Het is niet op te sparen, gebruik het dus goed
TIJD is geld, aldus een bekend gezegde. Maar eigenlijk is er een groot verschil tussen tijd en geld of andere materiële dingen. U kunt tijd niet opzijzetten voor toekomstig gebruik, zoals u met geld, voedsel, brandstof en heel wat andere dingen kunt doen. Elke poging tijd te sparen door die niet te gebruiken, is nutteloos. Wat gebeurt er als u acht uur slaapt en de rest van de dag probeert op te sparen door niets te doen? Aan het eind van de dag zijn de ongebruikte uren voor altijd verdwenen.
Tijd kan vergeleken worden met een brede, snelle rivier, die altijd dezelfde kant op stroomt. U kunt hem niet stoppen, en u kunt ook niet elke druppel gebruiken die langsstroomt. Eeuwen geleden begonnen mensen op rivieroevers waterraderen te bouwen. Daarmee maakten ze het stromende water dienstbaar door de energie eruit te gebruiken om hun slijpstenen, zaagmolens, pompen en hamers aan te drijven. Zo kunt u ook tijd dienstbaar maken, niet door die op te sparen, maar door die te gebruiken om iets goeds tot stand te brengen. Daarvoor moet u echter de strijd aanbinden met twee belangrijke tijdrovers — uitstel en, al net zo tijdrovend, rommel. Laten we het eerst eens over uitstel hebben.
Vermijd het dingen alsmaar uit te stellen
Een spreekwoord luidt: stel niet uit tot morgen, wat je vandaag nog kunt verzorgen. Maar sommigen zeggen liever: stel niet uit tot morgen wat je kunt uitstellen tot volgende week. Als ze iets moeilijks moeten doen, volgen ze de weg van de minste weerstand en stellen het uit. Er zijn mensen die het tot een gewoonte hebben gemaakt om dingen die gedaan moeten worden, bewust uit te stellen. Als de druk toeneemt, vindt zo iemand verlichting door de taak voor zich uit te schuiven, waarna hij van zijn nieuwverworven ’vrije tijd’ geniet — totdat de druk weer groter begint te worden.
Soms kan het om lichamelijke of emotionele redenen nodig zijn dat we iets of misschien alles wat we moeten doen, uitstellen. En iedereen heeft ook af en toe behoefte aan een onderbreking van de dagelijkse routine. Zelfs de Zoon van God was in dit opzicht geen uitzondering. Jezus was altijd druk bezig met zijn bediening, maar hij zorgde ook voor vrije tijd voor zichzelf en zijn discipelen (Markus 6:31, 32). Even respijt kan goeddoen. Maar alsmaar dingen uitstellen is iets anders; meestal heeft dat slechte gevolgen. Neem eens een voorbeeld.
Een leerlinge op de middelbare school heeft drie weken om zich op een wiskundeproefwerk voor te bereiden. Ze moet heel wat aantekeningen en lesstof doornemen. Ze voelt de druk. Ze komt in de verleiding het uit te stellen en zwicht. In plaats van te leren gaat ze tv-kijken. Ook de dagen daarna stelt ze dat wat ze moet doen om het proefwerk goed te maken, weer uit. En dan, op de avond voor het proefwerk, moet ze het hele karwei in één keer klaren. Ze gaat achter haar bureau zitten en begint haar aantekeningen en lesstof door te nemen.
De uren verstrijken. Terwijl andere leden van het gezin slapen, dwingt ze zichzelf tot een leermarathon: ze stampt vergelijkingen, cosinussen en vierkantswortels in haar hoofd. De volgende dag op school worstelt ze met vragen waarop haar vermoeide hersenen geen antwoord kunnen geven. Ze maakt het proefwerk slecht en krijgt een onvoldoende voor wiskunde. Ze moet de stof nog eens leren en gaat misschien niet over naar de volgende klas.
Uitstel heeft deze leerlinge heel wat gekost. Maar er is een bijbels principe dat mensen kan helpen zulke situaties te voorkomen. „Ziet er daarom nauwlettend op toe hoe gij wandelt, niet als onwijzen, maar als wijzen, de gelegen tijd voor uzelf uitkopend”, schreef de apostel Paulus (Efeziërs 5:15, 16). Paulus drong er hier bij christenen op aan hun tijd verstandig te gebruiken door aandacht te besteden aan geestelijke zaken, maar het principe kan bij veel belangrijke activiteiten in het leven nuttig zijn. Omdat we meestal kunnen beslissen wanneer we een bepaalde taak gaan doen, zullen we betere resultaten boeken en het werk eerder af hebben als we ervoor kiezen te beginnen op „de gelegen tijd”, of het beste moment. Dat is een kenmerk van een ’wijze’, zoals uit de tekst blijkt.
Wanneer zou het voor de leerlinge „de gelegen tijd” zijn om voor het wiskundeproefwerk te leren? Misschien zou ze elke avond een minuut of vijftien kunnen gebruiken om het materiaal stukje bij beetje door te nemen. Dan zou ze de avond van tevoren niet zo hoeven blokken, in de tijd dat ze eigenlijk zou moeten slapen. Op de dag van het proefwerk zou ze uitgerust en helemaal voorbereid zijn, en ze zou een goed cijfer kunnen halen.
Als u dus een bepaalde klus moet doen, bepaal dan wat „de gelegen tijd” ervoor is, en doe het in die tijd. Dan zult u de strik van uitstel en de gevolgen ervan vermijden. U zult er ook plezier aan beleven dat u een bepaalde taak goed hebt verricht. Dat is vooral belangrijk als het werk van invloed is op andere mensen, zoals bij toewijzingen in de christelijke gemeente het geval is.
Ruim de rommel op
Zoals eerder vermeld, is de tweede manier om onze kostbare tijd goed te gebruiken, het vermijden van rommel. We weten allemaal dat het tijd kost om spullen op te pakken, te ordenen, te gebruiken, schoon te maken, op te slaan en te zoeken. Meer spullen kosten meer tijd. Werken in een kamer of een huis propvol met spullen, is tijdrovender en frustrerender dan ergens waar veel ruimte en lege werkplekken zijn. Als de spullen zich maar blijven opstapelen, kost het bovendien steeds meer tijd om iets te vinden wat we nodig hebben.
Huishouddeskundigen zeggen dat bijna de helft van de tijd die mensen bezig zijn met schoonmaken, verloren gaat aan „het oppakken, ontwijken en verplaatsen van rommel en troep”. Dat geldt waarschijnlijk ook voor andere terreinen van het leven. Dus als u uw tijd beter wilt gebruiken, bekijk uw omgeving dan eens goed. Is er zo veel rommel dat alles vol ligt, u in uw bewegingen wordt beperkt en, wat het ergste is, uw tijd wordt verspild? Zo ja, ruim de rommel dan op.
Rommel opruimen is misschien makkelijker gezegd dan gedaan. Gekoesterde maar onnodige spullen weggooien kan pijnlijk zijn — bijna alsof u een goede vriend kwijtraakt. Hoe kunt u dan beslissen of u een voorwerp zult houden of wegdoen? Sommigen gebruiken de ’eenjaarregel’: als u iets een jaar niet hebt gebruikt, gooi het dan weg. En als u na een jaar toch nog aarzelt om het weg te gooien? Bewaar het dan nog eens zes maanden op een bepaalde plek. Als u het dan weer bekijkt en beseft dat u het anderhalf jaar lang niet hebt gebruikt, is het misschien makkelijker er afstand van te doen. Hoe u het ook aanpakt, het is de bedoeling de rommel terug te dringen — en uw tijd beter te gebruiken.
Letterlijke rommel is uiteraard niet het enige wat ons leven onoverzichtelijk kan maken. Jezus had het over „de zorg van dit samenstel van dingen en de bedrieglijke kracht van de rijkdom” die het woord van God kunnen „verstikken” en iemand „onvruchtbaar” kunnen maken wat het goede nieuws betreft (Mattheüs 13:22). Iemands leven kan zo volgepropt worden met bezigheden en hobby’s dat hij er grote moeite mee heeft de tijd te vinden om zijn zo belangrijke geestelijke routine en evenwicht te bewaren. Het gevolg is dat zijn geestelijke instelling er misschien onder lijdt en hij uiteindelijk de gelegenheid verspeelt Gods beloofde nieuwe wereld binnen te gaan, wanneer er een eeuwigheid aan tijd zal zijn om dingen te doen die echte voldoening en vreugde geven. — Jesaja 65:17-24; 2 Petrus 3:13.
Merkt u dat u de hele tijd aan het jongleren bent met alles wat u denkt te moeten doen — of het nu gaat om uw werk, uw huis, uw auto, hobby’s, reisjes, lichaamsbeweging, sociale activiteiten en een massa andere interesses? Als dat het geval is, dan is het misschien tijd om erover na te denken hoe u in geestelijk opzicht de rommel kunt opruimen.
Ja, de tijd gaat meedogenloos verder, als een gestage stroom. We kunnen de tijd niet terugdraaien of opsparen; eenmaal voorbij is hij voor altijd verdwenen. Maar door enkele eenvoudige bijbelse principes te volgen en een paar praktische stappen te nemen, kunnen we tijd benutten voor „de belangrijker dingen”, tot ons eeuwige welzijn en „tot heerlijkheid en lof van God”. — Filippenzen 1:10, 11.
[Illustratie op blz. 8, 9]
Tijd kan net als een snelstromende rivier benut worden voor goede werken
[Illustratie op blz. 9]
Wanneer is het voor haar „de gelegen tijd” om te leren voor haar proefwerk?
[Illustratie op blz. 10]
Werken op een rommelige plek is tijdrovend en frustrerend