Gezinsproblemen opgelost door bijbelse raad

1, 2. (a) Wat zijn enkele oorzaken waardoor gezinnen uiteenvallen? (b) Waarom dienen wij ons allen te bekommeren om de problemen van hen die zich in uiteengevallen gezinnen bevinden? (1 Korinthiërs 12:26)

„VROUWEN [verkiezen] echtscheiding en kinderen onterving . . . boven ontrouw aan Christus”, schreef Arnobius, een belijdende christen uit de vierde eeuw.a Ja, ook toen vielen gezinnen uiteen door bittere religieuze vervolging van de zijde van ongelovigen. Jezus verklaarde dat degenen die grotere genegenheid voor familie of vrienden hadden dan voor hem, hem niet waardig zouden zijn. Er zou dan ook „een zwaard” zijn dat in sommige gezinnen verdeeldheid zou veroorzaken, omdat de gelovige minder liefde zou tonen voor zijn gezin, ’ja, en zelfs voor zijn eigen ziel’ (Matthéüs 10:34-37; Lukas 14:26). Deze verdeeldheid in gezinnen doet zich tot op de huidige dag voor.

² Alhoewel een christen misschien alles doet wat hij kan om het gezin intact te houden, zijn er ongelovige huwelijkspartners die het eenvoudig niet ’goedvinden’ bij de christen „te wonen”, en dit resulteert in een scheiding van tafel en bed of een echtscheiding (1 Korinthiërs 7:12-16). Gezinnen vallen ook uiteen doordat thans, gedurende „het besluit van het samenstel van dingen”, de liefde voor God en zijn wetten, ook die met betrekking tot het huwelijk, ’is verkoeld’ (Matthéüs 19:6, 9; 24:3, 12). In de Verenigde Staten is het echtscheidingscijfer alleen al in de periode tussen 1960 en 1980 met 236 procent gestegen! Aangezien ongeveer drie van de vijf scheidende echtparen in de Verenigde Staten kinderen hebben, moeten velen in uiteengevallen huisgezinnen een complex van problemen onder de ogen zien. Wanneer mensen de waarheid van Gods Woord leren kennen, verbetert hun gezinsleven gewoonlijk, maar sommigen hebben al een echtscheiding achter de rug voordat zij een getuige van Jehovah worden. Soms is zelfs het huwelijk van een christen die er niet echt ernst mee heeft gemaakt de bijbelse raad thuis toe te passen, op een echtscheiding uitgelopen (Johannes 13:17). Wat kunnen christelijke ouders onder deze omstandigheden doen om kinderen op te voeden tot personen die Jehovah liefhebben?

„Medegevoel” van groot belang

 3. Welk lijden wordt door echtscheiding veroorzaakt?

³ In Maleachi’s tijd lieten bepaalde Israëlitische mannen zich trouweloos van hun vrouw scheiden. Het „wenen en zuchten” van deze aan de kant gezette vrouwen die God om hulp smeekten, bedekte als het ware „het altaar van Jehovah met tranen” (Maleachi 2:13-16). Het uiteenvallen van een huwelijk in deze tijd is eveneens pijnlijk, zelfs indien er degelijke schriftuurlijke gronden voor de scheiding bestaan. Hoewel de man en de vrouw eronder lijden, hebben de kinderen er vaak méér onder te lijden.

 4. (a) In welke opzichten lijden kinderen wanneer hun ouders scheiden? (b) Hoe kan een ouder het kind helpen?

⁴ Ook al brengt de echtscheiding bevrijding van misstanden, toch schijnt het soms voor een kind of zijn hele wereld instort. Het is derhalve noodzakelijk dat een gelovige ouder de situatie met buitengewone liefde en begrip aanpakt. „Ik zat er altijd midden tussen. Ik voelde mij verdeeld”, verklaarde een jonge man wiens christelijke vader zich op schriftuurlijke gronden van zijn vrouw had laten scheiden toen de knaap vijf jaar was. „Ik uitte mijn werkelijke gevoelens nooit. Dit veroorzaakte aanvallen van depressiviteit.” Een ouder die zijn kind wil helpen zulke sterke emoties te verwerken, moet „medegevoel” en „teder mededogen” bezitten (1 Petrus 3:8). Het kind uit zich misschien niet omdat het zich schuldig voelt en denkt dat het op de een of andere manier de oorzaak is van de echtscheiding. Een ouder moet geduldig uitleggen dat hij van het kind houdt en dat het kind part noch deel aan de echtscheiding heeft.

 5. Waarom dient een christelijke ouder te proberen ervoor te zorgen dat er een eind komt aan de vijandelijkheden met de voormalige partner?

⁵ Ouders kunnen heel erg verbitterd raken jegens elkaar, vooral wanneer er religieuze geschilpunten in het geding zijn. Maar in plaats van ’kwaad met kwaad of beschimping met beschimping te vergelden’, dient de gelovige ouder het welzijn van het kind op het oog te hebben (1 Petrus 3:9). In haar boek Growing Up Divorced zegt Linda Francke: „Ouders die vijandig zijn jegens elkaar maken de problemen van deze kinderen veel moeilijker en zelfs rampzalig. Aangezien het kind niet het risico wil lopen dat het van een van beide ouders vervreemdt, kan het zich terugtrekken zodat het met geen van beide ouders een positieve binding meer heeft.” Ja, „bittere jaloezie en twistgierigheid” zijn niet alleen verkeerd, maar kunnen het kind zelfs van u vervreemden (Jakobus 3:14, 16). Wanneer een ongelovige ouder op gedachteloze wijze met scherpe woorden wordt aangevallen, kan dit diepe wonden slaan bij een kind (Spreuken 12:18). Indien een ongelovige voormalige partner het conflict wil voortzetten, wees dan „voor zover het van u [de gelovige] afhangt, vredelievend jegens alle mensen”. — Romeinen 12:18-21.

Bescherm het hart van uw kind

 6. Wat kan, nadat eenmaal is bepaald aan wie het kind wordt toegewezen, voor enkele ouders een probleem vormen?

⁶ Nadat is bepaald aan wie het kind wordt toegewezen, betekent dit vaak niet het einde van de moeilijkheden. „Een van de grootste problemen”, zo staat in een verslag van het Australische bijkantoor van het Wachttorengenootschap, „is dat de ouder aan wie het kind is toegewezen, geneigd is te verslappen . . . Zelfs een ouder die in de waarheid is, kan de fundamentele reden waarom hij of zij de kinderen toegewezen wilde krijgen, uit het oog verliezen. De voornaamste reden moet zijn hen als ware aanbidders van Jehovah groot te brengen.” Dit vergt voortdurende inspanning. — Efeziërs 6:4.

 7. (a) Waarom moet een kind worden geleerd de ongelovige ouder te respecteren? (b) Hoe kunt u met een kind redeneren indien de ongelovige zich aan onchristelijk gedrag schuldig maakt?

⁷ Natuurlijk verleent een rechtbank vaak bezoekrechten aan de ouder die niet belast is met het gezag over het kind. Kunnen deze rechten worden gerespecteerd terwijl toch het hart van het kind beschermd wordt? Ja, en voor zover het betamelijk is, dient het kind een ongelovige ouder gepast respect te betonen. Als de ongelovige zich tijdens het bezoek aan onchristelijk gedrag schuldig maakt, kan de gelovige in plaats van haat op te bouwen door die ouder te veroordelen, het kind uitleggen dat God gedragsmaatstaven in de bijbel heeft vastgelegd en dat „een ieder van ons voor zichzelf rekenschap [zal] afleggen aan God”, de uiteindelijke Rechter (Romeinen 14:12). Maak echter wel duidelijk dat een dergelijk gedrag niet nagevolgd dient te worden. Laat tactvol zien dat hoewel heel wat mensen niet naar deze maatstaven leven, velen zich mettertijd veranderen omdat zij in het kind en in de voormalige partner een christelijk voorbeeld zien. Aldus kan het kind mogelijk een mate van respect voor die ouder hebben. Het feit dat de gescheiden partners het met elkaar oneens zijn over religie, mag een ouder er niet van weerhouden een positieve invloed op het kind uit te oefenen. De christelijke ouder zal zijn of haar „redelijkheid aan alle mensen bekend [laten] worden” (Filippenzen 4:5). Maar als de ongelovige nu probeert een godvruchtige opleiding te ondergraven?

 8. Wat deden twee ouders om hun kinderen voor te bereiden op bezoeken aan voormalige partners die tegenstanders waren?

⁸ Voorbereiding op de bezoeken is de sleutel! Een christelijke moeder wier voormalige echtgenoot een afvallige werd, berichtte: „Voorafgaande aan het bezoek besprak ik altijd met de kinderen hoe Jehovah hun gedrag zou beschouwen. Wij maakten er een gewoonte van situaties uit te beelden. Ik zei dan: ’Wat zal je antwoorden als je vader dit of dat zegt?’” Een andere christelijke vrouw die gescheiden was omdat zij een Getuige was geworden, merkt bovendien op: „Voordat [mijn twee tieners] het huis verlaten voor hun weekeindbezoek aan hun vader, bidden wij samen en vragen Jehovah met hen te zijn en hen te helpen getuigenis te geven aan hun vader, vooral door hun voortreffelijke gedrag.”

 9. Hoe kunnen christelijke ouders het voorbeeld van Mozes’ moeder navolgen?

⁹ Een ongelovige ouder die bezoekrechten heeft, probeert misschien het kind voor zich te winnen met een overvloedige hoeveelheid geschenken, duur amusement en andere recreatiegenoegens. Ongetwijfeld wist Jochébed, de moeder van Mozes (evenals trouwens Amram indien hij nog leefde), waar Mozes voor zou komen te staan wanneer hij eenmaal aan Farao’s dochter gegeven zou zijn. Zij heeft zich er dus ongetwijfeld op toegelegd zijn besef van waarden te vormen terwijl hij nog bij haar was (Exodus 2:1-10). Hoewel Mozes geconfronteerd werd met de verlokkende „schatten van Egypte”, verkoos hij zelf zich aan goddelijke beginselen te houden. Hij „achtte” zijn geestelijke voorrechten werkelijke rijkdommen! (Hebreeën 11:23-26) Christelijke ouders dienen hun kinderen er insgelijks op voor te bereiden zulke beproevingen het hoofd te bieden door schriftuurlijk materiaal met hen te bespreken dat sterk de nadruk legt op geestelijke schatten.b Kinderen doorzien vaak de voze beweegreden van een ouder die pogingen in het werk stelt hun genegenheid te kopen. — Spreuken 15:16, 17.

10. Wat zijn in een extreme situatie enkele factoren die een ouder moet beschouwen?

¹⁰ In enkele extreme gevallen kunnen zulke bezoeken een ernstige bedreiging voor het kind vormen. Een ouder zou moeten beslissen wat er onder de gegeven omstandigheden gedaan moet worden en dient gebedsvol zowel de ernst van de bedreiging te beoordelen als de beschikbare rechtsmiddelen en de consequenties die het kan hebben wanneer men weigert bezoekrechten te respecteren.c Vermijd overhaaste daden die twijfels omtrent uw geschiktheid als ouder zouden kunnen oproepen. — Galaten 6:5; Romeinen 13:1; Handelingen 5:29; 1 Petrus 2:19, 20.

Wend „praktische wijsheid” aan

11. Wat moet een christelijke ouder erkennen die het kind of de kinderen niet toegewezen krijgt?

¹¹ Hoe staat het er nu mee indien het de christelijke ouder is die slechts bezoekrechten heeft? Wanneer het kind zich niet meer in het christelijke huisgezin bevindt, heeft die ouder een beperkte geestelijke zeggenschap over het kind (1 Korinthiërs 7:14). De getrouwe patriarch Abraham bijvoorbeeld zou er waarschijnlijk op gestaan hebben dat zijn zoon Ismaël, net als Isaäk, met een medeaanbidder zou trouwen. Maar nadat Ismaël, die nog een tiener was, en zijn moeder Hagar uit het huisgezin waren weggestuurd, kon Abraham niet verhinderen dat Hagar regelingen trof om Ismaël te laten huwen met een Egyptische, die kennelijk Jehovah niet aanbad. — Genesis 21:14, 21; 24:1-4.

12. (a) Welke positieve inspanning kan een christelijke ouder die niet met het gezag over het kind belast is, zich getroosten? (b) Licht toe hoe een christelijke ouder ’wijsheid kan aanwenden met het oog op succes’.

¹² Toch kan een christelijke ouder die niet met het gezag over het kind belast is, ondanks de misschien beperkte gelegenheden veel doen om het kind een diepe liefde voor Jehovah in te prenten. Om hierin succesvol te zijn, moet de ouder ’praktische wijsheid en denkvermogen beveiligen’ (Spreuken 3:21). Ja, intensieve pogingen alleen zijn niet voldoende. „Indien een ijzeren werktuig stomp is geworden en iemand de snede ervan niet heeft gewet, dan zal hij zijn eigen vitale krachten aanwenden [met weinig resultaat]. Zo betekent het aanwenden van wijsheid met het oog op succes, voordeel” (Prediker 10:10). De ongelovige zal bijvoorbeeld af en toe misschien uitvluchten zoeken om te verhinderen dat de andere partij in contact komt met het kind. Een ouder zal, in plaats van deze kwestie onmiddellijk tot een geschilpunt te maken, misschien betere resultaten bereiken door Spreuken 25:15 toe te passen: „Door geduld laat een aanvoerder zich overreden, en een zachte tong — die kan het gebeente breken.” Zelfs iemand die in zijn tegenstand zo hard is als een bot, kan door geduld en zachtaardigheid zachter gemaakt worden, hoewel het niet gemakkelijk is deze eigenschappen aan de dag te leggen wanneer men met onrechtvaardige restricties wordt geconfronteerd. (Vergelijk 2 Timótheüs 2:23-25.) Vaak kunt u woordentwisten vermijden door punctueel te zijn en in te gaan op suggesties (voor zover ze niet in strijd zijn met de Schrift) die de met het gezag belaste ouder geeft met betrekking tot de verzorging van het kind. Mocht u bezorgd zijn dat de ongelovige ongunstige opmerkingen over u maakt tegenover het kind, houd dan in gedachte wat in 1 Petrus 2:15 staat: „Door het goede te doen [doet gij] de onwetende praat van de onredelijke mensen . . . verstommen.” Als u een goed voorbeeld geeft, zal het kind inzien wie het bij het rechte eind heeft. — Spreuken 20:7.

13. Hoe kan een gelovige ouder ervoor zorgen dat een bezoek werkelijk nut heeft?

¹³ Probeer tijdens de bezoeken het Woord van God in het hart van het kind post te doen vatten door, wanneer dit ook maar mogelijk is, persoonlijk met het kind samen geestelijk materiaal te bestuderen en het naar gemeentevergaderingen mee te nemen. Ook indien er strenge wettelijke beperkingen zijn, kan de ouder op informele wijze de aandacht vestigen op Gods scheppingswerken en het kind op andere manieren helpen God lief te hebben (Romeinen 1:19, 20; Matthéüs 6:28-30). Jezus erkende de beperkingen van zijn toehoorders. Hij „sprak . . . het woord tot hen, voor zover zij ernaar konden luisteren” (Markus 4:33, 34). Houd u dus behalve met het bespreken van ernstige geestelijke aangelegenheden ook met andere opbouwende activiteiten bezig, zoals het opzoeken van goede vrienden, met inbegrip van enkele leeftijdgenoten van het kind (Spreuken 13:20). Geniet samen van gezonde ontspanning. Maak het bezoek tot een waardevolle gebeurtenis. Redelijk streng onderricht is een blijk van liefde (Spreuken 13:24). Af en toe kunnen de problemen echter overweldigend schijnen. Vanuit vele richtingen kan druk worden uitgeoefend. Hoe kan men onder dit alles volharden?

Vertrouw op Jehovah

14. Welke verzekering wordt ons in Psalm 37:23, 24 gegeven?

¹⁴ Betreffende iemand in wiens levensweg Jehovah ’behagen heeft’, schreef David: „Al valt hij, hij zal niet worden neergeslingerd, want Jehovah steunt zijn hand” (Psalm 37:23, 24). Ja, een christen die te kampen heeft met de druk van een uiteengevallen gezin kan in termen van frustratie, teleurstellingen en wettelijke of financiële tegenslagen soms ’vallen’, maar hij zal niet volledig worden „neergeslingerd”. Zoals The New Berkeley Version dit gedeelte vertaalt: „Wanneer hij valt, zal het niet met hem gedaan zijn.” Waarom niet? Omdat Jehovah door middel van zijn heilige geest en zijn liefdevolle aanbidders zijn ondersteunende hand biedt. — Jakobus 1:27.

15, 16. Hoe zijn heel wat personen in uiteengevallen gezinnen staande gehouden?

¹⁵ Nadat de twee jonge kinderen van een christelijke vrouw waren toegewezen aan haar voormalige echtgenoot, die een tegenstander was, zei zij: „Toen de zaak mij volledig uit handen was genomen, leerde ik werkelijk op Jehovah vertrouwen. Ik heb geleerd te aanvaarden wat hij toelaat en niet te trachten het heft in eigen handen te nemen. Ik leer nog steeds. Het is een moeilijke les.” Zij benut haar bezoekrechten echter ten volle en heeft niet alleen bij haar nieuwe echtgenoot, een getrouwe christelijke ouderling, vertroosting gevonden maar ook bij anderen in de gemeente.

¹⁶ Een andere christelijke vrouw, wier afvallige ex-echtgenoot de kinderen tegen de uitspraak van de rechtbank in verscheidene maanden bij zich had gehouden, zei: „Ik was zo gedeprimeerd dat ik dacht dat ik zou instorten. Het enige wat mij er in die periode voor heeft behoed gek te worden, was dat ik druk bezig ben gebleven in de velddienst.” Haar dochter, die toentertijd zeven was, nam een krachtig standpunt voor Jehovah in en kreeg zelfs verschillende keren een pak slaag van haar vader omdat zij weigerde zijn afvallige lectuur te lezen. Toen zij bij haar moeder terugkwam, was zij vastbesloten nog dichter bij Jehovah te blijven. Deze en andere getrouwe dienstknechten hebben gezien hoe Psalm 54:2-7 in vervulling is gegaan: „O God, hoor mijn gebed; . . . zie! God is mijn helper; Jehovah is onder hen die mijn ziel steunen. . . . Want uit alle nood heeft hij mij bevrijd.” Ja, wij kunnen op Jehovah’s steun rekenen! — 1 Korinthiërs 10:13.

17. Hoe kunnen ouders in uiteengevallen gezinnen hun kinderen helpen, met welke mogelijke beloning?

¹⁷ Indien u dus een ouder in een uiteengevallen gezin bent, heb dan een open oog voor de gevoelens van uw kind. Versterk zijn hart met Gods Woord. Indien u alleen maar bezoekrechten hebt, wend dan „praktische wijsheid” aan om die rechten volledig te benutten. Heb vertrouwen in de kracht van Gods Woord dat in een ontvankelijk hart geplant is (1 Thessalonicenzen 2:13). Te zien dat een kind Jehovah gaat liefhebben, is elke inspanning alleszins waard.

[Voetnoten]

Kunt u zich dit herinneren?

◻ Hoe kan de christelijke ouder het hart van een aan hem of haar toegewezen kind beschermen?

◻ Hoe zal een gelovige ouder die alleen maar bezoekrechten heeft, door „praktische wijsheid” geholpen worden?

◻ Welke verzekering wordt in Psalm 37:23, 24 gegeven, en hoe vervult Jehovah deze belofte?

[Illustratie op blz. 29]

Gebruik bezoekrechten om de waarheid in het hart van uw kind te prenten, maar combineer dit met andere gezonde activiteiten