Jongeren — Jullie aandeel aan een gelukkig, verenigd gezin

„Ik bleek een ware zoon voor mijn vader te zijn, teder en de enige voor het aangezicht van mijn moeder.” — SPREUKEN 4:3.

1, 2. Welk probleem bestaat er in sommige christelijke gezinnen?

HOE verkwikkend is het om, wanneer je bang bent, je hart te kunnen uitstorten bij iemand die om je geeft, die probeert je gevoelens te begrijpen en die meelevende raad geeft! En als die iemand een van je ouders is, ben je werkelijk gezegend. Maar hoe hecht is jouw band met je ouders?

² Twee tieners met christelijke ouders schreven: „Ons voornaamste probleem is communicatie. Wij schijnen gewoon niet met onze ouders te kunnen praten. Wij houden allebei heel veel van onze ouders, maar wij schijnen maar niet te kunnen communiceren. Ik heb voortdurend over de kwestie gebeden, maar ik kom er niet uit.” Waarom is er af en toe zelfs in christelijke gezinnen een gebrek aan betekenisvolle communicatie? Is er een oplossing voor die moeilijke situatie?

Waarom een communicatiekloof?

3, 4. Noem enkele redenen voor een gebrek aan communicatie tussen ouders en kinderen.

³ De hierboven aangehaalde jonge mensen verschilden met hun ouders van mening over de keuze van ontspanning en vrienden. Meningsverschillen, gekoppeld aan het gevoel dat jouw zienswijze genegeerd wordt, kunnen de communicatie blokkeren. Maar waarom doen deze verschillen zich voor? Spreuken 20:29 brengt ons op één reden. Daar staat: „De luister der jongelingen is hun kracht, en de pracht der ouden is hun grijsheid.” Omdat jeugdige „kracht” niet in toom wordt gehouden door de harde werkelijkheden van jarenlange ervaring, kunnen jullie als jonge mensen gevaren over het hoofd zien en denken dat ’er niets verkeerds kan gebeuren’. Maar jullie ouders, die door de jaren — of zelfs als gevolg van bittere persoonlijke ervaringen — wijs zijn geworden, weten wel beter. Hoewel zij jullie gevoelens begrijpen, kunnen zij zich bewust zijn van subtiele gevaren die jullie niet opmerken. — Spreuken 29:15.

⁴ Een andere keer kan een gebrek aan communicatie ontstaan omdat je het moeilijk vindt over bepaalde pijnlijke emoties te praten. Misschien heb je hartzeer wegens conflicten met anderen of over je eigen tekortkomingen. Misschien reageer je als Job, die het gevoel had dat zelfs zijn eigen broers, zijn intieme kennissen, ja zelfs zijn eigen huisgezin, zich van hem hadden afgekeerd (Job 19:13-19). In sommige gevallen ontstaat er een kloof doordat een ouder „zijn oor toesluit” als een jongere probeert zijn diepste gevoelens bloot te leggen (Spreuken 21:13). Een tienermeisje klaagde: „Ik had veel verdriet, ik huilde vaak en vader zei maar steeds: ’Huilen helpt niet’, en daarom slikte ik op de duur mijn gevoelens maar in. Ik vergoot geen tranen als hij in de buurt was en er was helemaal geen communicatie.”

 5. Wat is de eerste stap om tot betere, betekenisvolle communicatie te komen?

⁵ Toch is er, hoe de houding van je ouders ook mag zijn, veel wat jij kunt doen om de communicatie te verbeteren! Begin eens met een eerlijke beoordeling van je verhouding met je ouders. De Israëlieten uit de oudheid bijvoorbeeld beweerden een hechte band met hun hemelse Vader te hebben en zeiden: „Mijn Vader, gij zijt de vertrouwde vriend van mijn jeugd!” Maar in werkelijkheid was de verhouding gespannen ten gevolge van hun opstandige daden (Jeremia 3:4, 5). Zijn jouw ouders werkelijk ’vertrouwde vrienden’? Zou het kunnen dat jij dingen doet, misschien zelfs onbewust, waardoor de communicatie belemmerd wordt? Kun jij zeggen wat Salomo zei: „Ik bleek een ware zoon voor mijn vader [en mijn moeder] te zijn”? (Spreuken 4:3) Wat kun je doen om de band met hen te verstevigen?

„Liefderijke goedheid en waarachtigheid”

 6. (a) Welke hoedanigheden zullen volgens Spreuken 3:3 een jongere helpen ’gunst te vinden in de ogen van God en de mensen’? (b) Hoe kan iemand deze hoedanigheden ’om zijn hals binden’?

⁶ De wijze koning Salomo overdacht wat een jongere nodig had om „gunst en goed inzicht [te vinden] in de ogen van God en van de aardse mens [met inbegrip van zijn ouders]”. Zijn antwoord? „Mijn zoon, . . . liefderijke goedheid en waarachtigheid, mogen die u niet verlaten. Bind ze om uw hals. Schrijf ze op de tafel van uw hart” (Spreuken 3:1-4). Liefderijke goedheid en waarachtigheid zullen de band met je ouders verstevigen. Maar deze eigenschappen moeten een onverbrekelijk deel van je persoonlijkheid worden, ’om je hals gebonden en op je hart geschreven’. In bijbelse tijden werd dikwijls een zegelring aan een koord om de hals gedragen (Genesis 38:18). Deze ring was van onschatbare waarde, want als men die niet had, kon geen enkel document gelegaliseerd worden. De drager van de ring vergat hem nooit en werd voortdurend aan de hoge waarde ervan herinnerd. Zo moeten liefderijke goedheid en waarachtigheid voortdurend in gedachte gehouden worden en mag nooit worden vergeten hoe kostbaar die hoedanigheden zijn. Maar hoe kun je nu deze eigenschappen aan de dag leggen?

 7. Hoe kan liefderijke goedheid tot uitdrukking worden gebracht om de communicatie te verbeteren?

⁷ „Liefderijke goedheid” duidt volgens de betekenis van het oorspronkelijke Hebreeuwse woord op „loyale liefde” en er ligt een persoonlijke verbondenheid in een intieme verhouding in opgesloten. Ben jij dus loyaal jegens je ouders en werk je eraan een hechte emotionele band met hen te onderhouden? In Zacharia 7:9, 10 wordt liefderijke goedheid in verband gebracht met barmhartigheid en mededogen. Heb jij mededogen in verband met de druk waaraan je ouders het hoofd moeten bieden? De liefderijke goedheid van sommige mensen is „als de morgenwolken . . . en als de dauw die vroeg heengaat” (Hosea 6:4). Verdwijnt jouw liefderijke goedheid in het vuur van een meningsverschil of als je je zin niet krijgt? Als je van streek bent, houd je dan ’de wet der liefderijke goedheid op je tong’? Loyaliteit en mededogen zijn van fundamenteel belang voor de communicatie. — Spreuken 31:26.

 8. Hoe kan een jongere waarachtigheid tentoonspreiden?

⁸ „Waarachtigheid” schept een intieme band, aangezien vertrouwen van essentieel belang is voor iedere innige verhouding. Wees niet zoals de „mensen van onwaarheid”, die verborgen wat voor personen zij waren (Psalm 26:4). Je zou in de verleiding kunnen komen om als het ware twee levens te leiden — het ene wanneer je bij je christelijke ouders bent en een ander wanneer je uit hun ogen bent. Zo’n gedragslijn kan tot tragedies leiden, vooral wanneer je met een ernstig probleem geconfronteerd wordt en slecht bent toegerust om je er alleen doorheen te slaan. Bedenk ook dat het vertrouwen geschaad wordt wanneer een oneerlijke handelwijze aan het licht komt. „Mijn ouders weten veel meer dan ik denk dat ze weten”, zei een jonge christen. „Als ik iets voor hen probeer te verbergen, houd ik alleen mijzelf voor de gek en probeer ik Jehovah om de tuin te leiden.” Ja, wees vastbesloten waarheidsliefde op te bouwen in je hart. Maar is het aan de dag leggen van waarachtigheid uitsluitend beperkt tot het vermijden van ’verkeerde’ spraak en daden? — Spreuken 4:20, 24; 10:9.

’Spreek recht uit het hart’

 9. Welk probleem werd door twee jongeren overwonnen, en met welk resultaat?

⁹ Sommige jongeren zijn in het uiten van hun gevoelens niet eerlijk tegenover hun ouders. Een van de in paragraaf 2 genoemde jongeren gaf bijvoorbeeld toe: „Ter wille van de lieve vrede gingen wij zeggen wat we wisten dat onze ouders wilden horen, maar onze werkelijke gevoelens hielden wij vóór ons.” Deze tieners zochten hulp. Een ouderling raadde hun dringend aan met hun ouders te gaan praten en de jonge man Elíhu na te volgen, die zei: „Mijn woorden komen recht uit mijn hart” (Job 33:3, Groot Nieuws Bijbel). Nadat zij vurig gebeden hadden, legden zij ten slotte hun hart bloot voor hun ouders en maakten hen deelgenoot van hun bittere gevoelens. (Vergelijk Spreuken 12:18.) Hoewel de vader diep geschokt was toen hij hoorde dat zijn kinderen zo dachten, gaf hij toe dat hij te ver was gegaan. Hij was blij dat zij eerlijk hadden gepraat. De dochter besloot: „De toestand in ons gezin gaat langzaam maar zeker vooruit. Toen wij openhartiger gingen communiceren, konden wij de redenen voor hun regels zien. Zij hielden ermee op uit de hoogte tegen ons te praten alsof wij baby’s waren. Wij gingen elkaar veel beter begrijpen.”

10, 11. (a) Wat kan volgens Spreuken 27:19 bijdragen tot de hartelijkheid in een christelijk gezin? (b) Hoe kunnen jongeren deze schriftplaats in praktijk brengen?

¹⁰ Door openhartig tegen je ouders te zijn, wordt er communicatie van hart tot hart opgebouwd. Als je rustig en met respect spreekt, kunnen je ouders aanvoelen wat er in je hart leeft (Spreuken 29:11). Je ontdekt ook welke hoedanigheden in hun hart schuilgaan. Deze openhartige en van empathie getuigende dialoog helpt je je eigen hart beter te leren kennen. Spreuken 27:19 verklaart: „Zoals in water aangezicht met aangezicht overeenkomt, zo het hart van een mens met dat van een mens.”a Net zoals jij de weerspiegeling van je gezicht ziet in een vijver met stilstaand water, zo kom je er door communicatie van hart tot hart met je ouders misschien achter dat hun emoties en beweegredenen niet zo heel veel van de jouwe verschillen. Deze uitwisseling schept wederzijds begrip en zorgzame aandacht voor elkaar, hoedanigheden die van essentieel belang zijn voor een hartelijk gezin.

¹¹ Wees dus bereid om met je ouders te praten, zelfs over pijnlijke kwesties. Geef uiting aan je angsten en mislukkingen, evenals aan je vreugden en successen. Praat over je doeleinden in het leven en over je gebeden. Weersta de drang om ’je af te zonderen’ (Spreuken 18:1). Probeer geregeld wat tijd onder vier ogen met een van je ouders door te brengen zodat je over zulke intieme dingen kunt praten. Sommige jonge mensen hebben bemerkt dat zij dit kunnen doen terwijl zij van het ene huis naar het andere lopen als zij met een van hun ouders aan het predikingswerk deelnemen, of terwijl zij samen lange wandelingen maken, of zelfs terwijl zij met bepaalde vormen van gezinsontspanning bezig zijn.

12. Welke realiteiten moeten jongeren onder de ogen zien?

¹² Hoewel de moeite die jij doet om een betekenisvolle communicatie op te bouwen gewoonlijk een goede uitwerking zal hebben, ben jij niet volmaakt en zijn je ouders het ook niet. Ouders kunnen soms onrechtvaardig handelen, de gevoelens van anderen niet helemaal aanvoelen of nalaten het goede voorbeeld te geven. Misschien zijn zij zelfs ongelovig en behandelen zij je niet altijd in overeenstemming met bijbelse beginselen. Sommigen van jullie leven misschien in een eenoudergezin of in een gezin met een stiefouder, situaties die beide heel specifieke problemen opleveren. Ongeacht hoe hecht je band met je ouders is, soms zul je je emotioneel eenzaam voelen. Hoe kun je zulke tegenspoed getrouw verduren?

Leer ’het juk te dragen in je jeugd’

13. Waarom lijkt Jeremia’s uitspraak in Klaagliederen 3:27 ongewoon?

¹³ Toen de profeet Jeremia een opdracht van Jehovah kreeg, riep hij uit: „Ik weet werkelijk niet hoe ik moet spreken, want ik ben maar een jongen”! Maar Jehovah stelde hem gerust en sterkte hem. Soms wilde hij er vanwege zijn lijden, zijn angsten en ontmoedigingen mee ophouden, en eenmaal zei hij: „Vervloekt zij de dag waarop ik werd geboren!” (Jeremia 1:6, 19; 20:7-9, 11, 14) Later schreef hij: „Goed is het voor een fysiek sterke man, dat hij het juk draagt in zijn jeugd” (Klaagliederen 3:27). Maar hoe kon het dragen van een juk van tegenspoed als heilzaam worden beschouwd? Dit wordt goed geïllustreerd door het voorbeeld van Jozef.

14, 15. (a) Wat maakte Jozef als jongere door? (b) Hoe werd hij ’gelouterd door Jehovah’s rede’?

¹⁴ Op zeventienjarige leeftijd ontving Jozef in een droom de goddelijke belofte dat hij een vooraanstaande positie zou bekleden. Maar helaas, zijn jaloerse broers verkochten hem als slaaf! Hij kwam in Egypte terecht en werd later met ketenen geboeid in een kerker geworpen, ten onrechte beschuldigd van een poging tot verkrachting (Genesis 37:2, 4-11, 28; 39:20). Deze voorbeeldige jongere en erfgenaam van een glorierijke belofte werd opgesloten binnen de troosteloze muren van een gevangenishol! Als vreemdeling in een vreemd land had hij geen vriend die met hem kon meevoelen of ten behoeve van hem kon ingrijpen.

¹⁵ „In boeien knelde men zijn [Jozefs] voeten, in ijzers kwam zijn ziel; tot de tijd dat zijn woord kwam, Jehovah’s rede zelf louterde hem” (Psalm 105:17-19). Dertien jaar lang moest Jozef als slaaf en als gevangene lijden verduren, totdat Jehovah’s belofte vervuld werd. Door deze ervaring werd Jozef gelouterd. Hoewel Jehovah de moeilijkheden niet veroorzaakte, liet hij ze toe met een doel. Zou Jozef zijn hoop op „Jehovah’s rede” bewaren hoewel hij zich in een smeltkroes van tegenspoed bevond? Zou hij zijn voortreffelijke hoedanigheden tot volle bloei laten komen en de voor een moeilijke toewijzing zo noodzakelijke eigenschappen geduld, nederigheid, geestelijke kracht en vastberadenheid ontwikkelen? Welnu, Jozef kwam te voorschijn als goud uit het vuur van de louteraar — zuiverder en nog kostbaarder voor God, die hem vervolgens op een schitterende wijze gebruikte. — Genesis 41:14, 38-41, 46; 42:6, 9.

16. Hoe dient een jongere tegenspoed te bezien?

¹⁶ Zowel Jozef als Jeremia ondergingen lijden buiten hun schuld. Zij hadden al goddelijke hoedanigheden aangekweekt. Zij werden echter nog verder gelouterd doordat zij het hoofd boden aan tegenslagen. Hoeveel te meer is zo’n loutering noodzakelijk voor jonge mensen die verkeerd gehandeld hebben! Streng onderricht, dat moeilijk te aanvaarden kan zijn, bewerkt rechtvaardigheid als je erdoor geoefend wordt (Hebreeën 12:5-7, 11). Deze oefening kan een innerlijke kracht tot stand brengen zo sterk als staal dat door verhitting gehard is. Net zoals ’Jehovah voortdurend met Jozef was en liefderijke goedheid bleef bewijzen’, zo zal hij jou kracht geven die datgene wat normaal is te boven gaat en je volharding rijkelijk belonen. — Genesis 39:21; 2 Korinthiërs 4:7.

17. Welke uitwerking had tegenspoed op een jong meisje? Wat leer je hieruit?

¹⁷ Om een voorbeeld te geven: Een jong meisje, dat vond dat haar nieuwe stiefvader veel te streng was en veel te weinig begrip had voor haar gevoelens over de dood van haar geliefde vader, overwoog weg te lopen. Omdat zij besefte dat dit alleen maar meer problemen zou veroorzaken, bleef zij — en verduurde de situatie. Nu, bijna dertien jaar later, luidt haar conclusie: „Het strenge onderricht van mijn stiefvader heeft een beter mens van mij gemaakt. Toen ik bij mijn moeder alleen woonde, was ik verwend en opstandig. Ik wilde altijd mijn zin doordrijven. Ik leerde rekening te houden met anderen. Jehovah verhoorde ook mijn vele gebeden om mij de kracht te geven over de dood van mijn vader heen te komen en een betere band met mijn stiefvader te krijgen.” Ja, leren leven met moeilijkheden zal je band met Jehovah hechter maken. Op die manier kan hij je vriend worden, ’je vertrouwen vanaf je jeugd’. — Psalm 71:5.

18. (a) Waardoor zal worden bepaald wat er van een jongere terechtkomt? (b) Waarom dienen jongeren hun ouders als kostbaar te beschouwen?

¹⁸ Vergeet nooit dat niet alleen door je huiselijke omgeving wordt bepaald wat je persoonlijk waard bent of wat er van je terecht zal komen. Integendeel, „door zijn handelingen laat een knaap [of een meisje] zich kennen, of zijn activiteit zuiver en oprecht is” (Spreuken 20:11). Jouw eigen oprechte handelingen zullen je bemind maken bij God en je leven zinvol en waardevol maken. Geen gezin is volmaakt, maar zoek naar de positieve hoedanigheden bij jou thuis. Denk aan de offers die je ouders zich hebben getroost om je te voorzien van voedsel, kleding, onderdak, medische verzorging, en dergelijke. Betaal hun niet terug met ondankbaarheid, maar ’eer je vader en je moeder’. Beschouw hen als kostbaar, van grote waarde. — Efeziërs 6:1-3; Spreuken 16:20; 17:13.

19. Wat zijn de beloningen voor van harte geschonken gehoorzaamheid aan je ouders?

¹⁹ Door betekenisvolle communicatie met je ouders zal je liefde voor hen zich verdiepen. Dan zal gehoorzaamheid vanuit het hart komen. „Mijn zoon [of dochter], vergeet niet mijn wet, en moge uw hart mijn geboden in acht nemen”, is het dringende verzoek van de wijze vader, die vervolgens op de beloningen wijst: „want lengte van dagen en jaren van leven en vrede zullen u worden toegevoegd.” — Spreuken 3:1, 2.

[Voetnoten]

Kun je je dit herinneren?

◻ Waardoor kan een communicatiekloof ontstaan?

◻ Hoe kan een jongere liefderijke goedheid tot uitdrukking brengen?

◻ Op welke manieren zal waarachtigheid de communicatie in het gezin verbeteren?

◻ Wat zal het dragen van het juk van tegenspoed voor een jongere tot stand brengen?

[Illustratie op blz. 18]

Zoals het juk van tegenspoed Jozefs persoonlijkheid louterde, zo zal jouw persoonlijkheid gelouterd worden wanneer je als jongere tegenslagen verduurt