Ouders — Wees een goed voorbeeld voor jullie kinderen

„PSYCHOLOGEN kunnen hun eeuwenlange zoektocht naar de beste manier om een kind op te voeden staken — niet omdat ze die manier gevonden hebben maar omdat hij niet bestaat.” Dat zei het tijdschrift Time in een bespreking van een boek over kinderopvoeding. Het boek stelt dat kinderen voornamelijk de normen en waarden van hun leeftijdgenoten overnemen, niet die van hun ouders.

Het valt niet te ontkennen dat groepsdruk een krachtige invloed is waarmee rekening gehouden moet worden (Spreuken 13:20; 1 Korinthiërs 15:33). De columnist William Brown merkte op: „Als er één afzonderlijke, wereldlijke God voor de tiener bestaat, is het de God van conformiteit. . . . Anders zijn is voor tieners erger dan de dood.” Wanneer ouders niet voor een hartelijke, prettige sfeer in het gezin zorgen of niet genoeg tijd met hun kinderen doorbrengen — wat in de drukke wereld van vandaag veel voorkomt — zetten ze feitelijk de deur wijd open voor de invloed van leeftijdgenoten, en dat kan funest zijn voor hun kinderen.

Bovendien ligt het gezin in deze „laatste dagen” onder vuur omdat mensen, zoals de bijbel heeft voorzegd, zich voornamelijk bezighouden met geld, met genoegens en met zichzelf. Moet het ons dan verbazen dat kinderen „ongehoorzaam aan ouders, ondankbaar, deloyaal” worden en geen „natuurlijke genegenheid” meer hebben? — 2 Timotheüs 3:1-3.

De uitdrukking „natuurlijke genegenheid” zoals die in de bijbel wordt gebruikt, duidt op liefde tussen gezinsleden. Die liefde is een natuurlijke gehechtheid die ouders ertoe beweegt voor hun kinderen te zorgen en kinderen een sterke emotionele binding met hun ouders geeft. Maar als ouders geen natuurlijke genegenheid hebben, gaan de kinderen ergens anders op zoek naar emotionele steun, meestal bij leeftijdgenoten. Het gevaar bestaat dan dat ze hun normen en opvattingen zullen overnemen. Maar deze situatie kan vaak vermeden worden als ouders zich in het gezinsleven door bijbelse beginselen laten leiden. — Spreuken 3:5, 6.

Het gezin — Een door God ingestelde regeling

Nadat God Adam en Eva als man en vrouw had verenigd, gaf hij hun deze opdracht: „Weest vruchtbaar en wordt tot velen en vult de aarde.” Daarna kwam het gezin tot bestaan — vader, moeder en kinderen (Genesis 1:28; 5:3, 4; Efeziërs 3:14, 15). Om mensen te helpen hun kinderen groot te brengen, maakte Jehovah bepaalde fundamentele aspecten van het ouderschap instinctief. Maar in tegenstelling tot de dieren hebben mensen extra hulp nodig, en daarom gaf Jehovah hun geschreven richtlijnen. Die omvatten onder andere aanwijzingen in verband met morele en religieuze zaken en het geven van passend streng onderricht aan kinderen. — Spreuken 4:1-4.

God richtte zich vooral tot vaders toen hij zei: „Deze woorden die ik u heden gebied, moeten op uw hart blijken te zijn; en gij moet ze uw zoon inscherpen en erover spreken wanneer gij in uw huis zit en wanneer gij op de weg gaat en wanneer gij neerligt en wanneer gij opstaat” (Deuteronomium 6:6, 7; Spreuken 1:8, 9). Merk op dat ouders Gods wet eerst in hun eigen hart moesten prenten. Waarom was dat belangrijk? Omdat het soort onderwijs dat anderen echt motiveert niet uit de mond komt maar uit het hart. Alleen als ouders vanuit hun hart onderwijzen, zullen ze het hart van hun kinderen bereiken. Zulke ouders zullen ook een goed voorbeeld zijn voor hun kinderen, die snel doorhebben of iemand oprecht is of niet. — Romeinen 2:21.

Christelijke ouders krijgen de opdracht om hun kinderen van jongs af aan „de opleiding en het strenge onderricht en de raad en de vermaning van de Heer” bij te brengen (Efeziërs 6:4, The Amplified Bible; 2 Timotheüs 3:15). Van jongs af aan? Ja! „Soms geven wij als ouders de kinderen niet het krediet dat ze verdienen”, schreef een moeder. „We onderschatten hun vermogens. Het potentieel is er. Wij als ouders moeten er gebruik van maken.” Kinderen houden van leren, en als ze worden onderwezen door ouders die God oprecht aanbidden, zullen ze ook leren liefhebben. Zulke kinderen zullen zich veilig en zeker voelen binnen de grenzen die hun ouders voor hen vaststellen. Daarom doen succesvolle ouders hun best om liefdevolle metgezellen, goede gesprekspartners en geduldige maar vastberaden onderwijzers te zijn, zodat ze een gezond klimaat scheppen waarin hun kinderen zich goed kunnen ontwikkelen.a

Bescherm jullie kinderen

Een bezorgde hoofdonderwijzer in Duitsland schreef in een brief aan ouders: „Wij willen u, beste ouders, . . . aanmoedigen het te wagen zelf weer meer aan de opvoeding van uw kinderen te doen en dat wat eigenlijk uw verantwoordelijkheid is qua persoonlijkheidsontwikkeling en het bijbrengen van goede manieren, niet aan de straat of de televisie over te laten.”

Als we de opvoeding van het kind aan de televisie of de straat overlaten, laten we die opvoeding feitelijk beïnvloeden door de geest van de wereld (Efeziërs 2:1, 2). Deze wereldse geest is lijnrecht in strijd met Gods geest. Hij voert als een krachtige wind het zaad mee van een denkwijze die „aards, dierlijk, demonisch” is en plant dat in de geest en het hart van naïeve of onverstandige mensen (Jakobus 3:15). Deze met onkruid te vergelijken denkwijze tast uiteindelijk het hart aan. Jezus illustreerde het effect van wat er in het hart wordt gezaaid als volgt: „Een goed mens brengt uit de goede schat van zijn hart het goede voort, maar een goddeloos mens brengt uit zijn goddeloze schat voort wat goddeloos is; want uit de overvloed des harten spreekt zijn mond” (Lukas 6:45). Daarom spoort de bijbel ons aan: „Beveilig uw hart, ja, meer dan al het andere dat te behoeden is, want daaruit zijn de oorsprongen van het leven.” — Spreuken 4:23.

Kinderen zijn uiteraard kinderen, en sommige hebben de neiging om dwars, weerspannig zelfs, te zijn (Genesis 8:21). Wat kunnen ouders dan doen? „Dwaasheid is aan het hart van een knaap gebonden; de roede van streng onderricht is wat ze ver van hem zal verwijderen”, zegt de bijbel (Spreuken 22:15). Sommigen bezien dit als hardvochtig en uit de tijd. Maar feitelijk is de bijbel tegen elke vorm van geweld en mishandeling. Hoewel de „roede” soms een letterlijke bestraffing kan omvatten, staat hij voor ouderlijk gezag dat vastberaden maar liefdevol en op juiste wijze wordt uitgeoefend uit bezorgdheid voor het eeuwige welzijn van de kinderen. — Hebreeën 12:7-11.

Geniet samen met de kinderen van ontspanning

Zoals iedereen weet, hebben kinderen spel en afleiding nodig om zich goed te kunnen ontwikkelen. Verstandige ouders grijpen gelegenheden aan om de band met hun kinderen te versterken door zo veel mogelijk samen met hen van ontspanning te genieten. Op die manier kunnen ouders hun kinderen niet alleen helpen de juiste soort ontspanning te kiezen maar kunnen ze hun ook laten merken dat ze hun gezelschap op prijs stellen.

Een Getuige-vader zegt dat hij vaak een balletje trapte met zijn zoon als hij van zijn werk thuiskwam. Een moeder vertelt dat haar kinderen dol waren op bordspelen. Een volwassen dochter herinnert zich dat ze als gezin graag samen gingen fietsen. Al die kinderen zijn nu volwassen, maar hun liefde voor hun ouders — en voor Jehovah — is nog even sterk, zo niet sterker.

Ouders die in woord en daad laten zien dat ze van hun kinderen houden en graag bij hen zijn, maken een diepe indruk die kinderen vaak hun hele leven bijblijft. Zo vertelden veel studenten van een klas van de Wachttoren-Bijbelschool Gilead dat hun wens om in de volletijddienst te gaan, toegeschreven kon worden aan het voorbeeld en de aanmoediging van hun ouders. Wat een schitterende erfenis voor de kinderen, en wat een zegen voor de ouders! Natuurlijk zijn niet alle kinderen in staat om later in de volletijddienst te gaan, maar ze zullen beslist profijt hebben van godvrezende ouders die hun beste vrienden en rolmodellen worden, en ze zullen zulke ouders in ere houden. — Spreuken 22:6; Efeziërs 6:2, 3.

Alleenstaande ouders kunnen succes hebben

Veel kinderen groeien tegenwoordig in een eenoudergezin op. Hoewel het moeilijker is om zonder huwelijkspartner een kind groot te brengen, kunnen alleenstaande ouders het er toch goed afbrengen. Ze kunnen zich aangemoedigd voelen door het bijbelse voorbeeld van Eunice, een joodse christen uit de eerste eeuw. Eunice was met een ongelovige getrouwd, en daarom heeft ze op religieus gebied waarschijnlijk geen steun van haar man gekregen. Toch heeft ze Timotheüs op een voorbeeldige manier onderwezen. De goede invloed die zij en Timotheüs’ grootmoeder, Loïs, vanaf zijn kinderjaren op hem hebben gehad, bleek sterker te zijn dan de eventuele slechte invloed die sommigen van zijn leeftijdgenoten misschien op hem hebben uitgeoefend. — Handelingen 16:1, 2; 2 Timotheüs 1:5; 3:15.

Veel jongeren in deze tijd die met een ongelovige ouder of in een eenoudergezin zijn opgegroeid, geven blijk van dezelfde fijne eigenschappen die de jonge Timotheüs had. Ryan bijvoorbeeld, nu 22 jaar en in de volletijddienst, groeide met zijn oudere broer en zus in een eenoudergezin op. Hun vader was alcoholist, en hij liet het gezin in de steek toen Ryan vier was. „Mam had het vaste besluit genomen dat we als gezin Jehovah zouden blijven dienen,” vertelde Ryan, „en ze heeft zich met heel haar hart aan dat besluit gehouden.”

„Mam zorgde er bijvoorbeeld voor dat we als kinderen met leeftijdgenoten omgingen die een positieve invloed hadden”, zei Ryan. „Ze stond ons nooit toe ons in te laten met personen, zowel binnen als buiten de gemeente, die de bijbel als slechte omgang beschrijft. Ze prentte ons ook de juiste kijk op werelds onderwijs in.” Ook al had Ryans moeder het vaak druk en kwam ze moe thuis van haar werk, ze toonde toch liefdevolle belangstelling voor haar kinderen. „Ze wilde altijd bij ons zijn en met ons praten”, zei Ryan. „Ze was een geduldige maar vastberaden onderwijzer, en ze deed haar best om ervoor te zorgen dat we een geregelde gezinsstudie hadden. Als het om bijbelse beginselen ging, stond het woord ’compromis’ niet in haar woordenboek.”

Terugkijkend beseft Ryan dat de krachtigste menselijke invloed in zijn leven en dat van zijn oudere broer en zus afkomstig was van zijn moeder, die echt van God en van haar kinderen hield. Dus, christelijke ouders — of jullie nu gehuwd of alleenstaand zijn, een gelovige partner hebben of niet — geef het niet op als jullie met ontmoediging of tijdelijke tegenslagen te maken krijgen bij jullie pogingen om jullie kinderen te onderwijzen. Soms kan het gebeuren dat jongeren zich, net als de verloren zoon, van de waarheid afkeren. Maar als ze zien hoe oppervlakkig en kil de wereld eigenlijk is, komen ze misschien terug. Ja, „de rechtvaardige wandelt in zijn rechtschapenheid. Gelukkig zijn zijn zonen na hem.” — Spreuken 20:7; 23:24, 25; Lukas 15:11-24.

[Voetnoot]

[Kader/Illustraties op blz. 11]

Jezus’ ouders door God uitgekozen

Toen Jehovah zijn Zoon zond om als mens geboren te worden, koos hij Jezus’ ouders zorgvuldig uit. Interessant is dat hij een eenvoudig, godvrezend echtpaar koos dat Jezus niet verwende maar hem Gods Woord onderwees en de waarde van hard werk en verantwoordelijkheidsgevoel bijbracht (Spreuken 29:21; Klaagliederen 3:27). Jozef leerde Jezus het timmermansvak, en ongetwijfeld hebben Jozef en Maria beiden een beroep gedaan op Jezus als eerstgeborene om hen te helpen met de zorg voor hun minstens zes andere kinderen. — Markus 6:3.

We kunnen ons voorstellen hoe Jozefs gezin zich in de paschatijd gezamenlijk klaarmaakte voor hun jaarlijkse reis naar Jeruzalem — heen en terug zo’n tweehonderd kilometer, zonder de vervoermiddelen die wij nu hebben. Een gezin van negen personen of meer zou echt goed georganiseerd moeten zijn voor zo’n lange reis (Lukas 2:39, 41). Ondanks de uitdagingen hebben Jozef en Maria ongetwijfeld genoten van deze gelegenheden en ze misschien aangegrepen om hun kinderen over vroegere bijbelse gebeurtenissen te onderwijzen.

Toen Jezus nog thuis was, ’bleef hij aan zijn ouders onderworpen’, en al die tijd ’bleef hij toenemen in wijsheid en in fysieke groei en in gunst bij God en de mensen’ (Lukas 2:51, 52). Ja, Jozef en Maria bleken Jehovah’s vertrouwen waard te zijn. Wat zijn ze een fijn voorbeeld voor ouders in deze tijd! — Psalm 127:3.