Het leven redden met bloed — Hoe?

„Gij moet het leven kiezen . . . door naar [Gods] stem te luisteren . . ., want hij is uw leven en de lengte uwer dagen.” — DEUTERONOMIUM 30:19, 20.

 1. Hoe zijn ware christenen uniek in hun eerbied voor het leven?

VEEL mensen zeggen dat zij eerbied voor het leven hebben, en staven dat door te wijzen op hun standpunt ten aanzien van doodstraf, abortus of jagen. Er is echter een speciale manier waarop ware christenen eerbied voor het leven tonen. In Psalm 36:9 staat: „Bij u [God] is de bron van het leven.” Omdat het leven een geschenk van God is, nemen christenen zijn zienswijze ten aanzien van het levensbloed over.

2, 3. Waarom dienen wij God in aanmerking te nemen als het om bloed gaat? (Handelingen 17:25, 28)

² Ons leven is afhankelijk van bloed, dat zuurstof door ons hele lichaam transporteert, kooldioxide verwijdert, zorgt dat wij ons aan temperatuurveranderingen kunnen aanpassen en ons helpt ziekten te bestrijden. Degene die ons leven heeft verschaft, heeft ook dit prachtige, leven-onderhoudende vloeistofachtige weefsel ontworpen en verschaft dat bloed heet. Hierin weerspiegelt zich zijn voortdurende belangstelling voor het in stand houden van menselijk leven. — Genesis 45:5; Deuteronomium 28:66; 30:15, 16.

³ Zowel christenen als mensen in het algemeen zouden zich de vraag moeten stellen: ’Kan bloed mijn leven alleen redden door zijn natuurlijke functies, of zou bloed levens kunnen redden op een manier die verder reikt?’ Hoewel de meeste mensen het verband herkennen tussen leven en de normale functies van bloed, is er in werkelijkheid veel meer bij betrokken. De ethiek van zowel de christenen als de moslims en de joden richt zich op een Levengever die tot uitdrukking heeft gebracht hoe hij over leven en bloed denkt. Ja, onze Schepper heeft heel wat over bloed te zeggen.

Gods krachtige standpunt ten aanzien van bloed

 4. Wat heeft God al vroeg in de menselijke geschiedenis over bloed gezegd?

⁴ Op meer dan 400 plaatsen wordt in Gods Woord, de bijbel, gewag gemaakt van bloed. Tot de eerste vermeldingen behoort Jehovah’s verordening: „Alles wat leeft en zich beweegt, zal u tot voedsel zijn. . . . Maar gij moogt geen vlees eten dat zijn levensbloed nog in zich heeft.” Hij voegde eraan toe: „Voor uw levensbloed zal ik beslist rekenschap vragen” (Genesis 9:3-5, New International Version). Jehovah sprak die woorden tot Noach, de voorouder van de menselijke familie. Derhalve werd de gehele mensheid ervan in kennis gesteld dat bloed volgens de zienswijze van de Schepper leven vertegenwoordigt. Ieder die beweert God als Levengever te erkennen, dient dus te erkennen dat Hij een krachtig standpunt inneemt ten aanzien van het gebruiken van levensbloed.

 5. Wat was de allerbelangrijkste reden waarom de Israëlieten geen bloed tot zich namen?

⁵ God maakte opnieuw gewag van bloed toen hij Israël het wetsstelsel gaf. In Leviticus 17:10, 11 staat volgens de joodse Tanakh-vertaling: „Indien iemand van het huis van Israël of van de vreemden die onder hen wonen, enig bloed nuttigt, zal ik Mijn aangezicht keren tegen degene die het bloed nuttigt, en ik zal hem uit het midden van zijn familie afsnijden. Want het leven van het vlees is in het bloed.” Hoewel het houden van die wet voordelen voor de gezondheid met zich kon brengen, was er veel meer bij betrokken. Door bloed als iets bijzonders te behandelen, zouden de Israëlieten er blijk van geven te beseffen dat zij voor leven van God afhankelijk waren (Deuteronomium 30:19, 20). Ja, de voornaamste reden waarom zij geen bloed tot zich mochten nemen, was niet dat het slecht voor hun gezondheid kon zijn, maar dat bloed voor God een speciale betekenis had.

 6. Waarom kunnen wij er zeker van zijn dat Jezus Gods standpunt ten aanzien van bloed hoog hield?

⁶ Wat is het standpunt van het christendom ten aanzien van het redden van menselijk leven door bloed? Jezus wist wat zijn Vader had gezegd over het gebruik van bloed. Jezus „deed niets verkeerds, [en] geen bedrog werd op zijn lippen aangetroffen”. Dat betekent dat hij de Wet volmaakt heeft gehouden, met inbegrip van de wet aangaande bloed (1 Petrus 2:22, Knox). Hij heeft zijn volgelingen aldus een model nagelaten, en daarmee ook een model van eerbied voor leven en bloed.

7, 8. Hoe werd duidelijk dat Gods wet aangaande bloed voor christenen geldt?

⁷ Uit de historie weten wij wat er later gebeurde, toen een vergadering van het christelijke besturende lichaam de vraag beantwoordde of christenen zich aan al Israëls wetten moesten houden. Onder goddelijke leiding kwamen zij tot de uitspraak dat christenen niet verplicht zijn zich aan de Mozaïsche wet te houden, maar dat het ’noodzakelijk’ is dat zij zich „blijven onthouden van dingen die aan afgoden ten slachtoffer zijn gebracht en van bloed en van al wat verstikt is [niet-uitgebloed vlees] en van hoererij” (Handelingen 15:22-29). Zij maakten aldus duidelijk dat het zich onthouden van bloed op hetzelfde morele niveau ligt als het zich onthouden van afgoderij en grove immoraliteit.a

⁸ De vroege christenen hielden zich aan dat goddelijke verbod. De Britse geleerde Joseph Benson merkte erover op: ’Dit verbod op het eten van bloed, dat aan Noach en zijn gehele nageslacht werd gegeven, en tegenover de Israëlieten werd herhaald, is nooit herroepen maar, integendeel, onder het Nieuwe Testament, Handelingen XV, bevestigd en daardoor tot een eeuwigdurende verplichting gemaakt.’ Maar zouden door wat de bijbel over bloed zegt, allerlei moderne medische toepassingen ervan, zoals transfusies, waarmee men uiteraard in de tijd van Noach of van de apostelen niet bekend was, uitgesloten worden?

Bloed als geneesmiddel of daarin verwerkt

 9. Hoe werd bloed al in oude tijden medicinaal gebruikt, maar welk standpunt namen christenen daarentegen in?

⁹ Het medicinale gebruik van bloed is beslist niet nieuw. In haar boek Flesh and Blood wijst Reay Tannahill erop dat bijna tweeduizend jaar lang, in Egypte en elders, „bloed als het probate middel tegen melaatsheid beschouwd werd”. De Romeinen waren van mening dat epilepsie genezen kon worden door menselijk bloed tot zich te nemen. Tertullianus schreef over dit „medische” gebruik van bloed: „[Beschouw] degenen, die bij de spelen in de arena het verse bloed der gedode misdadigers . . . gretig opslurpen, om daarmede de vallende ziekte te genezen.” Dit was heel wat anders dan wat christenen deden: „[Wij beschouwen] zelfs het bloed van dieren niet als geoorloofd voedsel . . . Om de Christenen op de proef te stellen, zet gij hun dan ook bloedworsten voor, daar gij er vast van overtuigd zijt, dat datgene bij hen ongeoorloofd is.” Merk op wat dit te kennen geeft: In plaats van bloed, dat leven vertegenwoordigde, tot zich te nemen, waren vroege christenen bereid de dood te riskeren. — Vergelijk 2 Samuël 23:15-17.

10, 11. Waarom kan gesteld worden dat Gods maatstaf aangaande bloed het aanvaarden van een transfusie uitsluit?

¹⁰ Uiteraard werd bloed destijds nog niet in de vorm van een transfusie gegeven, want experimenten daarmee begonnen pas rond het begin van de zestiende eeuw. In de zeventiende eeuw echter werd door een hoogleraar in de anatomie aan de Universiteit van Kopenhagen geprotesteerd: ’Zij die het gebruik van menselijk bloed te baat nemen als inwendig middel om ziekten te genezen, blijken het te misbruiken en een ernstige zonde te begaan. Kannibalen worden veroordeeld. Waarom gevoelen wij geen afgrijzen van hen die hun slokdarm met menselijk bloed bezoedelen? Hetzelfde geldt voor het ontvangen van vreemd bloed uit een opengesneden ader, hetzij via de mond of door transfusieapparatuur. Zij die zich van deze methoden bedienen, wachten de verschrikkingen van de goddelijke wet.’

¹¹ Ja, zelfs in voorbije eeuwen begrepen mensen dat Gods wet het tot zich nemen van bloed, zowel via de aderen als via de mond, verbood. Indien mensen in deze tijd dit zouden beseffen, zou het hen wellicht helpen het standpunt te begrijpen dat Jehovah’s Getuigen innemen, een standpunt dat in overeenstemming is met Gods standpunt. Hoewel ware christenen een hoge waarde toekennen aan het leven en medische hulp waarderen, respecteren zij het leven als een geschenk van de Schepper, zodat zij niet proberen het leven in stand te houden door bloed tot zich te nemen. — 1 Samuël 25:29.

Medisch gesproken levenreddend?

12. Wat zullen nadenkende mensen redelijkerwijs ten aanzien van bloedtransfusies willen overwegen?

¹² Al jarenlang wordt door deskundigen beweerd dat bloed levens redt. Artsen kunnen gevallen aanhalen waarin iemand met acuut bloedverlies een transfusie kreeg en herstelde. Men kan zich dus afvragen: ’Hoe verstandig of onverstandig is het christelijke standpunt medisch gezien?’ Een redelijk denkend mens zal, voordat hij zich aan een belangrijke medische behandeling onderwerpt, willen weten wat de mogelijke voordelen en wat de potentiële risico’s zijn. Wat valt er te zeggen over bloedtransfusies? In werkelijkheid kleven aan bloedtransfusie vele risico’s. Ze kunnen zelfs dodelijk zijn.

13, 14. (a) Wat zijn enkele opzichten waarin bloedtransfusies riskant zijn gebleken? (b) Hoe worden door wat de paus overkwam, de gezondheidsrisico’s van bloed geïllustreerd?

¹³ Onlangs hebben dr. L. T. Goodnough en dr. J. M. Shuck opgemerkt: „De medische wereld beseft reeds lang dat hoewel de bloedvoorraad zo veilig is als wij hem kunnen maken, bloedtransfusie altijd een risico met zich brengt. De veelvuldigste complicatie van bloedtransfusie blijft non-A-non-B-hepatitis (NANBH); verdere potentiële complicaties zijn nog hepatitis B, iso-immunisatie, transfusiereactie, onderdrukking van het immuunsysteem en een teveel aan ijzer.” In een ’voorzichtige’ schatting van slechts één van deze ernstige gevaren voegde het rapport eraan toe: „Men verwacht dat [alleen al in de Verenigde Staten] per jaar ongeveer 40.000 mensen NANBH zullen krijgen en dat zo’n 10% van hen cirrose en/of hepatoom [leverkanker] krijgt.” — The American Journal of Surgery, juni 1990.

¹⁴ Nu het risico om door bloedtransfusie met een ziekte besmet te worden, grotere bekendheid heeft gekregen, gaan mensen hun opvatting aangaande bloedtransfusie opnieuw bezien. Toen er bijvoorbeeld in 1981 een aanslag op de paus was gepleegd, werd hij behandeld in een ziekenhuis en daaruit vervolgens ontslagen. Later moest hij opnieuw voor twee maanden opgenomen worden, en hij was zo ernstig ziek dat er sprake van was dat hij zich als invalide uit het openbare leven zou moeten terugtrekken. De oorzaak? Een cytomegalovirusinfectie, afkomstig van het bloed dat hem was toegediend. Sommigen vragen zich wellicht af: ’Als zelfs bloed dat aan de paus wordt gegeven, niet veilig is, wat valt er dan te zeggen over het bloed dat de gewone man krijgt?’

15, 16. Waarom zijn bloedtransfusies zelfs als er op ziekten is getest, nog niet veilig?

¹⁵ ’Maar kunnen zij bloed dan niet testen op ziekten?’, zou iemand kunnen vragen. Welnu, beschouw als een voorbeeld het testen op hepatitis B. In Patient Care (28 februari 1990) werd opgemerkt: „Het voorkomen van posttransfusie-hepatitis daalde nadat men overal bloed [daarop] is gaan testen, maar 5 à 10% van de gevallen van posttransfusie-hepatitis wordt nog steeds veroorzaakt door hepatitis B.”

¹⁶ De feilbaarheid van zulk testen blijkt ook in verband met een ander aan bloed klevend risico — AIDS. De AIDS-pandemie heeft de mensen duchtig wakker geschud voor het gevaar van besmet bloed. Het is waar dat er nu manieren zijn om bloed te testen op de aanwezigheid van dit virus. Bloed wordt echter niet overal getest, en het schijnt dat mensen het AIDS-virus jarenlang in hun bloed kunnen hebben zonder dat het met de huidige testmethoden te ontdekken valt. Patiënten kunnen dus AIDS oplopen — en dit is inderdaad gebeurd — door bloed dat getest en goed bevonden was!

17. Hoe kunnen bloedtransfusies wellicht schade aanrichten die niet direct duidelijk is?

¹⁷ Goodnough en Shuck maakten ook gewag van „onderdrukking van het immuunsysteem”. Ja, men vindt steeds meer aanwijzingen dat zelfs compatibel bloed schade kan toebrengen aan het immuunsysteem van een patiënt, met kanker en de dood als mogelijk gevolg. Zo bleek uit een Canadese studie van „patiënten met kanker in hoofd en nek dat degenen die bij verwijdering van [een] tumor een bloedtransfusie hadden ontvangen, daarna een duidelijk slechtere immuniteit hadden” (The Medical Post, 10 juli 1990). Artsen aan de University of Southern California hadden bericht: „Het aantal recidieven voor alle gevallen van strottehoofdkanker bedroeg 14% voor degenen die geen bloed hadden ontvangen en 65% voor hen die wel bloed hadden ontvangen. Voor kanker in de mondholte, de keel, en de neus of de bijholten bedroeg het aantal recidieven 31% zonder transfusies en 71% met transfusies” (Annals of Otology, Rhinology & Laryngology, maart 1989). Onderdrukking van het immuunsysteem schijnt ook de verklaring te zijn voor het feit dat degenen die tijdens een operatie bloed krijgen, meer kans hebben infecties op te lopen. — Zie kader, bladzijde 10.

Zijn er alternatieven voor bloed?

18. (a) Waartoe gaan artsen zich wenden vanwege de risico’s van bloedtransfusies? (b) Welke informatie over alternatieven kunt u wellicht met uw arts delen?

¹⁸ Bij sommigen bestaat wellicht de gedachte: ’Transfusies zijn riskant, maar zijn er wel alternatieven?’ Wij willen beslist doeltreffende medische hulp van hoge kwaliteit, en daarom dan ook de vraag: Zijn er aanvaardbare en doeltreffende manieren om ernstige medische problemen te behandelen zonder bloed te gebruiken? Gelukkig zijn die er inderdaad. The New England Journal of Medicine (7 juni 1990) berichtte: „Zich steeds meer bewust van de risico’s van [AIDS] en andere door transfusies overgedragen infecties, zijn artsen opnieuw de risico’s en voordelen van transfusies aan het afwegen en keren zij zich tot alternatieven, waaronder het volledig vermijden van transfusies.”b

19. Waarom kunt u het vertrouwen hebben dat u bloed kunt weigeren en toch succesvolle medische zorg kunt ontvangen?

¹⁹ Jehovah’s Getuigen weigeren reeds lang bloedtransfusies, niet in eerste instantie vanwege de gezondheidsrisico’s, maar uit gehoorzaamheid aan Gods wet betreffende bloed (Handelingen 15:28, 29). Toch hebben kundige artsen succesvolle medische zorg kunnen geven aan patiënten die Getuigen zijn, zonder gebruik van bloed met alle risico’s van dien. Als slechts een van de vele voorbeelden waarover in de medische literatuur wordt bericht, besprak Archives of Surgery (november 1990) harttransplantaties bij Getuigen-patiënten wier geweten zo’n ingreep, zonder toediening van bloed, toestond. Het verslag zei: „Meer dan 25 jaar ervaring in hartoperaties bij Jehovah’s Getuigen heeft geculmineerd in succesvolle harttransplantaties zonder bloedprodukten toe te dienen . . . Er deden zich geen perioperatieve sterfgevallen voor [sterfgevallen tijdens verblijf in het ziekenhuis voorafgaande of na de operatie], en de eerste vervolgonderzoeken hebben aangetoond dat deze patiënten niet met hogere percentages afstoting van het getransplanteerde orgaan te maken hebben gehad.”

Het waardevolste bloed

20, 21. Waarom moeten christenen opletten dat zij niet het standpunt ontwikkelen „Bloed is een slecht geneesmiddel”?

²⁰ Niettemin is er een gewetensvraag die een ieder van ons zichzelf moet stellen. ’Als ik heb besloten geen bloedtransfusie te aanvaarden, waarom is dat dan? In alle oprechtheid, wat is mijn allereerste, fundamentele reden?’

²¹ Zoals wij reeds hebben vermeld, bestaan er doeltreffende alternatieven voor bloed, waardoor men niet aan vele van de gevaren van bloedtransfusie wordt blootgesteld. Gevaren zoals hepatitis of AIDS hebben zelfs velen ertoe gebracht uit niet-religieuze overwegingen bloed te weigeren. Sommigen steken dat bepaald niet onder stoelen of banken, en het is alsof zij zich achter een spandoek hebben geschaard waarop staat: „Bloed is een slecht geneesmiddel”. Het is mogelijk dat een christen ertoe verleid wordt zich bij die optocht aan te sluiten. Het is echter een mars op een weg die doodloopt. Hoe dat zo?

22. Welke realistische kijk op leven en dood moeten wij hebben? (Prediker 7:2)

²² Ware christenen beseffen dat zelfs met de beste medische zorg in de beste ziekenhuizen mensen op een gegeven moment toch doodgaan. Of zij nu wel of niet bloedtransfusies ontvangen, mensen gaan dood. Die uitspraak is niet fatalistisch, maar realistisch. Iedereen sterft, daaraan valt niet te ontkomen. Mensen die Gods wet inzake bloed negeren, ondervinden van dat bloed dikwijls onmiddellijk of na verloop van tijd nadelige gevolgen. Sommigen sterven zelfs vanwege het toegediende bloed. Maar zoals wij ons allemaal zullen realiseren, zelfs degenen die na de transfusie in leven blijven, hebben geen eeuwig leven verworven en bloed blijkt hun leven dus niet voor altijd gered te hebben. Aan de andere kant blijven de meesten die, om religieuze en/of medische redenen, bloed weigeren en een alternatieve medische behandeling aanvaarden, in leven en herstellen heel voorspoedig. Zo kunnen zij wellicht nog jaren leven — maar niet voor eeuwig.

23. Wat hebben Gods wetten aangaande bloed te maken met het feit dat wij zondig zijn en een losprijs nodig hebben?

²³ Dat alle thans levende mensen onvolmaakt zijn en geleidelijk aan sterven, brengt ons op het belangrijkste wat de bijbel over bloed te zeggen heeft. God gaf de gehele mensheid de opdracht geen bloed te eten. Waarom? Omdat het leven vertegenwoordigt (Genesis 9:3-6). In de Wet zette hij voorschriften uiteen die te maken hadden met het feit dat alle mensen zondig zijn. God zei tot de Israëlieten dat zij er door het brengen van dierlijke slachtoffers blijk van konden geven te beseffen dat hun zonden bedekt moesten worden (Leviticus 4:4-7, 13-18, 22-30). Hoewel dat niet iets is wat hij nu van ons vraagt, heeft het wel betekenis in deze tijd. Het was Gods voornemen een slachtoffer te verschaffen dat de zonden van alle gelovigen volledig zou verzoenen — de losprijs (Mattheüs 20:28). Dit is de reden waarom wij Gods zienswijze omtrent bloed dienen te bezitten.

24. (a) Waarom zou het een vergissing zijn om de gezondheidsrisico’s te behandelen als het centrale punt met betrekking tot bloed? (b) Wat moet in werkelijkheid ten grondslag liggen aan onze zienswijze betreffende het gebruik van bloed?

²⁴ Het zou verkeerd zijn wanneer wij ons in hoofdzaak concentreren op de gezondheidsrisico’s van het toedienen van bloed, want dat was niet Gods belangrijke punt. De Israëlieten hebben er in termen van gezondheid wellicht baat bij gevonden dat zij geen bloed aten, net zoals zij er wellicht wel bij voeren dat zij geen vlees van varkens of van aaseters nuttigden (Deuteronomium 12:15, 16; 14:7, 8, 11, 12). Bedenk echter dat toen God Noach toestond vlees te eten, hij niet verbood het vlees van dergelijke dieren te eten. Maar hij verordende wel dat mensen geen bloed mochten eten. God legde het accent niet hoofdzakelijk op mogelijke risico’s voor de gezondheid. Dat was niet het belangrijke punt waar het in zijn verordening aangaande bloed om ging. Zijn aanbidders zouden moeten weigeren hun leven met bloed in stand te houden, niet in de eerste plaats omdat het ongezond is dit te doen, maar omdat het onheilig is. Zij weigerden bloed, niet omdat het besmet is, maar omdat het kostbaar is. Slechts door offerbloed zouden zij vergeving kunnen verwerven.

25. Hoe kan bloed blijvend levens redden?

²⁵ Hetzelfde geldt voor ons. In Efeziërs 1:7 verklaarde de apostel Paulus: „Door bemiddeling van hem [Christus] hebben wij de verlossing door losprijs door middel van diens bloed, ja, de vergeving van onze overtredingen, overeenkomstig de rijkdom van zijn onverdiende goedheid.” Indien God iemands zonden vergeeft en hem als rechtvaardig beschouwt, heeft die persoon het vooruitzicht van eindeloos leven. Jezus’ offerandelijke bloed is dus bij machte levens te redden — blijvend, ja, eeuwig.

[Voetnoten]

Kunt u dit uitleggen?

◻ Wat is de belangrijkste reden waarom Jehovah’s Getuigen bloedtransfusie weigeren?

◻ Welke bewijzen bevestigen dat het bijbelse standpunt betreffende bloed medisch gesproken niet onredelijk is?

◻ Hoe hangt de losprijs samen met de bijbelse wet aangaande bloed?

◻ Wat is de enige manier waarop bloed blijvend levens kan redden?

[Kader op blz. 10]

TRANSFUSIE EN INFECTIE

Na een breed onderzoek van de vraag of bloedtransfusies een patiënt vatbaarder maken voor infectie, kwam dr. Neil Blumberg tot de slotsom: „Van 12 klinische studies [van de kwestie] kwamen 10 tot de bevinding dat transfusie duidelijk en onafhankelijk samenhing met een toegenomen risico van bacteriële infectie . . . Bovendien kan een transfusie te eniger tijd ver vóór de operatie de weerstand van de patiënt tegen infectie beïnvloeden indien de immunologische effecten van transfusie zo langdurig zijn als sommige studies suggereren . . . Als deze gegevens uitgebreid en bevestigd kunnen worden, ziet het ernaar uit dat acute postoperatieve infecties de meest algemene enkelvoudige, statistisch betekenisvolle complicatie van homologe transfusies vormen.” — Transfusion Medicine Reviews, oktober 1990.

[Illustratie op blz. 8]

Vergroting van rode bloedcellen. „Iedere microliter (0,000001 l) bloed bevat zo’n 4 tot 6 miljoen rode bloedcellen.” — The World Book Encyclopedia

[Verantwoording]

Kunkel-CNRI/PHOTOTAKE NYC