‘Heilig, heilig, heilig is Jehovah’

1, 2. Wat voor visioen kreeg de profeet Jesaja, en wat leert het ons over Jehovah?

TOEN Jesaja een visioen van God te zien kreeg, was hij diep onder de indruk. Het visioen leek zo echt dat hij later schreef dat hij ‘Jehovah zag’ op zijn hoge en verheven troon. De zomen van Jehovah’s lange gewaad vulden de reusachtige tempel in Jeruzalem (Jesaja 6:1, 2).

² Jesaja was ook diep onder de indruk van wat hij hoorde — een harmonieus gezang dat zo luid was dat de tempel op zijn fundamenten schudde. Het was afkomstig van serafs, engelen met een heel hoge rang. Ze zongen eenvoudige woorden met een krachtige betekenis: ‘Heilig, heilig, heilig is Jehovah van de legermachten. Heel de aarde is vol van zijn glorie’ (Jesaja 6:3, 4). Dat het woord heilig drie keer gezongen werd, gaf er speciale nadruk aan. En terecht, want Jehovah is heilig in de hoogste graad (Openbaring 4:8). Jehovah’s heiligheid wordt in de hele Bijbel beklemtoond. In honderden verzen wordt zijn naam in verband gebracht met de woorden heilig en heiligheid.

 3. Waarom is Jehovah’s heiligheid voor veel mensen een reden om zich van God af te keren in plaats van dicht tot hem te naderen?

³ Het is dus duidelijk dat een van de belangrijkste dingen die Jehovah ons over zichzelf wil laten begrijpen, is dat hij heilig is. Maar veel mensen in deze tijd hebben een negatief gevoel bij heiligheid. Sommigen denken bij heiligheid aan iemand die zichzelf beter vindt dan anderen of die alleen maar beweert gelovig te zijn. En mensen met een negatieve kijk op zichzelf zijn misschien bang dat ze het nooit waard zullen zijn om een band te krijgen met een God die zo heilig is. Velen keren zich dan ook van God af wegens zijn heiligheid. Dat is jammer, want Gods heiligheid is juist een krachtige reden om een vriend van hem te worden. Waarom? Voordat we die vraag beantwoorden, gaan we eerst bespreken wat echte heiligheid is.

4, 5. (a) Wat betekent heiligheid, en wat betekent het niet? (b) Op welke twee belangrijke manieren is Jehovah ‘afgezonderd’?

⁴ Dat God heilig is, betekent niet dat hij trots is of op anderen neerkijkt. Hij heeft juist een hekel aan zulke eigenschappen (Spreuken 16:5; Jakobus 4:6). Wat betekent het woord heilig dan wel? In het Bijbelse Hebreeuws is het woord afgeleid van een uitdrukking die ‘afgezonderd’ betekent. Die uitdrukking kan de gedachte overbrengen dat iets of iemand afgezonderd is voor de dienst van God. Iets dat heilig is, is ook rein en zuiver. Hoe is dit woord op Jehovah van toepassing? Betekent het dat hij ‘afgezonderd’ is van onvolmaakte mensen, ver van ons verwijderd?

⁵ Absoluut niet. Hoewel Jehovah ‘de Heilige van Israël’ was en de Israëlieten zondig waren, zei Jehovah over zichzelf dat hij in hun midden was (Jesaja 12:6; Hosea 11:9). Dus hoewel hij heilig is, is hij niet ver verwijderd van mensen die hem aanbidden. Hoe is hij dan ‘afgezonderd’? Op twee belangrijke manieren. Ten eerste is hij afgezonderd van de hele schepping in de zin dat hij alleen de Allerhoogste is. Zijn zuiverheid of reinheid is absoluut en oneindig (Psalm 40:5; 83:18). Ten tweede is Jehovah volledig afgezonderd van alle zondigheid, en dat is een vertroostende gedachte. Waarom?

 6. Waarom is het een vertroostende gedachte dat Jehovah volledig afgezonderd is van zondigheid?

⁶ We leven in een wereld waarin echte heiligheid zeldzaam is. Alles in deze wereld die van God vervreemd is, is op de een of andere manier verontreinigd, besmet met zonde en onvolmaaktheid. We moeten allemaal vechten tegen de zonde binnen in ons. En als we niet oppassen, zouden we makkelijk iets slechts kunnen doen (Romeinen 7:15-25; 1 Korinthiërs 10:12). Bij Jehovah is dat gevaar niet aanwezig. Hij is volledig vrij van zonde en zal daarom nooit ook maar iets slechts doen. Dat is nog een reden waarom je er zeker van kunt zijn dat hij de beste Vader is, want het betekent dat je hem volledig kunt vertrouwen. Een zondige menselijke vader kan ons teleurstellen, maar Jehovah zal dat nooit doen. Hij zal nooit oneerlijk of slecht worden of zijn macht misbruiken. Zijn heiligheid maakt zoiets absoluut onmogelijk. Omdat Jehovah’s heiligheid de krachtigste reden is om hem te vertrouwen, heeft hij soms zelfs een eed gezworen bij zijn eigen heiligheid (Amos 4:2). Wat een geruststellende gedachte!

 7. Waarom kan er worden gezegd dat Jehovah door en door heilig is?

⁷ Jehovah is door en door heilig. Wat betekent dat? Ter illustratie: Als je aan mensen denkt, denk je automatisch aan onvolmaaktheid. We zijn door en door onvolmaakt, en dat heeft invloed op alles wat we doen. Maar als je aan Jehovah denkt, denk je automatisch aan heiligheid. Alles aan hem is rein, zuiver en oprecht. Dus om te weten te komen wat voor persoon Jehovah echt is, moeten we begrijpen wat heiligheid precies inhoudt.

8, 9. Waaruit blijkt dat Jehovah onvolmaakte mensen helpt om in relatieve zin heilig te worden?

⁸ Omdat Jehovah door en door heilig is, kan er terecht worden gezegd dat hij de Bron van alle heiligheid is. Maar hij is niet egoïstisch en houdt deze kostbare eigenschap niet voor zichzelf. Hij geeft die aan anderen, en hij doet dat vrijgevig. Toen Jehovah bij de brandende doornstruik via een engel met Mozes sprak, werd door Zijn aanwezigheid zelfs de grond eromheen heilig! (Exodus 3:5)

⁹ Kunnen onvolmaakte mensen met Jehovah’s hulp heilig worden? Ja, tot op zekere hoogte. God gaf zijn volk Israël het vooruitzicht ‘een heilige natie’ te worden (Exodus 19:6). Hij zegende dat volk door ze te leren hoe ze hem konden aanbidden op een manier die heilig, rein en zuiver was. Heiligheid is dus een steeds terugkerend thema in de wet van Mozes. De hogepriester droeg bijvoorbeeld een gouden plaat op de voorkant van zijn tulband, zodat iedereen die in het licht kon zien blinken. Daarin waren de woorden gegraveerd: ‘Heiligheid behoort Jehovah toe’ (Exodus 28:36). Jehovah wilde dus dat hun aanbidding en zelfs hun manier van leven aan een hoge norm van reinheid en zuiverheid voldeden. Jehovah zei tegen hen: ‘Jullie moeten heilig zijn, want ik, Jehovah, jullie God, ben heilig’ (Leviticus 19:2). Zolang de Israëlieten hun best deden om Jehovah’s raad op te volgen, bezag hij ze als heilig, ook al waren ze onvolmaakt.

10. Welk contrast bestond er tussen het oude Israël en de omringende volken?

¹⁰ Die nadruk op heiligheid vormde een groot contrast met de aanbidding van de volken rondom Israël. Die heidense volken aanbaden goden van wie het bestaan op zich al een leugen was, goden die als wreed, hebzuchtig en losbandig werden afgeschilderd. Ze waren het tegenovergestelde van heilig. De aanbidding van die goden verontreinigde mensen. Daarom waarschuwde Jehovah zijn aanbidders dat ze zich afgezonderd moesten houden van heidense aanbidders en hun verontreinigde godsdienstige praktijken (Leviticus 18:24-28; 1 Koningen 11:1, 2).

11. Hoe komt de heiligheid van het hemelse deel van Jehovah’s organisatie tot uiting in (a) de engelen? (b) de serafs? (c) Jezus?

¹¹ Ook als de Israëlieten hun best deden om heilig te zijn, konden ze nooit zo heilig zijn als degenen die bij het hemelse deel van Gods organisatie horen. De miljoenen engelen die God trouw dienen, worden zijn ‘heilige myriaden’ genoemd (Deuteronomium 33:2; Judas 14). Ze volgen Gods stralende, zuivere heiligheid op een volmaakte manier na. En denk nog eens aan de serafs die Jesaja in zijn visioen zag. Uit hun lied blijkt dat deze machtige engelen een belangrijke rol spelen in het bekendmaken van Jehovah’s heiligheid in het hele universum. Maar er is één engel die boven alle andere staat: de eniggeboren Zoon van God. Jezus blinkt uit in het navolgen van Jehovah’s heiligheid. Hij wordt in de Bijbel terecht ‘de Heilige van God’ genoemd (Johannes 6:68, 69).

12, 13. (a) Waarom wordt Gods naam terecht als heilig beschreven? (b) Waarom moet Gods naam gezuiverd worden?

¹² Hoe zit het met Gods naam? Zoals we in hoofdstuk 1 hebben gezien, is die naam niet zomaar een titel of een etiket. Die naam vertegenwoordigt Jehovah en omvat al zijn eigenschappen. Daarom zegt de Bijbel dat ‘zijn naam heilig is’ (Jesaja 57:15). Onder de wet van Mozes stond de doodstraf op het ontheiligen van Gods naam (Leviticus 24:16). En merk op wat volgens Jezus het belangrijkste moet zijn in onze gebeden: ‘Onze Vader in de hemel, laat uw naam geheiligd worden’ (Mattheüs 6:9). Iets heiligen betekent het als heilig afzonderen, erkennen en vereren. Maar als Gods naam al zo heilig is, waarom moet die dan nog geheiligd worden?

¹³ Gods heilige naam is onteerd en met leugens en laster beklad. In Eden loog Satan over Jehovah, en hij liet de eerste mensen geloven dat Jehovah een slechte regeerder is (Genesis 3:1-5). Sindsdien heeft Satan — de heerser van deze slechte wereld — gezorgd dat er zich nog meer leugens over God verspreid hebben (Johannes 8:44; 12:31; Openbaring 12:9). Religies hebben God afgeschilderd als afstandelijk, wreed of een tiran. Ze hebben beweerd dat God ze gesteund heeft in hun bloedige oorlogen. Gods prachtige scheppingsdaden worden vaak toegeschreven aan blind toeval, of evolutie. Gods naam is echt op een verschrikkelijke manier belasterd. Die naam moet geheiligd worden. Jehovah moet weer het ontzag en de eer krijgen die hij verdient. We kijken uit naar de dag dat Jehovah zijn naam voorgoed zal zuiveren. Dat zal hij doen door middel van het Koninkrijk waarover zijn Zoon regeert, en we willen graag alles doen wat we kunnen om daartoe bij te dragen.

14. Waarom wordt Gods geest heilig genoemd, en waarom is lasteren tegen de heilige geest zo ernstig?

¹⁴ Er is nog iets dat nauw met Jehovah verbonden is en dat bijna altijd heilig wordt genoemd: zijn geest of actieve kracht (Genesis 1:2). Jehovah gebruikt deze onbeperkte kracht om zijn voornemens te realiseren. Alles wat God doet, doet hij op een heilige, zuivere en reine manier, dus zijn actieve kracht wordt terecht heilige geest, of geest van heiligheid, genoemd (Lukas 11:13; Romeinen 1:4). Lasteren tegen de heilige geest, onder andere door Jehovah’s voornemens bewust tegen te werken, is een onvergeeflijke zonde (Markus 3:29).

15. Waarom is ontzag voor Jehovah een passende reactie op zijn heiligheid, en wat houdt dat ontzag in?

¹⁵ Het is dus niet moeilijk te begrijpen dat de Bijbel zegt dat mensen ontzag voor God moeten hebben omdat hij heilig is. In Psalm 99:3 staat bijvoorbeeld: ‘Laten ze uw grote naam loven, want die is ontzagwekkend en heilig.’ Dit ontzag is een diep gevoel van eerbied, de hoogst mogelijke vorm van respect. Dat gevoel is passend, want Gods heiligheid is schitterend rein, glorierijk en heel ver boven ons. Toch hoeft dat ons niet af te stoten. Een juiste kijk op Gods heiligheid zal ons juist dichter tot hem trekken. Waarom?

16. (a) Waarom wordt heiligheid in verband gebracht met schoonheid? (b) Hoe beschrijft de Bijbel de pracht van Jehovah?

¹⁶ In de eerste plaats brengt de Bijbel heiligheid in verband met schoonheid. In Jesaja 63:15 wordt de hemel beschreven als Gods ‘verheven woning van heiligheid en pracht’. Iedereen houdt van dingen die mooi zijn. Kijk bijvoorbeeld eens naar de foto op bladzijde 33. Waarschijnlijk zou je graag op zo’n mooie plek willen zijn. Wat maakt het zo aantrekkelijk? Het water ziet er heel zuiver uit. Zelfs de lucht is schoon, want de hemel is blauw en het licht lijkt te sprankelen. Maar stel dat het water vervuild zou zijn door afval, de bomen en rotsen beklad met graffiti en de lucht verontreinigd door smog. Dan zouden we het niet meer aantrekkelijk vinden. Het zou juist afkeer opwekken. Van nature brengen we schoonheid in verband met reinheid, zuiverheid en licht. Diezelfde woorden kunnen worden gebruikt om Jehovah’s heiligheid te beschrijven. Daarom genieten we ervan om beschrijvingen van Jehovah’s pracht te lezen! De Bijbel spreekt bijvoorbeeld over de glorie van onze heilige God — stralend van licht, verblindend als edelstenen, met een gloed als van vuur of van de zuiverste en glimmendste edelmetalen (Ezechiël 1:25-28; Openbaring 4:2, 3).

17, 18. (a) Welke uitwerking had het visioen in eerste instantie op Jesaja? (b) Hoe gebruikte Jehovah een seraf om Jesaja te troosten, en wat was de betekenis van wat de seraf deed?

¹⁷ Maar moet Gods heiligheid ons het gevoel geven dat we in vergelijking met hem inferieur zijn? Het antwoord is natuurlijk ja. Per slot van rekening zijn we inferieur aan Jehovah — en dat is nog heel voorzichtig uitgedrukt. Maar betekent dat dat we geen hechte band met hem kunnen hebben? Denk eens aan hoe Jesaja zich voelde toen hij de serafs hoorde bekendmaken dat Jehovah heilig is. Hij zei: ‘Wee mij! Ik ben zo goed als dood, want ik ben een man met onreine lippen en ik woon onder een volk met onreine lippen. Want ik heb de Koning zelf, Jehovah van de legermachten, met eigen ogen gezien!’ (Jesaja 6:5) Toen Jesaja zag hoe heilig Jehovah is, herinnerde dat hem eraan hoe zondig en onvolmaakt hij was. In eerste instantie was die trouwe man helemaal van slag. Maar Jehovah wilde niet dat hij zich zo voelde.

¹⁸ Jehovah stuurde meteen een seraf om de profeet te troosten. Hoe? Die machtige engel vloog naar het altaar, nam er een kooltje vanaf en raakte daarmee Jesaja’s lippen aan. Dat klinkt misschien eerder pijnlijk dan vertroostend. Maar bedenk dat het een visioen was, rijk aan symbolische betekenis. Jesaja, een trouwe Jood, wist heel goed dat er op het tempelaltaar dagelijks offers werden gebracht om verzoening te doen voor zonden. De seraf bracht de profeet liefdevol onder de aandacht dat hij, hoewel hij onvolmaakt was — ‘met onreine lippen’ — toch in een reine positie voor God kon komen.a Jehovah was bereid een onvolmaakte, zondige man in relatieve zin als heilig te bezien (Jesaja 6:6, 7).

19. Hoe kunnen we ondanks onze onvolmaaktheid in relatieve zin heilig zijn?

¹⁹ Hetzelfde geldt in deze tijd. Alle slachtoffers die op het altaar in Jeruzalem werden gebracht, waren alleen maar een afschaduwing van iets groters: het enige volmaakte slachtoffer, dat in het jaar 33 door Jezus Christus werd gebracht (Hebreeën 9:11-14). Als we echt berouw van onze zonden hebben, ons verkeerde gedrag corrigeren en geloof in dat slachtoffer tonen, krijgen we vergeving (1 Johannes 2:2). Ook wij kunnen een reine positie voor God hebben. Daarom zegt de apostel Petrus: ‘Er staat geschreven: “Jullie moeten heilig zijn, want ik ben heilig”’ (1 Petrus 1:16). Merk op dat Jehovah niet zei dat we net zo heilig moeten zijn als hij. Hij verwacht nooit het onmogelijke van ons (Psalm 103:13, 14). Nee, Jehovah zegt dat we heilig moeten zijn omdat hij heilig is. ‘Als geliefde kinderen’ van hem proberen we hem als onvolmaakte mensen zo goed als we kunnen na te volgen (Efeziërs 5:1). Heilig worden is dus een voortdurend proces. Terwijl we geestelijk groeien, werken we van dag tot dag aan het ‘perfectioneren van heiligheid’ (2 Korinthiërs 7:1).

20. (a) Waarom is het belangrijk te begrijpen dat we in de ogen van onze heilige God rein kunnen zijn? (b) Welke uitwerking had het op Jesaja toen hij begreep dat er verzoening was gedaan voor zijn zonden?

²⁰ Jehovah houdt van oprechtheid en zuiverheid. Hij haat zonde (Habakuk 1:13). Maar hij haat ons niet. Zolang we zonde bezien zoals hij die beziet door het kwade te haten en het goede lief te hebben en we in de volmaakte voetstappen van Christus Jezus proberen te treden, vergeeft Jehovah onze zonden (Amos 5:15; 1 Petrus 2:21). Als we begrijpen dat we in de ogen van onze heilige God rein kunnen zijn, heeft dat een diepgaande uitwerking. Bedenk dat Jehovah’s heiligheid Jesaja in eerste instantie aan zijn eigen onreinheid herinnerde. Hij riep: ‘Wee mij!’ Maar toen hij eenmaal begreep dat er verzoening was gedaan voor zijn zonden, veranderde zijn kijk. Toen Jehovah een vrijwilliger vroeg om een bepaalde toewijzing uit te voeren, reageerde Jesaja meteen, ook al wist hij niet eens wat erbij betrokken zou zijn. Hij riep: ‘Hier ben ik! Stuur mij!’ (Jesaja 6:5-8)

21. Wat helpt ons om er zeker van te zijn dat ook wij heilig kunnen worden?

²¹ Omdat we naar het beeld van de heilige God zijn gemaakt, kunnen we zijn eigenschappen navolgen en geestelijke dingen begrijpen (Genesis 1:26). We hebben allemaal het vermogen om heilig te worden. Als we eraan werken om steeds heiliger te worden, helpt Jehovah ons graag. Terwijl we daarmee bezig zijn, zullen we steeds dichter tot onze heilige God naderen. De volgende hoofdstukken zullen laten zien hoe Jehovah’s eigenschappen ons nog veel meer goede redenen geven om dicht tot hem te naderen!