiding van een kind te beginnen?

⁶ In Spreuken 22:6 staat: „Leid een knaap op overeenkomstig de weg voor hem.” Het opleiden van kinderen is nog een belangrijke ouderlijke verplichting. Wanneer moet die opleiding echter beginnen? Op een heel vroeg tijdstip. De apostel Paulus merkte op dat Timotheüs „van kindsbeen af” opgeleid was (2 Timotheüs 3:15). Het hier gebruikte Griekse woord kan betrekking hebben op een pasgeboren baby of zelfs op een ongeboren kind (Lukas 1:41, 44; Handelingen 7:18-20). Timotheüs ontving derhalve opleiding vanaf de tijd dat hij nog heel jong was — en terecht. De ideale tijd om met de opleiding van een kind te beginnen, is wanneer hij nog een zuigeling is. Zelfs een jong kind dorst naar kennis.

 7. (a) Waarom is het belangrijk dat beide ouders een hechte band met een baby ontwikkelen? (b) Welke verhouding bestond er tussen Jehovah en zijn eniggeboren Zoon?

⁷ „Gelijk toen ik mijn baby zag,” zegt een moeder, „werd ik verliefd op hem.” Zo vergaat het de meeste moeders. Die prachtige binding tussen moeder en baby groeit naarmate zij na de geboorte tijd met elkaar doorbrengen. De baby zogen versterkt die hechte band. (Vergelijk 1 Thessalonicenzen 2:7.) Dat een moeder haar baby streelt en ermee praat, is van essentieel belang om de emotionele behoeften van de baby te bevredigen. (Vergelijk Jesaja 66:12.) Maar hoe staat het met de vader? Ook hij moet een hechte band met zijn nieuwe nakomeling opbouwen. Jehovah zelf is hierin een voorbeeld. In het boek Spreuken vernemen wij dat er een liefdevolle verhouding bestaat tussen Jehovah en zijn eniggeboren Zoon, die wordt afgebeeld als zeggend: „Jehovah zelf heeft mij voortgebracht als het begin van zijn weg . . . Ik werd degene op wie hij dag aan dag bijzonder gesteld was” (Spreuken 8:22, 30; Johannes 1:14). Insgelijks kweekt een goede vader vanaf het allereerste begin van het leven van het kind een warme, liefdevolle band met hem aan. „Toon heel veel genegenheid”, zegt één ouder. „Er is nog nooit een kind gestorven aan liefkozingen en kussen.”

 8. Welke mentale stimulatie dienen ouders hun kleine kinderen zo spoedig mogelijk te geven?

⁸ Maar baby’s hebben meer nodig. Vanaf het moment van de geboorte is hun brein gereed om informatie in zich op te nemen en op te slaan, en ouders zijn een voorname bron van deze informatie. Neem bijvoorbeeld taal. Onderzoekers zeggen dat hoe goed een kind leert praten en lezen, „naar men veronderstelt nauw verband houdt met de aard van de vroege interactie tussen het kind en zijn ouders”. Praat van meet af aan tegen uw baby en lees hem voor. Al gauw zal hij u willen nadoen, en het zal niet lang duren of u zult bezig zijn hem lezen te leren. Waarschijnlijk zal hij kunnen lezen voordat hij naar school gaat. Dit zal vooral van pas komen als u in een land woont waar maar weinig onderwijzers zijn en de klassen overvol.

 9. Wat is het belangrijkste doel dat ouders in gedachte moeten houden?

⁹ Christelijke ouders dienen zich er in de allereerste plaats om te bekommeren de geestelijke behoeften van hun kind te bevredigen. (Zie Deuteronomium 8:3.) Met welk doel? Om hun kind te helpen een christelijke persoonlijkheid te ontwikkelen, in feite „de nieuwe persoonlijkheid” aan te doen (Efeziërs 4:24). Hiervoor moeten zij aandacht schenken aan de juiste bouwmaterialen en de juiste bouwmethoden.

10. Welke eigenschappen moeten kinderen ontwikkelen?

¹⁰ De kwaliteit van een gebouw hangt grotendeels af van het soort van materialen die er voor het bouwen worden gebruikt. De apostel Paulus zei dat „goud, zilver, kostbare stenen” de beste bouwmaterialen voor een christelijke persoonlijkheid zijn (1 Korinthiërs 3:10-12). Deze materialen beelden eigenschappen af als geloof, wijsheid, onderscheidingsvermogen, loyaliteit, respect en liefdevolle waardering voor Jehovah en zijn wetten (Psalm 19:7-11; Spreuken 2:1-6; 3:13, 14). Hoe kunnen ouders hun kinderen helpen deze eigenschappen vanaf hun prilste jeugd te ontwikkelen? Door een patroon te volgen dat lang geleden werd aangegeven.

11. Hoe hielpen Israëlitische ouders hun kinderen een godvruchtige persoonlijkheid te ontwikkelen?

¹¹ Kort voordat de natie Israël het Beloofde Land binnenging, gaf Jehovah Israëlitische ouders de volgende opdracht: „Deze woorden die ik u heden gebied, moeten op uw hart blijken te zijn; en gij moet ze uw zoon inscherpen en erover spreken wanneer gij in uw huis zit en wanneer gij op de weg gaat en wanneer gij neerligt en wanneer gij opstaat” (Deuteronomium 6:6, 7). Ja, ouders moeten voorbeelden, metgezellen, communicators en onderwijzers zijn.

12. Waarom is het uitermate belangrijk dat ouders een goed voorbeeld zijn?

¹² Wees een voorbeeld. Jehovah zei eerst: „Deze woorden . . . moeten op uw hart blijken te zijn.” Vervolgens voegde hij eraan toe: „Gij moet ze uw zoon inscherpen.” Godvruchtige eigenschappen moeten dus eerst in het hart van de ouder zijn. De ouder moet de waarheid liefhebben en ernaar leven. Alleen dan kan hij het hart van het kind bereiken (Spreuken 20:7). Waarom? Omdat kinderen meer beïnvloed worden door wat zij zien dan door wat zij horen. — Lukas 6:40; 1 Korinthiërs 11:1.

13. Hoe kunnen christelijke ouders Jezus’ voorbeeld navolgen door aandacht aan hun kinderen te schenken?

¹³ Wees een metgezel. Jehovah zei tot ouders in Israël: ’Spreek met uw kinderen wanneer u in uw huis zit en wanneer u op straat loopt.’ Hiervoor is het nodig dat er tijd met de kinderen doorgebracht wordt, hoe druk de ouders het ook hebben. Jezus besefte kennelijk dat kinderen zijn tijd waard waren. Tijdens de laatste dagen van zijn bediening „kwamen de mensen jonge kinderen bij hem brengen, opdat hij hen zou aanraken”. Hoe reageerde Jezus? „Hij nam de kinderen in zijn armen en ging hen zegenen” (Markus 10:13, 16). Denk u eens in, de laatste uren van Jezus’ leven tikten weg. Toch schonk hij nog tijd en aandacht aan deze kinderen. Wat een voortreffelijke les!

14. Waarom is het nuttig dat ouders tijd met hun kind doorbrengen?

¹⁴ Wees een communicator. Tijd doorbrengen met uw kind zal u helpen met hem te communiceren. Hoe meer u communiceert, des te beter zult u gewaarworden hoe zijn persoonlijkheid zich ontwikkelt. Houd echter in gedachte dat communiceren meer is dan praten. „Ik moest de kunst aanleren te luisteren,” zei een moeder in Brazilië, „met mijn hart te luisteren”. Haar geduld wierp vruchten af toen haar zoon haar deelgenoot ging maken van zijn gevoelens.

15. Wat moet in gedachte gehouden worden wanneer het op ontspanning aankomt?

¹⁵ Kinderen hebben „een tijd [nodig] om te lachen . . . en een tijd om rond te huppelen”, een tijd voor ontspanning (Prediker 3:1, 4; Zacharia 8:5). Ontspanning is heel produktief wanneer ouders en kinderen er samen van genieten. Het is bedroevend dat in veel gezinnen ontspanning tv-kijken betekent. Hoewel sommige tv-programma’s misschien wel onderhoudend zijn, zijn veel programma’s fnuikend voor goede waarden, en tv-kijken versmoort al gauw de communicatie in een gezin. Waarom zou u dus niet iets creatiefs met uw kinderen doen? Zingen, spelletjes doen, met vrienden omgaan, leuke plaatsen bezoeken. Zulke activiteiten moedigen tot communicatie aan.

16. Wat dienen ouders hun kinderen over Jehovah te leren, en hoe dienen zij dit te doen?

¹⁶ Wees een onderwijzer. „Gij moet ze [deze woorden] uw zoon inscherpen”, zei Jehovah. Uit het verband blijkt wat en hoe u moet onderwijzen. Eerst „moet [u] Jehovah, uw God, liefhebben met geheel uw hart en geheel uw ziel en geheel uw levenskracht” (Deuteronomium 6:5). Vervolgens moet u „deze woorden . . . inscherpen”. Geef onderricht dat gericht is op het ontwikkelen van onverdeelde liefde voor Jehovah en zijn wetten. (Vergelijk Hebreeën 8:10.) Het woord „inscherpen” betekent onderwijzen door herhaling. In feite vertelt Jehovah u dus dat op een vaste basis met uw kinderen over hem spreken de voornaamste manier is om uw kinderen te helpen een godvruchtige persoonlijkheid te ontwikkelen. Dit houdt onder andere in dat u een geregelde bijbelstudie met hen hebt.

17. Wat moeten ouders misschien in hun kind ontwikkelen? Waarom?

¹⁷ De meeste ouders weten dat het niet gemakkelijk is om inlichtingen in het hart van een kind te laten doordringen. De apostel Petrus drong bij medechristenen op het volgende aan: „Vormt als pasgeboren baby’s een verlangen naar de onvervalste melk die tot het woord behoort” (1 Petrus 2:2). De uitdrukking „vormt . . . een verlangen” laat uitkomen dat velen niet van nature naar geestelijk voedsel hongeren. Ouders moeten misschien naar wegen zoeken om dat verlangen in hun kind aan te kweken.

18. Wat zijn enkele onderwijsmethoden van Jezus die ouders worden aangemoedigd na te volgen?

¹⁸ Jezus bereikte het hart door illustraties te gebruiken (Markus 13:34; Lukas 10:29-37). Deze onderwijsmethode is bijzonder doeltreffend bij kinderen. Onderwijs bijbelse beginselen door kleurrijke, interessante verhalen te gebruiken, misschien die welke in de publikatie Mijn boek met bijbelverhalen staan.a Betrek de kinderen erbij. Laat hen hun creativiteit aanwenden door bijbelse gebeurtenissen te tekenen en uit te beelden. Jezus gebruikte ook vragen (Mattheüs 17:24-27). Volg zijn methode na tijdens uw gezinsstudie. Stel in plaats van eenvoudig een wet van God te vermelden, vragen als: Waarom heeft Jehovah ons deze wet gegeven? Wat zal er gebeuren als wij ons eraan houden? Wat zal er gebeuren als wij ons er niet aan houden? Zulke vragen helpen een kind te redeneren en te zien dat Gods wetten praktisch en goed zijn. — Deuteronomium 10:13.

19. Welke grote voordelen zullen de kinderen genieten als ouders in hun omgang met hen aan bijbelse beginselen vasthouden?

¹⁹ Door een voorbeeld, een metgezel, een communicator en een onderwijzer te zijn, kunt u uw kind vanaf zijn prilste jeugd helpen een hechte, persoonlijke band met Jehovah God aan te kweken. Deze verhouding zal uw kind aanmoedigen gelukkig te zijn als een christen. Hij zal zijn best doen om naar zijn geloof te leven zelfs wanneer hij met druk van leeftijdgenoten en verlokkingen te maken krijgt. Help hem altijd om deze kostbare verhouding naar waarde te schatten. — Spreuken 27:11.

20. Wat is streng onderricht, en hoe moet dit toegediend worden?

²⁰ Streng onderricht is opleiding waardoor de geest en het hart worden gecorrigeerd. Kinderen hebben dit voortdurend nodig. Paulus geeft vaders de raad ’hun kinderen in het strenge onderricht en de ernstige vermaning van Jehovah te blijven grootbrengen’ (Efeziërs 6:4). Ouders moeten evenals Jehovah streng onderrichten in liefde (Hebreeën 12:4-11). Op liefde gebaseerd streng onderricht kan door redeneren worden overgebracht. Ons wordt derhalve gezegd ’te luisteren naar streng onderricht’ (Spreuken 8:33). Hoe dient streng onderricht te worden gegeven?

21. Welke beginselen dienen ouders in gedachte te houden wanneer zij hun kinderen streng onderrichten?

²¹ Sommige ouders denken dat het streng onderrichten van hun kinderen alleen maar inhoudt op dreigende toon tot hen te spreken, tekeer te gaan tegen hen of hen zelfs te beschimpen. In verband met hetzelfde onderwerp geeft Paulus echter de vermaning: „Gij, vaders, irriteert uw kinderen niet” (Efeziërs 6:4). Alle christenen worden aangespoord „vriendelijk [te] zijn jegens allen, . . . en met zachtaardigheid degenen [te onderrichten] die niet gunstig gezind zijn” (2 Timotheüs 2:24, 25). Hoewel christelijke ouders de noodzaak van fermheid erkennen, proberen zij aan deze woorden te denken wanneer zij hun kinderen streng onderrichten. Soms echter is redeneren niet voldoende en kan de een of andere vorm van straf nodig zijn. — Spreuken 22:15.

22. Als een kind gestraft moet worden, wat moet hij dan geholpen worden te begrijpen?

²² Kinderen zijn verschillend en het strenge onderricht zal dus van kind tot kind moeten verschillen. Sommigen worden niet gecorrigeerd „door louter woorden”. Voor hen kan de af en toe toegediende straf wegens ongehoorzaamheid levenreddend zijn (Spreuken 17:10; 23:13, 14; 29:19). Een kind dient echter te begrijpen waarom hij gestraft wordt. „De roede en terechtwijzing, die geven wijsheid” (Spreuken 29:15; Job 6:24). Bovendien heeft straf grenzen. „Ik [zal] u in de juiste mate moeten tuchtigen”, zei Jehovah tot zijn volk (Jeremia 46:28b). De bijbel onderschrijft een in boosheid gegeven pak slaag of een zware aframmeling, waar een kind blauwe plekken of zelfs verwondingen aan overhoudt, beslist niet. — Spreuken 16:32.

23. Wat moet een kind kunnen onderscheiden wanneer hij door zijn ouders gestraft wordt?

²³ Toen Jehovah zijn volk waarschuwde dat hij hen streng zou onderrichten, zei hij eerst: „Wees niet bevreesd, . . . want ik ben met u” (Jeremia 46:28a). Insgelijks dient ouderlijk streng onderricht, in welke passende vorm ook toegediend, een kind nooit het gevoel te geven dat hij verworpen is (Kolossenzen 3:21). In plaats daarvan moet het kind beseffen dat het strenge onderricht wordt gegeven omdat de ouder ’met hem’ is, aan zijn zijde staat.

24, 25. Wat is één weerzinwekkende bedreiging waartegen kinderen in deze tijd beschermd moeten worden?

²⁴ Veel volwassenen kijken op hun jeugdjaren terug als een gelukkige tijd. Zij herinneren zich het warme gevoel van veiligheid, de zekerheid dat hun ouders onder alle omstandigheden voor hen zouden zorgen. Ouders willen graag dat hun kinderen dat gevoel hebben, maar in de huidige ontaarde wereld is het moeilijker dan het vroeger was om over de veiligheid van kinderen te waken.

²⁵ Eén weerzinwekkende bedreiging die in recente jaren is toegenomen, is de aanranding van kinderen. In Maleisië is het aantal gerapporteerde gevallen van ontucht met kinderen in een periode van tien jaar verviervoudigd. In Duitsland worden elk jaar zo’n 300.000 kinderen seksueel misbruikt, terwijl volgens één gepubliceerd onderzoek in een Zuidamerikaans land het jaarlijkse aantal naar schatting maar liefst 9.000.000 bedraagt! Het is tragisch dat de meeste van deze kinderen in hun eigen huis worden aangerand door mensen die zij kennen en vertrouwen. Maar kinderen dienen een sterke verdediging te hebben in hun ouders. Hoe kunnen ouders beschermers zijn?

26. Wat zijn enkele manieren om kinderen te beveiligen, en hoe kan kennis een kind beschermen?

²⁶ Aangezien de ervaring leert dat vooral kinderen die weinig over seks weten kwetsbaar zijn voor aanranders, is een belangrijke preventieve stap het kind voor te lichten, zelfs wanneer het nog jong is. Kennis kan iemand beschermen tegen „de slechte weg, [tegen] de man die verkeerde dingen spreekt” (Spreuken 2:10-12). Kennis waarvan? Van bijbelse beginselen, van datgene wat moreel juist en verkeerd is. Ook kennis dat sommige volwassenen slechte dingen doen en dat een jong persoon niet hoeft te gehoorzamen wanneer mensen ongepaste handelingen voorstellen. (Vergelijk Daniël 1:4, 8; 3:16-18.) Beperk dit onderricht niet tot één gesprek. Voor de meeste kleine kinderen moet een les herhaald worden voordat zij die goed onthouden. Wanneer kinderen wat ouder worden, zou een vader het recht op privacy dat zijn dochter heeft liefdevol moeten respecteren, en een moeder zou hetzelfde ten aanzien van haar zoon moeten doen — waardoor een kind versterkt wordt in zijn besef van wat juist is. En natuurlijk is een van de beste beveiligingen tegen seksueel misbruik dat u als ouders scherp toezicht houdt.

27, 28. Wie is de grootste Bron van hulp voor de ouders wanneer zij voor de moeilijke taak staan een kind groot te brengen?

²⁷ Een kind van kindsbeen af opleiden, is werkelijk een uitdaging, maar gelovige ouders staan daar gelukkig niet alleen voor. Toen in de tijd van de rechters een man die Manoah heette, vernam dat hij vader zou worden, vroeg hij Jehovah om leiding bij het grootbrengen van zijn kind. Jehovah verhoorde zijn gebeden. — Rechters 13:8, 12, 24.

²⁸ Zo kunnen gelovige ouders in deze tijd wanneer zij hun kinderen grootbrengen, ook tot Jehovah spreken in gebed. Een ouder zijn betekent hard werk, maar de beloningen zijn groot. Een christelijk echtpaar in Hawaii zegt: „Je hebt 12 jaar om je werk vóór die kritieke tienerjaren gedaan te krijgen. Maar als je hard gewerkt hebt om bijbelse beginselen toe te passen, komt de tijd dat je vreugde en vrede oogst wanneer zij in alle oprechtheid besluiten dat zij Jehovah willen dienen” (Spreuken 23:15, 16). Wanneer uw kind dat besluit neemt, zult ook u ertoe bewogen worden uit te roepen: „Zonen [en dochters] zijn een erfdeel van Jehovah.”