Een van God afkomstig boek
„Nooit werd profetie door de wil van een mens voortgebracht, maar mensen hebben van Godswege gesproken zoals zij door heilige geest werden meegevoerd.” — 2 PETRUS 1:21.
1, 2. (a) Waarom vragen sommigen zich af of de bijbel van belang is voor het moderne leven? (b) Welke drie bewijsvoeringen kunnen wij gebruiken om aan te tonen dat de bijbel van God afkomstig is?
IS DE bijbel van belang voor mensen die op de drempel van de 21ste eeuw staan? Sommigen vinden van niet. „Niemand zou adviseren een scheikundeboek uit 1924 te gebruiken in een scheikundeles van vandaag — men heeft sindsdien te veel over scheikunde geleerd”, schreef dr. Eli S. Chesen, toen hij uitlegde waarom hij vond dat de bijbel verouderd is. Op het eerste gezicht lijkt dit argument steekhoudend. De mens heeft tenslotte sinds bijbelse tijden veel over wetenschap, geestelijke gezondheid en menselijk gedrag geleerd. Daarom vragen sommigen zich af: ’Hoe zou zo’n oud boek vrij kunnen zijn van wetenschappelijke onnauwkeurigheden? Hoe zou het raad kunnen bevatten die praktisch is voor het moderne leven?’
2 De bijbel zelf geeft het antwoord. In 2 Petrus 1:21 wordt ons gezegd dat de bijbelse profeten „van Godswege [hebben] gesproken zoals zij door heilige geest werden meegevoerd”. De bijbel geeft aldus te kennen dat het een van God afkomstig boek is. Hoe kunnen wij anderen echter overtuigen dat dit zo is? Laten wij drie bewijzen beschouwen dat de bijbel Gods Woord is: (1) Hij is wetenschappelijk nauwkeurig, (2) hij bevat tijdloze beginselen die praktisch zijn voor het moderne leven, en (3) hij bevat specifieke profetieën die in vervulling zijn gegaan, zoals door historische feiten wordt bewezen.
Een boek dat met de wetenschap overeenstemt
3. Waarom is de bijbel niet door wetenschappelijke ontdekkingen bedreigd?
3 De bijbel is geen wetenschappelijk leerboek. Het is echter wel een boek van waarheid, en waarheid kan de toets des tijds doorstaan (Johannes 17:17). De bijbel is niet bedreigd door wetenschappelijke ontdekkingen. Wanneer er kwesties worden aangeroerd die met de wetenschap te maken hebben, is hij volkomen vrij van oude „wetenschappelijke” theorieën die louter fabels bleken te zijn. De bijbel bevat zelfs beweringen die niet alleen wetenschappelijk correct zijn maar ook lijnrecht in tegenspraak waren met de aanvaarde opvattingen van die tijd. Beschouw bijvoorbeeld eens de overeenstemming die er tussen de bijbel en de medische wetenschap bestaat.
4, 5. (a) Wat begrepen artsen uit de oudheid niet over ziekten? (b) Waarom was Mozes ongetwijfeld op de hoogte van de medische praktijken van Egyptische geneesheren?
4 In de oudheid begrepen artsen niet volledig hoe ziekten zich verbreiden, en evenmin beseften zij hoe belangrijk het bevorderen van de hygiëne was om ziekten te voorkomen. Veel oude medische praktijken lijken naar moderne maatstaven barbaars. Een van de oudste voorhanden zijnde medische teksten is de Papyrus Ebers, een compilatie van Egyptische medische kennis die uit omstreeks 1550 v.G.T. stamt. Hij bevat zo’n 700 remedies tegen verscheidene aandoeningen, „variërend van een krokodillebeet tot pijn aan de teennagel”. De meeste remedies hadden gewoon geen effect, maar sommige ervan waren uiterst gevaarlijk. Voor het behandelen van een wond werd in een van de recepten aanbevolen een mengsel aan te brengen van menselijke uitwerpselen en andere substanties.
5 Deze tekst met Egyptische medische remedies werd rond dezelfde tijd geschreven als de eerste boeken van de bijbel, die de Mozaïsche wet bevatten. Mozes, die in 1593 v.G.T. werd geboren, groeide op in Egypte (Exodus 2:1-10). Aangezien Mozes in Farao’s huisgezin was grootgebracht, werd hij „in alle wijsheid der Egyptenaren onderricht” (Handelingen 7:22). Hij kende „de geneesheren” van Egypte (Genesis 50:1-3). Waren hun ineffectieve of gevaarlijke medische praktijken van invloed op zijn geschriften?
6. Welk hygiënisch voorschrift in de Mozaïsche wet zou door de moderne medische wetenschap als redelijk worden beschouwd?
6 Integendeel, de Mozaïsche wet bevatte hygiënische voorschriften die door de moderne medische wetenschap als redelijk zouden worden beschouwd. Een wet betreffende militaire legerkampen bijvoorbeeld vereiste dat uitwerpselen buiten het kamp werden begraven (Deuteronomium 23:13). Dit was een zeer geavanceerde preventieve maatregel, die ertoe bijdroeg de waterbronnen vrij te houden van verontreiniging en bescherming bood tegen door vliegen overgedragen bacillaire dysenterie en andere vormen van diarree die jaarlijks nog steeds miljoenen levens eisen, meestal in ontwikkelingslanden.
7. Welke hygiënische voorschriften in de Mozaïsche wet droegen ertoe bij de verbreiding van infectieziekten te voorkomen?
7 De Mozaïsche wet bevatte nog andere hygiënische voorschriften die ertoe bijdroegen de verbreiding van infectieziekten te voorkomen. Iemand die een besmettelijke ziekte had of bij wie dat werd vermoed, werd in quarantaine geplaatst (Leviticus 13:1-5). Kledingstukken of vaten die in contact waren gekomen met een dier dat vanzelf was gestorven (misschien aan een ziekte), moesten óf voor hergebruik gewassen óf vernietigd worden (Leviticus 11:27, 28, 32, 33). Iemand die een dood lichaam had aangeraakt, werd als onrein beschouwd en moest een reinigingsprocedure ondergaan waarbij hij zijn kleren waste en zich baadde. Tijdens de zeven dagen durende periode van onreinheid moest hij lichamelijk contact met anderen vermijden. — Numeri 19:1-13.
8, 9. Waarom kan er gezegd worden dat de hygiënische voorschriften in de Mozaïsche wet hun tijd ver vooruit waren?
8 Deze hygiënische wetten onthullen een wijsheid die haar tijd ver vooruit was. De moderne medische wetenschap is veel over de verbreiding en het voorkómen van ziekten te weten gekomen. Vooruitgang op medisch gebied in de negentiende eeuw heeft bijvoorbeeld geleid tot de invoering van antisepsis — reinheid om infecties te beperken. Het resultaat was dat er opvallend minder infecties en vroegtijdige sterfgevallen waren. In 1900 bedroeg de levensverwachting bij de geboorte in veel Europese landen en in de Verenigde Staten nog geen vijftig jaar. Sindsdien is die verwachting enorm gestegen, niet alleen door medische vooruitgang op het gebied van ziektebestrijding maar ook door bevordering van de hygiëne en betere levensomstandigheden.
9 Toch schreef de bijbel duizenden jaren voordat de medische wetenschap ontdekte hoe ziekten zich verbreiden, verstandige preventieve maatregelen voor als bescherming tegen ziekten. Het is niet verbazingwekkend dat Mozes over de Israëlieten in zijn tijd kon zeggen dat zij over het algemeen zeventig tot tachtig jaar werden (Psalm 90:10). Hoe kan Mozes van zulke hygiënische voorschriften geweten hebben? De bijbel zelf verklaart: Het wetsstelsel „werd door bemiddeling van engelen . . . overgebracht” (Galaten 3:19). Ja, de bijbel is geen boek van menselijke wijsheid; het is een van God afkomstig boek.
Een praktisch boek voor het moderne leven
10. Wat is, hoewel de bijbel bijna 2000 jaar geleden werd voltooid, waar met betrekking tot de erin vervatte raad?
10 Boeken die adviezen geven, raken vaak uit de tijd en worden al gauw herzien of vervangen. Maar de bijbel is werkelijk uniek. „Uw eigen vermaningen zijn zeer betrouwbaar gebleken”, zegt Psalm 93:5. Hoewel de bijbel bijna 2000 jaar geleden werd voltooid, zijn de woorden ervan nog steeds toepasbaar. En ze zijn op ons allemaal, wat voor huidkleur wij ook hebben of in welk land wij ook wonen, evenzeer van toepassing. Kijk eens naar enkele voorbeelden van de tijdloze, ’zeer betrouwbare’ raad van de bijbel.
11. Wat wilde men ouders enkele tientallen jaren geleden doen geloven met betrekking tot het streng onderrichten van kinderen?
11 Enkele tientallen jaren geleden dachten veel ouders — beïnvloed door „innovatieve ideeën” over kinderopvoeding — dat „verbieden verboden” was. Kinderen beperkingen opleggen zou, zo vreesden zij, trauma’s en frustratie veroorzaken. Goedbedoelende raadgevers drongen er bij ouders op aan hun kinderen niet meer dan de mildste correctie te geven. Veel van die deskundigen „dringen er [nu] bij ouders op aan een beetje strikter te zijn, het heft weer in handen te nemen”, bericht The New York Times.
12. Wat betekent het Griekse zelfstandige naamwoord dat met ’streng onderricht’ is vertaald, en waarom hebben kinderen zulk streng onderricht nodig?
12 Al die tijd heeft de bijbel echter specifieke, evenwichtige raad gegeven over het onderwerp kinderopvoeding. Dit boek adviseert: „Vaders, irriteert uw kinderen niet, maar blijft hen in het strenge onderricht en de ernstige vermaning van Jehovah grootbrengen” (Efeziërs 6:4). Het Griekse zelfstandige naamwoord dat met ’streng onderricht’ is vertaald, betekent „opvoeding, onderwijs, onderricht”. De bijbel zegt dat streng onderricht, of onderwijs, een bewijs is van ouderlijke liefde (Spreuken 13:24). Kinderen varen er wel bij als zij scherpomlijnde morele richtlijnen krijgen die hen helpen een besef van goed en kwaad te ontwikkelen. Op de juiste wijze toegediend streng onderricht helpt hen om zich zeker te voelen; het maakt hun duidelijk dat hun ouders zich bekommeren om hen en om wat voor persoon zij worden. — Vergelijk Spreuken 4:10-13.
13. (a) Welke waarschuwing geeft de bijbel ouders met betrekking tot streng onderricht? (b) Wat voor streng onderricht beveelt de bijbel aan?
13 Maar de bijbel waarschuwt ouders in deze kwestie van streng onderricht. Ouderlijk gezag dient nooit de vorm van mishandeling aan te nemen (Spreuken 22:15). Geen kind mag ooit het slachtoffer van wrede straf worden. Lichamelijk geweld hoort niet thuis in het gezin dat volgens de bijbel leeft (Psalm 11:5). Ook geen emotioneel geweld — harde woorden, voortdurende kritiek en bijtend sarcasme, allemaal dingen die de geest van een kind kunnen verbrijzelen. (Vergelijk Spreuken 12:18.) De bijbel geeft ouders de wijze waarschuwing: „Tergt uw kinderen niet, zodat zij niet moedeloos worden [of, „anders raken ze totaal ontmoedigd”, Phillips]” (Kolossenzen 3:21). De bijbel beveelt preventieve maatregelen aan. In Deuteronomium 11:19 worden ouders aangespoord terloopse gelegenheden te benutten om hun kinderen morele en geestelijke waarden bij te brengen. Zulke duidelijke, redelijke raad over kinderopvoeding is in deze tijd even toepasselijk als in bijbelse tijden.
14, 15. (a) In welk opzicht voorziet de bijbel in meer dan slechts wijze raad? (b) Welke bijbelse leringen kunnen mannen en vrouwen van verschillende rassen en natiën helpen elkaar als gelijken te bezien?
14 De bijbel biedt meer dan slechts wijze raad. Zijn boodschap appelleert aan het hart. In Hebreeën 4:12 staat: „Het woord van God is levend en oefent kracht uit en is scherper dan enig tweesnijdend zwaard, en het dringt zelfs zover door dat het ziel en geest, en gewrichten en hun merg scheidt, en het kan gedachten en bedoelingen van het hart onderscheiden.” Beschouw eens een voorbeeld van de motiverende kracht die er van de bijbel uitgaat.
15 Mensen worden in deze tijd verdeeld door raciale, nationale en etnische barrières. Zulke kunstmatige muren hebben ertoe bijgedragen dat onschuldige mensen in oorlogen over de hele wereld massaal zijn afgeslacht. De bijbel bevat daarentegen leringen waardoor mannen en vrouwen van verschillende rassen en natiën worden geholpen elkaar als gelijken te bezien. In Handelingen 17:26 staat bijvoorbeeld dat God „uit één mens elke natie van mensen [heeft] gemaakt”. Hieruit blijkt dat er eigenlijk maar één ras is — het menselijke ras! De bijbel moedigt ons verder aan ’navolgers van God te worden’, van wie wordt gezegd dat hij „niet partijdig is, maar in elke natie is de mens die hem vreest en rechtvaardigheid beoefent, aanvaardbaar voor hem” (Efeziërs 5:1; Handelingen 10:34, 35). Op degenen die werkelijk naar de bijbelse leringen proberen te leven, heeft deze kennis een verenigende uitwerking. Ze werkt door tot in het diepste innerlijk — het hart — en laat de verdeeldheid veroorzakende, door mensen gemaakte barrières verdwijnen. Werkt dat echt in de wereld van vandaag?
16. Vertel een ervaring waaruit blijkt dat Jehovah’s Getuigen een ware, internationale broederschap vormen.
16 Absoluut! Jehovah’s Getuigen staan bekend om hun internationale broederschap, waarin mensen van verschillende achtergronden die gewoonlijk niet in vrede met elkaar zouden leven, verenigd zijn. Tijdens de etnische conflicten in Rwanda bijvoorbeeld beschermden Jehovah’s Getuigen van elke stam hun christelijke broeders en zusters van de andere stam, waarbij hun eigen leven gevaar liep. In één geval verborg een Hutu-Getuige een Tutsi-gezin van zes personen uit zijn gemeente in zijn huis. Droevig genoeg werd het Tutsi-gezin na verloop van tijd ontdekt en gedood. De Hutu-broeder en zijn gezin werden nu geconfronteerd met de toorn van de moordenaars en moesten naar Tanzania vluchten. Er zijn veel van dit soort gevallen gemeld. Jehovah’s Getuigen erkennen graag dat die eenheid mogelijk is doordat hun hart diep geraakt is door de motiverende kracht van de bijbelse boodschap. Dat de bijbel mensen in deze van haat vervulde wereld kan verenigen, is een krachtig bewijs dat hij van God afkomstig is.
Een boek van ware profetieën
17. Waarin verschillen bijbelse profetieën van door mensen gedane voorzeggingen?
17 „Geen profetie der Schrift [ontstaat] door enige eigen uitlegging”, zegt 2 Petrus 1:20. De bijbelse profeten waren geen personen die tendensen in de bestaande wereldaangelegenheden analyseerden en vervolgens beredeneerde gissingen deden die op hun persoonlijke uitlegging van deze ontwikkelingen gebaseerd waren. Ook uitten zij geen vage voorzeggingen die op vrijwel elke toekomstige gebeurtenis toegepast konden worden. Laten wij als voorbeeld eens kijken naar een bijbelprofetie die buitengewoon specifiek was en die precies het tegenovergestelde voorzei van wat in de lijn der verwachting lag van mensen die destijds leefden.
18. Waarom voelden de inwoners van het oude Babylon zich ongetwijfeld heel zeker, maar wat had Jesaja omtrent Babylon voorzegd?
18 In de zevende eeuw v.G.T. was Babylon de schijnbaar onneembare hoofdstad van het Babylonische Rijk. De stad lag aan beide zijden van de Eufraat en het water van de rivier werd gebruikt voor het aanleggen van een brede, diepe gracht en een netwerk van kanalen. De stad werd ook beschermd door een stelsel van zware dubbele muren, versterkt met verdedigingstorens. Ongetwijfeld voelden de inwoners van Babylon zich heel zeker. Toch voorzei de profeet Jesaja in de achtste eeuw v.G.T., nog voordat Babylon het hoogtepunt van haar glorie bereikte: „Babylon . . . moet worden als toen God Sodom en Gomorra omkeerde. Ze zal nimmer bewoond worden, noch zal ze van geslacht tot geslacht blijven. En daar zal de Arabier zijn tent niet opslaan, en geen herders zullen hun kudden daar laten legeren” (Jesaja 13:19, 20). Merk op dat de profetie niet alleen voorzei dat Babylon verwoest zou worden, maar ook dat de stad voorgoed ontvolkt zou worden. Wat een krachtige voorzegging! Kan Jesaja zijn profetie hebben opgeschreven nadat hij een verlaten Babylon had gezien? Volgens de geschiedenis niet!
19. Waarom ging Jesaja’s profetie op 5 oktober 539 v.G.T. niet volledig in vervulling?
19 In de nacht van 5 oktober 539 v.G.T. viel Babylon voor de legers van Medo-Perzië onder Cyrus de Grote. Jesaja’s profetie ging toen echter niet volledig in vervulling. Na de overname door Cyrus is een bewoond Babylon — zij het als minder machtige stad — nog eeuwen blijven bestaan. In de tweede eeuw v.G.T., rond de tijd dat afschrijvers de Dode-Zeerol van Jesaja produceerden, namen de Parthen de heerschappij over Babylon over, dat toen werd bezien als een kostbare buit waarover de omliggende natiën streden. De joodse geschiedschrijver Josephus berichtte dat in de eerste eeuw v.G.T. „een grote menigte” joden daar woonde. Volgens The Cambridge Ancient History stichtten Palmyreense kooplieden in 24 G.T. in Babylon een welvarende handelskolonie. In de eerste eeuw G.T. was Babylon dus nog steeds niet volledig verlaten; toch was Jesaja’s boek al lang voor die tijd voltooid. — 1 Petrus 5:13.
20. Welke bewijzen zijn er dat Babylon uiteindelijk tot louter „steenhopen” werd?
20 Jesaja heeft niet meer meegemaakt dat Babylon een ontvolkte stad werd. In overeenstemming met de profetie werd Babylon uiteindelijk tot louter „steenhopen” (Jeremia 51:37). Volgens de hebraïcus Hiëronymus (geboren in de vierde eeuw G.T.) was Babylon in zijn tijd een jachtterrein waarin „allerlei dieren” ronddoolden, en in deze tijd is de stad nog steeds onbewoond. Een eventuele herbouw van Babylon als een toeristische attractie zou bezoekers kunnen trekken, maar Babylons „kroost en nakomelingschap” zijn, zoals Jesaja voorzei, voor altijd verdwenen. — Jesaja 14:22.
21. Waarom konden getrouwe profeten de toekomst met feilloze nauwkeurigheid voorzeggen?
21 De profeet Jesaja heeft niet een gefundeerde gissing gedaan. Evenmin herschreef hij de geschiedenis om ze een profetie te doen lijken. Jesaja was een ware profeet. Dat geldt ook voor alle andere getrouwe bijbelse profeten. Hoe kwam het dat deze mannen iets konden wat geen enkel ander mens kan — de toekomst met feilloze nauwkeurigheid voorzeggen? Het antwoord is duidelijk. De profetieën vonden hun oorsprong bij de God van profetieën, Jehovah, „die van het begin af de afloop vertelt”. — Jesaja 46:10.
22. Waarom dienen wij ons uiterste best te doen oprechte personen op het hart te drukken zelf de bijbel te onderzoeken?
22 Is de bijbel het dus waard onderzocht te worden? Wij weten dat dit zo is! Maar veel mensen zijn daar niet zo van overtuigd. Zij hebben zich een mening over de bijbel gevormd terwijl zij hem zelf misschien nooit hebben gelezen. Denk aan de hoogleraar die wij aan het begin van het voorgaande artikel noemden. Hij stemde in met een bijbelstudie, en na de bijbel grondig onderzocht te hebben, kwam hij tot de conclusie dat het een van God afkomstig boek is. Uiteindelijk werd hij als een van Jehovah’s Getuigen gedoopt, en nu dient hij als ouderling! Laten wij ons uiterste best doen om oprechte personen op het hart te drukken zelf de bijbel te onderzoeken en er vervolgens een mening over te vormen. Wij zijn ervan overtuigd dat zij, als zij persoonlijk een eerlijk onderzoek instellen, zullen gaan beseffen dat dit unieke boek, de bijbel, inderdaad een boek is voor alle mensen!
Kunt u dit uitleggen?
◻ Hoe zou u de Mozaïsche wet kunnen gebruiken om aan te tonen dat de bijbel niet van menselijke oorsprong is?
◻ Welke tijdloze beginselen in de bijbel zijn praktisch voor het moderne leven?
◻ Waarom kan de profetie in Jesaja 13:19, 20 niet na de gebeurtenis zijn opgetekend?
◻ Waartoe dienen wij oprechte personen aan te moedigen, en waarom?
[Kader op blz. 19]
HOE STAAT HET MET HET ONBEWIJSBARE?
In de bijbel staan verschillende beweringen waarvoor geen onafhankelijke tastbare bewijzen voorhanden zijn. Wat de bijbel bijvoorbeeld zegt over een onzichtbaar rijk, bewoond door geestelijke schepselen, kan wetenschappelijk niet worden bewezen — noch weerlegd. Blijkt uit zulke onbewijsbare vermeldingen per definitie dat de bijbel niet strookt met de wetenschap?
Dat was de vraag waarmee een planetair geoloog werd geconfronteerd die enkele jaren geleden met Jehovah’s Getuigen de bijbel begon te bestuderen. „Ik moet toegeven dat het in het begin moeilijk voor mij was de bijbel te aanvaarden omdat ik sommige bijbelse beweringen niet wetenschappelijk kon bewijzen”, vertelt hij. Deze oprechte man ging door met zijn studie van de bijbel en raakte er uiteindelijk van overtuigd dat uit de beschikbare bewijzen blijkt dat de bijbel Gods Woord is. „Hierdoor verminderde het verlangen om elk bijbelse feit onafhankelijk bewezen te zien”, legt hij uit. „Iemand met een wetenschappelijke inslag moet bereid zijn de bijbel vanuit een geestelijk gezichtspunt te onderzoeken, anders zal hij nooit de waarheid aanvaarden. Men kan niet verwachten dat de wetenschap elke bewering in de bijbel kan bevestigen. Maar dat bepaalde beweringen niet te bewijzen zijn, betekent nog niet dat ze niet waar zijn. Waar het om gaat is dat de nauwkeurigheid van de bijbel gestaafd wordt waar dat maar mogelijk is.”
[Illustratie op blz. 17]
Mozes tekende hygiënische voorschriften op die hun tijd ver vooruit waren